Terapeutyczna rola muzyki

Muzyka towarzyszy człowiekowi, w różnej formie od stuleci.
Obecnie bardzo doceniamy jej rolę, i stosujemy ją jako jedną z form terapii mowa oczywiście o muzykoterapia. Z jej dobrodziejstw codziennie korzystają tysiące ludzi. Leczniczy wpływ dźwięków na ciało i psychikę ludzi został udowodniony naukowo. Wskazano jakie utwory są w stanie działać na ludzi uspokajająco, antydepresyjnie i jaka muzyka ułatwia zasypianie. Bardzo pozytywny wpływ mają również dźwięki natury – szum morza, fal, śpiew ptaków. Słuchanie takich brzmień codziennie może fantastycznie wpłynąć na człowieka, uspokoić go i pomóc pożegnać stany depresyjne.
Jak zatem widać, muzyka ma wpływ na rozwój osobowości i wrażliwości emocjonalnej, wyzwalanie spontaniczność reakcji, pobudzanie motywacji do aktywności psychoruchowej, poprawa komunikacji w grupie, usprawnianie sprawności percepcyjno – motorycznych.
Warto również podkreślić, że sesje muzykoterapeutyczne są tak wartościowe, ponieważ wykorzystują każdy przejaw aktywności dzieci i utrwalają nawet minimalne osiągnięcia.
Zalety muzykoterapii są zatem niecenione, jest ona źródłem ciekawości dziecka, jego wyobraźni i fantazji. Niezaprzeczonym walorem wielu ćwiczeń muzykoterapeutycznych jest aktywizacja uwagi dzieci, wzmocnienie gotowości szybkich reakcji oraz wdrożenie do zespołowego działania. Traktowanie dzieci jako współorganizatorów zajęć muzykoterapeutycznych jest bodźcem do poszukiwania coraz ciekawszych pomysłów, a poznawanie tajników muzyki staje się dla przedszkolaków interesującą zabawą.
Główne cele muzykoterapii to:
- ujawnienie i rozładowanie zablokowanych emocji,
- uwrażliwienie muzyczne,
- integracja z grupą.
- ułatwienie powrotu do społeczeństwa,
- nabycie umiejętności odprężenia się,
- odwrócenie uwagi od choroby,
- wzrost samooceny.
Do działań terapeutycznych wykorzystujemy dwa typy muzyki:
1. Muzyka relaksacyjna – jest to muzyka spokojna i łagodna, która powoduje zwolnienie akcji serca, ułatwia oddychanie, zmniejsza napięcie mięśniowe, obniża poziom hormonu stresów, zwiększa perystaltykę jelit i podnosi poziom limfocytów odpowiedzialnych za odporność organizmu.
Tego typu muzyki powinno się słuchać w pozycji leżącej lub siedzącej. Muzyka ta ułatwia działania plastyczne i czytanie książek. Służy do przekazania słowa (tzw. mówienie przy muzyce). Stosujemy ją do ćwiczeń oddechowych przy podwyższonym poziomie lęku, niechęci do ruchu, niesprawności ruchowej. Podczas muzyki relaksacyjnej stosujemy również "ruch izometryczny" (napinanie i rozluźnianie mięśni). Należy pamiętać, że do relaksu nie stosujemy muzyki z wokalizą.
2. Muzyka aktywizująca – działa pozytywnie na koordynację rytmiczno-ruchową, poprzez stosowane przy niej ćwiczenia oddechowe wpływa na poprawę postawy i dotlenienie organizmu oraz poprawę sprawności płuc, zwiększa napięcie mięśniowe. Muzyka ta wywołuje uczucie zadowolenia, radości.
Przy tego rodzaju muzyce nie powinno się spożywać posiłków, gdyż zwiększa ona szybkość jedzenia. Należy tu pamiętać, że aktywizujące działanie tej muzyki nie jest działaniem pobudzającym. Działanie aktywizujące ma zmobilizować do ruchu, wykonywania różnych czynności. Pobudzenie natomiast daje efekt niepokoju psychoruchowego i agresji. Przykładem muzyki pobudzającej jest "techno".
W muzykoterapii można wykorzystać każdy rodzaj muzyki. Mogą to być:
- utwory marszowe.
- popularne przeboje muzyczne,
- spokojne, melodyjne piosenki lub utwory instrumentalne,
- muzyka poważna,
- jazz nowoczesny, muzyka hinduska.
Doskonałym wstępem do muzykoterapii jest muzykowanie perkusyjne. Traktować je należy jako pierwszy etap zainteresowania muzyką. Duże znaczenie ma pierwszy kontakt z muzyką, dlatego spotkanie to powinno być w odczuciu dziecka atrakcyjne i inspirujące do dalszego działania.
Jak widać muzykoterapia jest jedną z form porozumiewania się z dziećmi, wspomagania ich rozwoju. Elementy muzykoterapii należy stosować przede wszystkim na zajęciach z dziećmi o zaburzonym rozwoju społecznym, fizycznym, umysłowym. Ze względu na szczególną opiekę, jakiej wymagają dzieci z takimi zaburzeniami rozwojowymi, terapia poprzez muzykę ma na celu:
usprawniać uszkodzone funkcje
stwarzać dzieciom warunki do łagodzenia agresji, zmniejszenia napięć psychofizycznych, odprężenia itp.
Terapia taka może mieć formę indywidualną lub grupową.
Możemy również wykorzystywać interpretację plastyczna utworów muzycznych. Możemy ją wykorzystywać okazjonalnie lub realizować jako cel zajęć. Najważniejsze jednak, by sprawiała ona radość i przyjemność uczestnikom.