Materiały stosowane w instalacjach wodno-kanalizacyjnych

Każdy inwestor budujący własny dom musi "zmierzyć się" z instalacją wodną i grzewczą: z czego je wykonać, którędy poprowadzić i jaki osprzęt zastosować. Nie jest to zadanie łatwe.
Podstawowym elementem każdej instalacji wodnej są rury. Umożliwiają one doprowadzanie wody do baterii umywalkowych, spłuczek, zlewozmywaków oraz innych odbiorników. Najczęściej stosowana średnica wynosi 1/2 cala, czyli około 15mm. Niektóre przewody wodne, doprowadzające wodę na wyższe kondygnacje domu bądź też do określonych rodzajów spłuczek i baterii, mają grubszą średnicę, około 3/4 cala. Natomiast szerokość rur odprowadzających wodę z umywalek, zlewozmywaków, pralek, wanien i z toalet wynosi od 32 do 110 mm szerokości.
Rury instalacji wodnej łączone są za pomocą dwóch typów połączeń: nierozłącznych i rozłącznych. Pośród połączeń nierozłącznych wyodrębnia się połączenia zgrzewane, zaciskane, zaprasowywane, klejone, lutowane i spawane. Natomiast do połączeń rozłącznych należą połączenia skręcane i złączki zaciskowe. Należy zaznaczyć, iż zaletą połączeń rozłącznych jest łatwość w montażu i demontażu, natomiast wadą - mniej trwałe od połączeń nierozłącznych.
Prowadząc rozważania na temat specyfiki instancji wodnej w domu jednorodzinnym nie należy zapominać o instalacji ciepłej wody użytkowej (cwu). Istotą rozprowadzenia tej instalacji w domu jednorodzinnym zwłaszcza wielokondygrancyjnym jest zastosowanie cyrkulacji. Jest to dodatkowa rura prowadzona do najbardziej oddalonych kranów od źródła ciepła. Instalacja ta opiera się na zastosowaniu pompy obiegowej cwu, która zapewnia krążenie wody w systemie. Dzięki temu odkręcając kran nawet najbardziej oddalony od źródła ciepła użytkownik ma zapewnioną ciepła wodę bezpośrednio po odkręceniu kurka.
Zastosowanie pompy cyrkulacyjnej prowadzi do oszczędności związanych ze zużyciem wody oraz zmniejszania ilość ścieków odprowadzanych do kanalizacji. Jeśli odległość punktu poboru ciepłej wody od źródła ciepła wynosi 15 m to spuszczając z kranu wodę zimną marnujemy 1,2 litra. Zakładając, że użytkownik wykonuje taką czynność 3 razy dziennie wówczas 3,6 litra wody trafia do kanalizacji, co niesie za sobą kolejne koszty. Stały przepływ ciepłej wody powoduje pewne straty energii, jednakże by je ograniczyć, rury, w których płynie podgrzewana woda trzeba zaizolować termicznie przy zastosowaniu odpowiednich otulin.
Ważnym elementem zastosowania cyrkulacji cwu jest skrócenie czasu oczekiwania na wodę ciepłą po odkręceniu kranu. Jeśli odległość punktu poboru ciepłej wody od źródła ciepła wynosi 15 m to czas oczekiwania na ciepłą wodę wyniesie 24 sekundy.
Instalacja kanalizacyjna w domu jednorodzinnym służy do odprowadzania ścieków. Ściekiem nazywa się zarówno nieczystości komunalne, zanieczyszczoną wodę, wody opadowe i skropliny. W domach powstają one zwykle w łazienkach (natrysk, wanna, umywalka, miska ustępowa, bidet i pralka), toaletach (miska ustępowa i umywalka) i w kuchniach (zlewozmywak, zmywarka).
Dom jednorodzinny może być podłączony do systemu kanalizacji zewnętrznej. Tego rodzaju instalacja może być systemem ogólnospławnym bądź rozdzielnym. W pierwszym przypadku zarówno ścieki opadowe, jak i pochodzenia bytowo-gospodarczego, odprowadzane są jedną i tą samą rurą.
Natomiast w systemie rozdzielenia, stosowane są dwie rury, jednak dla ścieków bytowo - gospodarczych, druga dla ścieków opadowych. Zaletą tego systemu jest możliwość zrzucenia ścieków opadowych bezpośrednio do rzek, nie zanieczyszczając wód powierzchniowych. Warto zaznaczyć, iż stosowanie kanalizacji ogólnospławnej wiąże się z wykorzystywaniem oczyszczalni, co podczas burz i intensywnych opadów powoduje, iż zakłady komunalne muszą odprowadzać nadmiar ścieków bezpośrednio do rzek, co jest przyczyną ich znacznego zanieczyszczenia.
Nie zawsze jednak istnieje możliwość podłączenia domu jednorodzinnego do kanalizacji zewnętrznej. W takim przypadku ścieki bytowo-gospodarcze gromadzone są w bezodpływowych zbiornikach, nazywanych potocznie szambami, bądź trafiają do małych, przydomowych oczyszczalni ścieków. Natomiast ścieki opadowe odprowadzane mogą być na teren własnej posesji.
Wewnętrzna instalacja kanalizacyjna w domu jednorodzinnym wykonywana jest w sposób grawitacyjny. Wszystkie podłączenia, które prowadzą do urządzeń sanitarnych w instalacji kanalizacyjnej wyposażone są w syfony, zapobiegające roznoszeniu się przykrych zapachów. Natomiast przewody te są podłączone do wspólnych rur, nazywanych pionami. Piony zbierają ścieki z urządzeń sanitarnych, wykorzystując w tym celu podejścia kanalizacyjne. Wszystkie piony powinny mieć na całej długości tę samą średnicę. Powinna być ona równa średnicy największego podejścia podłączonego do pionu. Standardowo, wynosi ona około 110 mm. Co najmniej jeden pion kanalizacyjny w domu powinien być zakończony wywiewką, gdyż umożliwia ona odprowadzenie gazów z instalacji kanalizacyjnej i równocześnie uniemożliwia wysysanie wody z syfonów. Wywiewki i zawory przeciwdziałają również powstawaniu podciśnienia i nadciśnienia w instalacji kanalizacyjnej w czasie jej użytkowania. Dobra wentylacja pionów umożliwia również likwidację hałasów i zapobiega opróżnianiu z wody syfonów, które znajdują się przy przyborach sanitarnych.
Każda instalacja kanalizacyjna musi być we właściwy sposób uzbrojona. W tym celu stosowane są urządzenia przeciwzalewowe, wpusty kanalizacyjne oraz syfony kanalizacyjne. Urządzenia przeciwzalewowe są niezbędne, gdy budynek podłączony jest do zewnętrznej sieci kanalizacji ogólnospławnej, ponieważ zapobiegają one zalaniu piwnicy w przypadku wstecznego przepływu ścieków. Wpusty kanalizacyjne stosowane są do odprowadzania do kanalizacji ścieków opadowych. Syfony kanalizacyjne blokują przedostawanie się gazów i zapachów z kanalizacji do pomieszczeń. W domowych instalacjach kanalizacyjnych stosuje się przeważnie syfony rurowe i z przegrodą, zaś do umywalek stosowane są syfony butelkowe.