Program koła szachowego dla początkujących

Program koła szachowego dla początkujących

Założenia ogólne:
Program koła szachowego opracowany został zgodnie z zasadami prowadzenia edukacji szachowej w szkole. Ogólnym zadaniem nauczyciela realizującego niniejszy program jest stwarzanie uczniom warunków do rozwoju samodzielnego myślenia i kreatywności, motywacji do samodzielnej pracy umysłowej, a także kształtowanie nawyku samokontroli i samooceny swoich działań. Ponadto ważnym aspektem edukacji szachowej jest jej istotny wpływ na zwiększenie umiejętności matematycznych wychowanków, szczególnie w zakresie logiki, orientacji przestrzennej, myślenia analitycznego, rozwiązywania problemów.
Zajęcia przeznaczone są dla uczniów klas I i II. Prowadzone będą w wymiarze jednej godziny lekcyjnej tygodniowo w ramach zajęć pozalekcyjnych.

Cele ogólne:
 wspieranie całościowego rozwoju dziecka we wszystkich obszarach: fizycznym, emocjonalnym, społecznym i poznawczym poprzez naukę gry w szachy.

Cele szczegółowe:
 wdrażanie do samodzielnej pracy i zdobywania wiedzy,
 wdrażanie do respektowania przepisów gier, zabaw zespołowych,
 rozbudzanie świadomości przeżywania emocji i kształtowanie umiejętności panowania nad nimi oraz wyrażania ich w sposób umożliwiający współdziałanie w grupie,
 ćwiczenie pamięci oraz zwiększenie cierpliwości, wytrwałości i koncentracji uwagi,
 kształtowanie konsekwencji, wytrwałości i samodyscypliny,
 rozwijanie umiejętności samodzielnego, refleksyjnego, logicznego, krytycznego i twórczego myślenia,
 rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów,
 umocnienie wiary we własne siły,
 kształcenie umiejętności współdziałania w zespole, współpracy i pomocy innym.

Metody:
 Metody oparte na obserwacji:
• pokaz (film instruktażowy)
• demonstracja na szachownicy magnetycznej
• ilustracje

 Metody oparte na działaniu:
• działanie praktyczne na szachownicy
• ćwiczenia (karty pracy)

 Metody oparte na słowie:
• dialogowe – pogadanka, rozmowa kierowana
• rymowanki

Formy pracy:
 praca indywidualna
 praca w grupach

Środki dydaktyczne:
 Rzutnik, laptop
 Szachownica demonstracyjna
 Zestawy szachownic z bierkami
 Kolorowe kwadraciki, żetony
 Karty pracy dla każdego ucznia
 Zadania interaktywne: www.lichess.org, www.szachydzieciom.pl.

Oczekiwane osiągnięcia uczniów uczestniczących w pracach koła:
Uczeń:
- zna nazwy, symbole, wartości, miejsce ustawienia i zasady poruszania wszystkich bierek,
- wie, jak wykonać ruchy specjalne np: roszada, związanie
- rozróżnia wygraną i przegraną od remisu,
- potrafi matować w jednym ruchu przy niewielkiej liczbie figur i prostej pozycji,
- stara się nie tracić bierek i rozgrywać partię całą armią,
- zna sposoby obrony króla i przeciwdziała spostrzeżonemu szachowi,
- uwzględnia ruchy przeciwnika w swoich planach,
- dąży do zrealizowania przewagi i wygrania partii,
- respektuje zasady turniejowe i fair play,
- chce rozwijać swoją szachową pasję.
Proponowana tematyka zajęć:

 Historia szachów. Szachowe Królestwo - pierwsze spotkanie z szachownicą.
 Szachowe adresy.
 Szachowe wojsko: – król.
– wieża.
– goniec.
– hetman.
– skoczek.
– pionek.
 Reguły Szachowej Krainy.
 Prawa szachowej Krainy: - szach,
- mat,
- remis,
- pat.
 Szachowa magia: - roszada
- przemiana pionka
- bicie w przelocie.
 Szachowa bitwa: - Jak ją dobrze zacząć?
- Co to jest centrum?
- Wymiana i przewaga, wartości bierek.
- Do ataku! Plan gry.
 Rozgrywanie partii szachowych.
 Zasady turnieju szachowego.

Powyższe propozycje zajęć mogą być modyfikowane i zmieniane w zależności od potrzeb, możliwości i preferencji dzieci.

Bibliografia:
Magdalena Zielińska, „Gramy w szachy”. Materiały szkoleniowe dla najmłodszych.
Magdalena Zielińska, „Gramy w szachy”. Materiały szkoleniowe dla najmłodszych, cz. 2.
Ewa Przeździecka, „Gramy w szachy”. Scenariusze lekcji dla nauczycieli prowadzących zajęcia szachowe w ramach projektu „Edukacja przez Szachy w Szkole” I i II rok nauczania.
Polski Związek Szachowy, Poradnik metodyczny dla nauczycieli prowadzących zajęcia szachowe w ramach projektu „Edukacja przez Szachy w Szkole” Zbiór artykułów.

Program opracowała: mgr Justyna Romanowska