Program zajęć dydaktyczno-wyrównawczych z matematyki

PROGRAM ZAJĘĆ DYDAKTYCZNO - WYRÓWNAWCZYCH
Z MATEMATYKI

Wstęp

Uczniowie w młodszym wieku szkolnym zdobywają podstawowe umiejętności matematyczne, tak ważne, bo pozostające na całe życie. Kształtują pojęcie liczby w różnych aspektach, uczą się posługiwać pozycyjnym systemem dziesiątkowym, przyswajają pojęcia matematyczne, zdobywają szereg umiejętności praktycznych, np. posługiwanie się zegarem i kalendarzem oraz dowiadują się jak wykorzystywać je w życiu codziennym. Problemem staje się jednak sytuacja, gdy uczeń, mimo znacznego wysiłku własnego, nauczycieli i rodziców, nie może posiąść tych umiejętności. Na ogół przyczyny tego zjawiska bywają złożone. Często okazuje się, że są one skutkiem fragmentarycznych zaburzeń rozwojowych ucznia. Pojawia się wtedy szereg trudności matematycznych, które znacznie utrudniają dalszą edukację, dlatego warto wspierać rozwój ucznia poprzez dodatkowe zajęcia i ćwiczenia dostosowane do jego potrzeb edukacyjnych.

Cel główny programu

Podniesienie poziomu umiejętności matematycznych i ograniczanie trudności szkolnych.

Cele edukacyjne

• Rozwijanie umiejętności matematycznych
• Kształtowanie pojęć matematycznych
• Rozbudzanie zainteresowań, wyrabianie własnej motywacji do (pracy) nauki
• Ułatwienie dziecku umiejętności liczenia poprzez ćwiczenia koncentracji uwagi, rozwijanie spostrzegawczości, - kształtowanie umiejętności porównywania, segregowania i samokontroli
• Rozwijanie umiejętności posługiwania się metodami matematycznymi w życiu codziennym
• Wdrażanie do samodzielności, odpowiedzialności, współpracy;
• Pogłębianie wiary we własne możliwości
• Zachęcanie do aktywności i pokonywania trudności
• Kształtowanie pojęcia sukcesu i umożliwienie dziecku przeżycia go
• Stworzenie przyjaznej atmosfery w celu rozładowania napięć
• Pobudzanie i rozwijanie wyobraźni
• Poszerzenie słownictwa dziecka
• Utrwalanie podstawowych pojęć matematycznych
• Rozwijanie logicznego myślenia i wyciągania wniosków
• Doskonalenie porównywania, rozpoznawania, kojarzenia, rozumienia tekstu, korzystania z informacji
• Wdrażanie do słuchania i rozumienia poleceń
• Pokazanie sposobów rozwiązywania problemów matematycznych
• Ćwiczenie umiejętności rachunkowych i pamięci
• Doskonalenie umiejętności praktycznych

Treści kształcenia

Procedury osiągania celów

Określanie położenia przedmiotów na płaszczyźnie i w przestrzeni, określanie kierunków.
Ćwiczenia w określaniu położenia przedmiotów, używanie przyimków: na, pod, w, przed, za, obok, nad; słów: wewnątrz, na zewnątrz oraz kierunków z przodu, z tyłu, z prawej, lewej strony;

Klasyfikowanie przedmiotów wg określonej cechy.
Zabawy manipulacyjne na obiektach, układanie przedmiotów wg wybranej cechy, np. małe kasztany, czerwone klocki, grube skarpety, itp

Układanie przedmiotów w serie rosnące i malejące, numerowanie, przeliczanie, odliczanie, liczenie w różnych kierunkach i od wybranego przedmiotu, liczenie wstecz.

Zabawy manipulacyjne na przedmiotach atrakcyjnych dla dziecka. Układanie np. piłek od największej do najmniejszej, przeliczanie itd.

Klasyfikowanie obiektów. Tworzenie kolekcji.

Segregowanie przedmiotów w związku z ich przeznaczeniem, np. ubrań, zabawek, naczyń, itp. Rysowanie zbiorów i elementów.

Intuicje geometryczne
,,Matematyczna choinka" - projektowanie ozdób choinkowych w kształcie różnych figur geometrycznych
,,Zabawa z patyczkami" - układanie figur geometrycznych, liczb rzymskich (stosując przesunięcia określonej ilości patyczków)

Kształtowanie wyobraźni geometrycznej

- Tangramy - podział kwadratu na określone figury geometryczne, układanie założonych wzorów
- Origami - budowa zakładki do książki i pudełka
- Kreślenie figur geometrycznych (kwadratu, prostokąta, rombu, równoległoboku) za pomocą dwóch ekierek i cyrkla

Kształtowanie umiejętności 4 podstawowych działań - dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia

- Grafy liczbowe - uzupełnianie, zapis działań
- Rzuty kostkami do gry - obliczenia pamięciowe

Układanie i rozwiązywanie zadań z treścią
,,Zakupy w hipermarkecie" - wydatki, promocje, oszczędności - zapis wykonywanych obliczeń

Kształtowanie odporności emocjonalnej i zdolności do wysiłku intelektualnego
Rozwiązywanie zadań, tworzenie kompozycji geometrycznych z określonych figur geometrycznych

Dostrzeganie: symetrii, rysowanie drugiej połowy figury symetrycznej; regularności w prostych motywach graficznych

Rysowanie mozaik, szlaczków, kończenie rozpoczętego rysunku (figury geometryczne)

Posługiwanie się pojęciem liczby naturalnej we wszystkich jej aspektach – kardynalnym, porządkowym i miarowym

Monograficzne wprowadzanie liczb. Utrwalanie aspektów liczby przez zabawy ruchowe i manipulacyjne.

Rozkładanie liczb na składniki.
Zabawy na materiale konkretnym z przesuwaniem i rozsuwaniem przedmiotów. Rozkład liczby na składniki jest dla najmłodszych uczniów trudny, warto więc wprowadzić dodatkową cechę, np. liczba 7 to 3 patyczki żółte i ile zielonych?

Porównywanie dwóch dowolnych liczb w zakresie do 10 (słownie i z użyciem znaków < > =)
Zabawy ruchowe z określaniem więcej, mniej, wyżej, niżej oraz zabawy słowne typu duże kłuje małe, większe kłuje mniejsze. Wprowadzenie znaków < > = na liczbach w kolorach poprzez wpasowywanie wybranych klocków do znaków narysowanych w dużym formacie.

Liczenie obiektów, dostrzeganie regularności dziesiątkowego systemu liczenia, wymienianie kolejnych liczebników od wybranej liczby, a także liczenie wspak w zakresie do 20. Zapisywanie liczb cyframi (zakres do 10 )

Wykorzystanie gier dydaktycznych, milczków, lizaków liczbowych itp. Zabawy muszą być urozmaicone, aby uczennica biegle liczyła w przód i wspak.

Obliczanie sum i różnic, manipulując konkretami – liczmanami lub przedmiotami realnymi (bez ograniczania zakresu liczbowego), dodawanie i odejmowanie w zakresie do 10, poprawne zapisywanie działań.
Organizowanie atrakcyjnych dla uczennicy sposobów ćwiczeń rachunku pamięciowego, np. odkodowywanie barw rysunku konturowego z działań, rywalizacja w milczkach matematycznych, konstruowanie gier planszowych i zabawa nimi, układanie puzzli matematycznych.

Radzenie sobie w sytuacjach życiowych, których pomyślne zakończenie wymaga dodawania lub odejmowania. Zapisywanie rozwiązania zadania z treścią przedstawionego słownie (w konkretnej sytuacji), stosując zapis cyfrowy i znaki działań. Układanie prostych zadań tekstowych według formuły.

Wymyślanie różnorodnych historyjek bliskich dziecku, ale wymagających wykonania prostych obliczeń: dodawania lub odejmowania, zapisywanie działań, ustne ustalanie odpowiedzi na pytanie. Później odwracanie sytuacji: układanie treści z zapytaniem do podanego działania.

Kształcenie umiejętności praktycznych, w których uczennica:

1. Mierzy długości krokami, stopami, a następnie, posługując się odpowiednim przyborem, np. linijką, porównuje długości obiektów.
2. Rozumie sens ważenia przedmiotów, różnicuje przedmioty cięższe i lżejsze; wie, że towar w sklepie jest pakowany według wagi.
3. Odmierza objętość płynu kubkiem i miarką litrową.
4. Nazywa dni w tygodniu i miesiące w roku.
5. Wie, do czego służy kalendarz i potrafi z niego korzystać.
6. Odczytuje czas na zegarze w takim zakresie, który pozwala mu orientować się w ramach czasowych szkolnych zajęć i domowych obowiązków.
7. Rozpoznaje będące w obiegu monety i banknot o wartości 10 zł; rozumie sens kupna i sprzedaży.

Matematyczne umiejętności praktyczne są niezbędne w codziennym życiu każdego człowieka, dlatego kształcąc je stosujemy metodę czynnościową, której istotą jest dostosowanie podawanej wiedzy do możliwości rozwojowych i poznawczych ucznia.
W nauczaniu zintegrowanym jest to uczenie się przez zabawę i odgrywanie ról.

Rozpoznawanie, nazywanie, rysowanie podstawowych figur geometrycznych (koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt).

Zabawy z wykorzystaniem klocków. Układanie rytmów, obrazków, mozaik. Odrysowywanie i rysowanie figur, itp.

Metody:
- ćwiczenia praktyczne
- gry i zabawy

Formy pracy: praca indywidualna

Środki dydaktyczne:
- karty pracy, książki
- modele figur geometrycznych
- zegar, termometr, kalendarz, kalkulator, banknoty i monety do nauki obliczeń pieniężnych

Przewidywane osiągnięcia uczniów.

W wyniku realizacji programu uczennica:
- wyodrębnia zbiór i przelicza jego elementy,
- tworzy zbiory spełniające określony warunek,
- zna cyfrowy i słowny zapis liczby,
- sprawnie wykonuje cztery podstawowe działania matematyczne,
- zna sposoby ułatwiające dodawanie i odejmowanie liczb,
- rozwiązuje proste zadania tekstowe,
- zna figury geometryczne,
- wykonuje obliczenia pieniężne,
- potrafi wykonać proste obliczenia zegarowe i kalendarzowe,
- odczytuje wskazania termometru.

Ewaluacja programu.

Aby przekonać się, czy zrealizowane zostały cele wychowawcze i edukacyjne, oraz w jakim stopniu uczennica opanowała wymagane umiejętności konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji.
Ważnym miernikiem wiedzy będzie poziom zadowolenia z własnych dokonań i umiejętności nabytych podczas zajęć jak również ich postępy zauważone na zajęciach edukacji matematycznej. Natomiast potwierdzeniem atrakcyjności zajęć dydaktyczno-wyrównawczych będzie niewątpliwie zainteresowanie uczennicy i frekwencja na zajęciach.
W celu przeprowadzenia ewaluacji zajęć wyrównawczych z matematyki będzie oceniana:
• skuteczność programu – obserwacja postępów uczennicy
• przydatność programu – zebranie danych na temat tego, czy praca na zajęciach dydaktyczno - wyrównawczych powoduje poprawę wyników z matematyki i czy pomaga w osiągnięciu lepszych wyników na zajęciach z edukacji matematycznej
• atrakcyjność programu – obserwacja zainteresowania uczennicy i frekwencji

W procesie ewaluacji mogą zostać wykorzystane następujące narzędzia:
- karty pracy,
- obserwacja pedagogiczna,
- test sprawdzający opanowanie podstawowych wiadomości i umiejętności w zakresie edukacji matematycznej.

Opracowała
Kinga Motyl - Blada