Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim

1.Co to jest niepełnosprawność intelektualna.

Niepełnosprawność intelektualna charakteryzuje się stałym uszkodzeniem oraz niedorozwojem układu nerwowego. Jednakże fakt ten nie jest przeszkodą w rozwoju fizycznym, psychicznym czy społecznym osoby dotkniętej niepełnosprawnością. Osoby te mają takie same prawa jak osoby normalne do własnego rozwoju. Niektóre uszkodzenia jednak uniemożliwiają odpowiedni rozwój psychiczny lub rozciągają w czasie. Chociaż niepełnosprawność intelektualna występuje pod różnymi postaciami jesteśmy jednak w stanie wyodrębnić dwie podstawowe cechy. Po pierwsze występuje u tych osób rozlany, totalny charakter niedorozwoju dotyczący spostrzegania, pamięci, uwagi oraz niedorozwój całej osobowości. Po drugie najbardziej upośledzone jest myślenie abstrakcyjne, dlatego wyższe formy myślenia nie są udostępnione dla danych osób. Barierą nie do pokonania staje się umiejętność oderwania od konkretu na miejsce, którego miałoby wejść wyobrażenie. Wzmożenie ruchliwości procesów nerwowych często chaotyczne jest jedną z cech wspólnych wszystkich postaci niepełnosprawności intelektualnej.

2. Zagadnienia dotyczące niepełnosprawności intelektualnej.

Według Ryszarda Kościelaka niedorozwój intelektualny inaczej upośledzenie umysłowe to termin złożony i dość trudny do zdefiniowania ze względu na różnorodne uwarunkowania, kliniczny obraz, swą dynamikę przebiegu, prognozy oraz aktualny stan wiedzy. Co jest przyczyną niepełnosprawności intelektualnej? „Jest to wynik działań zarówno czynników pochodzenia genetycznego, jak i egzogennego” Tworząc definicję dotyczącą niepełnosprawności często stykamy się z naciskiem na występujący u danych osób deficyt intelektualny oraz upośledzenie do przystosowania życia w środowisku społecznym. Niepełnosprawność intelektualna to nic innego jak „istotnie niższy od przeciętnego, ( co najmniej od dwa odchylenia standardowe) poziom funkcjonowania intelektualnego o globalnym charakterze wraz z zaburzeniami w zakresie dojrzewania, uczenia się, przystosowania społecznego, wywołany przez czynniki genetyczne i egzogenne, które trwale uszkadzają centralny układ nerwowy” . Oprócz tego bierze się pod uwagę zaniedbania środowiskowe pedagogiczne oraz z jaką siłą wpływa na wyzwolenie oraz pogłębienie niepełnosprawności intelektualnej oddziaływanie kulturowo – środowiskowe. Międzynarodowe klasyfikacje uważają, że niepełnosprawność intelektualna to” stan obniżonej sprawności umysłowej w stosunku do stanu normalnego, który charakteryzuje się niedorozwojem lub zaburzeniami procesów percepcyjnych, uwagi, pamięci oraz myślenia w wyniku procesów patologicznych” · Zdaniem Janiny Doroszewskiej oprócz takich synonimów mających zadanie określać niepełnosprawność intelektualną oraz upośledzenie umysłowe występują również takie oto: „oligofrenia - będąca globalnym deficytem, który powstał we wczesnym stadium rozwoju, demencja – skutek choroby nabytej w trakcie życia prowadzący do nieodwracalnego uwstecznienia rozwoju” Istnieją też takie nazwy jak niedorozwój umysłowy oraz obniżenie sprawności umysłowej.

Ryszard Kościelak zajmuje się zagadnieniem niedorozwoju umysłowego bardzo szczegółowo. Wg. niego niedorozwój umysłowy powstał we wczesnym stadium rozwoju, czyli do trzeciego roku życia, a jeśli chodzi o zaburzoną intelektualność oraz sferę przystosowalności możemy zaobserwować ją już na samym początku. Deficyt ten jest wrodzony i nie ma od niego odwrotu.
Natomiast otępienie występuje, gdy „upośledzenie umysłowe powstało po trzecim roku życia. W tym przypadku ogólny rozwój przebiega do pewnego czasu w sposób prawidłowy, by następnie pod wpływem zadziałania czynników szkodliwych doprowadzić do rozpadu pełnosprawnych funkcji intelektualnych z tendencją do ich uwsteczniania”
Jeśli chodzi o obniżoną sprawność umysłową to używamy tego stwierdzenie, jeśli niepełnosprawność intelektualna wystąpiła w okresie postnatalnym. Nazwa ta ni określa osób, które od urodzenia są niepełnosprawnymi intelektualnie gdyż chodzi tu ) o osoby, u których nastąpił regres rozwojowy.
Grossman oprócz tych wymienionych wyżej pojęć wprowadza pojęcie „zachowanie przystosowawcze”. Dotyczy to szybkość oraz efekt, w którym dana osoba realizuje swoją własną niezależność społeczną w sposób właściwy dla jej wieku oraz otoczenia, w którym przyszło jej żyć i funkcjonować. Janina Wyczesany twierdzi, że” w okresie przedszkolnym odchylenia mogą się manifestować w postaci zaburzeń w zaradności, w braku zdolności nawiązywania kontaktów z innymi dziećmi. W okresie szkolnym jaskrawiej występują one w postaci trudności uczenia się i zdobycia dojrzałości społecznej”·
Niepełnosprawność intelektualna może dotyczyć takich sfer życia jak, orientacja w otoczeniu obejmująca również zdobywanie i wymianę informacji oraz zdobywanie wiedzy, czynności życia codziennego, poruszanie się w przestrzeni, praca zawodowa, integracja społeczna oraz niezależność ekonomiczna

3. Czynniki wpływające na niepełnosprawność intelektualną.

Na niepełnosprawność intelektualną składają się różne czynniki. Poprzez poznanie czynników, które sprawiają różne deficyty możemy lepiej zrozumieć tą niepełnosprawność oraz lepiej starać się jej unikać. Przyczyny te możemy podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich jest to głębsze upośledzenie ( znajduje się poziomie niższym od 3 odchyleń standardowych poniżej średniej) a drugie to lżejsze (poziomie pomiędzy 2 i 3 odchyleniem standardowym poniżej średniej). W grupie z upośledzeniem lekkim występuje uwarunkowanie wieloczynnikowe a przy upośledzeniu głębszym ogromne znaczenie ma czynnik etiologiczny. Występują jednakże od tego stwierdzenia odstępstwa.
Przyczyny niepełnosprawności bywają różne. Najczęściej spotykane to:” . Przyczyny prenatalne ( przed urodzeniem ):
a) wiek matki: niedostateczna dojrzałość biologiczna bardzo młodych matek lub wyczerpanie generatywnych sił matek starszych,
b) ekromesomopatie. Znanych jest bardzo wiele zaburzeń chromosomalnych, które prawie zawsze powodują swoiste postacie niedorozwoju intelektualnego (np. zespół Downa, zespół Klinefeltera),
c) niedotlenienie, np. przy krwawieniach we wczesnym okresie ciąży, napadach epileptycznych, przy niektórych schorzeniach matki,
d) uszkodzenia chemiczne, mechaniczne i radiacyjne występują na skutek używania i nadużywania leków, wstrząsów, naświetleń i zbyt częstych prześwietleń promieniami Roentgena,
e) choroby infekcyjne matki ( np. różyczka, grypa wirusowa w pierwszych miesiącach ciąży),
f) zaburzenia metabolizmu mogą przejawiać się w zaburzeniach przemiany białka, tłuszczu i węglowodanów.
2) Uszkodzenia perinatalne ( w okresie porodowym ) mają najczęściej charakter uszkodzeń mechanicznych i niedotlenienia. Najbardziej zagrożone są dzieci urodzone przedwcześnie.
3) Uszkodzenia postnatalne ( po urodzeniu ) mają przyczyny różnorakie:
a) urazy fizyczne,
b) choroby mózgu ( np. zapalenie mózgu, ropienie i guzy mózgu),
c) ciężkie zaburzenia metabolizmu, szczególnie w pierwszym okresie życia dziecka,
d) niekorzystne warunki psychospołeczne wpływające hamujące na rozwój psychiczny

Przyczyny niepełnosprawności możemy również podzielić na pierwotne (czynniki genetyczne) i wtórne (wszystko, co ma jakikolwiek wpływ na korę mózgową). Wg. J. Sowy ” 1) przed urodzeniem – choroby zakaźne przyszłej matki w okresie ciąży, odra, aktywny stan kiły, niedożywienie i alkoholizm,
2) w czasie urodzenia dziecka – np. niedotlenienie mózgu lub wylewy w trakcie ciężkiego porodu, 3) po urodzeniu dziecka – choroby: zapalenie opon mózgowych i zapalenie mózgu, uszkodzenie mózgu w wyniku nieszczęśliwych wypadków”
Według międzynarodowej klasyfikacji chorób niepełnosprawność może wystąpić „
- po zakażeniach i zatruciach,
- wskutek urazu lub działania czynników fizycznych,
- z zaburzeniami przemiany, wzrostu lub odżywiania,
w wyniku ciężkiej choroby mózgu występującej po urodzeniu,
- wskutek chorób i zespołów wywołanych przez (nieznane) czynniki działające w życiu płodowym,
- wskutek anomalii chromosomalnych,
- wskutek wcześniactwa,
- wskutek braku podniet psychosocjalnych (kulturowy),
- inne bliżej nieznane np. idiopatyczny o nieznane przyczynie”
Oprócz tych przyczyn nie możemy zapomnieć o takich przyczynach jak czynnik środowiskowy i taki przypadki których nie można wyjaśnić w żaden sposób.
4. Charakterystyka dziecka z niepełnosprawnością intelektualną
w stopniu lekkim

Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim cechuje niedorozwinięte czynności orientacyjno – poznawcze. Procesy te są ogromnie spowolnione jednostek spostrzeganie przedmiotów jest mniejsze niż jednostek osoby zdrowej. Osoby takie nie posiadają umiejętności podziału uwagi szybko się rozpraszają. Mają również ogromne problemy, jeśli chodzi o pamięć logiczną, z czego wynikają problemy w zapamiętywaniu treści logicznych. Jeśli chodzi o czynności intelektualne to „w upośledzeniu lekkiego stopnia myślenie pozostaje najczęściej w fazie operacji konkretnych. Charakteryzuje się możliwością wykonywania pewnych operacji logicznych, takich jak: szeregowanie, dodawanie, mnożenie, klasyfikacja, przyporządkowanie. Wymienione operacje dokonywane są jednak wyłącznie na konkretach. Osoby lekko upośledzone umysłowo nie osiągają okresu operacji formalnych, a dopiero w tym okresie pojawia się myślenie hipotetyczno – dedukcyjne, rozwijają się formalne, abstrakcyjne operacje intelektualne, występuje zdolność formułowania hipotez oraz ich weryfikacja.” Myślenie u takich osób przebiega w sposób wolny. Nie są wstanie określić własnych opinii oraz nie posiadają umiejętności konkretyzowania. Ich mowa jest uboga, mają ogromne problemy w poprawnym odzwierciedlaniu swoich myśli. Często nie wyrażają się poprawnie gramatycznie oraz posiadają problemy związane z aparatem mowy, co w znacznej mierze utrudnia porozumiewanie się. Często u osób z upośledzeniem lekkim możemy zaobserwować, że ciężko jest im panować nad własnymi emocjami. Dzieci takie są bardzo impulsywne w swoich działaniach nie biorąc pod uwagę konsekwencji swojego zachowania. Niejednokrotnie stają się agresywne, co wynika właśnie labilność faktu, że nie potrafią kontrolować własnych emocji.