"Deszcz jesienny" Leopolda Staffa - scenariusz lekcji w klasie II

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KL. II LO

(Liceum dla Młodzieży Słabosłyszącej i Niesłyszącej)

I. TEMAT LEKCJI: Analiza i interpretacja wiersza Leopolda Staffa
pt. „Deszcz jesienny”.

II. CELE OPERACYJNE: uczeń-
• czyta wiersz ze zrozumieniem,
• wyszukuje w tekście wyrazy niezrozumiałe dla niego,
• odpowiada na pytania dotyczące treści wiersza:
- jaka pora roku ukazana jest w utworze?
- jaki nastrój panuje w utworze?
- co jest opisane w poszczególnych zwrotkach?
• dokonuje analizy i interpretacji utworu poetyckiego,
• rozumie pojęcie „onomatopeja” i wyszukuje je w wierszu,
• wyjaśnia, na czym polega muzyczność utworu,
• dostrzega wpływ dekadentyzmu w utworze.

III. FORMA PRACY: indywidualna, zbiorowa.
IV. METODY PRACY: praca z tekstem wiersza, słowna, oralno-migowa.
V. POMOCE DYDAKTYCZNE: podręcznik „Język polski. Kształcenie
kulturowo-literackie 1.”

VI. PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. FAZA WSTĘPNA:

*Powitanie uczniów.
*Zapisywanie tematu lekcji.
*Nauczyciel prosi uczniów, aby otwarli podręczniki z tekstem wiersza „Deszcz jesienny” Leopolda Staffa. Uczniowie mieli na zadanie domowe przeczytać utwór i wyszukać trudne wyrazy.

2. FAZA REALIZACYJNA:

* Nauczyciel razem z uczniami wspólnie wyjaśniają trudne wyrazy:
pluszcze- spada, kapie
dżdżu- deszczu
mokną- są mokre
blask- światło
mary- duchy, zjawy
na próżno czekały- nie doczekały się , nie było
odziane- ubrane
łachmany- brzydkie ubranie
rozpacz- smutek
dzień słotny- deszczowy
grzebię- szukam
szatan- diabeł , itp. / zapis wyrazów do zeszytu

*Nauczyciel wyjaśnia uczniom sens utworu, objaśnia treść.

*Nauczyciel prosi, aby uczniowie opisali nastrój wieczoru: wiosennego/letniego i jesiennego.
Wieczór wiosenny/letni- np. długo jest jasno, jest ciepło, zielono, słychać jak śpiewają ptaki, grają świerszcze, ludzie długo są wokół domów, w ogrodach, biegają dzieci, zwierzęta itp.
Wieczór jesienny- szybko robi się ciemno, często jest mgła, szaro, jest zimno, cicho, nie ma ludzi.

*Nauczyciel prosi, by uczniowie wyodrębnili z utworu „Deszcz jesienny”
2 rodzaje strof (zwrotek)- muzyczne i tematyczne, wpisując numer zwrotki.
a) strofy muzyczne- .............................
b) strofy tematyczne-............................
Które zwrotki są takie same?
Występuje tu, podobnie jak w piosence, zwrotka i refren. To powoduje, że utwór jest muzyczny. / zapis notatki w zeszycie

*Nauczyciel pyta, jakie kolory występują w wierszu?
Uczniowie wyszukują odpowiednie cytaty –strofy 1 i 2.
„światła szarego”, „dal ciemną”, „dal szarą i mglistą”, „czarnej żałoby”

Nauczyciel wyjaśnia: W wierszu występują ciemne kolory- czarny, szary.
Ma to związek z dekadentyzmem- podmiot liryczny, czyli osoba mówiąca w wierszu jest smutna, zmartwiona, ma postawę pesymistyczną, źle myśli o przyszłości, wszystko widzi w czarnych barwach (kolorach).
Postawa pesymistyczna- dekadencka pasuje do jesiennego deszczu.

Nauczyciel pyta, jakie wyrazy są związane ze smutkiem? Uczniowie podają wyrazy z tekstu: płacz, jęk, żałoba, łzy, groby, rozpacz, smutek, samotny, pogrzeb.
Nauczyciel pisze notatkę na tablicy, uczniowie w zeszytach.

*Nauczyciel przypomina uczniom pojęcie „onomatopeja”- wyraz dźwiękonaśladowczy, jest to wyraz podobny do dźwięku, np. pukać-bo słychać puk-puk, kapać- bo słychać kap-kap, dzwonić- bo słychać dzyń-dzyń itp.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie wyszukali w refrenie wyrazy dźwiękonaśladowcze- onomatopeje. Zapisywanie w zeszytach: deszcz dzwoni, pluszcze, tłuką, jęk szklany. Wyrazy te wpływają na muzyczność utworu.

*Nauczyciel pyta uczniów, gdzie występuje szatan-diabeł w wierszu i co on robi?
Szatan szedł „smutny śmiertelnie”, przechodził przez ogród i zamienił go w „straszną, okropną pustelnię”, kwitnące kwiaty posypał popiołem i wszędzie siał strach i przerażenie.
Szatan to symbol zła.
Szatan budzi lęk, wszyscy się go boją.
Szatan= zło

*Podsumowanie tematu.
-Jaki nastrój panuje w utworze?
-Co powoduje taki nastrój? Przykłady cytatów z tekstu.
-Dlaczego jest to utwór muzyczny?

3.FAZA KOŃCOWA:

*Zadanie pracy domowej uczniom.
Ułóż zdania z wyrazami: deszcz jesienny, pluskać się, moknąć, rozpacz, dzwonić, płakać, szatan, słotny dzień
*Ocena pracy uczniów.
*Pożegnanie z uczniami.