Program zajęć z edukacji wczesnoszkolnej

Program zajęć z Edukacji Wczesnoszkolnej dla klasy I-III (I etap edukacyjny )

Autor programu: mgr Aneta Trojanowska

Miejsce realizacji: Zespół Niepublicznych Szkół w Kup, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kup

Klasa: I

Warunki realizacji: 20 godzin /tydzień

Czas realizacji: I etap edukacyjny (klasa I-III)

Program zajęć z edukacji wczesnoszkolnej zakłada zapewnienie uczniom warunków do rozwoju osobowości w atmosferze bezpieczeństwa i akceptacji stosownie do potrzeb oraz możliwości psychofizycznych dziecka. Program będzie polegać na nauczaniu i wychowaniu całościowym i zintegrowanym, opartym na wielozmysłowym poznawaniu otaczającego świata. W zadaniach dla uczniów znajdą się takie formy aktywności, które pozwolą na nabywanie umiejętności poznawczo-społecznych, ale i umożliwią ekspresję twórczą. Dzieci będą zdobywać doświadczenia w wyniku bezpośredniej obserwacji oraz działania. Do działań poznawczych pobudzać będą gry, zabawy, wycieczki, uroczystości klasowe i szkolne. W edukacji ruchowej pojawią się gry i zabawy ruchowe, które będą miały na celu zmotywowanie dzieci do wykonywania ćwiczeń korekcyjnych, usprawniających i oferujących radość. Realizacja celu nadrzędnego będzie zależna od celów pośrednich m.in. usprawniania zaburzonych funkcji ucznia, kształtowania postawy aktywnego poznawania otaczającej rzeczywistości, budowania poczucia własnej wartości i otwartości w nawiązywaniu kontaktów, relacji społecznych. Istotnym punktem zajęć będzie rozwój funkcji poznawczych, wzbogacanie słownictwa biernego i czynnego, odnajdowanie własnych zainteresowań, rozwój uzdolnień. Z zakresu czynności poznawczych uwaga zostanie skupiona na kształtowaniu myślenia przyczynowo-skutkowego, skojarzeniowego, rozumieniu pojęć, zdobywaniu umiejętności czytania, pisania i liczenia w takim stopniu, w jakim uczniowie będą w stanie z uwagi na posiadane zaburzenia. Zajęcia będą zorganizowane w taki sposób, by każdy z uczniów miał możliwość doświadczania sukcesu, co będzie osiągane przez dobór odpowiednich zadań zgodnie z potencjalnymi możliwościami dzieci. Główną ideą przyświecającą wyborowi zadań dla poszczególnych dzieci będzie zaakcentowanie podmiotowości dziecka i jego indywidualności, a dzięki temu będzie możliwy dalszy rozwój ucznia. Ważnym punktem na zajęciach w klasie będzie także kształtowanie wrażliwości na piękno przyrody, utworów literackich, muzycznych i plastycznych. Dzięki temu mamy także szansę na korygowanie nieprawidłowości w sferze sensorycznej wśród uczniów. Poza tym uczniowie będą mieli w ten sposób możliwość podzielenia się swoimi odczuciami, potrzebami jako jedna z form komunikacji z otoczeniem. Istotnym będzie podejmowanie działań wdrażających do uważnego słuchania krótkich tekstów, a następnie pracy na bazie wysłuchanej treści. W ten sposób wzmocniona zostanie umiejętność rozumienia poleceń, a co za tym idzie sprawniejsze funkcjonowanie na co dzień. Ponadto program skupi się także na kształtowaniu kompetencji w zakresie okazywania pomocy osobom jej potrzebującym, okazywaniu zrozumienia dla potrzeb i odczuć innych osób, współdziałaniu w parze i w grupie. Wykorzystane będą ćwiczenia usprawniające percepcję wzrokową i spostrzeganie, percepcję słuchową, dotykową i ruchową. W zakresie umiejętności matematycznych uczniowie będą tworzyli zbiory kilkuelementowe, przeliczali je, tworzyli pary, dopasowywali ilość elementów do podanej liczby Na zajęciach zastosowane będą ćwiczenia pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, częste powtórzenia i ćwiczenia utrwalające. Rola nauczyciela będzie polegała na zapewnienie uczniom takich warunków, aby mogli oni poznawać różnorodne zjawiska społeczno-kulturowe, nowe aktywności oraz eksplorować świat przyrody. A osiągane to będzie m.in. poprzez uczestnictwo w wycieczkach, uroczystościach szkolnych i pozaszkolnych, przedstawieniach teatralnych, konkursach czy też zawodach sportowych.
Uczestnictwo w zajęciach pozwoli na to, iż uczniowie :
• będą mogli rozwijać swoją osobowość sw indywidualnym tempie w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb
• będą zdobywali zdolności poznawcze
• zdobędą możliwości eksploracji najbliższego środowiska społeczno-kulturowego przez aktywny udział w różnych formach życia
• będą bliżej poznawali środowisko przyrodnicze
• będą promowali postawy proekologiczne i prozdrowotne
• będą kształtować swoją wyobraźnię
• wzmocnią sprawność ruchową

Efektem działań mają być osiągane coraz nowe umiejętności i sprawności, a wzmacniane te już istniejące. Program zajęć będzie stwarzał uczniom możliwość wyboru. Ucząc nowych umiejętności nauczyciel będzie stopniowo i wielokrotnie pokazywał, jak się wykonuje daną czynność. Na zajęciach dzieci będą miały okazję pochwalić się i wykorzystać w pracy swoje zainteresowania. Uczniowie nabędą umiejętności w pełnieniu ról społecznych,co ma ogromne znaczenie dla ich rozwoju emocjonalnego i społecznego. Zajęcia będą miały na celu, by uczeń stopniowo postrzegał partnera i podejmował kontakt z nim, np. przez wspólną zabawę. Chcąc rozwijać umiejętności społeczne realizowane aktywności będą miały na uwadze budowanie pozytywnych więzi emocjonalnych w klasie i w rodzinie. Zadania w programie będą dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów. Raz będą to działania dyrektywne, a innym razem wspierające, by wyzwolić maksymalną aktywność uczestników. Podejmowane zadania będą o różnym stopniu trudności. Program zakłada możliwość modyfikacji podejmowanych działań, stąd też konieczność monitorowania efektów pracy uczniów.

Cele główne programu:

• rozwój autonomii ucznia
• wdrożenie do funkcjonowania społecznego, rozumienia oraz uznawania norm
• wyposażenie ucznia w takie umiejętności i wiadomości, które pozwolą mu na postrzeganie siebie jako osoby niezależnej, potrafiącej się porozumiewać z otoczeniem, zaradnej w maksymalnie możliwym stopniu
• wyposażenie ucznia w umiejętności współżycia z drugą osobą oraz uczestniczenia w różnych formach życia społecznego na równi z innymi, jednocześnie zachowując swoje prawo do inności

Treści programu
• edukacja polonistyczna
• edukacja matematyczna
• edukacja społeczna
• edukacja przyrodnicza
• edukacja plastyczna
• edukacja muzyczna
• edukacja techniczna
• edukacja ruchowa
• zajęcia komputerowe

Formy, metody i organizacja pracy

Uczenie się będzie odbywało się poprzez działanie, przeżywanie, odkrywanie i przyswajanie wiedzy. Zostaną zastosowane różne metody po to, aby uczniowie mogli odnosić sukcesy, a ich rozwój był możliwie jak najbardziej wszechstronny.

Zastosowane metody pracy:
• podające
• problemowe: gry dydaktyczne, zadaniowe
• praktycznego działania: zajęcia praktyczne, zabawy i gry edukacyjne, praca z podręcznikiem
• aktywizacyjne: metody kreatywne, karty dydaktyczne
• waloryzacyjne: wycieczki, uroczystości szkolne, wyjścia
• nauczania przez naśladownictwo: pozytywnych zachowań i postaw, ruchowe, statyczne

Podczas realizacji programu zostaną zastosowane m.in. takie metody pracy jak:
• Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne
• elementy pedagogiki zabawy
• metoda F. Affolter
• zabawy z chustą animacyjną
• metody komunikacji alternatywnej: piktogramy, gesty
• terapia wspierająca z wykorzystaniem technologii komputerowej
• samodzielne doświadczenia
• ćwiczenia utrwalające
• metoda Ch. Knilla
• elementy Metody Dobrego Startu

Podstawowymi formami organizacyjnymi zajęć będą:
• praca indywidualna
• praca w grupie
• praca w parze

Program zakłada jak najczęstsze stosowanie wyraźnych wzmocnień dla każdego ucznia po bezpośrednim wystąpieniu oczekiwanego zachowania.

Środki dydaktyczne:
• książki, podręczniki, karty pracy, pomoce dydaktyczne własnego autorstwa, gry dydaktyczne, instrumenty muzyczne, tunel, chusta Klanza, materiały do stymulacji polisensorycznej, piktogramy, obrazki, fotografie, materiały do zajęć plastyczno-technicznych, materiały naturalne, przyrządy do ćwiczeń ruchowych, płyty Cd, komputer, radio, programy edukacyjne

Ocenianie osiągnięć uczniów:
Ocena opisowa ucznia będzie informacją na temat poczynionych sukcesów przez dziecko. Ma za zadanie pełnić funkcję motywacyjną, ale i korekcyjną dzięki czemu będziemy mogli wiedzieć, które sfery wymagają większej ilości oddziaływań. W ocenianiu bierzemy pod uwagę wkład ucznia w pracę na zajęciach, wysiłek, zaangażowanie.

Treści programowe Umiejętności operacyjne
Uczeń: Liczba godzin
Edukacja polonistyczna • Słucha poleceń nauczyciela i uczy się na nie odpowiednio reagować
• słucha wypowiedzi nauczyciela i innych osób
• słucha prostych tekstów
• uczy się odróżniać wybrane dźwięki z otoczenia
• nazywa/wskazuje na ilustracjach wybrane osoby, zwierzęta, rośliny, przedmioty, czynności
• kształtuje umiejętność udzielenia/pokazywania odpowiedzi na proste pytania
• kształtuje umiejętność prowadzenia dialogu z nauczycielem, kolegą z klasy
• wzbogaca słownictwo bierne i czynne
• czyta globalnie wybrane wyrazy
• czyta zdania obrazkowo-wyrazowe
• wyodrębnia litery, sylaby w wyrazy
• rozpoznaje samogłoski
• czyta proste zdania
• kreśli linie pionowe, poziome, ukośne po śladzie i samodzielnie
• odwzorowuje znaki literopodobne
• uczy się chwytać przyrząd do pisania
• pisze samodzielnie lub po śladzie litery, wyrazy, zdania
• pisze litery w materiale sypkim
• pisze ze słuchu litery, proste wyrazy i zdania
• uzupełnia samodzielnie lub z pomocą luki w wyrazach i zdaniach
• układa wyrazy z rozsypanki literowej
• układa zdania z rozsypanki wyrazowej
• pisze własne imię, nazwisko, adres, datę urodzenia
• uczy się adresowania koperty
• poznaje pisownię wybranych wyrazów z ó, u, rz, ż, ch, h
Edukacja matematyczna • Określa położenie osób i przedmiotów na płaszczyźnie i w przestrzeni
• określa kierunek ruchu
• poznaje pojęcia związane z czasem
• porównuje przedmioty
• poznaje podstawowe figury geometryczne: koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt
• segreguje zbiory
• kreśli figury geometryczne/odwzorowuje je/ obrysowuje
• klasyfikuje i porządkuje przedmioty według wybranych cech
• wykonuje działania na zbiorach
• przelicza przedmioty
• dopasowuje ilość przedmiotów do cyfr, liczb
• wykonuje proste działania dodawania, odejmowania, mnożenia
• rozwiązuje proste zadania tekstowo-obrazkowe
• porównuje liczby
• poznaje banknoty i monety
Edukacja muzyczna • Wyraża ruchem proste, wybrane stany emocjonalne
• interpretuje ruchem treści piosenek, utworów muzycznych
• uczy się prostych układów i kroków tanecznych
• odtwarza proste rytmy przez klaskanie, tupanie, stukanie, skakanie
• reaguje ruchem na dźwięki wysokie-niskie, głośne-ciche
• reaguje ruchem na sygnały muzyczne i pauzy w utworach
• wykonuje ćwiczenia hamujące i pobudzające
• interpretuje utwory według własnego pomysłu
• poznaje wybrane instrumenty muzyczne
• podejmuje próby gry na instrumentach
• rytmizuje teksty piosenek
• śpiewa/ nuci/słucha utworów muzycznych
• rozpoznaje dźwięki z otoczenia, odgłosy zwierząt, zjawisk przyrodniczych, barwę głosów ludzkich
• określa nastrój piosenek
Edukacja plastyczna • Rozpoznaje kolory
• dopasowuje kolory do siebie
• miesza barwy ze sobą
• rysuje ołówkiem, węglem, kredą, kredkami, pisakami, świecą
• maluje farbami akwarelowymi i plakatowymi
• przedstawia postaci ludzkie i zwierzęce, budynki, przedmioty, zjawiska atmosferyczne
• tworzy własne kompozycje
Edukacja techniczna • Stempluje
• wycina i wydziera z papieru
• łączy materiały za pomocą kleju, zszywacza
• modeluje z mas plastycznych
• składa, zagina, skręca bibułę, papier
• wykonuje elementy szycia
• poznaje i obsługuje podstawowe urządzenia użytku codziennego
• kroi warzywa i owoce
• obiera warzywa i owoce
• uczy się bezpiecznego poruszania się po drodze i przejściu dla pieszych
Edukacja społeczna • Wskazuje przedmioty znajdujące się w klasie
• rozpoznaje pomieszczenia w szkole
• nawiązuje kontakty z rówieśnikami i nauczycielami
• uczestniczy w uroczystościach klasowych i szkolnych
• uczy się tolerancji wobec różnych zachowań osób , w tym rówieśników z klasy
• uczy się bezpiecznego i kulturalnego zachowania się na terenie klasy, szkoły oraz miejsc publicznych
• odróżnia członków rodziny, wskazuje ich na zdjęciach
• uczy się szacunku do zabawek, sprzętów domowych i klasowych
• wzmacnia orientację w schemacie własnego ciała
• uczy się dbać o zdrowie
• kształtuje, a potem wzmacnia umiejętności nawiązywania otwartego kontaktu z drugą osobą
• uczy się współdziałania w parze i w grupie
• uczestniczy we wspólnych aktywnościach, zabawach, grach
• uczy się szanować drugą osobę i odmienność w jej zachowaniu
• pomaga drugiej osobie
• dzieli się swoją własnością
• poznaje wybrane zawody i ich atrybuty
• rozpoznaje przybory toaletowe i ich przeznaczenie
• uczy się dbania o higienę osobistą i wygląd zewnętrzny
• zaznajamia się z symbolami Polski
• kształtuje poczucie patriotyzmu
• poznaje tradycje i zwyczaje świąteczne, narodowe
Edukacja przyrodnicza • Zapoznaje się z tym, co znajduje się w mieście
• poznaje środki komunikacji w mieście
• obserwuje, wskazuje elementy krajobrazu wiejskiego
• poznaje zajęcia ludzi na wsi
• wskazuje, nazywa zwierzęta żyjące na wsi
• odróżnia, wskazuje, nazywa prace w ogrodzie
• rozpoznaje podstawoe narzędzia ogrodnicze
• podlewa rośliny
• sadzi proste rośliny
• wskazuje warzywa i owoce
• zaznajamia się z czterema porami roku w polu, roślinami, zwierzętami, maszynami rolniczymi
• poznaje krajobraz parku, lasu i łąki
Edukacja ruchowa • Wykonuje ćwiczenia świadomości własnego ciała
• wykonuje ćwiczenia kształtujące/wzmacniające orientację w przestrzeni
• wykonuje ćwiczenia kształtujące cechy motoryczne (ćwiczenia wzmacniające mięśnie głowy, szyi, ramio, nóg, ćwiczenia gibkości, wyrabiające umiejętność marszu i biegu, rzutu kierunkowego, pokonywania przeszkód)
• bierze udział w ćwiczeniach korekcyjnych, kształtujących umiejętności dbania o higienę ciała
• uczestniczy w ćwiczeniach oddechowych
• bierze udział w zabawach w pomieszczeniu i na świeżym powietrzu

Dostosowanie wymagań dla uczniów:
• Szymon Czupryński: przekazywane treści podczas zajęć wymagają wizualizacji w postaci piktogramów, schematów, obrazków; polecenia ustne winy być poparte w sposób wizualny;należy stosować słowa kluczwe w wydawaniu poleceń; czas aktywności musi być określony- właściwym rozwiązaniem będzie pokazywanie chłopcu czasu trwania danej aktywności na zegarze; należy przywoływać uwagę Szymona, kiedy zauważymy, iż koncentracja ulega obniżeniu; będziemy pracować na zmniejszaniu schematyzmów i sztywności w codziennym funkcjonowaniu; należy wzbogacić slownictwo czynne I bierne; zostana wykorzystane ilustracje I historyjki obrazkowe; ważne będą ćwiczenia sprawności manualnej, grafomotorycznej, rozwój rozumienia I wykonywania prostych poleceń; ponadto zajecia powinny byc tak zorganizowane, by uczen nauczyl sie jak generalizowac wiedze I wykorzystywać ją podczas zajęć; polecenia powinny być przekazywane w formie zwięzłej I prostej; systematycznie należy sprawdzać stopień wykonywania konkretnego zadania; instrukcja zadania powinna być jasno określona I pokazana dziecku; aktywności należy tak organizować, aby Szymon miał okazję do współdziałania z innymi I by służył innym pomocą
• Weronika Myślwiec: zajęcia powinny być nakierowane na stymulację słownictwa uczennicy; nacisk należy położyć na zgadywanki, poznawanie nowych pojęć I udzielanie odpowiedzi na pytania; trzeba zwrócić uwagę na umiejętności nawiążywania kontaktów społecznych I zawieranie znajomości; ważną kwestią będzie plan aktywności w formie piktogramów; polecenia ustne winny być wspierane pomocami wizualnymi; istotne będzie wprowadzenie zabaw z drugim dzieckiem; zajęcia będą miały także na celu stwarzanie takich sytuacji, w których Weronika poszerzy swoją wiedzę na temat cech przedmiotów, osób; istotna będzie umiejętność dopasowywania konkretu do danej nazwy; aktywności będą nakierowane na rozwój umiejęności rozumienia poleceń werbalnych; uwagę należy zwróić na to, aby uczennica skupiała kontakt wzrokowy na danym obiekcie, osobie I wzmacniała koordynację wzrokow-ruchową; ponadto zostaną zastosowane zadania związane z nazywaniem czynności, układaniem historyjek obrazowych, odpowiadaniem na pytania dotyczące siebie, grami stolikowymi naprzemiennymi
• Julia Brzezicka: uczennica powinna mieć ustalone granice zajęć; istotnym elementem będzie nauka umiejętności czekania na swoją kolej; zajęcia będą miały na celu usparwnienie umiejętności komunikowania się oraz wzbudzania zaniteresowania otoczeniem, nowymi aktywnościami; ważne, by poszerzać stereotyopowe aktywności Julii; należy stymulować rozwój integracji sensorycznej, umiejętności współpracy z nauczycielem I rówieśnikami oraz zdolności koncentracji uwagi; zadania będą miały łatwiejszą konstrukcję, będą dzielone na etapy; należy zastosować jak najczęstsze wzmocnienia pozytywne w postaci pochwał, bicia brawa; z uwagi na przejawiany pozytywny stosunek do muzyki należy stosować piosenki jako czynnik motywujący do pracy
• Oliwier Czereda: zadania powinny mieć prostą konstrukcję I być podzielone na etapy; ważne, by wzbudzić w uczniu zainteresowanie wykonywaną aktywnością I by miała ona znaczenie dla rozwoju psychofizycznego; tu ważne będzie zastosowanie ćwiczeń usprawniających sprawność manualną I grafomotoryczną oraz motorykę dużą; należy wprowadzać zadania aktywujące sferę aktywności poznawczej

Ewaluacja programu

Ewaluacja niniejszego programu stworzy możliwość uzyskania informacji zwrotnej o tym, w jakim stopniu zaproponowane treści umożliwiają realizację zadań. Dzięki temu dowiemy się, jakie potrzeby i oczekiwania mają uczniowie wobec zajęć. Obserwacje prowadzone przez nauczyciela pozwolą na modyfikację programu wzbogaconego o nowe pomysły i doświadczenia. Ponadto pozwoli dostrzec wpływ przekazywanych treści na postawy, wiedzę i zachowanie uczniów, a zarazem stanowi podstawę do planowania dalszej pracy.
Program zakłada możliwość wprowadzania zmian w zależności od postępów czynionych przez uczniów.

Opracowała: mgr Aneta Trojanowska