Metody grupowego rozwiązywania problemów

Warsztat dla pedagogów

Metody grupowego rozwiązywania problemów

Przygotowała: mgr Nadolna Magdalena

Cele warsztatu:
- zapoznanie się z metodami grupowego rozwiązywania problemów
- wyłanianie i utrzymywanie użytecznych reakcji w grupie (zaciekawienia, uwagi, etc.)
- kształcenie umiejętności identyfikowania problemu oraz poszukiwania efektywnego ich rozwiązywania w grupach
- kształcenie umiejętności wykorzystywania cudzych pomysłów w celu tworzenia własnych nowych
- kształtowanie tolerancyjnego podejścia do cudzych poglądów
- odkrywanie ról i wzajemnych relacji uczestników grupy
- organizowanie doświadczeń w grupie
- rozpoznanie i kształtowanie dynamiki grupowej
- rozwijanie asertywności u uczestników
- nawiązanie komunikacji pomiędzy uczestnikami

Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
Miejsce: sala szkolna
Czas: 9 godzin

I. WSTĘP – CZĘŚĆ INTEGRACYJNA

• Zawiązanie grupy
• Zapoznanie się uczestników
• Podjęcie decyzji o zasadach współpracy
• Ustalenie tematu, oczekiwań, celów, form i reguł postępowania oraz stosunków z prowadzącym
• Zawiązanie kontraktu: prawdomówność, dyskrecja, komunikaty typu „Ja”, tolerancja, nie stawianie ocen, nie dawanie rad, prawo do odmowy, inicjatywa

Ćwiczenie 1
Tytuł: Prezentacja
o Uczestnicy: 30-osobowa grupa pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartki papieru, kolorowe mazaki
o Czas trwania ćwiczenia: 40 min
Cele:
• Integracja grupy
• Zapoznanie się uczestników i prowadzących
• Przełamanie oporu przed publiczną wypowiedzią
Każdy uczestnik otrzymuje czystą kartkę i kolorowe mazaki.
Polecenie: napisz na kartce dowolnie wybranym kolorem swoje imię. Przedstaw się i powiedz coś o sobie.
Wykonanie: uczestnicy piszą swoje imiona na kartkach.
Konfrontacja: każdy po kolei przedstawia się i mówi o sobie w dowolny sposób.
Spróbuj inaczej: Proszę opowiedzieć dlaczego wybraliście właśnie ten kolor do napisania swego imienia.
Uczestnicy mówią co kierowało ich wyborem barwy flamastra, z czym kojarzy im się dany kolor , za co go lubią, czy był to wybór świadomy czy przypadkowy.
Omówienie:
1. Co czuliście zabierając głos ?
2. Czym kierowaliście się wybierając kolor?

Ćwiczenie 2
Tytuł: Lubię Cię, bo...

o Uczestnicy: 30-osobowa grupa pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: serduszka wycięte z papieru, szpilki
o Czas trwania ćwiczenia: 30 min
Cele:
• Integracja grupy
• Wytworzenie klimatu zaufania i bezpieczeństwa
• Nauka pozytywnego myślenia i postrzegania otoczenia
Każdy uczestnik otrzymuje kilka papierowych serduszek. Po kolei podchodzi do wybranych osób i przypina im serduszka. Mówi przy tym za co lubi tę osobę i czym zasłużyła sobie na to serduszko.
Polecenie: przypnij wybranym osobom po serduszku i uzasadnij powód.
Wykonanie: uczestnicy przypinają serduszka wybranym osobom.
Konfrontacja: motywują swoją decyzję kilkoma zdaniami wyjaśniając za co się należy danej osobie serduszko.
Spróbuj inaczej: powiedz za co lubisz siebie.
Każdy po kolei opowiada grupie za co lubi siebie i jakie pozytywy w sobie dostrzega.
Omówienie:
1. Jakie trudności towarzyszyły szukaniu pozytywów u pozostałych członków grupy?
2. Co zmieniło się w twym postrzeganiu własnej osoby po ćwiczeniu?

II. BLOK TEMATYCZNY

Ćwiczenie 1.:
Tytuł: „Za” i „przeciw”
o Uczestnicy: 30-osobowa grupa pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: 2 kartki papieru A1, kolorowe flamastry, kredki, długopisy
o Czas trwania ćwiczenia: 1 godz.

Cele:
• przełamywanie wewnętrznych oporów uczestników przed wyrażaniem na forum grupy własnego zdania
• kształtowanie umiejętności słuchania
• kształtowanie umiejętności prowadzenia kulturalnej dyskusji
• kształtowanie tolerancyjnego podejścia do cudzych poglądów
• rozwijanie asertywności u uczestników
• nawiązanie komunikacji pomiędzy uczestnikami
• interpretacja złożoności świata

Prowadzący proponuje temat, tzn. pyta uczestników jakie mają poglądy na temat aborcji, tzn. czy są „za” czy „przeciw”. Jeśli odpowiedzi są takie same, czyli wszyscy członkowie warsztatu mają podobne zdanie na dany temat, wtedy prowadzący proponuje inny temat, czyli eutanazję i znów zwraca się z pytaniem do uczestników czy są „za” czy „przeciw”. Jeśli odpowiedzi są podzielone wówczas prowadzący przystępuje do realizacji dalszej części ćwiczenia, a jeśli są takie same – wówczas proponuje kolejny temat i tak aż do chwili, kiedy uczestnicy będą mieli odrębne poglądy w ramach poruszonej kwestii
Polecenie: Zgodnie z Waszymi poglądami podzielcie się na dwie grupy tak, by w jednej znalazły się osoby, które są „za” eutanazją (lub innym tematem wybranym przez uczestników), a w drugiej Ci z Was, którzy są jej przeciwni. Przeprowadźcie dyskusję na dany temat używając argumentów, które będą odzwierciedleniem Waszego zdania. Na przygotowanie się do dyskusji macie kilka minut
Wykonanie: uczestnicy przygotowują swoje argumenty
Konfrontacja: członkowie grup przedstawiają swoje poglądy na dany temat, przeprowadzają dyskusję, kwestionują słuszność pozostałych opinii, wyrażają własne zdanie
Spróbuj inaczej: Proszę wykonać plakat, który przedstawi Wasze stanowisko w danym temacie
Uczestnicy otrzymują od prowadzących materiały, czyli po jednej kartce A1 na grupę oraz flamastry, kredki i długopisy, za pomocą których mają w dowolny sposób wyrazić swoje zdanie na przedyskutowany uprzednio temat, a następnie wybrana przez grupę osoba opowiada o tym, co zostało wykonane
Omówienie:
1. Jakiego rodzaju trudności mieliście podczas realizacji ćwiczenia?
2. Jakie odczucia towarzyszyły Wam podczas wypowiadania na głos własnych poglądów?
3. Czego nowego dowiedzieliście się od pozostałych uczestników?


Ćwiczenie 2
Tytuł: „Podrzucanie pomysłów”

o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: tablica i kreda
o Czas: 15 minut
Cele:
• Rozbudzenie kreatywnego myślenia
• Rozwój aktywności
• Nauka szybkich skojarzeń
• Nauka inspirowania się czyimiś pomysłami

Polecenie: jakie odczucia mogą towarzyszyć zakończeniu sesji egzaminacyjnej?
Wykonanie: uczestnicy warsztatu na zasadzie „burzy mózgów” udzielają szybkich odpowiedzi na pytanie. Wszystkie odpowiedzi zostają zapisane na tablicy.
Konfrontacja: następuje przeczytanie zapisanych propozycji rozwiązań
Spróbuj inaczej: Jakie pozytywne odczucia towarzyszą zakończeniu sesji egzaminacyjnej?
Podane odpowiedzi podkreślamy na tablicy.
Omówienie:
1. Do czego skłaniało Was to ćwiczenie?
2. W jaki sposób wpływały na Ciebie odpowiedzi pozostałych uczestników?


Ćwiczenie 3
Tytuł: Nie taki diabeł straszny...

o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartki i mazaki
o Czas: 1 godz.

Cele:
• Dostrzeżenie swych wad
• Dostrzeżenie swych zalet
• Nauka elastyczności myślenia i skojarzeń
• szukanie pozytywnych aspektów w negatywnych sytuacjach
Polecenie: zapisz na kartce po 3 swoje wady i zalety. Powiedz, w jaki sposób dają o sobie znać wady.
Wykonanie: uczestnicy zapisują na przygotowanych karteczkach swe cechy pozytywne i negatywne.
Konfrontacja: każdy z uczestników czyta zapisane zalety i wady, a następnie krótko opowiada o wadach i sytuacjach, w których się one ujawniają i przeszkadzają (np. jestem leniwy i przez to mam ciągle bałagan w domu, bo nie chce mi się posprzątać)
Spróbuj inaczej: proszę wymienić się kartkami i do każdej zapisanej wady kolegi lub koleżanki dopisać jej pozytywne aspekty.
Grupa wymienia się kartkami z zapisanymi na nich cechami w dowolny sposób. Kartki są anonimowe. Można je zebrać i losować. Każdy na kartce , która mu się trafiła dopisuje do wad ich pozytywne strony w dowolny sposób. (np. jestem leniwy i dzięki temu nie napracuje się zbyt dużo i mam czas na przyjemności) Następnie każdy czyta to co napisał.
Omówienie:
1. Co było najtrudniejsze w tym ćwiczeniu?
2. W jaki sposób szukaliście pozytywnych aspektów wad?
3. Jakie problemy mieliście ze spojrzeniem na swoje wady w inny, optymistyczny sposób?


Ćwiczenie 4
Tytuł: Wakacje marzeń

o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartki, bibuła, plastelina, włóczka, mazaki, kredki, farby, klej, nożyczki
o Czas: 50 min.

Cele:
• Przełamywanie oporu przed ujawnianiem swych marzeń i dążeń
• Nabycie umiejętności podzielenia się z innymi swymi wrażeniami
• Kształtowanie otwartości w relacjach z drugą sobą
• Pobudzenie wyobraźni

Polecenie: przedstaw swoje wakacje.

Wykonanie: Każdy w dowolny sposób obrazuje swe wakacje (rzeczywiste bądź wymarzone). Może to zrobić na kartkach za pomocą kredek, mazaków, farb lub w przestrzeni używając bibuły, plasteliny, papieru.

Konfrontacja: każdy z uczestników prezentuje swoje dzieło na forum i opowiada co ono przedstawia. Mówi też czy są to wakacje , które już przeżył czy też dopiero chciałby je zrealizować w przyszłości.

Spróbuj inaczej: napisz krótką rymowankę opowiadającą o twych wakacjach.
Każdy czyta swój wiersz.
Omówienie:
1. Co spowodowało, że wybraliście właśnie te wakacje?
2. Czym kierowaliście się wybierając metodę wykonania dzieła?


Ćwiczenie 5
Tytuł: Trudna sprawa
o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartki papieru, mazaki
o Czas: 1 godzina 10 minut

Cele:
• Umiejętność rozwiązywania sytuacji problemowych
• Kształtowanie empatii
• Kształtowanie umiejętności spojrzenia na daną sytuację z innego punktu widzenia
• Kształtowanie umiejętności szukania wielu różnych rozwiązań jednego problemu

Uczestnicy dzielą się na 4 grupy. Każda z grup otrzymuje kartkę papieru i flamaster

Polecenie: Do pedagoga szkolnego zwraca się z prośbą o pomoc wychowawca klasy, której uczennica nagle zaczyna wagarować. Dziewczynka ma 12 lat, dotychczas była prymuską w klasie, ale od kilku tygodni jej zachowanie zmieniło się. Dwukrotnie została przyłapana na paleniu papierosów na terenie szkoły, bardzo często opuszcza zajęcia szkolne, nie uważa na lekcjach, znacznie obniżyły się jej oceny. W jaki sposób można rozwiązać tę sytuację?

Wykonanie: uczestnicy poszczególnych grup zapisują swoje propozycje na kartce

Konfrontacja: z każdej grupy jedna osoba odczytuje propozycje rozwiązań tej sytuacji

Spróbuj inaczej: niech każda grupa przygotuje scenkę, w której pedagog szkolny przeprowadza rozmowę z tą uczennicą

Omówienie:
1. W jaki sposób dochodziliście do tych propozycji rozwiązań?
2. Jak wpływały na Wasze pomysły propozycje innych uczestników?


Ćwiczenie 6
Tytuł: Rozmowa z pedagogiem

o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartka papieru, kolorowe mazaki
o Czas: 50 minut

Cele:
• Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów
• Kształtowanie umiejętności słuchania
• Kształtowanie umiejętności stawiania się na czyimś miejscu, wchodzeniu w cudze role
• Kształcenie umiejętności wyszukiwania argumentów z różnych sfer życia

Polecenie: do pedagoga szkolnego zostaje skierowany przez wychowawcę uczeń 3 klasy gimnazjum, który nie chce kontynuować nauki na średnim szczeblu kształcenia. Dobierzcie się w pary i przedstawcie inscenizację takiej rozmowy, a następnie zamieńcie się rolami, tak, aby każda osoba z pary mogła wcielić się zarówno w jedną jak i w drugą rolę

Wykonanie: uczestnicy dobierają się w pary i przeprowadzają inscenizację

Konfrontacja: uczestnicy wymieniają się argumentami

Spróbuj inaczej: Powody ku temu, aby kontynuować kształcenie przedstawcie w dowolny sposób na kartce papieru

Omówienie:
1. W której roli czuliście się lepiej i dlaczego?
2. Czy mieliście jakieś trudności z przeprowadzeniem tego ćwiczenia?


Ćwiczenie 7
Tytuł: Problem z Jasiem

o Uczestnicy: grupa 30 osób – pedagogów
o Miejsce: sala szkolna
o Materiały: kartka papieru, flamastry
o Czas: 1 godzina

Cele:
• Kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów
• Kształtowanie postawy empatycznej w uczestnikach
• Kształtowanie asertywności u uczestników
• Mobilizowanie do wyrażania własnych pomysłów na forum grupy

Polecenie: do pedagoga szkolnego przychodzi mama 10-letniego Jasia. Chłopiec nie chce chodzić do szkoły. Od jakiegoś czasu jest ciągle smutny. Zawsze był nieśmiały, nigdy nie miał kolegów, którzy by go odwiedzali w domu, on też nie bywał zapraszany przez rówieśników. Kilka razy zdarzyło się, że wrócił ze szkoły w podartym ubraniu, choć nie wyjaśnił tego w żaden sposób. W jaki sposób pedagog może próbować rozwiązać ten problem?

Wykonanie: uczestnicy maja kilka minut na przygotowanie pomysłów

Konfrontacja: padają różne propozycje rozwiązania tej sytuacji

Spróbuj inaczej: podzielcie się na 5 grup i każda grupa niech przedstawi na kartce swoje propozycje rozwiązania tego problemu

Omówienie:
1. Jakie mieliście odczucia wyrażając swoje pomysły na forum grupy?
2. Czym kierowaliście się podając swoje argumenty?