Szkolne kluby europejskie jako atrakcyjna forma aktywnej edukacji

Treści dydaktyczne zajęć lekcyjnych poświęconych tematyce europejskiej są poszerzane przez zajęcia pozalekcyjne. Są to zazwyczaj imprezy kulturalne i artystyczne organizowane w szkole: Dzień Europy, Dzień Unii Europejskiej, współredagowanie szkolnych debat, gazetek i audycji radiowych poświęconych krajom Europy i Europejczykom, organizacja wystaw, targów i kiermaszy.
Jedną z najbardziej popularnych w polskim szkolnictwie form upowszechniających wiedzę o Unii Europejskiej są Szkolne Kluby Europejskie(SKE).

CZYM SĄ SZKOLNE KLUBY EUROPEJSKIE

Szkolne Kluby Europejskie są jedną z form dążenia do rozwijania świadomości europejskiej. Należą one do najbardziej powszechnych sposobów rozwijania świadomości europejskiej wśród młodzieży. Liczba szkolnych klubów europejskich w Polsce stale się zmienia. W roku 2005 w bazie UKIE zarejestrowanych było około 4000 klubów. Klub europejski jest formą współpracy nauczycieli i ich uczniów na rzecz upowszechniania wiedzy o Europie. Inicjatywa powoływania szkolnych klubów europejskich pochodzi z Portugalii, skąd przez Radę Europy trafiła w latach 90-tych do Polski. Ich pomysłodawczynią była Margarita Belard, krajowy koordynator programu „Europejski wymiar w edukacji” realizowanego przez portugalskie Ministerstwo Edukacji. Nie ma jednego modelu na utworzenie klubu. Ważne jest tylko to, że klub powołuje i opiekuje się nim nauczyciel. Jak sama nazwa wskazuje, szkolny klub powinien powstać w szkole. Poza tym kształtowanie idei „tożsamości europejskiej” powinno się zacząć już na poziomie szkolnym.
Członkowie Klubów są zaangażowani w działania klubu, ponieważ chcą się ze sobą spotykać, wspólnie rozwijać swoje zainteresowania, dobrze się przy tym bawiąc. Relacje uczniów i nauczycieli w klubach opierają się na partnerskich zasadach. Opiekunowie Klubów, którzy zamiast stosować tradycyjne metody nauczania inspirują, zachęcają i pokazują jak należy zaplanować i zorganizować przedsięwzięcie. Starają przy tym wykorzystywać naturalny zapał uczniów do pracy, zachęcać ich do podejmowania i realizowania własnych inicjatyw i nie zasypywać lawiną dat, życiorysów, struktur i procedur, które mieliby zapamiętać. Dzięki temu kluby uczą samodzielności, odpowiedzialności, pomagają rozwinąć umiejętność pracy w zespole oraz integrują uczniów wokół wspólnego celu, a ich członkowie zyskują poczucie przynależności do grupy, która robi coś pożytecznego, z czego można czerpać satysfakcję. (Szłapka & Skrzypek, 2001)
Uczniowie zaangażowani w prace klubu, zyskują niepowtarzalną możliwość nawiązania kontaktów z uczniami z klubów europejskich w innych krajach Europy. Niezbędnym narzędziem w takich kontaktach jest oczywiście znajomość języków obcych. Wspólna praca i zabawa z zagranicznymi rówieśnikami doskonale motywuje do rozwijania umiejętności językowych. Praca w klubie to także niezastąpiona szkoła postawy otwartości i tolerancji, które są niezwykle ważne w demokratycznym, obywatelskim i coraz bardziej różnorodnym społeczeństwie. Są to podstawowe warunki współpracy z przedstawicielami innych narodów i państw europejskich.

CELE SZKOLNEGO KLUBU EUROPEJSKIEGO

O ile nie ma jako tako sformułowanej sztywnej formy organizacyjnej klubu europejskiego i wszystko zależy od tego jaką formułę działalności przyjmą jego założyciele, o tyle cele jego działania są w głównej mierze wspólne.
Szkolny Klub Europejski powinien spełniać następujące cele:
a) rozwinięcie prawdziwie europejskiego ducha u członków Klubów i
rozprzestrzenianie go wszystkimi możliwymi sposobami na najbliższe
otoczenie;
b) zachęcanie odpowiednich instytucji do pomocy w szerzeniu informacji
o:
• Europie (różne aspekty: geografia, historia, kultura, gospodarka
itd.);
• instytucjach europejskich (struktura, sposób działania, cele itd.);
• krajach członkowskich Wspólnoty Europejskiej i Rady Europy
(życie polityczne, społeczne, kulturalne itd.);
• dziedzictwie kulturowym i środowisku naturalnym;
• wyzwaniach stojących przed współczesną Europą;
• celach integracji europejskiej;
c) przyczynianie się do zrozumienia pluralizmu, obejmującego i
podobieństwa i różnice;
d) przyczynianie się do wzajemnej tolerancji i szacunku;
e) przyczynianie się do uświadomienia współzależności świata i Europy
oraz potrzeby współpracy;
f) rozwijanie u uczniów, jako młodych obywateli Europy, poczucia
odpowiedzialności - zwłaszcza za pokój, ochronę praw człowieka oraz
ochronę środowiska i spuścizny kultury.
Ważne jest również aby realizacja elementów edukacji europejskiej nie oparła się jedynie na członkach Klubu. Aby działalność klubu przyniosła jak najlepsze efekty Szkolne Kluby Europejskie muszą zaangażować do pracy całą społeczność uczniowską i lokalną.

KROK PO KROKU, czyli jak założyć Szkolny Klub Europejski

Szkolny klub europejski można założyć praktycznie w każdej szkole - zarówno w podstawówce, jak i w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej. W jaki sposób zostanie zorganizowany Klub Europejski zależy od poszczególnych szkół. Sposób przeprowadzenia uwarunkowany będzie różnorodnymi okolicznościami oraz możliwościami danej szkoły, wieku uczniów, poziomu wykształcenia oraz stopnia zainteresowania nauczycieli odpowiedzialnych za kluby. Pomysł na powołanie klubu może wyjść od dyrektora szkoły, nauczyciela, a także uczniów.

- Krok pierwszy
Przed założeniem klubu dobrze jest przygotować „odpowiedni grunt” - „podsunąć” pomysł dyrektorowi, szkolnemu pedagogowi, rodzicom, by na końcu zacząć „oswajać” z nim uczniów. O swoich zamiarach utworzenia klubu europejskiego w pierwszej kolejności należy powiadomić dyrektora szkoły, którego zgoda jest niezbędna do założenia klubu.
- Krok drugi
Po uzyskaniu aprobaty dyrekcji należy przedstawić na posiedzeniu Rady Pedagogicznej zasady funkcjonowania klubu europejskiego w szkole wraz z ogólnymi założeniami jego działania i uzyskać od grona pedagogicznego akceptację projektu.
- Krok trzeci
Jeżeli dyrektor i reszta szkolnej społeczności z entuzjazmem podeszli do projektu utworzenia SKE należy powiadomić o tym wyższą instancję - Centrum Informacji Europejskiej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Jednostka ta prowadzi bazę danych wszystkich klubów europejskich działających w polskich szkołach.
- Krok czwarty
Teraz konieczna jest kampania informacyjna. Dobrym sposobem na rozpropagowanie informacji o utworzeniu klubu europejskiego w szkole, jest ogłoszenie ogólnoszkolnego konkursu na logo i motto klubu. Wydrukowanie ulotek informacyjnych o tym, czym jest taki klub i czym się zajmuje.
- Krok piaty
Nabór członków. aby przystąpić do zapisywania członków należy przygotować
karty członkowskie czy legitymacje. Warto również zastosować wymóg pisemnej zgody na członkostwo ucznia w klubie przez rodziców.
- Krok szósty
Inauguracja działalności Klubu. Na inaugurację warto zaprosić przedstawicieli tych wszystkich instytucji, które w przyszłości mogą wspomóc, bądź merytorycznie, bądź też finansowo realizowane przez klub przedsięwzięcia.
- Krok siódmy
Pierwsze spotkania klubu służyć mają również motta i emblematu; może
służyć to organizacji konkursu na ten temat. Przede wszystkim na pierwszym spotkaniu klubu należy :
• Wybrać władze klubu
• Ułożyć plan działania
• Rozpisać zadania dla uczniów i nauczycieli
• Sporządzić statut klubu

Warto zadbać o to, aby podczas spotkań Klubu Europejskiego panowała partnerska atmosfera, gdyż taki charakter klubowych zajęć sprzyja integracji i stwarza warunki dla samodzielności, aktywności i kreatywności członków klubu.

LISTA POMYSŁÓW NA DZIAŁANIE SZKOLNEGO KLUBU EUROPEJSKIEGO

Głównym zadaniem klubów jest pogłębianie wiedzy europejskiej. Można to osiągnąć poprzez organizowanie różnorodnych akcji i działań wewnątrz Klubu, ale również w szkole czy miejscu zamieszkania. Wszystkie akcje i działania uzależnione są jedynie od chęci i możliwości organizatorów.

DZIAŁANIA W KLUBIE

• Opracowanie dokumentów klubowych
• Wymyślenie nazwy, logo, emblematu, motto klubu
• Przygotowanie pomieszczenia klubowego
• Zorganizowanie „burzy mózgów” na temat akcji, które klub mógłby przeprowadzić
• Opracowanie planu i sposobu informowania społeczności uczniowskiej czy lokalnej
• Utworzenie strony internetowej
• Prowadzenie kroniki klubu będącej prezentacją osiągnięć
• Nawiązanie kontaktu z innymi klubami

DZIAŁANIA W SZKOLE

• Przygotowanie albumów i wystaw tematycznych. Przygotowywać collage przedstawiające rozmaite aspekty życia Europejczyków, np. modę, sport, kuchnię, politykę, architekturę
• Organizowanie konkursów wiedzy o Unii Europejskiej
Konkursy są jedną z atrakcyjniejszych form pracy pedagogicznej umożliwiającą rozwój zainteresowań i twórczych postaw uczniów. Dobrze przygotowany i sprawnie przeprowadzony konkurs wpływa na znaczne pogłębienie wiadomości uczniowskich, sprzyja rozwijaniu umiejętności i osobowości wychowanków.
Konkursy te mogą mieć formę literacka, historyczną, geograficzną, plastyczną, muzyczną, językową, ekologiczną, z wiedzy obywatelskiej, interdyscyplinarną, o różnej technice wypowiedzi (pisemnej, ustnej, komputerowej, plastycznej, fotograficznej, filmowej itp.).
Przygotowanie konkursu:
1. W pierwszej kolejności należy dokonać rozeznania poziomu wiedzy i zainteresowania uczniów;
2. Opracować regulamin konkursu, który powinien zawierać takie elementy jak:
• cel konkursu,
• temat,
• wykaz materiałów pomocniczych i literatury,
• zasady uczestnictwa (drużynowe, indywidualne),
• terminarz i miejsce przeprowadzanie.
3. Przygotowanie młodzieży do uczestnictwa w konkursie, które może odbywać się w czasie zajęć lekcyjnych lecz bardziej wskazanym byłoby przeprowadzić je w czasie zajęć klubu;
4. Podstawowe zadania organizatora konkursu to:
• Rozreklamowanie konkursu w szkole,
• Zapoznanie uczniów z regulaminem konkursu,
• Uświadomienie uczniom, że dobre przygotowanie do konkursu zależeć będzie od indywidualnej pracy uczniów,
• Zdobycie funduszy na nagrody dla uczestników konkursu.
• Powołanie jury konkursowego
• Podsumowanie wyników, osiągnięć i braku wiedzy,
• Zgromadzenie pełnej dokumentacji( protokoły obrad jury, scenariusz przeprowadzenia konkursu, fotografie).

• Organizowanie wieczorów poezji, baśni europejskich
• Organizowanie obchodów Dnia Europejskiego
Każdego roku w Unii Europejskiej obchodzi się świątecznie 2 dni, są to 5 maja, którego to dnia w roku 1949 powstała Rada Europy i 9 maja jako pamiątkę po ogłoszonym w 1950 roku przez francuskiego ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana planie powstania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, która była początkiem procesów integracyjnych i wspólnotowych w powojennej Europie, a które zakończyły się powstaniem Unii Europejskiej. Od kilku lat te dni świętuje się również w Polsce. Z tego względu na fakt, że nie wszyscy mogą uczestniczyć np. w Polskich Spotkaniach Europejskich organizowanych w Warszawie przez Fundację im. Roberta Schumana można Dzień Europejski zorganizować we własnej szkole.
• Przeprowadzaniu wykładów tematycznych i debat
Podstawy dydaktyczne do debaty szkolnej zostały wypracowane w Stanach Zjednoczonych. W tym kraju od wielu lat prowadzony jest program debat szkolnych, uczestniczą w nim setki amerykańskich szkół. Do Polski ten program trafił dzięki staraniom Fundacji Batorego. Celem debaty szkolnej jest zachęcenie młodzieży do głębszego poznania omawianych problemów oraz kształcenie umiejętności komunikacji. W trakcie debaty uczniowie poznają różne perspektywy postrzegania problemów będących przedmiotem debaty, co pozwala im konstruktywnie rozwiązywać problemy, dochodzić do consensusu. Rozwinięcie w czasie debat umiejętności negocjacyjne oraz opanowanie sztuki argumentowania przydadzą się młodym ludziom w ich przyszłym życiu publicznym. Debata szkolna składa się z 3 etapów:
 Przygotowanie do debaty;
 Przeprowadzenie debaty;
 Podsumowanie i ocena debaty;
• Redagowaniu tablicy informacyjnej i szkolnej gazetki. Gazetka szkolnego Klubu Europejskiego to możliwość pokazania, że Klub istnieje i prowadzi działalność, pozyskania nowych członków i zwolenników, sposób wyjścia do społeczności lokalnej, znalezienie sponsora np. poprzez miejsce na reklamę.
• Organizowanie prelekcji. Członkowie klubu mogą z powodzeniem organizować prelekcje dla swoich szkolnych kolegów, bądź też dla członków klubów działających na niższych szczeblach edukacji. Przykładowo klub działający w szkole średniej z powodzeniem może organizować prelekcje dla uczniów szkół podstaw owych i gimnazjów.

II.4.3. DZIAŁANIA POZASZKOLNE

• Nawiązanie współpracy ze szkołami z innych państw, która może zaowocować wymianą uczniowską
• Poszukiwanie grup wsparcia oraz partnerów i sponsorów
• Prowadzenie przez członków klubu lekcji europejskich dla uczniów innych szkół
• Uczestniczenie w imprezach europejskich, współpraca z mediami

SZKOLNY KLUB EUROPEJSKI W INTERNECIE

W dzisiejszych czasach Internet jest niezaprzeczalnie najszybszą i najskuteczniejszą metodą komunikowania się. Bez dostępu do niego nie da się funkcjonować w ogólnoświatowym systemie przekazu informacji.
Do niezaprzeczalnych zalet Internetu należy także możliwość udziału w europejskich programach edukacyjnych oraz listach dyskusyjnych poświęconych tematyce europejskiej. Natomiast poprzez pocztę e-mail mogą prowadzić korespondencję i wymianę doświadczeń z innymi klubami europejskimi w kraju i zagranicą.
Warto jest założyć stronę internetową klubu. Można poprosić o pomoc nauczyciela informatyki, który przykładowo w ramach zajęć mógłby z uczniami pracować nad utworzeniem takiej strony. Informacje zawarte w Internecie są bardzo pożyteczne należy jednak zaznajomić uczniów z umiejętnym korzystaniem z zawartych w nim wiadomości. (Iwanowska, 2008)
Członkowie Klubu Europejskiego powinni wiedzieć:
• czym jest i jakie możliwości oferuje Internet
• jak korzystać ze stron www
• jak obsługiwać konto mailowe na stronie internetowej
• jak obsługiwać konto mailowe w programie pocztowym (na przykładzie Outlook Express)
• jak zakładać własne strony internetowe
• jak wyszukiwać informacje w Internecie - katalogi, wyszukiwarki, sposoby formułowania pytań, bazy danych, słowniki i encyklopedie.