Program zajęć rewalidacji indywidualnej dla ucznia z autyzmem wczesnodziecięcym

INDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI
I etap edukacji klasy I-III

DIAGNOZA NA PODSTAWIE ANALIZY ORZECZENIA O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO

Uczeń został objęty kształceniem specjalnym z uwagi na autyzm wczesnodziecięcy. U chłopca stwierdzono ponadto nadpobudliwość psychoruchową.

Mocne strony:
- przepisywanie;
- pismo i prace plastyczne staranne;
- dodawanie i odejmowanie w zakresie 20 na konkretach;
- rozwiązywanie prostych zadań tekstowych z pomocą;
- analiza i synteza wzrokowa;
- orientacja w schemacie ciała.

Słabe strony:
- pozornie pozytywny stosunek do obowiązków szkolnych;
- łamanie zasad regulaminu zachowania;
- sporadyczna samodzielność w wykonywaniu zadań;
- samowolne oddalanie się poza teren szkoły;
- wypowiadanie się;
- uwaga i koncentracja;
- zmienność nastrojów;
- zdolność rozumowania przy pomocy liczb;
- pamięć słuchowo-wzrokowa;
- myślenie słowno-pojęciowe;
- tempo grafomotorycznego uczenia się;
- różnicowanie wyrazów o podobnym brzmieniu;
- analiza i synteza głoskowa krótkich wyrazów;
- przerysowywanie i porównywanie figur;
- pamięć fonologiczna;
- pamięć wzrokowa;
- układanie historyjek obrazkowych;
- czytanie;
- rozumienie tekstu słuchanego.

Cele ogólne:
1.rozwijanie kompetencji społecznych,
2.rozwijanie kompetencji komunikacyjnych,
3.rozwijanie umiejętności poznawczych.

Cele szczegółowe:
1.kształtowanie podstawowych i potrzebnych w życiu umiejętności społecznych
oraz połączenie ich z konkretnymi stanami emocjonalnymi;
2.rozwijanie umiejętności w zakresie funkcjonowania społecznego;
3.kształtowanie umiejętności komunikowania się;
4.rozwijanie wrażliwości i percepcji słuchowej;
5.rozwijanie percepcji wzrokowej;
6.rozwijanie umiejętności pisania;
7.rozwijanie umiejętności czytania;
8.rozwijanie umiejętności matematycznych.

TREŚCI SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU – CZYNNOŚCI REWALIDACYJNE

1.Kształtowanie podstawowych i potrzebnych w życiu umiejętności społecznych oraz połączenie ich z konkretnymi stanami emocjonalnymi.Ćwiczenie następujących umiejętności społecznych:
- witanie się,
- zawieranie znajomości,
- inicjowanie rozmowy,
- patrzenie na druga osobę (kontakt wzorkowy),
- słuchanie innych,
- pytanie,
- rozmawianie,
- odmawianie,
- akceptowanie odmowy,
- dołączanie do zabawy,
- czekanie na swoją kolej,
- proszenie o pomoc,
- oferowanie pomocy,
- radzenie sobie z porażką,
- rozumienie stanów emocjonalnych (co czują inni?),
- rozwiązywanie problemu,
- radzenie sobie ze złością,
- autoprezentacja,
- dzielenie się,
- mówienie prawdy,
- decydowanie, czy dane zachowanie jest słuszne.
2.Rozwijanie umiejętności w zakresie funkcjonowania społecznego w następujących obszarach:
- JA: moje ciało, moje zmysły, patrzę-czuję-słyszę, ja jako osoba w przestrzeni społecznej;
- JA I INNI: ja i moja rodzina, ja w relacjach z innymi osobami w środowisku bliższym i dalszym;
- JA I INNI W ŚWIECIE: ja i relacje z innymi, ja w środowisku lokalnym, ja w świecie.
3.Kształtowanie umiejętności komunikowania się w zakresie:
- proszenia,
- nazywania,
- odpowiadania,
- naśladowania,
- odczytywania,
- mowy publicznej.
4.Rozwijanie wrażliwości i percepcji słuchowej:
a)ćwiczenia wrażliwości słuchowej:
- wystukiwanie rytmu;
- ćwiczenia w poprawnym wymawianiu głosek i wiązaniu ich z odpowiednimi literami; kierowanie uwagi słuchowej na bodźce dźwiękowe;
- rozpoznawanie wytwarzanych dźwięków;
- rozpoznawanie kolejności głosów;
- różnicowanie zabarwienia uczuciowego wypowiedzi;
- różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących;
- wymyślanie rymujących się wyrazów;
- reagowanie ruchem na zmiany melodii/wysokości dźwięków;
- wyklaskiwanie prostych rytmów.
b)ćwiczenia analizy słuchowej:
- analiza słyszanych sylab/głoskowa wyrazów (skojarzenie głoski ze znakiem graficznym)/wyrazów w mowie głośnej i cichej;
- podział wyrazów na sylaby;
- dzielenie zdań na wyrazy, podawanie liczby wyrazów w zdaniu;
- określanie głosek w nagłosie, wygłosie i w środku wyrazów;
- wyszukiwanie rymów;
- dobieranie rymujących się nazw obrazków;
- liczenie głosek i sylab w wyrazach;
- podawanie wyrazu rozpoczynającego się podaną głoską lub sylabą;
- rozpoznawanie głosek w nagłosie, wygłosie i w środku wyrazów;
- słuchowe rozróżnianie głosek o podobnych brzmieniu;
- tworzenie sylab;
- zaznaczanie sylab w wyrazach;
- czytanie sylab ukazywanych w krótkich ekspozycjach;
- uzupełnianie początkowych i końcowych sylab w wyrazach;
- wydzielanie sylab;
- wyodrębnianie: określonej głoski w nazwach przedmiotów,samogłosek
i spółgłosek;
- wyodrębnianie wyrazu ukrytego w innym wyrazie;
- zestawianie obrazka ze schematem budowy dźwiękowej wyrazu.
c)ćwiczenia syntezy słuchowej:
- synteza głosek i sylab;
- układanie zdań i wyodrębnianie z nich wyrazów;
- układanie wyrazów z klocków literowych;
- czytanie wyrazów sylabami, później całościowo;
- kończenie zaczętego wyrazu;
- przekształcanie wyrazów przez przestawienie głosek;
- pisanie sylab, wyrazów;
- składanie sylab z głosek, wyrazów z sylab;
-układanie zdań z rozsypanek.
d)ćwiczenia pamięci słuchowej:
- dobieranie obrazków, których nazwy zawierają w środku/na początku/na końcu tę samą głoskę;
- opowiadanie treści usłyszanych bajek, opowiadań;
- analiza wyrazowa usłyszanego zdania;
- analiza sylabowa usłyszanego zdania;
- zapamiętywanie (krótkich rymowanek, wyliczanek, nazw i odgłosów zwierząt, kolejnych słów w zdaniu, liczby wyrazów w zdaniu, liczb sylab w wyrazie);
- powtarzanie (prezentowanych struktur rytmicznych, sekwencji dźwięków, ciągów słownych i zdań, wierszyków, piosenek, rymowanek);
- rozwiązywanie zagadek zadawanych ustnie;
- realizowanie ruchem (klaskanie, tupanie) usłyszanego rytmu.
e)ćwiczenia słuchu fonematycznego:
- doskonalenie słuchu fonematycznego i artykulacji głosek w oparciu o materiał słowno-obrazkowy;
- dopasowywanie litery do ilustracji;
- liczenie sylab w wyrazach i dotykanie obrazkiem cyfr odpowiadających kolejności sylab w wyrazie;
- powtarzanie par słów zawierających opozycyjne głoski, np. pary-bary;
- podawanie sylab i wyrazów z określoną głoską;
- różnicowanie słów podobnie brzmiących, np. czapka-żabka, bucik-budzik;
- tworzenie ciągów wyrazów, w których końcowa sylaba jednego jest początkową drugiego;
- wskazywanie obrazka, którego nazwa zawiera daną głoskę.
f)ćwiczenia koncentracji uwagi:
- czytanie prostych opowiadań, wyodrębnianie osób i przedmiotów;
- dobieranie właściwych i niewłaściwych obrazków do historyjek;
- porządkowanie historyjek obrazkowych;
- dopasowywanie figury do kształtu;
- określanie położenia przedmiotów;
- odwzorowywanie rysunku z pamięci odroczonej;
- reagowanie na dany sygnał;
- rozpoznawanie przedmiotów na obrazkach złożonych;
- zauważanie (brakujących elementów, jednakowych ilustracji, liter, cyfr itp.).
5.Rozwijanie percepcji wzrokowej:
a)ćwiczenia na materiale obrazkowym:
- dobieranie obrazków wg podanych zasad (co do czego pasuje, przedstawiających określone czynności lub grupy przedmiotów, np. zimowe ubrania, sporty wodne, kontur, opis);
- dobieranie (par przedmiotów na obrazkach, elementów obrazka do schematu, elementów obrazka do całości, brakującego elementu, domino, memory);
- eliminowanie z grupy obrazków niepasujących do całości;
- dorysowywanie brakujących konturów, elementów, dokańczanie ornamentu, rysunków;
- nazywanie czynności przedstawionych na obrazkach;
- odnajdywanie obrazków zamienionych miejscami;
- odpoznawanie obrazków opisanych słownie;
- odwzorowywanie układów obrazków;
- opowiadanie zilustrowanej historyjki obrazkowej;
- porównywanie obrazków pór roku, dostrzeganie różnic;
- porównywanie liczby elementów na obrazkach;
- składanie według wzoru, bez wzoru (puzzle, pocięte elementy, obrazka składającego się z różnej liczby elementów, całego obrazka z jego części);
- układanie obrazków (według instrukcji słownej, według wzoru widocznego i z pamięci, ze stałych elementów według podanego wzoru, w szeregi według kolejności, w jakiej były pokazywane, w historyjkę obrazkową z uwzględnieniem związków przyczynowo-skutkowych);
- układanie mozaiki geometrycznej;
- zabawy graficzne;
- wyszukiwanie (obrazka do nazwy przedmiotu, par identycznych obrazków, podobnych kształtów, szczegółów na ilustracjach, różnic i podobieństwa między obrazkami, ukrytych przedmiotów na obrazkach).
b)ćwiczenia na materiale geometrycznym:
- odpoznawanie jednakowych kształtów;
- rozpoznawanie figur płaskich (koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt);
- różnicowanie (figur geometrycznych pod względem kształtu, koloru i wielkości, przecinających się figur);
- rysowanie szlaczków, wzorków, kompozycji geometrycznych według wzoru i własnego pomysłu;
- szukanie figur ukrytych na obrazku;
- układanie figur (z patyczków, klocków, tasiemki, po rozcięciu, według wzoru i z pamięci);
- wyodrębnianie figury z tła;
- zapełnianie konturów małymi figurami geometrycznymi.
c)ćwiczenia na materiale literowym:
- dobieranie liter drukowanych do pisanych (domina literowe, rozsypanki literowe);
- liter wielkich do małych;
- podpisów do obrazków;
- odpowiednich zdań do historyjki obrazkowej;
- dopasowywanie wyrazu do schematu okienkowego;
- dopisywanie brakujących elementów liter;
- odpoznawanie wyrazów uprzednio demonstrowanych;
- porównywanie par wyrazów, wskazywanie i nazywanie różniących je liter (dom-dym, las-lis, lato-tato-, koza-kosa);
- rozpoznawanie kształtu liter i cyfr;
- rozwiązywanie zagadek, szarad, rebusów, łamigłówek, eliminatek;
- segregowanie wyrazów o takiej samej liczbie liter/sylab;
- składanie pociętych liter, sylab, wyrazów za pomocą suwaków;
- tworzenie (wyrazów zaczynających się takimi samymi literami, wyrazów z rozsypanek literowych i sylabowych, krótkiego tekstu z rozsypanki wyrazowej;
- układanie (domina w taki sposób, aby sąsiadujące litery były identyczne/litera pierwszego wyrazu była identyczna jak pierwsza wyrazu następnego, zdań pojedynczych, rozwiniętych z rozypanek wyrazowych, wyrazów z wykreślanki literowej, wyrazów z plątaninki literowej);
- utrwalanie kształtu liter przez lepienie z plasteliny;
- uzupełnianie (ciągów literowych według wzorów, liter lub sylab w wyrazach, zdań z lukami);
- wyodrębnianie (sylab w wyrazach, wyrazów krótszych w dłuższych;
- wyszukiwanie (podanej litery w tekście, takich samych liter i sylab, takich samych wyrazów, wyrazów różniących się tylko jedną literą, w zdaniu ukrytych wyrazów;
- zestawianie par obrazków i liter;
- zgadywanie wyrazów przez eliminowanie zbędnych liter i sylab.
d)ćwiczenia pamięci wzrokowej:
- zabawy w chowanie różnych przedmiotów, obrazków;
- doskonalenie pamięci wzrokowej w oparciu o historyjkę obrazkową;
- kolorowanie obrazka według zapamiętanej barwnej instrukcji;
- odtwarzanie z pamięci (graficznego obrazu wyrazów, układu figur geometrycznych; sekwencji);
- pisanie zdań z pamięci;
- memory;
- układanie (z pamięci demonstrowanych uprzednio wzorów, klocków według wzoru, ciągu figur według wzoru, obrazków w kolejności ich wcześniejszego eksponowania);
- wyliczanie jak największej liczby zapamiętanych wzrokowo przedmiotów, które znajdują się na obrazku lub w otoczeniu;
- zapamiętywanie (kolejności wykonywanych czynności, kolejności prezentowanych na obrazkach osób, przedmiotów, roślin, rzeczy, układu przedmiotów, ich wzajemnego położenia, liczby, kształtów).
e)ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowo-słuchowej:
- chodzenie po moście narysowanym na podłodze, po ławeczce;
- haftowanie;
- przewlekanie sznurków przez otworki;
- kolorowanie (kredkami, farbami, pisakami) według instrukcji;
- lepienie z plasteliny różnych figur;
- łączenie kropek i kolorowanie wnętrza konturu;
- malowanie motywów ornamentalnych (wzorów serwetek, talerzyków);
- montowanie konstrukcji z gotowych elementów (klocki, krążki, koraliki, patyczki);
- nawlekanie;
- obrysowywanie;
- rysowanie (drugiej części np. drzewa, według wzoru, według konstrukcji słownej, z piosenką, znaków graficznych po zakropkowanych wzorach, po liniach, labiryntów;
- łapanie, toczenie dużej piłki lub balonu;
- poprawianie linii kolorowym pisakiem bez odrywania ręki;
- wykonywanie precyzyjnych, przestrzennie ograniczonych ruchów;
- przetwarzanie obrazu (słuchowego na graficzny, ruchowego na graficzny);
- rzucanie do celu;
- wpisywanie wyrazów do krzyżówki;
- wycinanie (po śladzie, robienie wycinanek według własnych pomysłów i naklejanie, po linii prostej, falistej, form geometrycznych, rysunków konturowych, liter, sylab, wyrazów z makulatury);
- wydzieranie, naklejanie wydzieranek;
- wypełnianie (wzorów kolorem, prostych kształtów ograniczonych konturem);
- zabawy (woreczkami z piaskiem, pacynkami).
6.Rozwijanie umiejętności pisania:
a)nauka pisania liter, sylab, wyrazów, zdań:
- formowanie liter z plasteliny, sznurka, drutu, wełny, wstążki, nitki;
- kolorowanie, zamalowywanie konturów wielkich liter;
- kreślenie ręką wielkich liter w powietrzu;
- nauka poprawnego pisania poszczególnych liter;
- odrysowywanie przez kalkę liter i prostych napisów;
- odwzorowywanie (liter, wyrazów, tekstów według wzoru przy użyciu komputera);
- opracowywanie samogłosek, spółgłosek, dwuznaków, spółgłosek miękkich zmiękczonych;
- pisanie (wyrazów, zdań, tekstów) według wzoru, z pamięci, ze słuchu;
- przepisywanie (z uzupełnianiem brakujących liter, sylab, zdania po śladzie, po kropkach lub według wzoru, życzeń, listu, prostych tekstów);
- układanie i pisanie (wyrazów z rozsypanek literowo-sylabowych, zdań z podanymi wyrazami, krótkich, spójnych wypowiedzi);
- uzupełnianie (liter, sylab w wyrazach, luk w zdaniach);
- podpisywanie ilustracji.
b)nauka pisania form użytkowych: redagowanie życzeń, ogłoszenia, listu, zawiadomienia, zaproszenia;
c)ortografia:
- ćwiczenia w utrwalaniu praktycznym stosowaniu zasad ortografii.
7.Rozwijanie umiejętności czytania:
a)czytanie liter, sylab, wyrazów:
- dopasowywanie napisów do obrazków;
- rozpoznawanie liter, sylab, wyrazów;
- czytanie zdań i krótkich tekstów;
b)praca z tekstem:
- nadawanie tytułów ilustracjom historyjki obrazkowej;
- porządkowanie zdań (opisujących akcje całego obrazka, bez ilustracji);
- recytowanie krótkich wierszyków;
- układanie pytań i odpowiedzi do przeczytanego tekstu;
- ustalanie kolejności wydarzeń w opowiadaniach i historyjkach obrazkowych;
- wypowiadanie się na temat historyjek, wysłuchanego tekstu.
8.Rozwijanie umiejętności matematycznych:
- rozpoznawanie i nazywanie podstawowych figur geometrycznych;
- porównywanie przedmiotów, liczb;
- zbiory (klasyfikowanie, nadawanie nazw, porównywanie liczebności, przeliczanie);
- nauka pisania cyfr, przedstawiania liczb za pomocą cyfr;
- dodawanie, odejmowaniem, mnożenie, dzielenie w dostępnym dla dziecka zakresie;
- rozwiązywanie zdań tekstowych;
- wykonywanie pomiarów czasu, temperatury, wagi, długości, objętości;
- wykonywanie obliczeń pieniężnych;
- utrwalanie pojęć kalendarzowych;
- ćwiczenia orientacji przestrzennej i czasowo-przestrzennej.

Procedury osiągania celów:
W ociągnięciu założonych w programie celów zostały wzięte pod uwagę możliwości psychofizyczne i potrzeby ucznia. Ich osiągnięcie będzie możliwe dzięki:
- odpowiednio dobranym metodom nauczania i wychowania (m. in. zabawy konstrukcyjne, zabawy i gry dydaktyczne, elementy metody Dobrego Startu Marty Bogdanowicz, terapia wspierająca z wykorzystaniem technologii komputerowej, samodzielne doświadczanie, ćwiczenia utrwalające, metoda 18 struktur wyrazowych; ćwiczenia relaksujące, obserwacja, słowne, praktycznego działania, elementy metody wyodrębnionych prób, uczenie incydentalne, poznawcza próba obrazkowa, nauczanie strukturalne (instrukcje dydaktyczne, modelowanie, odgrywanie, informacja zwrotna), elementy stosowanej analizy zachowania, metoda wpływu osobistego, dialog, instrukcja, terapia zabawą, praca w kartach pracy, elementy arteterapii, elementy muzykoterapii, metody komunikacji wspierającej i wspomagającej, metoda barwno-dźwiękowa Heleny Matery);
- wiązaniu metod podających, poszukujących i praktycznych;
- stymulacji polisensorycznej;
- integracji ze środowiskiem szkolnym;
- włączaniu rodziców do pracy z dzieckiem.

Przewidywane osiągnięcia
Udział chłopca w zajęciach rewalidacji indywidualnej przyczyni się do coraz lepszego funkcjonowania w środowisku społecznym, opanowania wymagań edukacyjnych i umożliwi dalszą naukę. Chłopiec zwiększy wiarę we własne możliwości i w osiągnięcie sukcesu. Realizacja treści polonistycznych i matematycznych pozwoli przeciwdziałać wystąpieniu trudności edukacyjnych.

Ewaluacja
Celem prowadzonej ewaluacji będzie sprawdzenie w jakim stopniu uczestnictwo w zajęciach wspomogło rozwój ucznia i wpłynęło na poprawę funkcjonowania oraz uzyskanie przez niego lepszych wyników w nauce.Realizując założenia programu, należy brać pod uwagę głównie zaangażowanie ucznia w proces poznawania, chwalić go za każde osiągnięcie, dodawać wiary we własne siły i możliwości, wzmacniać wszelkie pozytywne zachowania.

Metody ewaluacji: analiza wytworów pracy ucznia (zeszytów, kart pracy), rozmowa z uczniem i jej rodzicami, obserwacja jakościowa.
Uzyskane w ten sposób informacje pozwolą stwierdzić, w jakim stopniu zamierzone cele zostały osiągnięte, czy proponowane ćwiczenia i metody pracy z uczniem były skuteczne i przyniosły pożądane rezultaty oraz będą wskazówką przy planowaniu dalszej pracy.

Przedstawiony program zajęć rewalidacyjnych będzie modyfikowany
i uzupełniany w zależności od sytuacji i potrzeb, z równoczesnym uwzględnieniem postępów czynionych przez chłopca. Ćwiczenia umieszczone w powyższym programie są przykładowymi ćwiczeniami i mogą być w zależności od potrzeb zamieniane, wzbogacane lub pomijane. W przypadku wcześniejszego opanowania przez ucznia danych umiejętności możliwie będzie wprowadzenie w procesie rewalidacyjnym nowych zadań. Należy dokonać wówczas oceny efektywności podjętych działań, zapisać wnioski
i wprowadzić modyfikacje/zalecenia do dalszej pracy.

Opracowała ........................................

Rodzice ucznia zostali poinformowaniu o założeniach programu, zaakceptowali opracowany program, stając się współodpowiedzialnymi za jego realizację.

Podpis rodzica ........................................