Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji lub „ zespół hiperkinetyczny” (ADHD- skrót od Attention Deficit Hyperectivity Disorder).
Trzy grupy objawów tworzą stały wzór zachowania dziecka nadpobudliwego i są to: nadmierna ruchliwość, nadmierna impulsywność , nasilone zaburzenia uwagi
Nadmierna ruchliwość:
1. Dziecko nie jest w stanie usiedzieć w miejscu, ma nerwowe ruchy rąk lub stóp.
2. Chodzi po pomieszczeniu, wspina się na meble w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe.
3. Nie potrafi spokojnie bawić się, odpoczywać, jest hałaśliwe
4. Często jest w ruchu „biega jak nakręcony”.
5. Często jest nadmiernie gadatliwe.
Nadmierna impulsywność:
1. Ma kłopoty z czekaniem na swoją kolej.
2. Wyrywa się z odpowiedzią, zanim usłyszy pytanie w całości.
3. Przerywa, przeszkadza innym, wtrąca się do rozmowy.
Zaburzenia uwagi:
1.Dziecko nie umie się skoncentrować na szczegółach podczas zajęć, lub w czasie wykonywania różnych czynności .Popełnia błędy wynikające z niedbałości.
2.Nie umie utrzymać uwagi na zadaniach i grach.
3.Wydaje się, że nie słucha co się do niego mówi.
4.Nie stosuje się do instrukcji, ma kłopot z dokończeniem zadania i wypełnieniem codziennych obowiązków, chociaż rozumie instrukcje.
5.Zapomina często o codziennych sprawach.
6.Zewnętrzne bodźce łatwo je rozpraszają.
7.Gubi różne rzeczy niezbędne do pracy, nauki..
8.Ociąga się, unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego.
9.Nie umie zorganizować sobie pracy lub innych zajęć.
Amerykańscy naukowcy wyróżniają trzy podtypy ADHD:
1.Podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi (dziewczynki).
2.Podtyp z przewagą nadpobudliwości psychoruchowej.
3.Typ mieszany (głównie chłopcy).
Dziecko nadpobudliwe ma za mało zdolności do wewnętrznej kontroli i hamowania.
Hamowanie aktywności dzieci nadpobudliwych nie przyczynia się do usunięcia trudności wychowawczych jakie one sprawiają. Napominanie tych dzieci, aby były spokojne, nie biegały, nie kręciły się w ławce i nie przeszkadzały, może przynieść chwilowy najwyżej skutek. Dzieciom nadpobudliwym trzeba zapewnić odpowiednie warunki działania, które rozładowałyby ich napięcie, kierować ich energię na czynności społecznie użyteczne i jednocześnie przynoszące im satysfakcje. Niezależnie od tego trzeba chronić dzieci przed nadmiarem bodźców o działaniu podniecającym i stwarzać sytuacje do treningu samokontroli i opanowania.
Aby stworzyć optymalne warunki dziecku nadpobudliwemu należy:
· stanowczo reagować na niepożądane zachowania;
· pokazać jak naprawić zło, które wyrządziło nieumyślnie;
· pozwolić dziecku ponieść konsekwencje złego zachowania;
· nie słuchać protestów, krzyków, niegrzecznych słów;
· spokojnie, kilkakrotnie powtarzać polecenia;
· kiedy tylko dziecko zachowa się tak jak od niego oczekujemy, należy go pochwalić za włożony wysiłek.
JAK WSPIERAĆ DZIECKO W KŁOPOTACH ?
Zasada 1
„Nie mówcie dziecku tego, czego sami nie znosicie wysłuchiwać”.
(np.: „Ja w twoim wieku...”, „No cóż pewnie nigdy ci się to nie uda”)
Zasada 2
„Chwilka spędzona z kimś kto cię rozumie nawet wtedy, kiedy nic Ci się nie udaje, pozwala odzyskać wiarę w siebie”
Zasada 3
„Dostrzegaj sukcesy, a nie porażki. Jeśli trzeba zmienić porażkę w zwycięstwo”.(wszyscy bez wyjątku lubimy być chwaleni)
CZEGO POWINNI UNIKAĆ NAUCZYCIELE ,RODZICE ?
1.Udawać, że słuchają, gdy nie mają na to ochoty.
2.Zasypywać dziecko zbyt wieloma pytaniami, radami.
3.Prawić kazania.
4.Zaprzeczać temu co czuje dziecko.
5.Obrażać je („jesteś okropny”).
6.Oskarżać („ty zawsze..., ty nigdy..”).
7.Ranić („mam Cię dosyć”).
8.Wydawać kategoryczne polecenia i rozkazy („zabraniam”, „musisz
natychmiast”, „ja ci każę”).
9.Stosować kary fizyczne.
PROŚBY DZIECKA NADPOBUDLIWEGO:
1. Pomóż mi skupić się na jednej czynności.
2. Chcę wiedzieć, co się zdarzy za chwilę.
3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić.
4. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaż mi wyjście z sytuacji.
5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to, co robię jest zrobione dobrze.
6. Dawaj mi tylko jedno polecenie naraz.
7. Przypominaj mi, żebym się zatrzymał i pomyślał.
8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko gubię się.
9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję.
10. Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że rosnę, kiedy okazujesz mi, jak mnie kochasz!
Pamiętać jednak należy o tym, że każde dziecko to indywidualność i nie można dla każdego stosować tych samych schematów postępowania. To co dla jednego dziecka okazać się może złotym środkiem, dla innego nie wniesie nic interesującego. W pracy z dzieckiem nadpobudliwym podstawową sprawą jest spokój i dyskretne kierowanie jego aktywnością, tak, aby ta nieprzeparta potrzeba ruchu była zaspokojona, a zachowanie nie budziło zastrzeżeń.
Oto przykładowe ćwiczenie do pracy z dzieckiem nadpobudliwym:
1. ,,Malowanie według instrukcji”- dzieci otrzymują kartki z biało-czarnym obrazkiem, który mają pomalować według instrukcji, np.- pomaluj jeża na czarno, dużą chmurę na ciemny granat, itp.,
2.,,Kopiowanie rysunku”- dziecko wybiera dowolny rysunek, przykłada kalkę kreślarską, kopiuje rysunek, następnie wypełnia go kolorami.