Od słowa do... słownika - konspekt lekcji języka polskiego

Temat: Od słowa do... słownika.

Cele lekcji
Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z budową i przeznaczeniem słowników.
Cele operacyjne (po zakończeniu lekcji uczeń:)
a) poziom wiadomości:
– zna budowę i przeznaczenie podstawowych słowników: ortograficznego, poprawnej polszczyzny, języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych,
- zna reguły korzystania ze słowników.
b) poziom umiejętności:
– wyszukuje informacje w słowniku,
- umie dobrać odpowiedni słownik do rodzaju poszukiwanej informacji.
b) poziom postaw
- świadomie korzysta z właściwego słownika.
Metody pracy
- metoda podająca,
- metoda eksponująca,
- ćwiczenia praktyczne,
Formy organizacyjne
- praca indywidualna,
- praca zespołowa
Środki i materiały dydaktyczne
- podręcznik: „Czarowanie słowem” cz.1 A. Kania, K. Kwak, J. Majchrzak-Broda.
- Słowniki: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, ortograficzny, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, frazeologiczny.

Wprowadzenie
•Czynności organizacyjno – porządkowe
•Podanie tematu lekcji: Od słowa do... słownika.
Pytanie otwarte: Czym jest słownik?
Co zawiera słownik?
Jakie znacie rodzaje słowników?
Opracowanie
Prezentacja słowników: ortograficznego, języka polskiego, poprawnej polszczyzny, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych.
Ćwiczenie praktyczne- uzupełnianie zdań odpowiednimi wyrazami.
1. Zadaniem uczniów jest uzupełnienie zdań poprawną formą wyrazu. Uczeń wykonuje ćwiczenie korzystając z odpowiedniego słownika.
Mama, robiąc zakupy, zapomniała o .....................(kisiel).
Codziennie rano tata ........................ (włączać) radio.
Halina bezczelnie ..................(łgać).
2. Podkreśl poprawną formę wyrazu:
żaden – żadny
swetr – sweter
umią – umieją
wiater – wiatr
3. Korzystając ze „Słownika frazeologicznego” wyjaśnij znaczenia następujących związków frazeologicznych:
żyć jak pies z kotem - ........................................
gruba ryba - ........................................
4. Uzupełnij wyrazy korzystając ze „Słownika ortograficznego”:
wy...yna po...ywienie aba...ur
uwa...ać ksią...ka p...edłu...acz

Utrwalenie
Wklejenie do zeszytu notatki utrwalającej poznane wiadomości na temat różnego rodzaju słowników.
1. Słownik języka polskiego – zbiór słów (haseł) wraz z opisem ich znaczenia (lub znaczeń).
2. Słownik poprawnej polszczyzny- możemy w nim znaleźć poprawną formę, odmianę
i użycie danego wyrazu.
3. Słownik ortograficzny języka – zbiór słów (haseł) bez opisu znaczeń, zawiera jedynie poprawną odmianę i pisownię wyrazu.
4. Słownik frazeologiczny - zbiór wyrażeń i zwrotów frazeologicznych.
5. Słownik etymologiczny – zbiór wyrazów wraz z opisem ich pochodzenia.
6. Słownik wyrazów bliskoznacznych (synonimów) – zbiór haseł o tym samym bądź podobnym znaczeniu.
7. Słownik wyrazów obcych – zbiór słów jakiegoś języka pochodzących (przyjętych) z innych języków.