Polski patriotyzm na przestrzeni dziejów. Konspekt lekcji

Konspekt lekcji

Przedmiot: historia i teraźniejszość.

Temat: Polski patriotyzm na przestrzeni dziejów.

Klasa: I liceum ogólnokształcącego.

Środki dydaktyczne: karta pracy (Zał. 1), telefon komórkowy.

Metody dydaktyczne: pogadanka, wykład, praca z tekstem.

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.

Cele lekcji:
uczeń:
- poprawnie posługuje się terminami: patriotyzm, nacjonalizm, szowinizm, ojczyzna, Korona Królestwa Polskiego, święto narodowe.
- przedstawia zmiany w rozumieniu pojęcia patriotyzmu w Polsce w kolejnych epokach i charakteryzuje postawy patriotyczne Polaków na przestrzeni dziejów, wymienia wydarzenia, które miały wpływ na rozwój polskiego patriotyzmu,
- omawia mity związane z polskim patriotyzmem,

Przebieg lekcji

I. Wprowadzenie: sprawdzenie obecności. Podanie tematu lekcji i jej celów. Rekapitulacja wtórna – przypomnienie cech wzorowego obywatela w starożytnej Grecji i Rzymie (5 minut).

II. Rozwinięcie: nauczyciel wyjaśnia, co oznacza pojęcie patriotyzm, podaje jego genezę. Prezentuje różne koncepcje patriotyzmu lub szerzej postaw oddania państwu, władcy lub narodowi, które istniały w Polsce na przestrzeni wieków: w średniowieczu, w czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów, w okresie zaborów, w II Rzeczypospolitej i podczas II wojny światowej, w PRL. Następnie uczniowie przy pomocy telefonów komórkowych wyjaśniają pojęcie nacjonalizmu, porównując je z patriotyzmem. Nauczyciel tłumaczy, czym różni się nacjonalizm od szowinizmu. Uczniowie wykonują zadanie 1 z karty pracy Postawy patriotyczne Polaków (35 minut).

III. Zakończenie: rekapitulacja pierwotna. Nauczyciel zadaje pytania o postawy patriotyczne z różnych okresów historii Polski (5 minut).

Zał. 1 – Karta pracy

1. Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia.

Kazania sejmowe Piotra Skargi do posłów i senatorów Rzeczypospolitej

O Wielmożni Panowie, [...] miejcie wspaniałe i szerokie serce na dobro braci swoich, [...] wszystkich dusz, które to królestwo z swymi państwy w sobie zamyka. Nie cieśnijcie ani kurczcie miłości w swoich domach, [...] nie zamykajcie jej w komorach i skarbnicach swoich. [...] Naśladujcie onego chrześcijańskiego króla, który z wojskiem wyciągnąwszy, na chorągwi swojej namalować kazał ptaka, który swoją krwią ptaszęta od węża zarażone ożywia. Dając znać, iż za swój lud rad umrzeć chce, sobie śmierć, a im żywot obiecując.
Są drudzy, co mówią: Co mnie po królestwie i Rzeczpospolitej, kiedy się ja mam źle, a tego nie mam,czego pragnę? To złodziejskie serce, które z szkodą drugich chce być bogate. [...]
Takich podobno więcej, którzy służyć Rzeczpospolitej nie chcą, gdy się pożytku swego nie spodziewają, albo gdy im za to nie płacą. [...]
Kto ojczyźnie swej służy, sam sobie służy, bo w niej jego wszystko się dobre [...] zamyka.

Źródło: Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard,
Warszawa 1997, s. 263.

A. Wymień postawy szlachty polskiej, które piętnował Piotr Skarga.

B. Napisz, w jaki sposób autor tekstu umotywował obowiązek służenia ojczyźnie.

3. Wymień różnice oraz podobieństwa między postawami patriotycznymi Polaków w okresach walk o niepodległość i współcześnie.