Reakcje hydrolizy - konspekt lekcji chemii

Temat: Reakcje hydrolizy.

Cele ogólne:
- zbadanie odczynu wodnych roztworów wybranych soli
- rozwijanie umiejętności planowania eksperymentu
- rozwijanie umiejętności współpracy w zespole
- wdrażanie uczniów do samodzielnego zdobywania wiedzy
- kształtowanie nawyku korzystania z biblioteki
- wyrabianie nawyku korzystania z mediów

Cele szczegółowe:
Uczeń zna:
- pojęcie hydrolizy soli oraz wie jakie typy soli ulegają hydrolizie
- relację między hydrolizą a zobojętnianiem
Uczeń umie:
- wymienić elektrolity mocne
- pisać równania dysocjacji jonowej kwasów, zasad i soli
- określać odczyn roztworu za pomocą kilku wskaźników
- określić pH roztworu za pomocą wskaźnika uniwersalnego
- przewidzieć odczyn wodnego roztworu soli
- napisać równanie reakcji hydrolizy soli w postaci cząsteczkowej i jonowej
Uczeń rozumie:
- mechanizm reakcji hydrolizy
- rolę wody jako rozpuszczalnika o charakterze polarnym

Środki dydaktyczne:
- sprzęt: probówki, zlewki, łapy do probówek
- odczynniki: woda destylowana, Na3PO4, Na2HPO4, NaH2PO4, CH3COONa, CH3COONH4, (NH4)2CO3, K2CO3, NaCl, AlCl3, KNO3, Zn(NO3)2, NH4ClO4, NaClO4, Al2(SO4)3, Na2SO4, (NH4)2S,
- wskaźniki pH: oranż metylowy, fenoloftaleina, lakmus
- wskaźnik uniwersalny, skala pH
- mazaki, papier (zapis wniosków na wspólnym plakacie)
- zeszyt, długopis (notatka w zeszycie)

Metoda: praktyczna – ćwiczenia uczniowskie, prezentacja
słowna – pogadanka

Forma: praca w grupach.

Zadanie domowe:
Zbiór zadań M. Koszmider str. 82 zad. 6.9.13 i 6.9.14

Struktura lekcji:
- czynności organizacyjne
- podanie tematu lekcji i jej celów
- pogadanka wstępna
- zapoznanie z metodą pracy
- kontrola pracy uczniów, ewentualna pomoc
- prezentacja – sprawdzanie poprawności wysuniętych wniosków i zapisu równań cząsteczkowych i jonowych
- zebranie wiadomości
- zadanie domowe

Szczegółowy plan lekcji:
• powtórzenie wiadomości o dysocjacji kwasów, zasad i soli
• zabarwienie wskaźników w zależności od pH roztworu (przypominają uczniowie)
• reakcje hydrolizy; hydroliza a zobojętnianie (wyjaśnia nauczyciel)
• podział soli ze względu na moc kwasu i moc zasady z których sól się wywodzi
• sole mocnych kwasów z mocnymi zasadami nie ulegają hydrolizie, obojętny odczyn ich wodnych roztworów
• hydroliza soli mocnej zasady ze słabym kwasem np. K2CO3, zasadowy odczyn roztworu, zapis cząsteczkowy i jonowy reakcji
• hydroliza soli słabej zasady z mocnym kwasem np. NH4ClO4, kwaśny odczyn roztworu, zapis cząsteczkowy i jonowy reakcji
• hydroliza soli słabej zasady ze słabym kwasem np. (NH4)2CO3, odczyn bliski obojętnego
• odczyn roztworów soli na podstawie przeprowadzonych doświadczeń, równania reakcji

Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel sprawdza wiadomości uczniów:
- dysocjacja kwasów, zasad i soli
- elektrolity mocne
- pH roztworu i wskaźniki pH
- reakcje zobojętniania.
2. Nauczyciel wyjaśnia mechanizm reakcji hydrolizy i podkreśla, że jest ona przeciwieństwem reakcji zobojętniania; przedstawia zapis cząsteczkowy i jonowy (może to zrobić uczeń – ochotnik przy pomocy nauczyciela).
3. Nauczyciel przedstawia uczniom metodę pracy i cele lekcji.
4. Ćwiczenia laboratoryjne uczniów:
- podział na grupy wybór funkcji
- każda grupa otrzymuje instrukcje i potrzebne pomoce
Instrukcja
Zbadać odczyn wodnych roztworów niżej wymienionych soli.
Podać zapis cząsteczkowy i jonowy reakcji hydrolizy.
Grupa I: NaCl, K2CO3, NH4ClO4, Na2HPO4.
Grupa II: Na3PO4, Al2(SO4)3, KNO3, CH3COONH4.
Grupa III: NaH2PO4, Zn(NO3)2, (NH4)2CO3, Na2SO4.
Grupa IV: CH3COONa, AlCl3, (NH4)2S, NaClO4.
5. Prezentacja wyników obserwacji i zapis wniosków.
Nauczyciel czuwa nad poprawną treścią i formą wniosków; uczniowie przepisują wnioski do zeszytów przedmiotowych.
6. Ćwiczenia w przewidywaniu odczynu wodnych roztworów soli i pisanie równań cząsteczkowych i jonowych reakcji hydrolizy.
7. Zadanie pracy domowej.