System polityczny Stanów Zjednoczonych Ameryki. Konspekt lekcji

Konspekt lekcji

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie.

Temat: System polityczny Stanów Zjednoczonych Ameryki.

Klasa: II liceum ogólnokształcącego.

Środki dydaktyczne: mapa Stanów Zjednoczonych, karta pracy (zał. 1), telefon komórkowy.

Metody dydaktyczne: pogadanka, wykład, praca z tekstem.
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.

Cele lekcji:
uczeń:
- zna historię, strukturę i podstawowe zapisy Konstytucji amerykańskiej, treść najważniejszych poprawek, wie, że jest ona pierwszą ustawą zasadniczą na świecie, obowiązującą nieprzerwanie do dziś.
- wyjaśnia, co to jest zasada federalizmu i jak wygląda podział kompetencji między władze federalne i stanowe.
- zna podstawowe zasady funkcjonowania systemu prezydenckiego w Stanach Zjednoczonych, potrafi wyjaśnić procedurę wyboru prezydenta USA, wymienić najbardziej znanych i zasłużonych prezydentów w historii USA.
- potrafi nazwać izby parlamentu amerykańskiego, opisać procedurę wyboru kongresmenów, charakteryzuje dwie najważniejsze amerykańskie partie polityczne.

Przebieg lekcji:

I. Wprowadzenie: sprawdzenie obecności. Podanie tematu lekcji i jej celów. Rekapitulacja wtórna – przypomnienie znaczenia pojęć ustroju i systemu politycznego, konstytucji, zasady trójpodziału władzy (5 minut).

II. Rozwinięcie: wykład nauczyciela o Konstytucji USA: historii jej uchwalenia i wejścia w życie, strukturze treści, poprawkach, o federalizmie amerykańskim i podziale kompetencji między rząd federalny i władze stanowe. Omówienie zasad funkcjonowania i kompetencji najważniejszych organów państwa: Kongresu, Prezydenta, Sądu Najwyższego. Następnie uczniowie wykonują zadania z karty pracy Art. 2 Konstytucji USA, dotyczące kompetencji i procedury wyboru amerykańskiego prezydenta (35 minut).

III. Zakończenie: rekapitulacja pierwotna. Zadanie pracy domowej – wypisanie różnic między Republikanami a Demokratami w poglądach na gospodarkę, wartości, sprawy światopoglądowe (5 minut).

Zał. 1 – Karta pracy

Artykuł 2 Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki

§1. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki. Urząd swój pełni przez okres lat czterech, a wybierany jest wraz z obieranym na ten sam okres wiceprezydentem w następujący sposób.
Każdy stan wyznacza w trybie określonym przez swoje ciało ustawodawcze odpowiednią liczbę elektorów. Liczba ta odpowiada przysługującej temu stanowi w Kongresie ogólnej liczbie senatorów i członków Izby Reprezentantów. Nie może być jednak wyznaczony na elektora senator, członek Izby Reprezentantów ani żadna osoba sprawująca honorowo lub odpłatnie urząd w służbie Stanów Zjednoczonych.
Elektorzy zbierają się w swoich stanach i głosują za pomocą kartek na dwie osoby, z których przynajmniej jedna nie powinna być mieszkańcem tego stanu, co oni. Następnie sporządzają listę, wymieniającą wszystkie osoby, na które głosowano, oraz liczbę głosów, oddanych na każdą z nich, po czym podpisują i poświadczają listę oraz przesyłają pod pieczęcią do siedziby naczelnych władz Stanów Zjednoczonych na ręce prezydenta Senatu. Prezydent Senatu otwiera wszystkie poświadczone listy w obecności Senatu i Izby Reprezentantów, po czym następuje obliczenie głosów. Osoba, na którą padło najwięcej głosów, zostaje prezydentem, jeżeli uzyskała głosy bezwzględnej większości wyznaczonych elektorów. Jeżeli jednak więcej kandydatów uzyskało taką większość, a liczby oddanych na nich głosów są równe, wówczas Izba Reprezentantów niezwłocznie dokonuje w drodze głosowania za pomocą kartek wyboru jednego z nich na prezydenta. Jeżeli zaś takiej większości nie uzyskał nikt, wówczas izba ta w podobny sposób wybiera prezydenta spośród pierwszych pięciu osób z listy, przy czym głosowanie odbywa się stanami i każdemu stanowi przysługuje jeden głos. Wymagane przy tym quorum wynosi dwie trzecie stanów, z których każdy reprezentowany jest choćby przez jednego członka, a wybrany może być tylko ten, za którym wypowiedziała się większość stanów. W każdym z powyższych przypadków ta osoba, która po dokonaniu wyboru prezydenta uzyskała największą liczbę głosów elektorskich, zostaje wiceprezydentem. Jeżeli jednak ta sama liczba głosów padła na dwie lub więcej osób, wówczas wyboru wiceprezydenta dokonuje spośród nich Senat w głosowaniu za pomocą kartek. [...]
Nikt nie może zostać wybrany na urząd prezydenta nie będąc obywatelem Stanów Zjednoczonych od urodzenia albo w czasie uchwalania niniejszej konstytucji. Wybrana na ten urząd może być tylko osoba, która ma ukończone trzydzieści pięć lat i zamieszkuje w Stanów Zjednoczonych od lat czternastu.
W razie usunięcia prezydenta z urzędu, jego śmierci, zrzeczenia się lub niezdolności do sprawowania władzy i zadań tego urzędu przechodzą one na wiceprezydenta. Kongres może w drodze ustawy określić, jakie następstwa pociąga za sobą usunięcie, śmierć, ustąpienie lub niezdolność i prezydenta, i wiceprezydenta, oraz ustalić, który funkcjonariusz ma wówczas pełnić obowiązki prezydenta; funkcjonariusz ten pełni je, dopóki niezdolność ta nie ustanie lub nie nastąpi wybór nowego prezydenta. [...]
§2. Prezydent jest głównodowodzącym armii i floty Stanów Zjednoczonych [...]. Może żądać od każdego kierownika resortu pisemnej opinii w jakiejkolwiek sprawie, związanej z zadaniami jego urzędu. Stosuje prawo łaski w sprawach o przestępstwa przeciwko Stanom Zjednoczonych, z wyłączeniem spraw wszczętych wskutek postawienia w stan oskarżenia przez Izbę Reprezentantów.
Za radą i zgodą Senatu, udzieloną większością dwu trzecich obecnych senatorów, może zawierać traktaty. Wyznacza, a za radą i zgodą Senatu mianuje ambasadorów, innych pełnomocnych przedstawicieli i konsulów, sędziów Sądu Najwyższego oraz wszystkich innych funkcjonariuszy Stanów Zjednoczonych na urzędy utworzone ustawą, chyba że konstytucja przewiduje inny tryb obsadzania ich. Kongres może jednak według swego uznania powierzyć w drodze ustawy prawo mianowania niższych funkcjonariuszy samemu prezydentowi, sądom albo kierownikom resortów.
Prezydent ma prawo obsadzać wszystkie stanowiska, opróżnione w okresie między sesjami Senatu, powierzając je na czas do zakończenia najbliższej sesji.
§3. Prezydent powinien od czasu do czasu kierować do Kongresu orędzie o stanie Państwa, przedstawiając do rozważenia środki, które uważa za potrzebne i właściwe. W razie nadzwyczajnych okoliczności może zwołać obie izby lub jedną z nich, a w przypadku, gdy izby nie mogą uzgodnić czasu odroczenia obrad, może sam je odroczyć na czas, jakim uzna za stosowny. Prezydent przyjmuje ambasadorów i innych pełnomocnych przedstawicieli. Zapewnia ścisłe wykonanie ustaw. Do niego należy wystawianie aktów nominacyjnych wszystkim funkcjonariuszom Stanów Zjednoczonych [...].

Pytania do tekstu
1. Przedstaw procedurę wyboru prezydenta USA.
2. Wymień kompetencje przysługujące prezydentowi USA.