Jesienna pogoda w poezji i muzyce dla dzieci. Karta programowa i scenariusz lekcji dla edukacji wczesnoszkolnej

Opracowanie: Ewa Pawlak
Metryczka programu nauczania:
Maria Lorek, Beata Pietrzyk, Magdalena Szpyrko – Antkiewicz, Dorota Koszutska, Rok Polski. Program dla dzieci 5 – 9 lat uczących się za granicą.

na I etap edukacyjny – edukacja wczesnoszkolna

Polskie Szkoły za Granicą

Podstawa prawna:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą

Opis grupy:
- Program jest przeznaczony dla dzieci mających różne kompetencje językowe (poziom A, B, C) w trzech grupach wiekowych – 5-6 lat, które nie znają liter, 6- 7(które poznają litery) i 8-9 (które kontynuują naukę w polskiej szkole).

Autor: Ewa Pawlak 
Klasa II

Czas realizacji : listopad, 3 godziny

TEMAT: Jesienna pogoda w poezji i muzyce dla dzieci. Obserwowanie jesiennych zjawisk pogodowych, zabawy plastyczne oraz muzyczno – ruchowe inspirowane utworem poetyckim J. Kulmowej pt. „Kiedy pada” oraz piosenką dla dzieci „Zła pogoda”.

Holistyczny cel ogólny:
Wsparcie całościowego rozwoju dziecka przez udział w zabawach czytelniczych, muzycznych, ruchowych i plastycznych.
Wymagania ogólne:
1. Celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym.
2. Zadaniem szkoły jest wykształcenie umiejętności posługiwania się językiem polskim oraz ukształtowanie systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV – VIII szkoły podstawowej.
Wymagania szczegółowe:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji.
Słuchanie:
- rozumie teksty literackie (zwłaszcza pisane współczesną polszczyzną) i inne teksty kultury.
Czytanie:
- czyta na głos, poprawnie i wyraziście krótki, prosty tekst;
- rozumie utwory literackie i inne teksty kultury.
II. Tworzenie wypowiedzi:
Mówienie:
- wypowiada się płynnie;
- uczestniczy w rozmowie i prostej dyskusji.
III. Wiedza o Polsce:
- zna na pamięć kilka wybranych polskich wierszy, piosenek i przysłów;

Kręgi tematyczne:
Środowisko naturalne – pogoda, pory roku.
Życie codzienne – kalendarz (miesiące, dni tygodnia), ubranie (części garderoby).
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA – doświadczenia uczniów w obszarach rozwojowych.
W rozwoju fizycznym
Dzieci: poruszają się rytmicznie w przestrzeni przy muzyce, za pomocą ruchu i gestów poprawnie odtwarzają tempo i charakter muzyki, śpiewają piosenkę, wyklaskują rytm, tańczą, naśladują gesty, malują, rysują ukośne kreski na tacy z kaszą manną, wzmacniają koordynację wzrokowo – słuchowo - ruchową i percepcję dotykową.
W rozwoju społecznym
Dzieci: witają się, uczą się dobrych relacji z rówieśnikami, współpracują w grupie przestrzegając przyjęte reguły i zasady, szanują wytwory wspólnej pracy i pracy innych, potrafią się dzielić wspólną przestrzenią przestrzegając zasad bezpieczeństwa, są otwarte na pomysły swoje i innych członków grupy czy klasy.
W rozwoju emocjonalnym
Dzieci: odczuwają radość, zaciekawienie, zdziwienie, zachwyt, poczucie sprawstwa, są wrażliwe na poezję i muzykę, cieszą się ze wspólnej, twórczej zabawy.
W rozwoju poznawczym
Dzieci: wykonują działania zgodnie z ustną instrukcją nauczyciela, słuchają ze zrozumieniem czytany tekst, czytają ze zrozumieniem, bogacą słownictwo czynne, poznają polską poezję oraz piosenkę z dziecięcego repertuaru, poprawnie budują zdania, wypowiadają się na określony temat, za pomocą ruchu i gestów poprawnie odtwarzają tempo i charakter muzyki, rozumieją i stosują umowne znaki, reagują werbalnie i niewerbalnie na polecenia i wskazówki nauczyciela, nabywają umiejętność relaksacji i wizualizacji, kreatywnie i twórczo rozwiązują zadanie, korzystają z własnej wyobraźni, inspirują się poezją i wyobraźnią wykonując pracę plastyczną, ubierają się adekwatnie do pogody, rozpoznają i nazywają jesienne zjawiska pogodowe. 

PLANOWANE SYTUACJE EDUKACYJNE [I EWENTULNIE ICH FUNKCJE]

1. Zabawa powitalna.
Nauczyciel prosi dzieci, aby „rozpaliły” iskierkę przez pocieranie dłoni, zaglądanie do nich i sprawdzanie czy iskierka już się „żarzy”. Następnie dzieci „łączą przewody” – podając sobie dłonie i powtarzając rytmicznie wspólnie z nauczycielem następujący wiersz: „Puszczam iskierkę w krąg, niech wróci do moich rąk.” Nauczyciel zaczyna przekazywanie iskierki ustalając wcześniej kierunek jej wędrówki, następnie dzieci przekazują ją poprzez lekki uścisk dłoni. Po powrocie „iskierki” do prowadzącego, kończy on zabawę słowami: „Iskierka do mnie powróciła i zabawę zakończyła”.
Funkcje:
Tworzenie więzi między dziećmi , wprowadzenie do tematu zajęć, zachęcenie do ruchu, poznanie polskiej zabawy.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Dzieci stoją w kole na środku klasy.
2. Praca z tekstem literackim.
Słuchanie, a następnie czytanie głośno utworu Joanny Kulmowej pt. „Kiedy pada”, swobodne wypowiadanie się na temat przeczytanego tekstu używając pełnych zdań, wyszukiwanie w wierszu słownictwa opisującego jesienną pogodę, przygotowanie do adekwatnego ubierania się do warunków pogodowych, określanie nastroju jesiennej pogody na podstawie wiersza.
Funkcje:
Słuchanie i czytanie ze zrozumieniem, ćwiczenia w mówieniu, rozwijanie słownictwa, przygotowanie do rozumienia języka poezji, ćwiczenia w czytaniu.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Uczniowie siedzą w ławkach. Praca na forum klasy.

3. Zabawa w wymyślanie „parasolowych” bajek.
Dzieci wchodzą pod rozłożony, duży parasol i próbują wymyśleć ciekawą bajkę, np. taką, w której wszystkie wyrazy rozpoczynają się ustaloną głoską.

Funkcje:
Ćwiczenia w mówieniu, rozwijaniu słownictwa, poprawnym budowaniu zdań. Ćwiczenia przygotowujące do tworzenia opowiadania, pobudzające wyobraźnię, dające radość ze wspólnej twórczej zabawy.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Praca w grupach.
4. Taniec integracyjny „Deszczyk” z wyrażeniem charakteru melodii za pomocą gestów.
Dzieci stoją w kole na środku klasy i powtarzają za nauczycielem gesty wyrażające charakter melodii ( pada deszcz – ruch rąk i palców z góry na dół oburącz, wieje wiatr - jednoczesny ruch ramion i rąk na prawo i lewo, błyskawica – klaśnięcie w dłonie, grzmot – tupnięcie, tęcza – jednoczesne rozłożenie rąk i ramion od środka na boki).
Funkcje
Tworzenie więzi między dziećmi, poruszanie się w przestrzeni przy muzyce, za pomocą ruchu i gestów poprawne odtwarzanie tempa i charakteru muzyki.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Dzieci stoją w rozsypce w przestrzeni umożliwiającej bezpieczną zabawę.

5. Zabawa „Dotyk kropli wody”.
Nauczyciel upuszcza kroplę wody na twarz lub dłoń dziecka, które ma zamknięte oczy. Otwarcie oczu sygnalizuje uczucie dotyku kropli wody.
Funkcje:
Właściwe reagowanie na dotyk kropli wody, przestrzeganie umownych znaków, ćwiczenia wzmacniające percepcję dotykową.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Uczniowie siedzą przy stolikach.

6. Śpiewanie piosenki „Zła pogoda” z jednoczesnym klaskaniem.
Funkcje:
Poznanie polskiej piosenki o jesieni, uwrażliwienie na muzykę i wyczucie rytmu, wspólne muzykowanie, klaskanie w rytm piosenki.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Dzieci śpiewają piosenkę stojąc i klaszcząc w jej rytm.

7. Ćwiczenia ruchowo – słuchowo – wzrokowe z elementami kinezjologii edukacyjnej:
Dzieci siedzą w ławkach, nauczyciel pokazuje uczniom wzór graficzny – ukośne kreski, wodzi ręką po wzorze, a następnie prosi, aby to samo zrobili uczniowie kreśląc ręką znaki w powietrzu. Następnie rozdaje dzieciom tacki z kaszą manną, na której samodzielnie, z pamięci odtwarzają wzór, śpiewając jednocześnie piosenkę „Zła pogoda”.
Funkcje:
Rozwijanie percepcji ruchowo – słuchowo – wzrokowej, doskonalenie koordynacji wzrokowo – słuchowo – ruchowej, rozwijanie zmysłu dotyku, koncentracji uwagi oraz ćwiczenie pamięci.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Dzieci siedzą przy stolikach.

8. Ćwiczenie relaksacyjne - dzieci kładą się w pozycji Cooka na dywanie i słuchają jak nauczyciel jeszcze raz głośno czyta utwór J. Kulmowej „Kiedy pada” . Próbują sobie wyobrazić przedstawioną w wierszu sytuację.

Funkcje:
Nabywanie umiejętności relaksacji i wizualizacji, pobudzenie wyobraźni.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Dzieci leżą na podłodze, na dywanie w przestrzeni umożliwiającej bezpieczną zabawę.

9. Praca plastyczna.
Wykonanie pracy plastycznej „Świat, jaki można zobaczyć, kiedy unosi nas nad ziemią czerwony parasol” inspirowanej ostatnimi wersami wiersza. Uczniowie pracują w maksymalnie czteroosobowych grupach. Na dużych arkuszach papieru malują farbami swoje prace, które później będą mogli wzajemnie oglądać chodząc między stolikami lub organizując wystawkę.
Funkcje:
Rozwijanie wyobraźni, wyrażanie swoich emocji i wyobrażeń w formie plastycznej, odczuwanie radości z malowania farbami świata, który można zobaczyć, kiedy się wznosi, trzymając w ręku parasol, przeżywanie pozytywnych emocji w kontaktach z innymi, wspólnie wykonując powierzone zadanie, inspirowanie się poezją i przekładanie jej w inną formę sztuki.
Organizacja przestrzeni edukacyjnej, uwagi:
Praca w grupach
MATERIAŁY I POMOCE DYDAKTYCZNE
Tekst Joanny Kulmowej „Kiedy pada”, płyta z piosenką „Zła pogoda”, odtwarzacz CD, parasol, nagranie melodii Tzadik Katamar do tańca „Deszczyk” , tacki z kaszą manną, woda, duże arkusze papieru, farby, pędzle.
Sposoby osiągania celów:
Strategia percepcyjno – wyjaśniająca i percepcyjno – odtwórcza: zabawy i praca z tekstem literackim, zabawy ruchowe, muzyczno – ruchowe, zabawa relaksacyjna, ćwiczenia przygotowujące do tworzenia opowiadań, ćwiczenia percepcji wzrokowo – słuchowo – ruchowej, metody czynne – zadań stawianych do wykonania, słowne – rozmowa, objaśnienie i instrukcja, metoda zadań inspirujących ; strategia problemowo – twórcza – przełożenie poezji na dzieło plastyczne; formy pracy – indywidualna, grupowa i zespołowa.