Byłem nieobecny w szkole - dlaczego? Wokół absencji uczniowskiej

Istotnym problemem współczesnej szkoły jest nasilająca się wciąż absencja uczniów na zajęciach lekcyjnych. Co to jest absencja? To bycie nieobecnym w szkole w czasie przewidzianym na wypełnianie regulaminowych obowiązków ucznia – wychowanka. Jako taka może być usprawiedliwiona lub nie, ale ma zawsze wpływ na osiągnięcia szkolne młodzieży.
Jedną z przyczyn nieobecności uczniów w szkole są wagary. „Encyklopedia Pedagogiczna XXI w”. wyjaśnia, że jest to termin używany na określenie zjawiska samowolnego i obiektywnie nieuzasadnionego (pozbawionego rzeczywistych oraz istotnych powodów) opuszczania przez ucznia zajęć lekcyjnych bez zgody oraz wiedzy rodziców i nauczycieli (łac. vagor - błąkam się; vagari – wędrować, włóczyć się); inaczej - nieusprawiedliwiona absencja szkolna.
Wagary są nieszczęściem współczesnej szkoły. Śledząc Raporty Najwyższej Izby Kontroli czy Ministerstwa Edukacji można zaobserwować, że coraz więcej uczniów opuszcza lekcje.
Pytając dlaczego możemy również zapytać jakie są motywy opuszczania zajęć? Motyw jawi się tutaj jako czynnik uruchamiający aktywność ucznia ukierunkowaną na cel, czy też jako świadomą rację jego działania (poza dobrem?).
Absencja to dla nas nieobecność ucznia (nauczyciela – też,; ha ...) w szkole. I może być ona bądź usprawiedliwiona (przez kogo?), bądź nie usprawiedliwiona. Tak więc absencja chorobowa, czyli absencja spowodowana chorobą jest – zazwyczaj – usprawiedliwioną i usprawiedliwianą nieobecnością pociechy w miejscu jego kształcenia, wychowania (wspomagającego) i nad nim opieki. Ale i nie każda nieobecność w szkole, świadomie „na zewnątrz,” to wagarowanie.
Wystarczy!
Drugi termin – ważny tutaj: wagary, zostaje postrzegany przez nas, jako „zewnętrzne” wałęsanie się ucznia podczas regulaminowych (obowiązkowych ?) zajęć lekcyjnych i innych. I nieuczciwe, bo, koledzy męczą się (?) w szkole , otrzymują jedynki, niekiedy dopuszczające, a „turysta” samowolnie przebywa poza ...” budą” (skąd ta nazwa? my wiemy!).
Wagarowicz taki wałęsa się nieustannie po mieszkaniu swoim, cudzym, po parku chodzi – sam lub w kupie. I jest szczęśliwy (do czasu powrotu do budy), tymczasem „zamknięci” cały czas są w stresie (do chwili wyjścia poza budę; tak oto buda łączy wszystkich!).
• Celem niniejszej Ankiety jest próba ustalenia, jakie są przyczyny nieobecności ucznia w szkole: kiedy jest on nieobecny cały dzień i kiedy świadomie wybiera „niewygodne” dla siebie lekcje.
Dlaczego tak się dzieje? Owo „wybieranie niewygodnych godzin” jest „wynalazkiem” ostatnich lat. Dlaczego uczniowie tak chętnie z tego wynalazku korzystają?
Znamy literaturę przedmiotu. Znamy między innymi wyniki badań absencji – dostępne w publikacjach (głównie w czasopismach tematycznych). Są one dla nas, zazwyczaj, pouczające, zastanowienia pełne, zachęcające ... .Chcemy też sprawdzić, czy tamte przyczyny absencji są i w tej naszej, technikalnej, klasie.
Analizujemy zagadnienie, dokonując oglądu opisowych odpowiedzi uczniów; nic wtedy nie sugerowaliśmy, a jedynie zachęcaliśmy do rzetelnych, pełnych prawdy, odpowiedzi.
• Przedmiotem badań była klasa trzecia technikum informatycznego, która w ubiegłym roku była pod względem frekwencji na jednym z czołowych miejsc(w zespole jest 31 uczniów – sami chłopcy). Jednak w tym roku nieobecności na zajęciach zaczęły przybierać na sile i już w listopadzie zauważono gwałtowny spadek frekwencji. Chłopcy mają „na koncie” sporo nieobecności, ale usprawiedliwionych (przez rodziców!).
• Ankietę – z dnia 26 listopada ’09 - wypełniło więc 25 chłopców. Z tej liczby – 7 uczniów dojeżdża do naszej szkoły z Gdyni, 11 – z Gdańska, a w Sopocie mieszka 4 chłopców. Pozostali – trzej – dojeżdżają spoza Trójmiasta.
A ci nieobecni – jeden z nich opuszcza zajęcia z powodu stałej choroby, pozostali zachowują się niestabilnie (opuszczają zajęcia – godziny są usprawiedliwiane). Wszyscy - nie mają poważniejszych kłopotów w nauce, a zaległości uzupełniają na bieżąco.
• Oto pytania Ankiety i dosłowne odpowiedzi naszych respondentów.

BYŁEM NIEOBECNY W SZKOLE – DLACZEGO?

I. Jestem uczniem/uczennicą [podkreśl właściwą odpowiedź]
W ankiecie brało udział 25 uczniów (sami chłopcy)

II. Skąd dojeżdżasz do szkoły?
a) z Gdyni 7
b) z Gdańska 11
c) spoza Trójmiasta (ile kilometrów?) 3 [1 (ponad 20 km),1 (10 km), 1(25 km)]
d) mieszkam w Sopocie 4
[Podkreśl właściwą odpowiedź].
III. Czy to dobrze, że lekcje rozpoczynają się o 7.30? Uzasadnij!
1. „Tak .Potem czas dla siebie.”
2. „Tak. Potem czas dla siebie . W poniedziałki lepiej byłoby później.”
3. „Nie, budzę się zwykle ok. 8.00.”
4. „Tak, po południu czas wykorzystany dla siebie.”
5. „Nie, to nic nie daje, ponieważ przerwy są dłuższe i się wyrównuje.”
6. „Tak, ponieważ lekcje szybciej się kończą.”
7. „Nie, ponieważ lekcje kończą się i tak późno i brak czasu na odrobienie zadań domowych.”
8. „Dobrze, szybciej wracam do domu.”
9. „Tak i nie. Może być więcej lekcji, ale pierwsze zazwyczaj są „przespane”.
10. „Dobrze ,wcześniej zaczynamy - wcześniej kończymy.”
11. „Źle, wydłużanie przerw nie sprawi, że uczniowie przestaną się spóźniać.”
12. „Im szybciej zaczynamy, tym szybciej kończymy.”
13. „Im szybciej zaczynamy, tym szybciej kończymy.”
14. „Tak, wcześniej wracam do domu i mam czas na lekcje i załatwienie prywatnych spraw.”
15. „Dla mnie to utrudnienie, dojeżdżam z drugiego końca Gdańska (ogromne korki) stąd częste spóźnienia.”
16. „Nie, muszę wstawać o 5-tej, a autobus często nie przyjeżdża i czekam.”
17. „Nie, dla mnie jest za wcześnie.”
18. „Nie, w tym czasie są korki i często spóźniam się na lekcje.”
19. „To kwestia przyzwyczajenia
20. „Uważam, że pierwsza lekcja powinna być o 8.00 – jeżeli poprzedniego dnia kończą się zajęcia o 18.00 – trudno nazajutrz wstać na 7.30.”
21. „Tak, szybciej zaczynam i szybciej jestem w domu.”
22. „Jest mi to obojętne.”
23. „Tak, wcześniej kończymy lekcje i mogę korzystać z dnia.”
24. „ Lekcje mogłyby być od 8.00 i krótsze przerwy (5 min).”
25. „Bardzo dobrze.”

IV. Czy zdarza Ci się spóźnić do Szkoły na pierwsza lekcję? Dlaczego?
1. „Zaspanie, zbyt późno zasypiam.”
2. „Źle dopasowana komunikacja miejska.”
3. „Tak, 7.30 to dla mnie za wcześnie, jestem przyzwyczajony przyjeżdżać na 8.00.”
4. „Tak, zdarza się, ale zależy to od autobusu do Gdyni, a potem do Sopotu.”
5. „Zdarza się, jeżeli autobus nie przyjedzie na czas.”
6. „Zdarza się często, ponieważ mieszkam poza Trójm., a w godz. Rannych są duże „korki”.
7. „Tak, wstaję o 5.30 – jestem nie wyspany na 7.30, a poza tym autobusy się spóźniają.”
8. „Rzadko, jeżeli to przez „korki”.
9. „Zdarza się. Zaśpię lub ‘ucieknie” kolejka.”
10. „Raczej nie.”
11. „Zdarza mi się , rozkłady jazdy ZKM i SKM nie są często respektowane.”
12. „Zdarza się kiedy kolejki się spóźniają lub przyjeżdżają za szybko.”
13. „Zdarza się, nie chce mi się wstawać tak wcześnie.”
14. „Raczej nie, chyba, że są problemy z dojazdem.”
15. „Spóźniam się często, dojazd do szkoły zajmuje mi dużo czasu.”
16. „Tak, przez „korki”.
17. „Tak, kiedy zaśpię lub ucieknie mi pociąg.”
18. „Tak, z powodu „korków’.
19. „Tak, kiedy zaśpię.”
20. „Kiedy ucieknie mi środek lokomocji lub zaśpię.”
21. „Tak, z powodu rozkładu jazdy autobusu (albo się 5 min spóźnię albo 30 min jestem wcześniej).”
22. „Bardzo rzadko, staram się być na czas.”
23. „Rzadko, zbyt późno wychodzę z domu.”
24. „Sporadycznie, kiedy zaśpię.”
25. „Tak, kiedy zaśpię.”

V. Czy i Ty opuszczasz poszczególne lekcje? Które? Dlaczego?
1. „Nie.”
2. „Zdarza się, szczególnie kiedy jest np. 9 lekcji. Oprogramowanie – złe oceny, nie mogę poprawić.”
3. „Czasami 1 lekcję / religię, czasami komputery (nie chce mi się siedzieć).”
4. „Po prostu nie wytrzymuję siedzenia do 17.00 lub 18.00. To nie jest niechęć do nauczycieli czy przedmiotu.”
5. „Nie opuszczam poszczególnych lekcji.”
6. „Nie opuszczam poszczególnych lekcji.”
7. „Opuszczam wtedy, kiedy nie zdążyłem się nauczyć i nie chcę złej oceny.”
8. „Rzadko, ale jeżeli już to przez zbyt długie przebywanie w szkole.”
9. „Raczej nie. Jeżeli choruję to cały dzień.”
10. „Zdarza się – kiedy nie zdążę przygotować się do sprawdzianu, odpowiedzi, kartkówki albo kiedy grozi mi jakaś słaba ocena.”
11. „Nie opuszczam, chyba że z przyczyn ode mnie niezależnych.”
12. „Zdarza się, gdy mamy do 18.00, a następ. ranka mamy na 7.30.”
13. „Nie opuszczam, nie mam powodów.”
14. „Jeżeli już opuszczam to z powodu nie przygotowania się i w obawie o słaba ocenę lub jeżeli lekcje trwają do 17.00 lub 18.00.”
15. „Zdarza się - jestem zmęczony i wracam do domu lub muszę coś załatwić.”
16. „Nie, nie widzę takiej potrzeby.”
17. „Tak, ostatnie – gdy lekcji jest dużo i jestem zmęczony.”
18. „Nie.”
19. „Nie.”
20. „Opuszczam ale rzadko – szczególnie kiedy się nie przygotuję.”
21. „Rzadko, szczególnie kiedy lekcje są do 18.00 – jestem za bardzo zmęczony.”
22. „Chodzę na wszystkie lekcje.”
23. „Nie.”
24. „Najczęściej ostatnie lekcje, jestem zmęczony.”
25. „Tak, kiedy mam coś załatwić (np. prawo jazdy).”

VI. Dlaczego, Twoim zdaniem, uczniowie uciekają z lekcji (tzn. unikają
poszczególnych zajęć lekcyjnych)?
1. „Własne sprawy do załatwienia (np. prawo jazdy), złe samopoczucie, lęk przed złą oceną.”
2. „Zbyt późne zakończenie lekcji (np. o 18.00), mało sprawnych komputerów w sali 29.”
3. „Do 18.00 nie chce im się siedzieć.”
4. „Strach przed klasówkami, trudnym przedmiotem.”
5. „Po prostu chcą być wcześniej w domu, a nie o 18.00-19.00.”
6. „Uważają, że są nudne, boją się kartkówek. Część by została ale uciekają za namową innych.”
7. „Raczej z powodu lenistwa, czasami z powodu pracy.”
8. „Boją się niektórych przedmiotów.”
9. „Strach przed sprawdzianem, zapytaniem.”
10. „Strach przed ocenami, niechęć do nauczyciela, wpływ rówieśników.”
11. „Strach przed złą oceną, zbyt duża liczba godzin w ciągu dnia.”
12. „Zwykle to jest nieprzygotowanie ponieważ w tygodniu często kończymy późno lekcje i nie mamy czasu na przygotowanie.”
13. „Nieprzygotowanie i chęć uniknięcia negatywnej oceny, nieciekawe lekcje, sprawy osobiste (praca, zajęcia dodatkowe).”
14. „Z obawy przed złą oceną, zbyt długo trwającymi lekcjami – uczniowie złoszczą się długo trwającymi zajęciami – potem nie mają na nic czasu (np. na przygotowanie się).”
15. „Uczeń nie radzi sobie z przedmiotem i nie chce „dołapać” złych ocen.”
16. „Może boją się, że będą pytani.”
17. „W niektóre dni jest ich zbyt dużo i zbyt długo trwają.”
18. „Bo wolą nałogi (papierosy i alkohol).”
19. „Strach przed sprawdzianem.”
20. „Nie są przygotowani, boją się złej oceny.”
21. „Myślę, że szczególnie późną godziną lekcji, lęk przed sprawdzianem lub zadaniem, które zadał nauczyciel.”
22. „Z powodu źle przeprowadzonych lekcji, słabego przygotowania nauczyciela, braku zaangażowania uczniów w swój rozwój.”
23. „Lęk przed sprawdzianami, klasówkami, złymi ocenami.”
24. „Boją się ustnych odpowiedzi, sprawdzianów lub nie lubią nauczyciela albo przedmiotu.”
25. „Najczęściej ze strachu przed kartkówką lub ustną odpowiedzią.”

VII. Zdarza się, że nie jesteś obecny w ogóle w Szkole w danym dniu. Dlaczego?
1. „Choroba lub b. ważna sprawa rodzinna.”
2. „Choroba, ważniejsze sprawy.”
3. „Choroba, zawody sportowe.”
4. „Obecnie wyłącznie choroba, wcześniej zdarzały się wagary.”
5. „Wizyta u lekarza, sprawy osobiste lub rodzinne.”
6. „Wizyta u lekarza lub inne ważne sprawy w moim życiu.”
7. „Mam pracę (muszę jeździć do klientów) lub jestem chory.”
8. „Czasem mam w domu coś ciekawszego do roboty.”
9. „Zdarza się nie raz i nie dwa. Choruję.”
10. „Kiedy zachoruję lub mam coś ważnego do załatwienia.”
11. „Tylko z bardzo ważnego powodu.”
12. „Przeważnie wtedy jestem chory.”
13. „Nie zdarza mi się, jeżeli mnie nie ma - to z powodu choroby.”
14. „Czasami brakuje mi snu – śpię cały dzień lub uczę się jakiegoś przedmiotu (mamy fatalny plan).”
15. „Cały dzień – z powodu choroby, pilnej sprawy, wyjazdu.”
16. „Ok. raz w miesiącu robię sobie dzień wolny – poniedziałek lub piątek.”
17. „Z powodu choroby lub spraw rodzinnych.”
18. „Nie, zawsze jestem w szkole.”
19. „Ze względu na zdrowie lub sprawy rodzinne.”
20. „Mam coś do załatwienia albo jestem chory.”
21. „ Tak – najczęściej z powodu sprawdzianu do którego nie zdążyłem się przygotować, zadaniem, którego nie umiałem rozwiązać. Lepiej to nadrobić niż dostać złą ocenę.”
22. „Jeżeli już nie idę do szkoły to: z powodu choroby lub ważnej sprawy.”
23. „Tylko w przypadkach losowych lub choroby.”
24. „Kiedy jestem chory.”
25. „Kiedy jestem chory lub mam coś pilnego do załatwienia.”

VIII. Dlaczego, Twoim zdaniem, uczniowie nie są obecni w Szkole?
1. „Chorzy, zbyt dużo lekcji w szkole, zbyt dużo zadane, częste sprawdziany.”
2. „Lęk przed sprawdzianami.”
3. „Chorują , uciekają, wagarują za namową kolegów.”
4. „Wolą oni towarzystwo znajomych lub siedzenie w domu przed komputerem.”
5. „Z powodu choroby lub z lęku przed sprawdzianem.”
6. „W większości to z lenistwa (lekcje za wcześnie i za dużo).”
7. „Z powodu choroby, zainteresowań (np. muzyka), z powodu pracy.”
8. „Znużenie, niechęć do szkoły, inne plany.”
9. „Są zmęczeni szkołą.”
10. „Lenistwo, niechęć do nauki.”
11. „Lenistwo, dużo lekcji.”
12. „Brak jednolitej przyczyny, najczęściej choroba lub przemęczenie.”
13. „Są nieobecni bo: pracują, odsypiają imprezy, maja zajęcia dodatkowe (prawo jazdy, korepetycje, trening).”
14. „Po prostu nie chce im się chodzić, nie chce im się uczyć i spędzać tyle czasu w szkole.”
15. „Czasem - bo się nie chce, czasem - z powodu choroby.”
16. „Są chorzy lub po prostu nie chce im się wstać z łóżka.”
17. „Nie mam zdania, nie moja sprawa.”
18. „Chorują lub im się nie chce.”
19. „Z powodu choroby, spraw rodzinnych, lenistwa, strachu przed odpowiedzią lub sprawdzianem.”
20. „Złego samopoczucia, obawy przed sprawdzianem, niechęci do jakiegoś przedmiotu.”
21. „Z powodu dużej ilości sprawdzianów, zadań domowych, złego samopoczucia, spraw do załatwienia.”
22. „Ponieważ niektórzy nie radzą sobie z poszczególnymi zagadnieniami.”
23. „Jeżeli kończą o 18.00 to wolą iść na wagary i korzystać z dnia.”
24. „Kiedy wolą spotkać się ze znajomymi niż siedzieć na lekcjach.”
25. „Lenistwa, choroby, ze strachu przed sprawdzianami.”

IX. Czy Twoja nieobecność w Szkole ma wpływ na stan Twojej wiedzy z poszczególnych przedmiotów oraz oceny cząstkowej i semestralnej? Uzasadnij!
1. „W jakimś stopniu tak, ale oceny zależą o pracy w domu.”
2. „Nie, ponieważ zbyt dużo nie opuszczam.”
3. „Raczej nie, jestem prawie na bieżąco.”
4. „W pewnym stopniu tak, ponieważ nauczyciel tłumaczy lepie aniżeli próbujemy sami.”
5. „Nie ma wpływu, staram się o oceny i obecność na pracach klasowych.”
6. „Staram się nadrobić nieobecności, więc raczej nie.”
7. „Zdarza się, kiedy jest sprawdzian o którym zapomniałem lub nie zapowiedziany.”
8. „I tak i nie. Warto być na j. polskim i na informatyce.”
9. „Opuszczone zajęcia – duże braki, które nie zawsze daję radę sam nadrobić.”
10. „Oczywiście, że ma –przecież trzeba nadrobić materiał.”
11. „Tak, większość wiedzy wynoszę z lekcji.”
12. „W większości nie ma, chyba że w przedmiotach ścisłych.”
13. „Oczywiście, ze ma – nieobecność często wpływa na pogorszenie ocen.”
14. „Oczywiście że tak – im więcej opuszczam tym więcej mam do nadrobienia.”
15. „Sądzę że nie. Nie opuszczam na tyle żeby mieć braki.”
16. „Tak, ma znaczenie. Najlepiej wszystkiego uczyć się na bieżąco.”
17. „To wynik niewiedzy na temat danego materiału.”
18. „Tak, najważniejsze jest to co mówi nauczyciel na lekcji.”
19. „Nie ma wpływu – szybko nadrabiam materiał.”
20. „Ma wpływ, co wytłumaczy nauczyciel to trudno dojść samemu.”
21. „Tak, ma. Jeżeli pojawiałbym się na wszystkich lekcjach miałbym o wiele gorsze oceny – wiem co umiem a czego nie.”
22. „Częste nieobecności wiążą się z zaległościami a to wiąże się z niższymi ocenami.”
23. „Nie, ponieważ staram się jak najszybciej nadrobić materiał.”
24. „Nie, uzupełniam braki.”
25. „W małym stopniu. I tak uczę się w domu bo mało wynoszę ze szkoły.”

X. Wymień oceny z zachowania. Na którą z tych ocen zasługujesz?
1. „Jestem bezkonfliktowy - dobre.”
2. „Zasługuję na - dobre.”
3. „Nie jestem za grzeczny, ale – dobre.”
4. „Myślę, że zasługuję na poprawne.”
5. „Moim zdaniem – dobry.”
6. „Uważam, że bardzo dobre.”
7. „Zasługuję na – dobry.”
8. „Dobra.”
9. „Ocena dobra – większej nie oczekuję.”
10. „Bardzo dobre – chodzę na zajęcia szkolne a swoim zachowaniem nie wzbudzam „kontrowersji”.
11. „Zasługuję na – dobry; nie przeszkadzam na lekcji, nie opuszczam.”
12. „Wydaje mi się, że poprawny.”
13. „Zasługuję na dobre.”
14. „Myślę że – dobry (nie mam uwag ale opuszczam lekcje).”
15. „Zasługuję na dobrą - nie stwarzam żądnych problemów.”
16. „Myślę, że bardzo dobrą - staram się nie opuszczać lekcji bez powodu.”
17. „Między dobrą a dostateczną.”
18. „Wzorowe lub bardzo dobre.”
19. „Dobrą.”
20. „Poprawna.”
21. „Dobrą.”
22. „Bardzo dobrą – nie sprawiam problemów wychowawczych.”
23. „Zasługuję na bardzo dobre.”
24. „Bardzo dobra lub celująca.”
25. „Bardzo dobra.”

XI. Czy to dobrze, że Twoja obecność lub nieobecność zaznaczana jest na stronie E-dziennika? Dlaczego tak uważasz?
1. „Uważam, że E-dziennik nie powinie być do wglądu dla rodziców dorosłych uczniów, tylk0o dla rodziców małolatów.”
2. „Czasami dobrze mieć wgląd do E - dziennika, wiemy na czym stoimy.”
3. „Tak, mobilizuje do przychodzenia nas na lekcje.”
4. „Uważam E - dziennik za dobry, uczniowie mogą kontrolować swoje poczynania , a rodzice mają kontrolę nad dziećmi.”
5. „Dobrze, mam wgląd w swoje nieobecności i mogę dokładnie wszystko usprawiedliwi.”
6. „Uważam, że dobrze, ponieważ mam porównanie z całą klasą.”
7. „Wiem przynajmniej kiedy mogę ograniczyć ”nie chodzenie” do szkoły, usprawiedliwić i wziąć się za nadrabianie zaległości.”
8. „Tak, można kontrolować oceny i nieobecności (kontrolować na ile można sobie pozwolić.”
9. „Dobrze, zarówno ja i rodzice mogą sprawdzić i usprawiedliwić nieobecności.”
10. „Nie, nie podoba mi się to ze względu na czas usprawiedliwień. Często frekwencja wpisywana jest tydzień później.”
11. „Spore ułatwienie dla rodziców i dla uczniów w sprawie frekwencji i ocen.”
12. „Tak ale osoby pełnoletnie powinny mieć wybór czy rodzice mogą mieć wgląd do E - dziennika. Niektórym to nie odpowiada.”
13. „Tak, można na bieżąco sprawdzać frekwencję – rodzice od razu wiedzą kiedy nie było nas w szkole.”
14. „Dobrze, przynajmniej wiem na czym stoję (jeżeli ktoś opuścił 3xwięcej niż ja to znaczy, że nie jest źle.”
15. „Przynajmniej wiem kiedy mnie nie było, a rodzicom i tak zawsze mówię prawdę.”
16. „Jest mi to obojętne - skupiam się na ocenach i frekwencji, nie mam się czego obawiać.”
17. „Nie – system jest nie przemyślany i z usprawiedliwieniem godzin jest wiele różnych, głupich problemów.”
18. „Tak, mogę sprawdzić nieobecności i oceny.”
19. „Tak, mam stały wgląd we frekwencję.”
20. „Dobre, mam ciągły wygląd do ocen i frekwencję.”
21. „Tak – mogę kontrolować swoje nieobecności i je usprawiedliwić oraz kontrolować oceny i porównywać z klasą.”
22. „Jest mi to obojętne – w zasadzie tylko kontroluję swoje nieobecności , a poza tym zbyt długi jest czas wpisywania ocen przez niektórych nauczycieli.”
23. „Tak, mam możliwość kontroli.”
24. „Dziennik jak dziennik, wszystko zależy od ucznia. Jak jest coś nie tak to na jego własne życzenie.”
25. „Wolałem stary dziennik – nie lubię być kontrolowany.”

• Trzecie pytanie naszej Ankiety dotyczyło nowego rozkładu przerw międzylekcyjnych,
a w szczególności wcześniejszego – od 1 września br. - rozpoczynania zajęć szkolnych (w postaci dopełniającej także w następnych pytaniach). Wypowiedzi uczniów - w trzecim miesiącu funkcjonowania zarządzenia – wydają się , co jest zrozumiałe, jednak interesujące i nie powinny zostać li tylko „na papierze”. Przykładowo, absencję powoduje zbyt późne, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kończenie zajęć („nie wytrzymuję siedzenia do 17.00 lub do18.00”), a następnie ich zaczynanie kolejnego dnia już o godz. 7.30
Uczniowie spóźniają się na pierwszą lekcję. Ich uzasadnienia, jako jednoznacznie usprawiedliwiające, bo „korki”, bo „spóźniają się autobusy”, bo „uciekł mi pociąg” – budzą niemniej zaniepokojenie i wymagają interwencji wychowawczych nauczycieli (chociażby kwestia wcześniejszego wstawania, aby jednak się nie spóźnić).
„Zdarza się”, że chłopcy opuszczają poszczególne zajęcia (są to raczej lekcje ostatnie).

Według respondentów koledzy uciekają z lekcji, czy też unikają poszczególnych zajęć, gdyż (podajemy w kolejności „słabnącej”):
- boją się sprawdzianu, klasówki czy też ustnych odpowiedzi (to ich lęk przed złą oceną);
- zbyt późno kończą lekcje („mamy fatalny plan”), a następnie trzeba być w szkole już wcześnie rano; i zbyt duża liczba lekcji w ciągu dnia;
- (także m.in.) mają własne (osobiste) sprawy do załatwienia; ważniejsza staje się praca – własna, „inna”, także zajęcia dodatkowe; ogarnia ich złe samopoczucie lub po prostu lenistwo; żywią niechęć do przedmiotu, do danego nauczyciela, a lekcje nie są ciekawe.
Zdarza się, że on sam – uczeń – nie jest w ogóle obecny w szkole (jako absencja usprawiedliwiona lub nie). Główną przyczyną nieobecności jest tutaj choroba. Tak, choroba! I ta „choroba”, jako główny powód – esencja dociekań R. Ilnickiej zainspirowała nas do własnych dociekań i poszukiwań odpowiedzi na pytanie: dlaczego? Konstatuje autorka : „Z mojego rozeznania wynika, że głównym powodem niskiej frekwencji uczniów jest choroba. Trudno jednak powiedzieć, czy jest to tylko ucieczka przed obowiązkiem, czy stan faktyczny, gdyż młodzież może sama usprawiedliwiać swoją nieobecność w szkole. Jest to więc absencja usprawiedliwiona”.
Powróćmy jeszcze do powyższego „rozeznania”, które powoli staje się nasza konkluzją.
Także przyczyną pierwszą nieobecności kolegów staje się choroba i złe samopoczucie, a następną – lenistwo.
Ciekawe, że uczniowie nie wspominają agresji, przemocy, jako pretekstu, źródle absencji. Nie ma jej w tej klasie - w ogóle?
W deklaracjach do pytania IX zastanawia pojawiająca się konkluzja: ”raczej nie” i „nie ma”.
W pytaniu X nasi zwolennicy nauki nie podają ocen z zachowania – nie wiadomo więc, czy je znają. Ich ocena swojego zachowania mimo to nie budzi naszych zastrzeżeń, czy już uwag wychowawczo – dyscyplinujących. Co ciekawe, chłopcy, przyszli informatycy, akceptują obecność tylko E-dziennika. A jednak żali się uczeń: „Wolałem stary dziennik – nie lubię być kontrolowany” (napisałbym tak samo – RM).
No cóż, to tylko garść wrażeń diagnostycznych.
(Raczej) przemyślane i chwackie są enuncjacje naszych uczniów. Ich analiza stwarza duże możliwości interpretacyjno – syntetyzujące dla badających; jako ankieta diagnozująca, ułatwia wyciąganie wniosków do dalszej pracy wychowawczej (i nie tylko) nauczycieli, rodziców (i oni powinni dokładnie poczytać ...), decydentów.
A nasuwający się już wniosek terapeutyczny dla wszystkich: więcej rozmawiać z każdym uczniem i wtedy wyjaśniać, proponować, zachęcać, wskazywać drogę postępowania, ostrzegać, a więc: a więc wciąż pomagać we wzrastaniu.
A jednak to tylko chłopcy i z jednej tylko klasy, a dziewczęta ...? Trudno więc wyciągać wnioski opiekuńcze i wychowawcze – jako ostateczne (pedagogika wciąż krąży wokół probabilistyki - RM).
Każdy z nas jest osobą ludzką, i dlatego jest inny, niepowtarzalny. A więc ...
Wracając do klasy trzeciej – to niezły zespół wychowawczy (tak opowiada o nich każda z odpowiedzi), co jawi - się czytelnie – jako sukces wychowawczy ich rodziców, ich samych(!), ponadto wychowawcy klasy i uczących oraz kierującą tym zespołem p. dyr. J. Puchalską – Łuńską. Powszechnie szanowanej Puchalsi (z pełnym szacunkiem; nie zdrabnia się nazwisk ludzi nie lubianych) tą drogą składamy podziękowania za jej obecność podczas ankietowania „maluchów”, akceptację naszych poczynań, radę, a nade wszystko - za jej serdeczność stałą, ciepło nie słabnące od tylu lat; ciepło podzielone na nas - jej kolegów i podwładnych we wspólnej trosce o ucznia, oraz na naszych wychowanków – nawet wtedy kiedy ich gani ... .
No cóż, to tylko garść wrażeń diagnostycznych – na ten czas wystarczająca.
Podajemy odpowiedzi uczniów w kolejności powtarzalnej. Dzięki temu każdy z nas do tej „garści” może dorzucić coś od siebie. My – potem - także! A to co tutaj udostępniamy jest jedynie skrótem większej całości – już pokaźnego opracowania w rękopisie.
I jeszcze jedno! Stworzona ankieta - pierwsza – wykazała także jej niedociągnięcia (jakie?). Zadania wykonania nowej ankiety – „mieszanej”, dla wszystkich uczniów klas drugich technikum podjęła się J. Ostrowska.
I jeszcze jedno! Zrezygnowaliśmy z analizy graficznej, co do której, w tym przypadku pedagogicznym, mamy uzasadnione wątpliwości – z kręgu uzasadniania i wyciągania wniosków (ale o tym - wiosną; dlaczego?) .