Tańce narodowe i ludowe na lekcjach muzyki w klasach IV-VI

,,Postępujmyż tedy krokiem Aleć nie masz, jako skokiem Skokiem taniec najsnadniejszy A ten jeszcze pochodniejszy Kiedy w bęben przybijają Samy nogi prawie drgają’’
Jan Kochanowski

Wstęp
Taniec już od niepamiętnych czasów towarzyszy człowiekowi przy różnych obrzędach typu kultowego lub religijnego. Zjawisko to bez wątpienia zawsze postrzegane było jako jeden z najbardziej ekspresywnych sposobów wyrażania uczuć. Jest to jednocześnie przyjemna forma rekreacji. Taniec nie zna granic dlatego każdy może go wykonywać począwszy od najmłodszych zakończywszy na osobach w wieku dojrzałym.
Tradycja muzycznego kształcenia dzieci poprzez ćwiczenia rytmiczno- ruchowe w tym taniec nie jest tak dawna, jak np. kształcenie muzykalności poprzez śpiew. W szkole dzieci bardzo chętnie uczestniczą we wszelkich formach muzycznych w tym tanecznych. Każdy, nawet niewielki element ruchu, tańca ożywia lekcję i pobudza zainteresowanie uczniów. Treści nauczania i umiejętności zawarte w podstawie programowej kształcenia muzyki w klasach IV- VI zawierają naukę kroków, figur i układów tanecznych tańców narodowych oraz inscenizacje związane z tradycją i obrzędami ludowymi.. Zważywszy na to, że szkoła powinna stwarzać warunki do tego, żeby zrealizować założenia programu pożądana jest odpowiednio wyposażona pracownia muzyczna. Ważna jest również wielkość klasy lub możliwość nauki tańca w odpowiedniej wielkości pomieszczeniu. Szczególna zaś rola przypada nauczycielowi, który powinien nie tylko nauczyć np. tańczyć ale również rozbudzić zainteresowanie tą formą aktywności oraz znaleźć taką drogę do serca i umysłu, aby rozwinąć potrzebę obcowania z muzyką, tańcem na co dzień.

ROZDZIAŁ 1. Ruch przy muzyce, jako forma aktywności muzycznej dziecka.
Muzyka inspiruje i pobudza do wykonywania określonych ruchów, ćwiczeń według własnych pomysłów i uznania. Ruch przy muzyce cieszy się zainteresowaniem we wszystkich grupach wiekowych dzieci i młodzieży. Jest atrakcyjną i zazwyczaj lubianą formą aktywności. Poruszanie się jest naturalną potrzebą dziecka, przynosi mu wiele radości, pomaga w zrozumieniu przekazywanego materiału i przyspiesza proces zapamiętywania. Prowadzenie zajęć o charakterze muzyczno-ruchowym jest wskazane i uzasadnione ze względu na liczne walory i wartości. Każdy człowiek w mniejszym lub większym stopniu ma potrzebę wrażeń estetycznych i kreatywnej działalności. Istnieje wiele sposobów rozwijania twórczej inwencji artystycznej, ale bez wątpienia kształcenie muzyczno- ruchowe jest najbardziej popularne i skuteczne. Dzieje się tak, gdyż ,,tworzywem artystycznym jest sam człowiek”. Ruch przy muzyce pozytywnie działa na biologiczną sferę człowieka. W okresie dojrzewania i wzrastania korzystnie wpływa na hormony i enzymy gruczołów dokrewnych, a zwłaszcza endorfin mając wpływ na samopoczucie. Kształtuje również sprawność motoryczną, prowadząc do harmonijnego rozwoju organizmu. Usprawnia się gibkość, szybkość, skoczność, zwinność i wytrzymałość. Angażowane są mięśnie i stawy. Ma to znaczenie dla stabilizacji układu kostnego, a tym samym na prawidłową postawę. Formy muzyczno- ruchowe mogą zapobiegać, zmniejszać a nawet likwidować wady takie jak skolioza, lordoza i kifoza. Polecane są przy zmęczeniu i przeciążeniu umysłowym. Niejednokrotnie stwierdzono, że ruch przy muzyce mniej męczy a jednocześnie bardziej mobilizuje do większego wysiłku. Podstawą do rozwijania rytmu ruchowego jest rytm. Rytmiczna muzyka pozwala w łatwy sposób wyczuć odcinki czasowe, dzięki czemu mamy możliwość dostosować ruchy. Muzyka lepiej niż słowo czy obraz wpływa na emocjonalną sferę człowieka. Przyspieszanie tempa w muzyce pobudza energię wyrażającą się w przyspieszonym ruchu, co nasila emocje dzieci. Istnieje na świecie szereg różnych szkół i metod, które w odmienny sposób podchodzą do zagadnienia muzyki i ruchu. Są one niesłychanie różnorodne, ciekawe i efektywne. Na uwagę zasługują niektóre z nich. Pierwszym nowoczesnym pedagogiem, który zwrócił uwagę na to, jak wiele możliwości dydaktycznych, wychowawczych i artystycznych tkwi w integracji muzyki i ruchu był Szwajcar Emil Jaques-Dalcroze. Odkrył on, że trudności w rytmicznym wykonywaniu muzyki są eliminowane wraz z zastosowaniem wykonywania trudniejszych rytmicznie fragmentów przy pomocy marszu, biegu, podskoków itp. Tym samym zapoczątkował on tzw. rytmikę. Uczył, że przeżycie muzyki całym ciałem powinno poprzedzać jej rozumienie. Dążył do tego, żeby uczeń zamiast ,,ja wiem” powiedział ,,ja odczuwam”. Efekty są najwyższe, jeśli ćwiczenia z zakresu integracji muzyki i ruchu skłaniają uczniów do wykazywania się własną aktywnością twórczą. Jako ruch można wykorzystać środki wyrazu typowe dla pantomimy, a muzykę rozumieć również jako dźwięki wydawane za pomocą prostych instrumentów perkusyjnych lub skorzystać z efektów dźwiękowych( gwizdy, klaśnięcia). Walorem tej metody jest to, że idzie ona w parze z potrzebą ruchowej aktywności dziecka. Intensywnie rozwijające się poczucie rytmu powoduje również szybszy rozwój innych zdolności muzycznych. Zainspirował on wielu pedagogów do podobnych poszukiwań, które dały początek różnym metodom ukierunkowanym na cele dydaktyczne, artystyczne oraz terapeutyczne. Wszyscy udowadniali jak duży i wszechstronny wpływ na kształtowanie młodego człowieka wywiera udział w zajęciach muzyczno- ruchowych. Metoda Dalcroze zyskała popularność w wielu krajach, a w Polsce jest w programie kształcenia szkół muzycznych. Wiele jej elementów wykorzystuje się również w szkołach ogólnodostępnych na lekcjach muzyki zarówno u dzieci młodszych jak i starszych. Carl Orff był pedagogiem, który uważał prosty akompaniament za czynnik najważniejszy w procesie kształcenia muzyczno- ruchowego, nie ma ustalonych kanonów, rodzi się z zabawy. Jego zdaniem wyzwalanie spontanicznej, atawistycznej potrzeby człowieka wypowiadania się swoim ciałem jest źródłem dźwięku i ruchu. Dziecko, które jednocześnie śpiewa i klaszcze utrwala podwójne odczucia sensoryczne. Ważna jest forma reagowania na świat dźwięków np. można inscenizować ruchem treść piosenek, ilustrować ruchem postaci, zjawiska, wydarzenia, wyrażać ruchem wartości rytmiczne. Istotne miejsce według niego zajmują tańce regionalne, narodowe, zajęcia z przyborami np. obręcze, piłki, chusteczki, szarfy ...W Polsce idea Orffa znalazła odbicie w programach nauczania szkół na równi z założeniami Jaques- Dalcroze’a . Wymieszały się na tyle, że stworzyły integralną całość w procesie nauczania. Ruch z muzyką stanowi podstawowy poziom edukacji muzycznej. Zoltan Kodaly węgierski pedagog, kompozytor i etnograf ograniczał wprowadzanie ruchu do obrazujących dźwięk gestów, które pomagają przy wytwarzaniu stałych wyobrażeń brzmieniowych, warunkujących naukę solfeżu. Słynna jest tu fonogestyka, która polega na śpiewaniu ,,razem z ręką”. Należy zaznaczyć, że zgodnie z jego koncepcją zajęcia muzyczno -ruchowe nie występują jako samodzielna forma.
Natomiast Detlef Kappert opracował metodę , która łączy w sobie szereg elementów: psychologia humanistyczna, taniec, pedagogika oddechu, joga, pantomima... Jego zdaniem jest to metoda, w której ,, kompilacja technik tanecznych, pracy z ciałem, dramy, odpowiednio dobranej muzyki i pracy psychologicznej, oparta na spójnej koncepcji filozoficznej, w której centralne znaczenie ma wyrażenie doznań emocjonalnych” . Ćwiczenia przez niego proponowane mają na celu rozwijanie wrażliwości, zdolności improwizowania, umiejętności taneczno- muzycznych. Najważniejsze jest, by dzieci tworzyły coś indywidualnego, niepowtarzalnego i nie może to podlegać porównywaniu i ocenianiu. Daje to możliwość odkrywania także wielu wrażeń estetycznych. Ćwiczenia te, opierają się na symbolice ciała, które są przyporządkowane poszczególnym wymiarom ruchu. Duże znaczenie ma tu przestrzeń i czas. Reasumując ,,w zajęciach tych chodzi o ruch oraz umiejętności i zdolności związane z ruchem, jak również o znaczenie i sens ruchu’’ Ruch przy muzyce pomaga w osiągnięciu wielu celów dydaktyczno-wychowawczych. Są to: -kształcenie samodzielności, fantazji, pomysłowości; -rozwijanie umiejętności dokonywania wyboru; -rozwijanie wrażliwości muzycznej i emocjonalnej; -wzmocnienie układu nerwowego oraz mięśni; - uczenie współdziałania w grupie i dyscypliny; -rozwijanie spostrzegawczości, pamięci i wyobraźni. Podstawowym założeniem współczesnej polskiej pedagogiki jest wykształcenie i wychowanie człowieka twórczego. Specyfika przeżycia muzycznego z uwzględnieniem potrzeb dzieci powoduje przeprowadzenie zajęć z użyciem różnych form i ćwiczeń muzyczno- ruchowych. Wśród nich czołowe miejsce zajmuje improwizacja muzyczno-ruchowa. Uczniowie mają możliwość swobody, a tym samym daje im dużo radości, a nawet samozadowolenia z własnych umiejętności. Najczęściej wyrażają ruchem nastrój jaki wywołuje słuchany utwór muzyczny. Duże znaczenie mają również zabawy muzyczno-ruchowe. Chociaż jest to zabawa, to każdy ruch ma określony cel, czas i tematykę.

ROZDZIAŁ 2. Ruch jako taniec.
Ruch towarzyszy człowiekowi już od chwili narodzin, a większość komunikacji między ludźmi stanowi tzw. język ciała. Człowiek wyraża nim swoje myśli, uczucia... W połączeniu z rytmem powstaje taniec. ,,Taniec to rytmiczne ruchy ciała, zwłaszcza nóg, wykonywane w takt muzyki jako rozrywka towarzyska lub jako forma obrzędowa” . W całej swojej historii był on narzędziem do budowania społecznych więzi między ludźmi i zachowania kultury. Wiele nauk uważa go za jedno z pierwszych zjawisk społecznych. W początkach istnienia człowiek rodził się i umierał w asyście tańca, był on wyrazem radości i smutku. Tak określa go historyk holenderski Johan Huizing ,,taniec sam jest zabawą w najpełniejszym tego słowa znaczeniu, a nawet że stanowi najczystszą i najdoskonalszą formę ludystyczną’’ . Ułatwia przekraczanie granic politycznych i etnicznych a także międzypokoleniowych. Spełnia on wiele funkcji między innymi wpływa na rozwój i kształtowanie sprawności ruchowej człowieka, a tym samym utrzymuje nas w dobrym zdrowiu nie tylko fizycznym ale i psychicznym. Nie należy również zapominać o sferze społecznej. To przecież w tańcu kontaktujemy się w swoisty sposób z otoczeniem, niekiedy rozładowujemy złe emocje i agresje. Jest to także dobry sposób na gimnastykowanie swojego ciała, a tym samym jego wzmacnia odczuwając przy tym dużo radości. Jest umiejętnością, którą cenimy sobie bardzo w towarzystwie. Rozwija wiarę w siebie, nadaje swobodę zachowania niezależnie od wieku. Taniec to środek i cel kształtowania kultury ogólnej, masowej. Obecnie za sprawą telewizji a tym samym takich programów jak: ,,Taniec z gwiazdami”, ,,You can dance-po prostu tańcz” i wielu innych możemy mówić o modzie na taniec, a niektórzy używają nawet określenia,, renesansu tańca” . Niestety są to najczęściej pokazy, które mają przyciągnąć widza, a nie rozpowszechniają tej formy u przeciętnego odbiorcy. Taniec jest idealnym ,,medium pedagogicznym’’ dlatego ogromne korzyści z tego tytułu mają uczniowie w szkole, którzy mogą korzystać z tej formy na lekcjach muzyki, wychowania fizycznego czy też na zajęciach dodatkowych. Wymienić tu można między innymi : usprawnienie całego ciała, rozwijanie poczucia rytmu, uwrażliwianie na muzykę, kształcenie orientacji ruchowej, dzielenie przestrzeni, pogłębianie współpracy między tańczącymi... Na pewno mają też wpływ na wzbogacenie osobowości ucznia oraz rozwijają poczucie piękna i są źródłem doznań estetycznych. Umiejętność tańca uczniowie powinni posiąść w szkole, gdyż jest ona przydatna na całe życie. Tak jak ludzie pierwotni wykonywali różnego rodzaju ruchy przy obrzędach tak i my tańczymy przy każdej okazji. W całym świecie pedagodzy próbują wprowadzić innowacje związane z tańcem do szkół. Przykładem jest wychowanie przez taniec metodą Pierre’a Dulaine, które wprowadzono w 1994r. do szkół publicznych w Stanach Zjednoczonych. Program nauczania ma na celu nabywanie przez uczniów umiejętności tanecznych, a jednocześnie rozwijanie kompetencji społecznych, a także budowanie poczucia własnej wartości i pewności siebie. W klasach tanecznych panuje atmosfera, która pozwala na pozbycie się kompleksów i nieśmiałości. Rozwija się komunikacja między rówieśnikami. Głównym celem nauczania w takich klasach jest wydobycie z jednostek tego co w nich najlepsze. ,,To nie jest tylko nauczenie tańca, to także nauczenie dumy i szacunku’’ W Polsce nie istnieje żaden społeczny program edukacji tanecznej, który byłby kompleksowo wprowadzany w szkołach masowych. Realizacja nauki tańca odbywa się jedynie na podstawie treści zawartych w podstawie programowej nauczania zintegrowanego, muzyki i wychowania fizycznego.
Cechą odróżniającą muzykę taneczną od każdej innej jest jej specyficzna motoryczność, będąca wynikiem konsekwentnego powtarzania się w niej określonych motywów rytmicznych , przy stałym tempie. Ruchy taneczne możemy podzielić na :
a) kroki taneczne
b) przytupnięcia
c)ukłony
d) gesty rąk
e)sposoby trzymania partnera
f) figury taneczne
Dzieci lubią tańczyć. Najczęściej robią to spontanicznie, gdy po prostu słyszą muzykę o tanecznych rytmach. Chętnie tańczą taniec, którego układ i krok jest im już znany. Nie są zadowolone, kiedy w czasie uczenia się nowych figur występuje szereg powtórzeń. Jest to zrozumiałe, gdyż takie działanie nuży dzieci i zniechęca. W związku z tym najlepszym rozwiązaniem jest nauczenie tańca poprzez różnego rodzaju zabawy i ćwiczenia rytmiczne. Należy również pamiętać o tym, aby figur tanecznych nie było za wiele. Ważne jest aby w czasie zajęć kształtować u dzieci następujące umiejętności: - poczucie rytmu; -wyczuwanie mocnej części taktu; -sprawne przejście z jednej czynności do drugiej; -poczucie frazy muzycznej; -koordynację słuchowo- ruchową; -pamięć muzyczną (do zapamiętywania motywów); -umiejętność spostrzegania powtórzeń i kontrastów w budowie piosenek oraz utworów; -wrażliwość na zmianę charakteru muzyki; -umiejętność realizacji prostych tematów rytmicznych. Wszystkie te umiejętności, systematycznie kształcone doprowadzą do łatwego opanowania przez dzieci tańca bez zbędnego wysiłku. Uczniowie łatwo przyswajają układy taneczne przez naśladownictwo, dlatego niezbędny jest tu także dobry pokaz nauczyciela ewentualnie skorzystanie z tablic interaktywnych i wyświetlenie krótkich filmów (pokaz tańców) na ekranie. Najbardziej wartościowe są oczywiście własne improwizacje taneczne dzieci. Wystarczy wówczas, że uczniowie usłyszą muzykę, a już swobodnie będą się poruszać w rytm melodii. W rezultacie taniec ma wielki potencjał. Łączy korzyści z obszaru zdrowia i edukacji. Jest formą rekreacji i artystycznej ekspresji.

ROZDZIAŁ 3. Charakterystyka polskich tańców narodowych i ludowych.
Każdy region miał i ma swoje tańce i przyśpiewki, które odzwierciedlają codzienną pracę, a tym samym warunki życia ludności w danej okolicy. Takie tańce nazywa się tańcami ludowymi. W XIX wieku z najbardziej znanych tańców ludowych wybrano te, które były charakterystyczne dla kultury polskiej i nazwano je tańcami narodowymi. Tradycyjne tańce ludowe i narodowe wyróżniają się własnym sposobem i stylem wykonania. Przekazywane w ciągu wieków stanowią nasze dziedzictwo kulturowe, o które należy dbać i przekazywać następnym pokoleniom. Struktura choreo techniczna i budowa choreograficzna , zróżnicowane nazewnictwo oraz rodzaj towarzyszącej im muzyki wskazują, że w ich kształtowaniu odgrywały rolę różne czynniki. Ogromne znaczenie ma tu życie na przestrzeni wieków, codziennej pracy i miejsca w danej grupie społecznej, stosunków współzależności różnych dziedzin kultury. Taniec wykonywany przede wszystkim dla własnej przyjemności był i jest wyrazem poczucia piękna, jedną z form uzewnętrznienia przeżyć estetycznych. Możemy uznać go za jedną z form rekreacji, formą towarzyskiego zbliżenia i zawierania nowych znajomości . Do grupy polskich tańców narodowych należą: polonez, krakowiak, mazur, kujawiak, oberek. Każdy z tych tańców jest odzwierciedleniem polskiej cechy narodowej. Krakowiak to waleczność, mazur- rycerskość, polonez- duma, kujawiak – romantyzm, oberek – fantazja. Początkowo tańczono tylko w karczmach i pod strzechami chłopskich chat, z czasem jednak ta forma znalazła swoje miejsce na dworach szlacheckich, a następnie trafiła na salony. W końcu polskie tańce narodowe przekroczyły granicę naszego kraju i znalazły uznanie i zachwyt na całym świecie.
Polonez to taniec staropolski, korowodowy, pochód wielu par kroczących dumnie za parą wiodącą. Jego nazwa pochodzi od francuskiego słowa ,,polonaise’’, oznaczającego taniec polski. Znany jest także pod nazwami: chodzony, pieszy, wolny, powolny, okrągły. Ma on metrum ¾. Na każdy jeden takt przypadają trzy kroki ćwierćnutowe, poprzedzone lekkim ugięciem nogi na której spoczywa ciężar ciała, z jednoczesnym wysunięciem i podniesieniem nogi pracującej w przód na przedtakt, czyli na ,,i” tak, aby na ,,raz” wejść na naturalnie wyprostowaną nogę. Ruch ten powinien być płynny, nieprzerwany. Bardzo istotnym i charakterystycznym elementem poloneza są ukłony. Dozwolone są wszystkie figury korowodowe: pary, czwórki, kółeczka czwórkami, krzyżyki czwórkami, wężyki, przejścia w inne ustawienia- po przekątnej, na rogach. Aby zachować charakter tańca, pomimo powagi i uroczystego nastroju, należy tańczyć go z naturalną swobodą i ze względu na rozbudowane przestrzenie z umiarkowanym rozmachem oraz bezpretensjonalną elegancją. Tańczono go już w XVII wieku. Poważny i dostojny charakter tego tańca spowodował, że trafił on na dwory królewskie i szlacheckie, gdzie wykonywano go na ważnych uroczystościach. Polscy kompozytorzy zauważyli piękno tego tańca i tworzyli jego różne stylizacje. Przykładem jest Michał Kleofas Ogiński, który skomponował wiele polonezów łącznie z powszechnie znanym i tańczonym pt. ,,Pożegnanie ojczyzny”. Wykorzystali go również w swoich kompozycjach między innymi Fryderyk Chopin, Henryk Wieniawski czy Stanisław Moniuszko. Obecnie najbardziej popularnym jest polonez z filmu ,,Pan Tadeusz”, którego autorem jest Wojciech Kilar. Najczęściej wykonywany jest on na studniówkach.
Kujawiak jest to taniec narodowy wywodzący się z rejonu Kujaw, który tańczy się w dość wolnym tempie. Można powiedzieć, że jest to najspokojniejszy taniec narodowy. Jego piękno zawiera się w sentymentalnym, ale nie pozbawionym dynamizmu charakterze. W pierwotnej formie tańczono go na wiejskich zabawach i weselach jako taniec miłosny lub zalotny ,,sprzyjały sentymentalne i liryczne melodie, którym towarzyszyły przyśpiewki” . Z powodu spokojnego charakteru jest on nazywany również śpiącym lub kolebanym. Melodia kujawiaka ma metrum trójdzielne, w takcie ¾, z nastrojową i melancholijną linię melodyczną, urozmaiconą mocniejszymi akcentami. Taniec ten wykonujemy spokojnie i rytmicznie trzy kroki ćwierćnutowe w takcie, na całych stopach. Tańcząc, wykonuje się niezbyt duże kroki, gdyż tego wymaga płynność ruchów. Nastrojowa, liryczna muzyka nadaje mu zalotny charakter. Krokiem kujawiaka tancerze nie tylko mogą przemieszczać się przed siebie, ale np. w kółeczkach, które para zawiązuje, podając sobie ręce. Akcent muzyczny na koniec frazy podkreślany jest przez mocniejsze przytupywania. Podstawowymi krokami kujawiaka są: równy, z dołu, z góry, trójkrok chodzony. Charakterystyczne dla tego tańca są liczne powtórki tekstu i melodii, które są oparte są przede wszystkim na tonacjach molowych przez co stają się lirycznymi. Zauważyć tu też należy stopniowe zmiany tempa z powolnego do nawet bardzo szybkiego przy właściwie tej samej melodii. Taniec ten największą popularnością cieszył się na przełomie XIX iXX wieku. Wykonywany był zawsze z przyśpiewkami. Najbardziej znany i lubiany kujawiak zachowany do dzisiejszych czasów należy ,,Czerwone jabłuszko”.
Krakowiak jest tańcem bardzo żywym, skocznym, wesołym, dziarskim i szybkim. Ma metrum 2/4 akcentujące, czyli podkreślające słabą część taktu, tak zwaną synkopę. Podobnie jak polonez jest tańcem korowodowym (para jedna za drugą), może go tańczyć dowolna liczba par. Obok poloneza jest on uważany za najstarszy taniec polski. Wywodzi się z tańców ludowych takich jak: przebiegany, mijany, zapraszalny, suwany czy goniony. Jak sama nazwa wskazuje pochodzi z okolic Krakowa. Tańczy się go parami. Taniec ten jest bardzo prosty, a układ taneczny nieskomplikowany. Podstawowym krokiem jest tzw. galop, inaczej cwał, który powinien być sprężysty, zręczny, zgodny z rytmem muzyki oraz jej tempem. W krakowiaku występują formy kroku ,,ozdobnego”, który jest elementem wypoczynkowym wśród bardzo intensywnych ruchowo kroków i figur tanecznych. może to być zwykły chód w rytmie ćwierćnut, ale częściej są to chody ,,ozdobne”, np. akcentowanie kroku tupnięciem na każde ,,raz”, na ,,dwa”- zwykły krok marszowy. W formie towarzyskiej przeplata się cwał tańczony w różnych kierunkach- po liniach serpentyny, przekątnej sali czy koła- figurami tanecznymi wykonywanymi w miejscu. Występują również podskoki, często łączone ze cwałem. Podskokami wykonuje się także wirowanie pary w trzymaniu zwanym ,,haczyk”(zahaczenie prawych lub lewych rąk zgiętych w łokciu). Polscy kompozytorzy bardzo często tworzyli utwory oparte na rytmie krakowiaka. Najsłynniejszym takim utworem jest ,,Rondo a la krakowiak”, skomponowany w 1828 roku przez Fryderyka Chopina.
Mazur uchodzi za najtrudniejszy narodowy taniec polski. Żywiołowy, pełen rozmachu prawdopodobnie pochodzi z rejonu Mazowsza z Mazowsza. Jest to też taniec korowodowy, figury polegają na tworzeniu większych i mniejszych kół, krzyżyków, rozdzielaniu się i łączeniu oraz na popisach tancerzy w parach. Tancerze wykonują skomplikowane kroki. Od czasu do czasu przyklękając obok tancerki i suną dalej w szybkim tempie para za parą. Charakteryzuje go tempo umiarkowanie szybkie, metrum trójdzielne oraz specyficzny sposób akcentowania- na drugiej lub trzeciej części taktu. Rytm mazura należy do grupy tzw. rytmów mazurkowych, do których zaliczamy również rytmy kujawiaka i oberka. Mazur jest tańcem fantazyjnym i brawurowym. Zmienność akcentów sugeruje indywidualne rozwiązania, urozmaicenia w postaci zróżnicowanych kroków i licznych przytupnięć. Jest to popis męskiej zręczności i temperamentu a jednocześnie gracji, wdzięku i elegancji kobiet. W czasie zaborów był symbolem przynależności narodowej, wyrazem patriotyzmu, uzewnętrznieniu narodowych dążeń Polaków. Mazur rozpowszechniony jest w dwóch formach: instrumentalnej- do tańca i wokalnej-jako pieśń patriotyczna. Najbardziej znany Mazurek Dąbrowskiego- z tekstem Józefa Wybickiego to hymn narodowy Polaków. Większość naszych kompozytorów tworzyło pieśni i tańce w formie mazura, a wśród nich najbardziej znany to oczywiście Fryderyk Chopin.
Oberek charakteryzuje się szybkimi obrotami par pokonujących przestrzeń lub wirujących w miejscu. Od czasu do czasu tancerze przyklękają, przytupują i pokrzykują. Nazwa tego tańca właśnie wywodzi się od sposobu tańczenia- obracania. Nazywany jest też często obertasem, owijakiem, wyrwasem, zawijanym, okrągłym lub drobnym. Pochodzi z Polski centralnej. Oberek jest wykonywany w żywym tempie. Ma metrum nieparzyste ¾ lub 3/8. W trakcie tańca słychać głośne pokrzykiwania rozbawionych tancerzy co sprawia, że jest dużo hałasu, a jednocześnie widać duże rozbawienie. Charakter oberka jest nieprzewidywalny, jego porywająca muzyka nie pozwala spokojnie ,,ustać” w miejscu. Wykonywany jest w tempie od umiarkowanego do bardzo szybkiego. ,,Muzyka obertasa jest jędrna, ognista i pełna skupionego życia, jest ona obszerniejsza od mazura, bo po nucie obertasa doskonale tańczą tamtego, po nucie zaś mazura nie zatańczysz oberka”(o. Kolberg: lud Mazowsza II. Wypisów s. 73)

Tańce ludowe, narodowe tańczono kiedyś jako tańce towarzyskie. Obecnie są one swego rodzaju pozostałością po dawnych czasach. Jedynie polonez przetrwał do dnia dzisiejszego, a to za sprawą studniówek, które to rozpoczynają się tym właśnie tańcem. Powoli zapominamy o takich tańcach jak: krakowiak, kujawiak, oberek czy też mazur.

ROZDZIAŁ 4. Scenariusze zajęć na których występuje taniec.
Program zajęć z muzyki daje możliwość wykorzystania zdobyczy naszego folkloru do umuzykalnienia dzieci. W podstawie programowej jest napisane, że uczeń w szkole podstawowej powinien poznać polskie tańce narodowe oraz tańce własnego regionu. Tańce ludowe są bogatym materiałem do zastosowania w pracy z uczniami. Elementy tych tańców są zazwyczaj łatwe do zapamiętania i mogą być na wiele sposobów urozmaicane. Przerywniki w formie przyśpiewek cieszą dzieci. Natomiast tańce narodowe maja różny stopień trudności . Wymagają zapamiętania kroków tanecznych, figur i połączenia tego w swego rodzaju układ taneczny.

Oto kilka scenariuszy lekcji muzyki na których występuje taniec.
Scenariusz nr 1
Temat: Tańce ludowe- nauka wybranych elementów krakowiaka kl. 4
Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
- potrafi kształtować zdolności rytmiczno- taneczne, harmonii i piękna ruchu;- zna podstawowe kroki i figury krakowiaka: cwał, podskoki, obroty, przytupnięcie, doskok, krzesany; - zna historię krakowiaka; -potrafi wyczuć rytm, rozpoznać synkopę; - umiejętnie łączy ruch z muzyką; - potrafi współpracować w parze.
Pomoce dydaktyczne: plansza interaktywna ,,Strój krakowiaka i krakowianki”, mapa Polski, pianino, nagranie utworu krakowiaka
Metoda: -podająca: pokaz prawidłowych kroków tanecznych; -praktyczna: samodzielny taniec dzieci
Forma: zbiorowa i indywidualna
Tok lekcji
I Cześć wstępna
1.Czynności organizacyjno- wychowawcze, czas 3 minuty:
•Powitanie- nauczyciel śpiewa melodię składającą się z trzech dźwięków- dzień dobry, uczniowie odpowiadają na tą samą melodię
•Sprawdzenie obecności
•Podanie tematu i zadań szczegółowych lekcji oraz teoretyczne wprowadzenie
•Marsz w rytm muzyki:
2. Ćwiczenia rytmiczne, czas 3 minuty:
-z klaśnięciem z przodu, ramiona w górę, ramiona w bok, trucht w rytm muzyki z rekami splecionymi z tyłu, wymachy nóg w przód, wymachy nóg w tył, wymachy nóg w bok
•Mini układ rozgrzewający (akompaniament przy metrum 4/4
-trzy kroki w przód, na cztery doskok z klaśnięciem,
-trzy kroki w tył, na cztery doskok z klaśnięciem,
-obroty w prawo, na cztery doskok z klaśnięciem,
-obroty w lewo na cztery doskok z klaśnięciem

II Cześć główna
1.Słuchanie utworu, czas 6 minut:
•Wysłuchanie utworu- ,,Krakowiaczek”(wersja instrumentalna)
- rozmowa na temat wysłuchanego utworu, wskazanie na mapie skąd pochodzi
2. Omówienie elementów stroju krakowskiego, czas 2 minuty:
• Krótkie omówienie krakowskiego ubioru męskiego i kobiecego (plansza interaktywna)
3. Nauka tańca, czas 15 minut:
•Nauka wybranych elementów krakowiaka do melodii krakowiaka
-krok dosuwany
-krok krzesany(polega na lekkim uderzaniu o podłogę piętą w przód, potem palcami w tył)
-cwał
-przytup
-młynek (tancerze stoją naprzeciw siebie i podają sobie ręce ,,na krzyż”. Następnie poruszają się krokiem dosuwanym, obracając się w miejscu w prawo lub lewo)
4. Układanie tekstów przyśpiewek, czas 5 minut:
•Układanie tekstów przyśpiewek do melodii krakowiaka (improwizowanie czyli układanie,,na poczekaniu”)
5. Prezentacja wokalna, czas 5 minut:
•Prezentowanie swoich ,,przyśpiewek”

III Cześć końcowa
1.Ćwiczenia rytmiczne- reakcja na rytm synkopowy, czas 4 minut:
•Uczniowie dobierają się parami. Ich zadaniem jest reakcja na rytm synkopy krakowiaka: ósemka- klaśnięcie w swoje dłonie, ćwierćnuta- klaśnięcie w dłonie partnera, ósemka klaśnięcie w uda. Uczniowie poruszają się po całej Sali w rytm melodii, a kiedy usłyszą synkopę odwracają się w stronę kolegi i wykonują zadanie zgodnie ze wcześniejszymi ustaleniami.

2. Podsumowanie lekcji, czas 2 minuty.

Temat lekcji: Kujawiak kl. 5
Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
-stosuje podstawowe pojęcia muzyczne- melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, tempo; -określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (kujawiaka); -realizuje ruchem zadane wartości rytmiczne; -odtwarza zalecane przez nauczyciela ćwiczenia ruchowe oraz improwizacje ruchem; -dostrzega piękno i oryginalność sztuki ludowej; - potrafi wyjaśnić pojęcia ,,folklor” i ,,muzyka ludowa”; -dostrzega piękno i harmonię ruchu wykonywane przy muzyce.
Pomoce dydaktyczne: pianino, instrumenty perkusyjne, laptop z podłączonymi głośnikami i dostępem do internetu, rzutnik multimedialny, zapis nutowy pieśni ,,Czerwone jabłuszko”
Metoda: praktyczna, eksponująca, ekspresyjna, podająca
Forma: indywidualna, zbiorowa

Tok lekcji
I Cześć wstępna
1.Czynności organizacyjno- wychowawcze, czas 3 minuty:
•Powitanie
•Sprawdzenie listy obecności
•Podanie tematu i zadań szczegółowych lekcji oraz teoretyczne wprowadzenie

2. Ćwiczenia rytmiczne, czas 3 minuty:
•Klasa zostaje podzielona na trzy grupy: I-Uczniowie klaszczą rytm piosenki Wele, wele wetka
II-zaznaczają uderzeniem w ławkę każde ,,raz”
III-poruszają się miarowymi wartościami po klasie

II Cześć główna, czas 5 minut:
1.Wysłuchanie utworu- określenie jego cech muzycznych.
•Wysłuchanie Kujawiaka H. Wieniawskiego- podanie przez uczniów informacji na temat tempa, tonacji, charakteru muzyki
2.Wyjaśnienie pojęć, czas 3 minuty
• Rozmowa na temat folkloru i muzyki ludowej;
3. Obejrzenie Kujawiaka w wykonaniu zespołu ,,Mazowsze”-tablica interaktywna, czas 5 minut:
•Na podstawie filmu z nagrania zespołu ,,Mazowsze” omówienie cech charakterystycznych kujawiaka;
4.Prezentacja podstawowego kroku na tablicy interaktywnej, czas 2 minuty:
•Obejrzenie nagrania- nauka kujawiaka.
5. Nauka tańca, czas 10 minut:
•Podstawowy krok kujawiaka- pojedynczo;
•Poruszanie się krokiem gładkim- zwykłym, obrotowym, przytupnięcia;
•Nauka podstawowych figur: ,,od siebie do siebie”, ,,niesiona”, ,,kolebana”
6. Ćwiczenia rytmiczne,czas 4 minuty:
•Wyklaskiwanie rytmów kujawiaka zgodnie z zapisem nutowym;
•Wystukanie tych rytmów na instrumentach perkusyjnych;
7. Improwizowanie melodii kujawiaka, czas 3 minuty:
•Uczniowie grają dźwięki e g h, a potem próbują improwizować z nich melodie oparte na rytmach kujawiaka.
8. Znak repetycji w utworze, czas 2 minuty:
•Wyjaśnienie roli repetycji i jej oznaczenie graficzne

III Część końcowa, czas 4 minuty:
1.Gra na instrumentach utworu pt,, Czerwone jabłuszko”
•Uczniowie otrzymują zapis nutowy piosenki,, Czerwone jabłuszko”. Wybierają instrumenty na których odtworzą melodię i rytm (flety, dzwonki, syntezator, instrumenty perkusyjne), najpierw grają po kilka osób (według wyboru instrumentu),a następnie wszyscy razem.
2. Zadanie pracy domowej, czas 1 minuta:
•W ramach pracy domowej uczniowie (do wyboru) mają:
-zatańczyć kujawiaka(co najmniej dwie osoby w grupie);
lub
-zagrać melodię kujawiaka.

Temat lekcji: Para za parą- czas na poloneza kl. 6

Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
-zna nazwy polskich tańców narodowych; -zna i stosuje zasady savoir-vivru podczas zajęć i imprez tanecznych; -potrafi wymienić charakterystyczne cechy poloneza; -zna podstawowe kroki poloneza i kilka figur poloneza; -zna nazwy kilku regionów Polski i umie je wskazać na mapie
Środki dydaktyczne: plansze demonstracyjne/interaktywne ,, O polonezie”, ,,Folklor Polski”, mapa interaktywna Polski, rozsypanka wyrazowa z nazwami polskich tańców narodowych, nagrania utworów, fragment filmu ,,Pan Tadeusz”
Metoda: praktyczna, ekspresyjna, podająca, eksponująca
Forma: indywidualna, zbiorowa

Tok lekcji
I Część wstępna
1.Czynności organizacyjno- wychowawcze, czas 2 minuty:
•Powitanie
•Sprawdzenie obecności
•Podanie tematu lekcji i zadań szczegółowych.
2. Ćwiczenia rytmiczne, czas 3 minuty:
Dowolny rytm jest zagrany przez nauczyciela i zapisany na tablicy
W tle muzyka V. Herberta ,,Marsz zabawek”
•Klasa zostaje podzielona na trzy grupy:
I-Uczniowie siedzą w ławkach i akompaniują gestodźwiękami: klaszczą, tupią, klepią w uda
II- siedzą w ławkach naśladując grę na różnych instrumentach
III- chodzą po klasie naśladując zabawki.
II Cześć główna
1. Wybieranie odpowiednich wyrazów z rozsypani, czas 2 minuty:
•Na tablicy umieszczone są nazwy różnych tańców. Zadaniem uczniów jest wybranie (zawieszenie na drugiej tablicy)polskich tańców.
2. Rozmowa na temat tańców narodowych, czas 3 minuty:
•Rozmowa z uczniami na temat tańców narodowych, które wywodzą się od tańców ludowych z różnych regionów Polski.
3.Praca z mapą, czas 2 minuty:
•Znalezienie na mapie regionów skąd pochodzą tańce narodowe.
4.Praca na tablicy interaktywnej, czas 3 minuty:
• Obejrzenie na interaktywnej planszy ,,Folklor Polski” wybranych strojów z danego regionu oraz wysłuchanie fragmentu utworu charakterystycznego dla tej okolicy.
5. ,,O polonezie”- praca z planszą demonstracyjną, czas 3 minuty:
•Odczytanie przez wybranego ucznia z planszy demonstracyjnej tekst ,,O polonezie”, rozmowa na temat treści
6. Zasady savoir, czas 2 minuty:
•Zapoznanie z zasadami savoir –u obowiązującymi na imprezach tanecznych.
7. Oglądanie fragmentu poloneza, określenie tempa..., czas 7 minut:
•Wysłuchanie i obejrzenie na tablicy interaktywnej poloneza Wojciecha Kilara z filmu ,,Pan Tadeusz”- określenia jego tempa i metrum, zwrócenie uwagi, gdzie występuje akcent muzyczny
8. Ćwiczenia rytmiczne, czas 3 minuty:
•Ćwiczenia rytmiczne: uczniowie siedzą w kole i każdy z nich kolejno klaszcze na raz (podczas słuchania utworu), następnie robią to w grupach wykorzystując instrumenty perkusyjne;
9.Nauka tańca, czas 10 minut:
•Demonstracja podstawowego kroku poloneza ze zwróceniem uwagi na odpowiednią postawę w czasie tańca(uczniowie tańczą najpierw pojedynczo, a potem w parach: para za parą, most, tunel).

III Część końcowa
1.Podsumowanie, czas 2 minuty:
•Przypomnienie najważniejszych informacji na temat tańców polskich, a szczególnie poloneza, omawianych na lekcji
2.Ćwiczenia relaksacyjne, czas 3 minuty:
•Wysłuchanie z zamkniętymi oczami poloneza d-dur Fryderyka Chopina
•Wdech z wyciągnięciem rąk przed siebie, wydech z opuszczeniem rąk
•Podsumowanie lekcji, pożegnanie

Temat lekcji: Do mazura Cię zapraszam kl. 4

Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
-zna taniec narodowy- mazur; -potrafi wymienić charakterystyczne cechy mazura; - zna charakterystyczne rytmy mazura; -wie jaka jest różnica między mazurem, a mazurkiem; - umie zagrać na instrumencie perkusyjnym charakterystyczne rytmy mazura;
-potrafi zatańczyć podstawowy krok mazura; -potrafi podać tytuły kilku artystycznych opracowań tańców
Środki dydaktyczne: nagrania utworów, instrumenty perkusyjne, plansza interaktywna ,,Mazur”, fragment video mazur Stanisława Moniuszki z opery ,,Straszny dwór”, rozsypanka z nazwami tańców,
Metody pracy: aktywne zabawy ruchowe, pogadanka, słuchanie muzyki
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Tok lekcji
I Część wstępna
1.Czynności organizacyjno-wychowawcze, czas 2 minuty:
•sprawdzenie obecności
•podanie tematu lekcji i zadań szczegółowych
2.Zabawa ruchowa: rymowanka, czas 3 minuty:
•Przywitanie: rymowanka
Cześć (podajemy prawe dłonie), hej (przybijamy piątkę), żółwik(dotknięcie się zaciśniętymi prawymi pięściami), jeee! (unieście oba kciuki) w tył(krok do tyłu), w przód(krok do przodu) obróć się, podejdź teraz osiem kroków, podaj rękę temu z boku.

II Część główna
1.Informacja na temat mazura, czas 3 minuty:
•Przeczytanie informacji na temat mazura(plansza interaktywna), omówienie różnicy między mazurem, a mazurkiem.
2.Odśpiewanie hymnu narodowego, czas 4 minuty:
•Zaśpiewanie hymnu narodowego (nawiązanie do tańca narodowego)
3.Praca z tablicą interaktywną,czas 5 minut:
•Obejrzenie na tablicy interaktywnej mazura Stanisława Moniuszki z opery ,,Straszny dwór’’;
4.Ćwiczenia rytmiczne, czas 2 minuty:
•Wyklaskanie rytmu mazura
5.Gra na instrumentach perkusyjnych, czas 2 minuty:
•Zagranie na instrumentach perkusyjnych rytmu mazura;
6.Nauka tańca, czas 15 minut:
•Nauka podstawowego kroku mazura (kroki należą do najtrudniejszych wymagają dłuższego ćwiczenia): krok podstawowy zmienny, hołubce, kołysanie, klęk partnera.

III Część końcowa
1.Rozsypanka wyrazowa- jaka to muzyka?
•Jaki to taniec- rozsypanka
Klasa podzielona na dwie grupy. Uczniowie wybierają spośród pomieszanych kartoników te, które według nich pasują do słuchanego tańca narodowego. Wygrywa ta grupa, która ma najwięcej prawidłowych odpowiedzi.
2.Ćwiczenia relaksacyjne, czas 2 minuty:
•Swobodny marsz z luźnymi wymachami rąk;
3.Podsumowanie lekcji, czas 1 minuta:
•Podsumowanie wiadomości i umiejętności zdobytych na lekcjach.

Temat: Oberek, obereczek kl.5

Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
-potrafi wyjaśnić pochodzenie oberka; -wykonać rytmy oberkowe na instrumencie perkusyjnym; -wskazać charakterystyczne rytmy oberkowe w znanych kompozycjach muzyki klasycznej; -potrafi określić metrum, tempo i charakter tańca; -potrafi zatańczyć podstawowy krok oberka; -zna figury oberka; -wie co to jest sztuka ludowa, etnografia
Środki dydaktyczne:
Nagrania utworów, instrumenty perkusyjne: tamburyno grzechotki, marakasy..., tablica interaktywna, rebus
Metody pracy: pogadanka, aktywna
Formy pracy: indywidualna, zbiorowa
Tok lekcji
I Część wstępna
1.Czynności organizacyjno- wychowawcze, czas 2 minuty:
•sprawdzenie obecności
•podanie tematu lekcji i zadań szczegółowych

2. Ćwiczenia rytmiczne, czas 3 minuty:
•Ćwiczenie z wartościami rytmicznymi
Uczniowie wykonują kilka powtórzeń zgodnie ze wskazówką: ćwierćnuta- klaśnięcie, ósemka- skok na prawej nodze, półnuta- zakreślenie stopą półkola. Uczniowie słuchają dwukrotnie jednotaktowego tematu rytmicznego w metrum 4/4. Następnie wykonują go ustalonymi krokami. (kilka różnych taktów)

II Część główna
1. Wysłuchanie utworów i wskazanie różnic, czas 5 minut:
•Wysłuchanie i porównanie dwóch utworów: oberek w wykonaniu kapeli ludowej i oberek R. Twardowskiego
-uzasadniają, które nagranie jest ludowe, a które artystyczne;
2.Praca z tablicą interaktywną, czas 3 minuty:
•Wyjaśnienie pojęć sztuka ludowa, etnografia
3. Rebus muzyczny: Oskar Kolberg, rozmowa na temat polskiego etnografa, czas 4 minuty:
•Rozwiązanie rebusu: Oskar Kolberg (przedstawienie postaci)
3. Gra na instrumentach perkusyjnych, czas 3 minuty
•Wystukanie na instrumentach perkusyjnych rytmu oberka ze zwróceniem uwagi na akcent muzyczny;
4.Określenie tempa, metrum i charakteru oberka, czas 5 minut:
•Wybranie spośród grupy wyrazów określenia charakteryzujące oberka- tempo, metrum, charakter muzyki. Wywieszenie na tablicy, a następnie głośne odczytanie.
5. Nauka tańca, czas 15 minut
•Nauka oberka :ustawienia w parze, ujęcia i położenia rąk, bieg oberkowy, obroty.

III Część końcowa
1.Ćwiczenia relaksacyjne, czas 3 minuty:
2.Podsumowanie zajęć, czas 2 minuty:
•Ćwiczenia uspakajające do muzyki relaksacyjnej;
•Podsumowanie wiadomości i umiejętności zdobytych na zajęciach.

Temat: Tańce narodowe
Cele lekcji:
Po zajęciach uczeń:
-zna muzykę ludową własnego regionu i kraju; -potrafi zademonstrować kroki taneczne polskich tańców narodowych; -zna polskich kompozytorów, których utwory oparte są na charakterystycznych rytmach muzyki ludowej; -zna cechy polskich tańców narodowych;
Pomoce dydaktyczne: odtwarzacz CD, nagrania polskich kompozytorów (Chopin, Szymanowski, Lutosławski), nagrania: polonez, oberek, kujawiak, krakowiak, mazur.
Tok lekcji
I Część wstępna, czas 2 minuty:
•Powitanie, sprawdzenie obecności.
1. Czynności organizacyjno- wychowawcze:
•Podanie tematu lekcji i zadań szczegółowych
2. Rozwiązywanie krzyżówki, czas 5 minut:
•Wspólne rozwiązanie krzyżówki, której hasło brzmi (tworzą je pierwsze litery wyrazów) ,,Tańce narodowe”
- odcinek tekstu muzycznego zawarty między dwiema kreskami: takt;
-silniejsze podkreślenie jakiegoś dźwięku: akcent muzyczny;
-jest dziewiętnastą literą alfabetu polskiego: ń;
-inaczej dzwonki: cymbałki;
-jedna z form muzycznych, nie jedną skomponował Fryderyk Chopin: etiuda;
-znak graficzny dźwięku muzycznego: nuta;
-instrument muzyczny, często występuje w kapelach ludowych: akordeon;
-pieśń do której muzykę napisał Henryk Nowowiejski: Rota;
-szybki taniec ludowy: oberek;
-może być molowa lub ......: durowa;
-okrągła samogłoska: o;
-jest nim ,,Nad pięknym, modrym Dunajem”: walc;
-imię pierwszej kobiety: Ewa

II Część główna
1.Omówienie polskich tańców narodowych- praca z tablicą interaktywną
•Uczniowie oglądają krótkie filmy z polskimi tańcami narodowymi; czas 3 minuty,
•Na tablicy umieszczają pod każdym tańcem odpowiednie napisy określające: metrum, tempo, charakter muzyki; czas 6 minut,

2. Ćwiczenia rytmiczne, czas 5 minut:
•Każdy uczeń otrzymuje na kartce schematy rytmiczne polskich tańców narodowych. Zadanie polega na wspólnym wystukaniu rytmu i podaniu nazwy tańca.

3. Przypomnienie i demonstracja podstawowych kroków tańców narodowych, czas 15 minut:
•Uczniowie powtarzają po nauczycielu podstawowe kroki tańców narodowych. Następnie robią to zgodnie z usłyszaną muzyką.

4. Zgadnij jaki to taniec, czas 4 minuty:
•Nauczyciel gra fragmenty tańców, uczniowie muszą odgadnąć jaki to taniec

III Część końcowa
1. Ćwiczenie relaksacyjne, czas 3 minuty
•Uczniowie stają w parach. Zabawa polega na tym, że jedna osoba prowadzi, a druga idzie za nią wykonując identyczne ruchy. Wszystko zgodnie z usłyszaną melodią, którą słychać w tle.

2.Zadanie pracy domowej, czas 2 minuty:
•Uczniowie stają w parach. Zabawa polega na tym, że jedna osoba prowadzi, a druga idzie za nią wykonując identyczne ruchy. Wszystko zgodnie z usłyszaną melodią, którą słychać w tle.
•Uczniowie mają wyszukać informacji na temat dowolnego tańca narodowego i utworzyć z tego krótką prezentację w programie Power Paint.
Zakończenie
Na przestrzeni wieków taniec ewaluował niejednokrotnie, zmienił się zarówno rodzaj jak i charakter. Jednak cały czas uzewnętrznia on stan emocjonalny jednostki i społeczeństwa. I tak w historii naszego narodu utwory taneczne w połączeniu z muzyką przez podtrzymywanie tradycji jednoczyły wspólnotę Polaków, co było szczególnie ważne w czasach utraty niepodległości. W szkole mamy szereg ograniczeń, które nie dają nam w pełni wykorzystać możliwości tańca. Powodem może być np. konieczność opanowania innego materiału lub brak odpowiednich warunków. Tańce i układy ruchowe do utworów muzycznych wymagają odpowiedniej przestrzeni. Każdy dobry pedagog wie, że uczniowie bardzo cenią sobie ruch, dlatego powinien korzystać z każdej okazji, aby im to umożliwić. W nowoczesnym procesie wychowawczym i wspieraniu rozwoju dziecka zastosowanie zajęć muzyczno-ruchowych jest nieodzowne. Dla dzieci jest to przede wszystkim forma zabawy. Obecnie pedagogika rytmu i ruchu mocno się zmienia, ponieważ została wzbogacona o wiedzę z wielu dziedzin np. muzykoterapię aktywną czy też logo rytmikę. Należy jednak zauważyć , że w programach dydaktycznych w szkole podstawowej w klasach 4-6 naukę tańca zmarginalizowano. Tymczasem taniec jako naturalna forma aktywności powinien zajmować znacznie wyższą pozycję w procesie edukacji.

Bibliografia
1. Dąbrowska Grażyna, Taniec ludowy na Mazowszu, PWM, Kraków 1980r.
2. http://www.dancingclassrooms.com/AboutMission.aspx
3. Kappert D., Tańcząc z dziećmi. Improwizacja taneczna- symbolika ciała- socjoterapia, Warszawa 2005r.
4. Kuźmińska O., Taniec w teorii i w praktyce, Wyd. Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu. seria: Podręczniki Nr 54, Poznań 2002.
5. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych z dnia 18 sierpnia 2014r.
6. Różne formy tańców polskich, pod red. I Ostrowskiej, COMUK, Warszawa 1980r.
7. Sarnowska M., Jakóbczak-Drążek K., Kaczyńska O., Smoczyńska U., Nuty, smyki i patyki, Program nauczania muzyki w klasach 4-6 szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 2012r.
8. Skowrońska-Lebecka Ewa, Dźwięk i gest, WSiP, Warszawa 1984r.
9. Słownik języka polskiego, pod red. M.Szymczaka, PWN, Warszawa 1985r.
10. Winiarski J., Wychowawca, Miesięcznik nauczycieli i wychowawców katolickich, Nr 12, Kraków 2014r.
11. Wosien B, Droga tancerza, Białystok 2003r.
12. Wróblewska Alina, Narodowe Tańce Polskie, Korepetytor, Płock 2004r.