Narzędzia przydatne w dydaktyce - praca dyplomowa

WYMIEŃ I SCHARAKTERYZUJ NARZĘDZIA PRZYDATNE W DYDAKTYCE

Spis treści
Wstęp........................................ 2
1. Istota stosowania narzędzi multimedialnych w edukacji........................................ 3
2. Podział narzędzi multimedialnych i ich charakterystyka ........................................ 6
2.1. Usługi wideokonferencyjne........................................ 8
2.2. Awatary ........................................ 10
2.3. Udostępnianie dokumentacji, zdjęć i filmów ........................................ 12
2.4. Tworzenie grafik i filmów........................................ 13
2.5. Quizy, testy i gry ........................................ 15
2.6. Prezentacje multimedialne........................................ 17
3. Zakończenie........................................ 19
Podsumowanie........................................ 20
Bibliografia........................................ 22

Wstęp
Multimedia obecne są w niemalże każdej sferze życia, szczególnie w ostatnich czasach
na stałe zagościły w edukacji. Podwaliny dla znanych nam dziś multimediów zostały
ugruntowane w latach 70 i 80 dwudziestego wieku. Interaktywne dyski laserowe, gry wideo
oraz encyklopedie elektroniczne były zalążkiem dla znanych jako „hot” aplikacji, takich jak
biblioteki cyfrowe, wideo na żądanie, telewizja interaktywna oraz wideokonferencje.
Istotą niniejszej pracy jest przegląd i charakterystyka narzędzi multimedialnych
wspierających nauczanie i uczenie się. Nowoczesne technologie, dostęp do Internetu oraz
pokolenie cyfrowych tubylców – iGeneracja – dominują we współczesnym świecie oraz
determinują zmiany w sposobie nauczania, używania środków dydaktycznych do panujących
warunków. Wykorzystanie technologii informatyczno-komunikacyjnej oraz rozwijanie
kompetencji IT jest niezbędne do funkcjonowania w nowoczesnej rzeczywistości.
Narzędziami scharakteryzowanymi w niniejszej pracy są usługi wideokonferencyjne,
awatary, aplikacje do udostępniania dokumentacji, zdjęć i filmów, aplikacje do tworzenia grafik
i prezentacje multimedialne oraz platformy do tworzenia quizów, testów i gier. Tak szeroki
wachlarz narzędzi dostępnych dla nauczyciela sprawia, że uczeń może poznawać rzeczywistość
wieloma zmysłami oraz sprawia, że dziecko chętniej angażuje się i zdobywa wiedzę. Programy
interaktywne aktywizują ucznia i inicjują jego działanie. Wpływ cyfryzacji na codzienność,
również tę szkolną będzie się zwiększał, dlatego też tak istotne jest właściwe używanie narzędzi
multimedialnych na potrzeby kształcenia młodych ludzi.
1. Istota stosowania narzędzi multimedialnych w edukacji
Definicja multimediów nie jest ściśle określona, dotyczy wielu aspektów oraz ma
szeroki zakres. Podążając za opracowaniem Nowego Leksykonu PWN: multimedia to
„połączenie różnych sposobów przekazywania informacji (tekstu, dźwięku, grafiki,
ruchomych i nieruchomych) za pośrednictwem komputera lub skomputeryzowanego
sprzętu audiowizualnego”1
(Nowy Leksykon PWN, 1998). Według Bernda Steinbrinka
„ważnym atrybutem techniki multimedialnej we współczesnym jej rozumieniu jest
możliwość interakcji użytkownika z systemem”2
(Steinbrink, 1993).
Zastosowanie multimediów jest bardzo szerokie – w komunikacji, rozrywce, w życiu
codziennym oraz w edukacji, na coraz to większą skalę3
(Opoka, Multimedia w edukacji,
2008). Skupiając się na wykorzystaniu multimediów w edukacji należy zastanowić się nad
wyborem materiałów, których będzie używał nauczyciel, tak by przyniosły jak najlepszy
efekt edukacyjny dla ucznia. Joanna Opoka stwierdza, że „wybór multimediów jako formy
przekazu musi być działaniem świadomym, uwzględniającym złożoną, bogatą i niosącą tak
wiele możliwości naturę mediów elektronicznych”4
(Opoka, Multimedia w edukacji, 2008).
Aby multimedia przynosiły korzyści należy wprowadzać je świadomie, jako element
pewnego procesu. Uczestnicy jakimi są uczniowie powinni mieć możliwość poszerzania
swojej wiedzy, nabywania umiejętności odszukiwania informacji, twórczego
wykorzystywania multimediów poprzez wchodzenie w interakcje w wykreowany świat,
dokonywania w nim modyfikacji, tak by poczuli moc sprawczą przez swoje działania.
„Rzeczywistość cyfrowej ery stawia nauczycielom coraz to inne i wyższe wymagania
zorientowane na kształtowanie określonych obszarów kompetencji informacyjnych,
wytyczając kierunki profesjonalnego rozwoju, w tym także w sferze aplikowania nowych
trendów do edukacyjnej praktyki”5
(Baron-Polańczyk, Motywy stosowania ICT w praktyce
zawodowej nauczycieli, 2014).
Aby młody człowiek mógł odnaleźć się w społeczeństwie informacyjnym należy
wyposażyć go w umiejętność wykorzystania urządzeń ICT, wyszukiwania, porządkowania

1 Multimedia, w: Nowy Leksykon PWN, Warszawa, 2021, s.1119. 2 B. Steinbrink, Multimedia u progu technologii XXI wieku, Wrocław, 1993.
3
J. Opoka, Multimedia w edukacji, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, r. 10, z.2 (17),
2008, s. 124.
4
Ibidem, s.125.
5 E. Baron-Polańczyk, Motywy stosowania ICT w praktyce zawodowej nauczycieli, Przegląd Pedagogiczny, nr 2,
rozdział II, Bydgoszcz, 2014, s. 179.
oraz wykorzystania danych za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Narzędzia multimedialne stały się nieodłącznym elementem nauczania dzieci i młodzieży
w XXI wieku6
(Szymczak i Marchel, Narzędzia multimedialne w procesie nauczania
wczesnoszkolnego, 2014). W dobie pandemii wirusa COVID-19 stosowanie technik
informatyczno-komunikacyjnych jest istotą kształcenia na odległość na niespotykaną do tej
pory skalę. Celem każdego nauczyciela było dobranie metod i technik nauczania, w taki
sposób by najskuteczniej kształcić. Nieprzerwana nauka została zapewniona dzięki
rozwiązaniom cyfrowym. Z pomocą pospieszyły narzędzia multimedialne,
przedsiębiorstwa informatyczne i portale internetowe, które umożliwiały dostęp do swoich
zasobów, często bez pobierania opłat. Wspomniana sytuacja niesie za sobą konsekwencje
rzutując na edukację, która będzie odbywała się w warunkach stacjonarnych.
Zatem, współczesna edukacja musi czerpać z nowoczesnych środków dydaktycznych,
wykorzystywać cyfrowe narzędzia edukacyjne, które zapewniły ciągłość kształcenia
w czasach pandemii oraz odpowiadają na potrzeby dzisiejszych uczniów. Ponadto
rzeczywistość technologiczna zmienia się w zawrotnym tempie, dotychczasowa wiedza na
przestrzeni pięciu lat ulega w połowie dewaluacji. W tej sytuacji nauczyciele muszą dołożyć
wszelkich starań aby uczeń nie nabywał książkowej wiedzy, a potrafił odnaleźć się
w cyfrowej rzeczywistości i korzystał z tego, co przynosi rozwój technologiczny7
(Mologa,
2013).
Do pozytywnych aspektów stosowania narzędzi multimedialnych można zaliczyć to,
że:
- uczniowie uważają je za ciekawsze,
- zapamiętywanie jest skuteczniejsze,
- możliwe jest wizualne przedstawienie osób,
- zaangażowane są różne zmysły, a uczniowie ćwiczą spostrzegawczość.
Dużą zaletą wykorzystania multimediów na zajęciach jest ich interaktywność, co daje
możliwość dwukierunkowej komunikacji między uczniem a komputerem, czy nauczycielem

6 P. Szymczak, M. Marchel, Narzędzia multimedialne w procesie nauczania wczesnoszkolnego, Wrocław, 2014,
s. 5.
7 A. Mologa, Nauczanie multimedialne, Dydaktyka informatyki, tom 8, Rzeszów, 2013, s. 116.
znajdującym się po drugiej stronie ekranu8
(Szymczak i Marchel, Narzędzia multimedialne w
procesie nauczania wczesnoszkolnego, 2014).
Nauczyciele są odpowiedzialni za podnoszenie poziomu edukacji wraz z rozwojem
techniki. Zajęcia przez nich prowadzone powinny uwzględniać wykorzystanie środków
audiowizualnych, metod aktywizujących ucznia, wspierając jego twórcze myślenie9
(Bereźnicki, 2001).

8 P. Szymczak, M. Marchel, Poradnik multimedialny dla nauczycieli, Narzędzia multimedialne w procesie
nauczania wczesnoszkolnego, Wrocław, 2014, s. 6. 9 F. Bereźnicki, Dydaktyka kształcenia ogólnego, Kraków, 2001, ss. 459-461.
2. Podział narzędzi multimedialnych i ich charakterystyka
Środki dydaktyczne posiadają liczne definicje. Maria Nagajowa nazywa je pomocami
naukowymi przyczyniającymi się do uzyskania jak najdoskonalszych wyników w nauce10
(Nagajowa, 1990). Według Okonia zastosowanie praktycznych środków dydaktycznych
urozmaica i wypełnia nauczanie11 (Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, 2003). Badania
przeprowadzone przez Eunikę Baron-Polańczyk wskazują na to, iż nauczyciele chętnie stosują
rozwiązania technologiczne, ponieważ usprawniają one wykonywaną pracę, charakteryzują się
łatwością przekazu i uskuteczniają nauczanie. Ponadto nauczyciele doceniają używanie
narzędzi ICT ze względu na fakt wymiany informacji między innymi nauczycielami,
wydawnictwami oraz możliwość samodoskonalenia12 (Baron-Polańczyk, Motywy stosowania
ICT w praktyce zawodowej nauczycieli, 2014).
Podział środków dydaktycznych dokonany według Okonia prezentuje się następująco:
1. środki proste:
- słowne,
- wzrokowe, które występują w postaci środków wizualnych bezpośrednich
i pośrednich. Postać bezpośrednia to rzeczywiste okazy występujące w środowisku
naturalnym lub sztucznym oraz spreparowane preparaty mokre i suche. W postaci
pośredniej występują obrazy, wszelkiego rodzaju modele.
2. środki złożone:
- mechaniczne wykorzystujące urządzenia techniczne,
- słuchowe przekazujące dźwięk,
- słuchowo-wzrokowe przekazujące jednocześnie obraz i dźwięk,
- automatyzujące proces uczenia się13 (Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej,
2003).
Wymienione jako ostatnie, środki automatyzujące proce uczenia się, bardzo szybko
rozwijają się i są powszechnie dostępne. Technologie informacyjno-komunikacyjne powodują,
iż różnice kulturowe i językowe zacierają się, a praca i nauka stają się możliwe bez względu na

10 M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa, 1990, [za:] M. Węglińska, Jak przygotować się do
lekcji?, Wybór materiałów dydaktycznych, Kraków, 2009, s. 140.
11 W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa, 2003.
12 E. Baron-Polańczyk, Motywy stosowania ICT w praktyce zawodowej nauczycieli, Przegląd Pedagogiczny, nr 2,
rozdział II, Bydgoszcz, 2014, s.184.
13 W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa, 2003.
dystans dzielący uczącego się i nauczającego14 (Kiełtyka, 2017). W edukacji, „która jest
procesem, nauczyciel i uczniowie wymieniają się informacjami i przekazują komunikaty.
Wykorzystanie narzędzi TIK usprawnia, przyspiesza i digitalizuje ten proces”15 (Photon, 2021).
„Narzędzia multimedialne to:
- programy nauczająco-ćwiczeniowe, pomagające w nabywaniu, utrwalaniu czy też
usystematyzowaniu wiedzy;
- programy testujące – sprawdzające poziom wiedzy i umiejętności ucznia;
- programy diagnozujące – określające stopień posiadanej wiedzy i umiejętności;
- multimedialne encyklopedie;
- gry i zabawy edukacyjne;
- nagrania wideo;
- narzędzia służące do rozwijania twórczości ucznia (np. programy graficzne)”16 (Szymczak i
Marchel, Narzędzia multimedialne w procesie nauczania wczesnoszkolnego, 2014).

14 L. Kiełtyka, Narzędzia i Technologie Multimedialne Wspierające Pracę Menedżerów we Współcesnych
Organizacjach, Przegląd Organizacji, Nr 8 (931), 2017, ss.33-42.
15 https://photon.education/pl/10-narzedzi-tik-definicja/
16 P. Szymczak, M. Marchel, Narzędzia multimedialne w procesie nauczania wczesnoszkolnego, Wrocław, 2014,
s. 12.
2.1. Usługi wideokonferencyjne
Systemy wideokonferencyjne, które są jednym z narzędzi sieciowych, pozwalają na
komunikowanie się, jednoczesne udostępnianie obrazu, dźwięku i tekstu, a wszystko to w tym
samym czasie. Osoby biorące udział w spotkaniu mają ze sobą bezpośredni kontakt, mimo
dzielącego ich dystansu. Od czasu pojawienia się wirusa COVID-19 ten sposób kontaktu
nauczyciela z uczniem stał się powszechny i długoterminowy. W związku z niemożnością
uczęszczania do szkoły należało zastanowić się nad rozwiązaniami, które umożliwią
kontynuację nauczania. Usługi wideokonferencyjne umożliwiły wzajemną komunikację bez
wychodzenia z domu.
Aby korzystać z wideokonferencji należy wyposażyć się w komputer, przeglądarkę
internetową, kamerę oraz słuchawki z mikrofonem. Niektóre komunikatory do prowadzenia
zajęć online:
- Microsoft Teams – jest wiodącą aplikacją do wszechstronnego wykorzystania, szczególnie
do prowadzenia zajęć online w czasie rzeczywistym. Wszystkie dane znajdują się w chmurze,
co umożliwia pracę zespołową. Aby mieć stały kontakt z poszczególnymi klasami należy
utworzyć kanał dla poszczególnych zespołów. Kontakt jest możliwy za pomocą połączeń audio
i wideo. Każde zajęcia mogą być rejestrowane i udostępniane, na bieżąco można tworzyć
notatki, udostępniać ekran, pliki, do których uczniowie mają dostęp w dowolnym momencie.
Ponadto dużą zaletą Microsoft Teams jest możliwość konstruowania testów i ankiet, które po
wybraniu spersonalizowanych opcji udostępniania są wysyłane do uczniów, a następnie
sprawdzane przez system17 (Teams, 2021). - Webex by Cisco– aplikacja wspomagająca pracę hybrydową i zdalną, jest rozwiązaniem
podobnym do Microsoft Teams. Połączenia w chmurze dają możliwość planowania spotkań,
łączenia się zdalnego, przesyłania wiadomości i danych. Dostępna jest także aplikacja mobilna,
która pozwala na komunikację z różnych miejsc i urządzeń. Użytkownik może dostosować
Cisco Webex do własnych preferencji18 (Webex, 2021). - Skype – jest popularnym i bezpłatnym narzędziem do komunikowania się online. Po
zalogowaniu do systemu wyszukuje się innych użytkowników i importuje kontakty do np.

17 Microsoft Teams, Zdalne prowadzenie zajęć z zaawansowaną interakcją, https://support.microsoft.com/pl￾pl/office/zdalne-prowadzenie-zaj%C4%99%C4%87-z-zaawansowan%C4%85-interakcj%C4%85-z-uczniami-
7acf0abf-1c25-4fae-8794-a2e21003f082, dostęp: lipiec 2021.
18 https://essentials.webex.com/welcome/end-user/step-1.html, dostęp: lipiec 2021.
zakładanej klasy. Możliwe jest prowadzenie rozmowy audio lub wideo oraz pisanie
komunikatów. Nauczyciel widzi profile uczniów, może udostępniać swój ekran tak by inni
uczestnicy mogli śledzić przebieg zajęć19 (E-korepetycje, 2021). - Google Meet – wspomaga prowadzenie lekcji online. Użytkownicy otrzymują specjalne
linki do spotkań, przy czym tylko nauczyciel je tworzy. Możliwe jest prowadzenie czatu. Z tej
formy wsparcia komunikacyjnego można skorzystać również przez Gmail, po uprzednim
aktywowaniu uprawnień do inicjowania i dołączania do spotkań wideo. Do lekcji można
załączyć dodatkowe materiały20 (Google, 2021).

19 Administracja serwisu e-korepetycje, Praktyka i doświadczenie jako elementy nauki, https://www.e￾korepetycje.net/artykuly/jak-poprowadzic-lekcje-online-na-skype, dostęp: lipiec 2021.
20 https://support.google.com/edu/classroom/answer/9784550?hl=pl, dostęp: lipiec 2021.
2.2. Awatary
Awatarem nazywamy postać, która przedstawiona w sposób graficzny reprezentuje osobę
w świecie wirtualnym. Na początku pojawiły się one w grach komputerowych, a obecnie mają
szersze zastosowanie również w edukacji21 (Florkiewicz-Borkowska, 2021).
Awatary umożliwiają wcielenie się w wymyśloną postać. Uczniowie przeżywają dzięki
temu inaczej swoje emocje, są bardziej otwarci, angażują się w zajęcia, ponieważ są śmielsi
w wyrażaniu swojego zdania. Aby stworzyć swojego awatara można skorzystać np. ze strony
voki.com. Jest to narzędzie, które pozwala stworzyć dowolną postać. Po wybraniu osoby można
zmieniać jej wygląd, ubiór czy akcesoria. Następnie udostępniamy wcześniej przygotowane
nagranie z telefonu, bądź wpisujemy tekst na klawiaturze komputera. W następnym kroku
aktywujemy awatara za pomocą opcji publikuj22 (Voki, 2021).
„Zastosowanie awatara w nauczaniu:
- przedstawienie celu lekcji;
- przedstawienie siebie, swoich kolegów i koleżanek;
- nagrywanie przez uczniów krótkich wypowiedzi na zadany temat;
- wyrażanie opinii, uczuć;
- prezentacja własnych prac;
- opisywanie ludzi, przedmiotów, miejsc;
- awatar jako ćwiczenie na rozumienie ze słuchu;
- awatar jako lektor w prezentacji”23 (Szymczak i Marchel, Narzędzia multimedialne w
procesie nauczania wczesnoszkolnego, 2014).
Dzięki zastosowaniu awatarów nauczyciel pobudza kreatywność uczniów, ich
motywację oraz pęd do wiedzy. Można wykorzystywać je na każdym etapie realizowanej lekcji,

21 M. Florkiewicz-Borkowska, Awatary w klasie, 2012, edunews.pl/nowoczesna-edukacja/innowacje-w￾edukacji/2087-awatary-w klasie, dostęp: lipiec 2021.
22 https://www.voki.com/site/create, dostęp: lipiec 2021.
23 P. Szymczak, M. Marchel, Poradnik multimedialny dla nauczycieli, Narzędzia multimedialne w procesie
nauczania wczesnoszkolnego, Wrocław, 2014, ss. 13-14.
jako rozgrzewkę, w jej trakcie jako forma rozgrzewki lub zadać na zadanie domowe24
(Florkiewicz-Borkowska, 2021).

24 M. Florkiewicz-Borkowska, Awatarowe szaleństwo, 2012,
https://superbelfrzy.wordpress.com/2012/11/12/avatarowe-szalenstwo/, dostęp: lipiec 2021.
2.3. Udostępnianie dokumentacji, zdjęć i filmów
Jest wiele narzędzi przydatnych do udostępnienia plików lub wspólnego korzystania
i współdzielenia informacji. Często są to platformy do przechowywania danych w chmurze,
gdzie sposób korzystania jest bardzo zbliżony. Wśród nich warto wymienić komunikatory takie
jak:
- Google drive (inaczej dysk Google) – chmura służąca do przechowywania, udostępniania
plików i folderów. Członkowie zespołu np. uczniowskiego mogą korzystać i wspólnie
pracować nad tym samym dokumentem, arkuszem lub prezentacją25 (Google, 2021). - Dropbox – narzędzie do przechowywania, wysyłania uaktualniania plików. Pracę w Dropbox
można łączyć z innymi urządzeniami, takimi jak: Zoom, Adobe Photoshop, Trello, Canvas26
(Dropbox, 2021). - Pinterest – serwis społecznościowy do wyszukiwania pomysłów i inspiracji z różnych
dziedzin. W tym miejscu można uporządkować i zapisać ciekawe „piny”, które będą wybierane
i sugerowane/udostępniane użytkownikowi według jego ostatniej aktywności, czyli przez
oglądane przez niego zawartości
27 (Pinterest, 2021).

25 https://www.google.pl/intl/pl/drive/, dostęp: lipiec 2021.
26 https://www.dropbox.com/pl/, dostęp: lipiec 2021.
27 https://help.pinterest.com/pl/guide/all-about-pinterest , dostęp: lipiec 2021.
2.4. Tworzenie grafik i filmów
W celu uatrakcyjnienia zajęć lekcyjnych, jak również dostosowania prezentowanego
materiałów do indywidualnych potrzeb odbiorców warto skorzystać z aplikacji, dzięki którym
można tworzyć swoje grafiki. Wśród nich znajdują się:
- Canva – narzędzie przydatne do tworzenia grafik, z możliwością skorzystania z już
istniejących, gotowych do użycia szablonów np. związanych z nauczaniem. W czasie realizacji
lekcji zdalnych daje możliwość udostępniania i oceniania prac uczniów w połączeniu z innymi
narzędziami, jak MS Teams i Google Classroom28 (Canva, 2021). - Pixlr Editor – pozwala na dowolne przerabianie zdjęć i grafik w przeglądarce za darmo.
Wyposażone jest w narzędzia, które w szybki i profesjonalny sposób edytują obrazy w różnych
formatach (PSD, PXD, JPEG, PNG, WebP i innych)29 (Pixlr, 2020). - PiZap – służy do edycji zdjęć, tworzenia kolaży, ulotek czy postów. Narzędzie to odpowiada
każdemu poziomowi zaawansowania. Jak większość aplikacji służących do tworzenia i edycji
grafiki posiada wiele funkcji30 (Pizap, 2021). - Creately – platforma do wspólnej pracy grupie użytkowników nad interesującym ich
materiałem. W tym miejscu można tworzyć infografiki czy diagramy, a także możliwe jest
skorzystanie z gotowych wzorów diagramów, szablonów i bibliotek31 (Creately, 2021). - Piktochart – system do tworzenia infografik, prezentacji i raportów. Infografiki wysokiej
jakości pozwalają na wizualizację zagadnienia, które ma zostać przedstawione w sposób
wizualny. Szablony zostały przygotowane przez ekspertów, co wspiera i podnosi jakość pracy
nauczyciela. Dzięki bezpłatnej bibliotece użytkownik ma dostęp do zdjęć, ilustracji i ikon. Dane
liczbowe, statystyki i mapy mogą zostać zmienione w interaktywny, ciekawy materiał graficzny
łatwiejszy do przyswojenia przez słuchacza32 (Piktochart, 2021).
- TED-Ed – miejsce rozbudzające ciekawość uczniów poprzez liczne grafiki i filmy. W tej
aplikacji znajduje się wiele scenariuszy lekcji dopasowanych do konkretnych przedmiotów
szkolnych. Nauczyciel ma możliwość stworzenia swojej lekcji na podstawie znajdujących się
w bazie filmów, animacji i rozmów, ponadto można opatrzeć je interaktywnymi pytaniami,

28 https://www.canva.com/pl_pl/edukacja/, dostęp: lipiec 2021.
29 https://pixlr.com/pl/, dostęp: lipiec 2021.
30 https://www.pizap.com/, dostęp: lipiec 2021.
31 https://creately.com/, dostęp: lipiec 2021.
32 https://piktochart.com/, dostęp: lipiec 2021.
konkretnymi zagadnieniami. Następnie tak przygotowany materiał nauczyciel udostępnia
uczniom33 (TedEd, 2021). - Edpuzzle - narzędzie zachęcające uczniów do uczenia się we własnym tempie z pomocą
filmów. Ciekawym rozwiązaniem jest dodawanie poleceń i pytań głosowych przez nauczyciela.
Przygotowujący zajęcia oszczędza czas, ponieważ w Edpuzzle pozwala na skorzystanie
z filmów z YouTube, Khan Academy, Crash Course lub swoich własnych, a dostęp do planów
podstawowych jest darmowy34 (Edpuzzle, 2021).

33 https://ed.ted.com/educator?user_by_click=educator, dostęp: lipiec 2021.
34 https://edpuzzle.com/, dostęp: lipiec 2021.
2.5. Quizy, testy i gry
Quizy oraz gry edukacyjne są ciekawą formą utrwalenia lub powtórzenia wiadomości.
Z takiego typu rozwiązania nauczyciel może skorzystać w trakcie lekcji, jak również zachęcić
uczniów do samodzielnej pracy w domu, co jest sposobem bardziej adekwatnym dla pokolenia
cyfrowego. W tej kategorii znajdują się:
- Quizlet – aplikacja pozwalająca na swobodną i skuteczną naukę słownictwa, np. za pomocą
fiszek już dostępnych lub stworzonych przez osobę użytkującą Quizlet, tak by konkretne hasła
odpowiadały potrzebom użytkownika. Quizlet można wykorzystać do grywalizacji, gdzie
gracze rywalizują z innymi osobami w małych grupkach lub indywidualnie. Tym samym
sprawdzają poziom swojej wiedzy35 (Quizlet, 2021). - Kahoot! – wielowymiarowa platforma do nauki, może być wykorzystywana do wprowadzania
nowego materiału, powtórzenia wiadomości, monitorowania postępów, zbierania opinii
uczniów itp. Dostarcza ona emocji podczas nauki, gdyż uczniowie mają możliwość rywalizacji,
nawet jeśli w danym dniu nie są obecni w szkole36 (Kahoot, 2021). - InstaLing – aplikacja mająca zastosowanie w nauce różnych przedmiotów, a przede
wszystkim języków obcych. Uczniowie szybko i skutecznie przyswajają nowe zagadnienia
zgodnie z ich poziomem zaawansowania i materiałem przydzielonym przez nauczyciela.
Sposób pracy z programem wymusza regularne korzystanie, co przyczynia się do utrwalenia
i zapamiętania zakresu wiedzy, który ma zostać opanowany jeszcze przed odbyciem zajęć. Tym
sposobem uczniowie są przygotowani jeszcze przed właściwą lekcją, na której nauczyciel
zaprezentuje podane wcześniej informacje. Nauczyciele oraz rodzice mają wgląd do raportów
nauki postępów dziecka37 (InstaLing, 2021). - Liveworksheets – strona internetowa pozwalająca na zmianę tradycyjnego arkusza testowego
(DOC, JPG, PDF) w zadania interaktywne. Uczeń może wykonać zadania samodzielnie
wyszukane lub przydzielone przez nauczyciela online i wysłać swoje odpowiedzi z powrotem
do nauczyciela. Używanie tej strony przynosi wiele korzyści uczniowi, ponieważ jest
motywujące, nauczycielowi, gdyż oszczędza mu czas przy sprawdzaniu prac, a środowisku, bo
nie trzeba zużywać papieru na przygotowanie testów. Nauczyciel ma możliwość skorzystania
z udostępnionych arkuszy przygotowanych przez innych użytkowników lub zrobić je

35 https://play.google.com/store/apps/details?id=com.quizlet.quizletandroid&hl=pl&gl=US, dostęp: lipiec 2021.
36 https://kahoot.com/schools/, dostęp: lipiec 2021.
37 https://instaling.pl/, dostęp: lipiec 2021.
samodzielnie. Interaktywne zadania mogą zawierać dźwięki, filmy, zadania na
dopasowywanie, łączenie za pomocą strzałek, wielokrotnego wyboru, pytania otwarte, a także
zadania z mówienia z użyciem mikrofonu. Ponadto odpowiedzi uczniów są przechowywane
przez system przez trzydzieści dni38 (Liveworksheets, 2021). - LearningApps – portal, który powstał w 2011 roku i jest dostępny w dwudziestu-jeden
językach. Jest to miejsce, gdzie można znaleźć materiały edukacyjne dla wielu przedmiotów
szkolnych i wszystkich etapów edukacyjnych. Korzystanie z LearningApps jest intuicyjne,
a szata graficzna jest bardzo przejrzysta. Kolejną zaletą jest możliwość dopasowania
dostępnych materiałów poprzez ich edycję i zapisanie na własnym koncie39 (LearningApps,
2021).

38 https://www.liveworksheets.com/aboutthis_en.asp, dostęp: lipiec 2021.
39 https://learningapps.org/about.php, dostęp: lipiec 2021.
2.6. Prezentacje multimedialne
Prezentacje multimedialne są interesującą formą przedstawienia lub przekazania
informacji szerszemu gronu odbiorców w tym samym czasie, najczęściej podczas
prowadzonego wykładu, prelekcji. „Obecnie prezentacja multimedialna integruje wszystkie
media do jednego projektu. Forma i sposób przekazu informacji stał się skondensowany
i zintegrowany, jednocześnie atrakcyjny i prosty w odbiorze”40 (E-pasje, 2021). Dzięki temu
osoba występująca w roli prowadzącego przemówienie może sprawniej przedstawić omawiane
zagadnienia, a odbiorca lepiej przyswoić prezentowany materiał.
Istnieje wiele definicji słowa prezentacja. W szerokim tego słowa znaczeniu to
„wypowiedź, przemówienie, raport, obrona zakończonego/rozpoczętego projektu lub
prezentacja w celu omówienia realizowanego np. projektu, wyników badań. W wąskim tego
słowa znaczeniu prezentacje to dokumenty elektroniczne specjalnego rodzaju posiadające
bogatą zawartość multimedialną z możliwością sterowania jej odtwarzania”41 (E-pasje, 2021).
Przed przystąpieniem do tworzenia prezentacji należy zaplanować jej strukturę,
elementy tekstowe i multimedialne, które będą w niej przedstawiane. Prezentujący musi dobrze
znać omawiane zagadnienie i zaplanować prezentację, tak by była ona czytelna i zrozumiała
dla jej odbiorców. Aby prezentacja była interesująca jej tekst należy ograniczyć do minimum
(hasła, proste zdania, pewne uwagi), pokazywać obrazy i mapy myśli, korzystać z wykresów
i diagramów. Przydatne jest również posiłkowanie się przykładami, najlepiej wziętymi z życia.
Jeśli chodzi o układ prezentacji można wymienić prezentację liniową i rozgałęzioną.
W prezentacji liniowej układ slajdów jest ściśle określony, schematyczny. W prezentacji
rozgałęzionej ma swobodną strukturę, można dowolnie przechodzić między slajdami,
a prowadzący ma swobodę w decydowaniu o przebiegu prezentacji42 (Kautyz, 2003). - Google Slides – miejsce, w którym kilka osób jednocześnie może tworzyć i edytować pliki.
Prezentacje z użyciem tego rozwiązania mogą być urozmaicone oraz łatwe do utworzenia,
ponieważ można skorzystać z dostępnych motywów, czcionek, animacji i filmów. Używanie

40 E-pasje, Prezentacja multimedialna – co to jest? Jak zrobić prezentację multimedialną, https://e￾pasje.pl/prezentacja-multimedialna-co-to-jest-jak-zrobic-prezentacje-multimedialna/, dostęp: lipiec 2021.
41 Ibidem
42 T. Kautyz, Zasady tworzenia prezentacji multimedialnej, Instytut Nauk Społecznych, Akademia Marynarki
Wojennej, Gdynia, 2003.
prezentacji Google możliwe jest bez konieczności łączenia się z siecią, a prezentacje mogą być
tworzone na komputerze, tablecie czy telefonie43 (Google, 2021). - Genially – narzędzie pozwalające na konstruowanie interaktywnych prezentacji, infografik
i innych materiałów graficznych samodzielnie lub z zespołem ludzi. Użytkownik ma
możliwość uporządkowania wszystkiego tego, co chce przekazać nawet w jednym slajdzie.
Staje się to możliwe dzięki zastosowaniu funkcji, która sprawia, że elementy prezentacji stają
się interaktywne i przenoszą użytkownika w inne miejsca, takie jak strony internetowe, filmy,
dokumenty44 (Genially, 2021).

43 https://www.google.pl/intl/pl/slides/about/, dostęp: lipiec 2021.
44https://genial.ly/?utm_source=Afilliation&utm_medium=paid&utm_campaign=PawelZienowicz&gclid=CjwK
CAjwr56IBhAvEiwA1fuqGoQf8iiA8oqfmLk2SOmru1ekMgtm_mGFpwXJJvIOzd89O1H-
_LmYnRoCeosQAvD_BwE, dostęp: lipiec 2021.
3. Zakończenie
W dzisiejszych czasach szkoła przechodzi przez intensywny proces zmian, by stać się
bardziej innowacyjnym miejscem. Szczególną rolę odgrywają nauczyciele, którzy wśród
swoich obowiązków wyrażają chęć rozwoju45 (Maslach, 1994). „Wszystkie działania
pedagogiczne, które wdraża nauczyciel w swojej pracy zawodowej i które odnoszą się do
nowych rozwiązań w zakresie treści nauczania, metod ich przekazu, czy też zastosowania
nowoczesnych środków dydaktycznych, to cechy charakteryzujące innowacyjnego
nauczyciela”
46 (Gozdecka, 2013).
Joanna Opoka w swojej pracy „Multimedia w edukacji” przytacza raport odnoszący się
do „Kultury 2.0”, gdzie zawarte zostały niezbędne kompetencje uczniów żyjących
w obecnych czasach. Są nimi: zabawa, odgrywanie ról, symulacja, zawłaszczanie,
wielozadaniowość, dystrybułowane poznanie, zbiorowa inteligencja, ocenianie, nawigacja
transmedialna oraz działanie w sieci47 (J. Opoka, 2008). Multimedialny przekaz staje się
nieodzownym narzędziem w rękach nauczycieli, którzy mają za zadanie ułatwienie młodym
ludziom sprawne wejście w dorosłość nie tylko z wiedzą teoretyczną, ale z umiejętnością
korzystania ze zdobyczy technologicznej XXI wieku.

45 C. Maslach, Wypalanie się: utrata troski człowieka, [w:] P.G. Zimbardo, F.L. Ruch, Warszawa 1994, s. 10.
46 R. Gozdecka, Innowacyjne działania metodyczne w nauczaniu muzyki, [w:] R. Gozdecka, A. Weiner,
Profesjonalizm w edukacji muzycznej. Propozycje dla zmieniającej się szkoły, Lublin, 2013, s. 13.
47 J. Opoka, Multimedia w edukacji, Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej, r. 10, z.2 (17),
2008, s. 123.
Podsumowanie
Niniejsza praca miała na celu scharakteryzowanie narzędzi multimedialnych oraz
ukazanie ich pozytywnych aspektów przydatnych w nauczaniu. Zmieniająca się rzeczywistość,
rozwój technologiczny oraz szeroki wachlarz multimediów niemal w zasięgu ręki ma znaczący
wpływ na kształt dzisiejszej edukacji i szkoły jako całości.
W pierwszym rozdziale poruszono kwestie istoty stosowania narzędzi multimedialnych.
Z uwagi na fakt, iż młodzi ludzie są rdzennymi użytkownikami nowych technologii media
cyfrowe odgrywają wielką rolę w ich życiu. Tak zwani „digital natives” charakteryzują się
odmiennymi predyspozycjami oraz oczekiwaniami wobec sposobu przekazywania i odbierania
informacji. Szkoła powinna zatem podążać za zachodzącymi gwałtownie zmianami
percepcyjnymi uczniów XXI wieku. Profil ucznia zmienia się w raz z biegiem czasu, a co za
tym idzie również cele nauczania powinny być do tego adekwatne. Jeśli przekaz multimedialny
zostanie umiejętnie wdrożony w nowoczesną edukację młodzi ludzie chętniej zaangażują się
w działania na rzecz zdobywania wiedzy. Przekaz z zastosowaniem narzędzi multimedialnych
nie tylko urozmaica prowadzone zajęcia, ale pozytywnie wpływa na ich odbiór i przyswajanie.
Nauczyciele coraz chętniej posługują się technologią informacyjno-komunikacyjną i rozwijają
swój warsztat pracy w tej dziedzinie.
W kolejnym rozdziale wyszczególniono i scharakteryzowano wybrane narzędzia
multimedialne. Wśród nich znalazły się programy, dzięki którym można komunikować się,
nabywać i utrwalać wiedzę, sprawdzać poziom opanowania wiedzy i umiejętności, testować
nabytą wiedzę, rozwijać twórczość, tworząc filmy i grafiki, a także prezentować informacje. W
tym miejscu przedstawiono systemy konferencyjne, którymi były Microsoft Teams, Webex by
Cisco, Skype i Google Meet służące do prowadzenia wideo-rozmów, udostępniania materiałów
i współpracy w czasie rzeczywistym. Innym przykładem ciekawych rozwiązań było
zaprezentowanie zastosowania awatarów, czyli postaci ze świata wirtualnego, które
umożliwiają wcielenie się w wykreowane, nierealne osobowości. Taka forma komunikacji
między uczniami sprawia, że towarzyszą im pozytywne emocje oraz przezwyciężają pewnego
rodzaju blokadę w wypowiadaniu się. Udostępnianie dokumentacji, zdjęć i filmów może
odbywać się za pomocą dysku Google i platformy Dropbox. Natomiast do gromadzenia zdjęć,
filmów i inspiracji może posłużyć portal Pinterest. Gry i testy do powtórzenia wiadomości
można znaleźć lub samodzielnie przygotować w Quizlet, Kahoot, Liveworksheets, Instaling
czy w LearningApps. Aby przedstawić w zrozumiały sposób wiedzę i trudniejsze zagadnienia
przydatne staje się stworzenie prezentacji multimedialnej. W tym celu można użyć Google
Slides lub Genially. Były to tylko niektóre z możliwych do wykorzystania narzędzi.
Multimedia stanowią integralną część edukacji XXI wieku i odgrywają dużą rolę
w życiu młodego pokolenia. Spełniają różnorakie funkcje, takie jak poznawcza, praktyczna,
emocjonalno-motywacyjna. Właściwe wykorzystanie multimediów przyczynia się do poprawy
percepcji oraz przyswajania wiedzy przez uczniów. Nauczyciele posiadają szeroki wachlarz
narzędzi multimedialnych, które pozwolą na unowocześnienie systemu szkolnictwa oraz
pozytywnie wpłyną na rozwój młodych ludzi i przygotują ich do dorosłości.
Bibliografia
Baron-Polańczyk, E. (2014). Motywy stosowania ICT w praktyce zawodowej nauczycieli.
Przegląd Pedagogiczny, str. 179.
Baron-Polańczyk, E. (2014, Bydgoszcz). Motywy stosowania ICT w praktyce zawodowej
nauczycieli. Przegląd Pedagogiczny, str. 184.
Bereźnicki, F. (2001). Dydaktyka kształcenia ogólnego. Kraków.
Canva. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.canva.com/pl_pl/edukacja/,
Creately. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://creately.com/
Dropbox. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.dropbox.com/pl
Edpuzzle. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://edpuzzle.com/
E-korepetycje. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.e￾korepetycje.net/artykuly/jak-poprowadzic-lekcje-online-na-skype,
E-pasje. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://e-pasje.pl/prezentacja-multimedialna-co￾to-jest-jak-zrobic-prezentacje-multimedialna/,
Florkiewicz-Borkowska, M. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji edunews.pl/nowoczesna￾edukacja/innowacje-w-edukacji/2087-awatary-w klasie
Florkiewicz-Borkowska, M. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://superbelfrzy.wordpress.com/2012/11/12/avatarowe-szalenstwo/,
Genially. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://genial.ly/?utm_source=Afilliation&utm_medium=paid&utm_campaign=Pawel
Zienowicz&gclid=CjwKCAjwr56IBhAvEiwA1fuqGoQf8iiA8oqfmLk2SOmru1ekMg
tm_mGFpwXJJvIOzd89O1H-_LmYnRoCeosQAvD_BwE
Google. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://support.google.com/edu/classroom/answer/9784550?hl=pl
Google. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.google.pl/intl/pl/drive/,
Google. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.google.pl/intl/pl/slides/about/,
Gozdecka, R. (2013). Innowacyjne działania metodyczne w nauczaniu muzyki,. W A. W.
R.Gozdecka, Profesjonalizm w edukacji muzycznej. Propozycje dla zmieniającej się
szkoły (str. 13). Lublin.
InstaLing. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://instaling.pl/,
J. Opoka. (2008). Multimedia w edukacji. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo￾Leśnej, (str. 123).
Kahoot. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://kahoot.com/schools/,
Kautyz, T. (2003). Zasady tworzenia prezentacji multimedialnej. W Metodyka Filozofii.
Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
Kiełtyka, L. (2017). Narzędzia i Technologie Multimedialne Wspierające Pracę Menedżerów
we Współcesnych Organizacjach. Przegląd Organizacji, strony 33-42.
LearningApps. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://learningapps.org/about.php
Liveworksheets. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://www.liveworksheets.com/aboutthis_en.asp
Maslach, C. (1994). Wypalanie się: utrata troski człowieka. W F. R. P.G. Zimbardo.
Warszawa.
Mologa, A. (2013). Nauczanie multimedialne. Dydaktyka informatyki, str. 116.
Nagajowa, M. ( 1990). ABC metodyki języka polskiego. Warszawa.
Nowy Leksykon PWN. (1998). Multimedia. str. 1119.
Okoń, W. (2003). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa.
Okoń, W. (2003). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa.
Opoka, J. (2008). Multimedia w edukacji. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo￾Leśnej, (str. 125).
Opoka, J. (2008). Multimedia w edukacji. Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo￾Leśnej, (str. 124).
Photon. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://photon.education/pl/10-narzedzi-tik￾definicja/
Piktochart. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://piktochart.com/
Pinterest. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://help.pinterest.com/pl/guide/all-about￾pinterest
Pixlr. (2020, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://pixlr.com/pl/,
Pizap. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.pizap.com/
PWN, N. L. (Warszawa 1998). Multimedia. str. 1119.
Quizlet. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.quizlet.quizletandroid&hl=pl&gl=
US
Steinbrink, B. (1993). Multimedia u progu technologii XXI wieku. Wrocław.
Szymczak, P. i Marchel, M. (2014). Narzędzia multimedialne w procesie nauczania
wczesnoszkolnego. Wrocław: Stowarzyszenie Aktywnego Wspierania Gospodarki.
Teams, M. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://support.microsoft.com/pl￾pl/office/zdalne-prowadzenie-zaj%C4%99%C4%87-z-zaawansowan%C4%85-
interakcj%C4%85-z-uczniami-7acf0abf-1c25-4fae-8794-a2e21003f082
TedEd. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji
https://ed.ted.com/educator?user_by_click=educator
Voki. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://www.voki.com/site/create
Webex. (2021, lipiec). Pobrano z lokalizacji https://essentials.webex.com/welcome/enduser/step-1.html