Wystarczy mi chwila, aby ocenić człowieka... - stereotypy. Scenariusz zajęć dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych

Cele główne:
- zapoznanie uczniów z cechami i mechanizmami powstawania stereotypów,
- przedstawienie funkcji, jakie stereotypy pełnią w naszym życiu,
- zapoznanie uczniów z modelami zmiany stereotypów,

Cele operacyjne
Uczeń:
- wymienia znane mu stereotypy związane z narodami, grupami zawodowymi, płciami i wybranymi grupami społecznymi,
- zestawia cechy charakterystyczne dla stereotypu,
- wyjaśnia w wyniku jakich procesów powstają stereotypy,
- objaśnia czemu służą,
- wskazuje, jakie istnieją sposoby zmiany danego stereotypu,

Środki:
- kolorowe zdjęcia
- tablica i kreda
- tabelka (załącznik)

Metody: podająca (opis, wyjaśnianie), poszukująca (dyskusja),
Czas trwania: 45 min.

Przebieg lekcji:

1. Nauczyciel wyjaśnia czym jest stereotyp (powierzchowna wiedza, przekonanie i oczekiwania jednostki nt określonych grup społecznych, utrwalony i oporny na zmiany).
Uczniowie wymieniają stereotypy, jakie wiążą się z przedstawicielami grup społ. wymienianych przez nauczyciela. Dyskusja po prowokującym pytaniu "Kto z was doświadczył np: agresji ze strony Murzyna, kto został oszukany przez Roma (Cygana)...?"
2. Nauczyciel przestawia klasie zdjęcia różnych osób, (wychudzonych modelek, nastolatek, ludzi starszych,osób otyłych, rodziny wielodzietnej (i innych wg własnego pomysłu-ważne, aby był kontrast!) a następnie zadaje pytanie "Co każda z tych osób zje dziś na obiad?". Omówienie odpowiedzi.
3. Wyjaśnienie w jaki sposób powstają stereotypy (czynnik poznawczy, emocjonalny i społeczny) poparte przykładami.
4. Uczniowie kończą zdania:
"Bezrobotni są..."
"Politycy są..."
"Większość koszykarzy..."
"Ludzie urodzeni w bogatych rodzinach są..."
"Blondynki..."
"Ciężko pracujący, energiczni ludzie są..."
„Kobiety za kierownicą...”
„Ekolodzy...”
„Stare panny...”
„Wszystkie teściowe...”
„Młodzież..”
„Wszyscy Rosjanie...”
„Włosi...”
„Francuzi...”
„Anglicy...”
„Kujony tylko..”
„Kierowcy TIRów...”
Ćwiczenie ma pozwolić uczniom dojść do wniosku, czemu służą stereotypy, w czym nam pomagają.
5. Sposoby zmiany stereotypowego myślenia:
- model buchalteryjny-dostarczenie wielu informacji niezgodnych ze stereotypem np. kierowcy TIRów jeżdżą 90km/h, jadą w kolumnie i dbają o to by koledzy nie zasnęli, blokada na określonej prędkości, blokują samochody osobowe, aby nie powiększały korków w razie wypadku;
- model przekształceniowy- jedna, silna informacja niezgodna ze stereotypem np. pierwszy czarnoskóry prezydent USA
- stereotyp niższego rzędu- kiedy znamy osobę będącą wyjątkiem, niepodlegającą stereotypowi np. mama świetnie prowadzi auto, moja dziewczyna- blondynka jest najlepszą uczennicą i ma poczucie humoru;
6. Ziarnko prawdy w stereotypie- zwrócenie uwagi uczniów, iż w zawodzie sekretarki nieproporcjonalnie częściej pracują kobiety, w lekkoatletyce najwięcej jest czarnoskórych, w amerykańskiej elicie intelektualnej przeważają Żydzi.
7. Uczniowie wypełniają tabelę (załącznik), następnie dyskutują czy cechy przypisane płciom pokrywają się z tymi, jakie prezentują oni sami w rzeczywistości?
8. Podsumowanie zajęć.


Załącznik: (dla ułatwienia poniższy załącznik należy przedstawić uczniom w postaci tabeli)

Zaznacz, które z podanych określeń Twoim zdaniem najlepiej pasuje do kobiety, a które do typowego mężczyzny. Które z tych cech sam(a) posiadasz?

OKREŚLENIE kobieta - mężczyzna - ja
dominujący
wrażliwy
niezależny
odpowiedzialny
troskliwy
rywalizujący
nastawiony na sukces
przyjacielski
ma siłę przebicia
łagodny
kokieteryjny
szybko decyduje
wiarygodny
arogancki
dba o swój wygląd
gospodarny
tolerancyjny
odporny na stres
ma poczucie piękna
gderliwy
czuły
z humorem
pewny siebie
delikatny
otwarty
naiwny
sprytny
poświęca się