Uczeń z zespołem Aspergera - rady dla nauczycieli

Co to jest zespół Aspergera?


Zespół Aspergera (ZA) został zdefiniowany jako jednostka chorobowa w połowie lat 80. Mianem tym określa się najłagodniejsze przypadki autyzmu, dotyczące przede wszystkim zaburzeń funkcjonalnych. Dzieci z ZA cechują uporczywe lub powtarzające się zachowania i bardzo ograniczony zakres zainteresowań. ZA znacznie częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. Wykrywa się go aż u 20 –25 dzieci na 10000.

Obraz ZA

Najbardziej oczywistą cechą ZA jest wykazywanie przez dzieci nim dotknięte pewnych szczególnych zainteresowań, które skupiają się najczęściej na określonych problemach intelektualnych. Dzieci te w wieku szkolnym, a nawet już przedszkolnym, wykazują obsesyjne zainteresowanie matematyką, czytaniem lub pewnymi aspektami nauki. Wszystkie rozmowy i zabawy obracają się wokół tych zainteresowań.
Dzieci dotknięte ZA określane są przez nauczycieli i rodziców jako dzieci żyjące w swoim świecie i zajęte własnymi sprawami. Ich największym problemem jest mała skuteczność interakcji społecznych, gdyż dzieci z ZA mają trudności ze zrozumieniem zachowań społecznych. Nie potrafią one zrozumieć potrzeb oraz punktu widzenia innych osób i właściwie reagować na nie. Większość dzieci z ZA ma kłopoty z rozumieniem żartów. Mogą mieć trudności z zasadami konwersacji: mogą przerywać lub mówić w trakcie wypowiedzi innych osób, niestosownie coś komentować czy mieć trudności z rozpoczęciem i przerwaniem konwersacji. Uczniowie z ZA często miewają problemy z przystosowaniem się do zmian i niepowodzeń. Mogą być nieuważni i łatwo się rozpraszać.

Strategie do zastosowania w trakcie zajęć

* Trudności językowe
- ucz dziecko stosownych zwrotów inicjujących rozmowę
- ucz umiejętności konwersacji w małych grupach
- ucz zasad i dawaj wskazówki dotyczące kolejności zabierania głosu w
trakcie rozmowy, przerywania jej czy zmiany tematy
- wyjaśniaj metafory i wyrazy wieloznaczne
- rób przerwy pomiędzy wydawaniem kolejnych poleceń i sprawdzaj czy
zostały zrozumiane

* Naleganie na „niezmienność”
- przygotuj ucznia na potencjalne zmiany
- korzystaj z obrazków, harmonogramów by zasygnalizować nadchodzące
zmiany

* Brak umiejętności w zakresie interakcji społecznych
- przedstaw dokładne oczekiwania i zasady dotyczące właściwego
zachowania się
- dosłownie ucz zasad prawidłowego postępowania
- ucz jak wstępować w interakcje społeczne poprzez odgrywanie ról
- „posłuż” się innymi uczniami jako wskazówkami jak należy
postępować
- korzystaj z systemu pomocy koleżeńskiej w czasie pozalekcyjnym
- ucz dzieci kontrolowania ich zachowań
- zachęcaj do gier opartych na konieczności współpracy
- chroń dziecko przed napastowaniem i drażnieniem

* Problemy z koncentracją
- częsta pomoc nauczyciela i ponowne skierowanie uwagi na zadanie
- dziel zadania na mniejsze części
- wyznacz odpowiedni czas trwania „sesji roboczych”
- posadź ucznia w przednim rzędzie

* Wrażliwość emocjonalna
- chwal ucznia i mów mu co zrobił dobrze
- naucz go prosić o pomoc
- stosuj strategie powtórzeniowe
- pomóż uczniowi zrozumieć własne zachowania i reakcje innych
- edukuj pozostałych uczniów
- bądź cichy, przewidujący i rzeczowy w relacji z dzieckiem z ZA

Literatura: strona internetowa Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Ukrytymi
Niepełnosprawnościami im. Hansa Aspergera „Nie-Grzeczne Dzieci”