Adaptacja czy ekranizacja filmowa? Scenariusz lekcji wiedzy o kulturze

Temat: Adaptacja czy ekranizacja filmowa?

Scenariusz ten może zostać zrealizowany na jednej godzinie lekcyjnej wiedzy o kulturze lub języka polskiego w liceum . Łączy on treści obu tych przedmiotów. Według mnie może być na przykład zamknięciem cyklu zajęć dotyczących utworu Williama Szekspira „Makbet”, a tym samym podstawą do wyjaśnieniem różnic między adaptacją a ekranizacją filmową (tematy dotyczące korespondencji sztuk pojawiają się w zestawach na maturze ustnej z tego przedmiotu).

Cele:
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić, czym jest adaptacja i ekranizacja filmowa;
- wykorzystać wiedzę z języka polskiego dotyczącą dramatu Williama Szekspira „Makbet”;
- porównać pierwowzór literacki z jego filmowym odpowiednikiem;
- podać inne przykłady znanych mu adaptacji/ekranizacji filmowych.

Metody:
- pogadanka heurystyczna,
- dyskusja,
- pokaz/demonstracja.

Materiały potrzebne do realizacji lekcji:
- ksero sceny 1 z aktu I „Makbeta” Williama Szekspira oraz fragmentu sceny 3 aktu I (przepowiednia);
- karty pracy (załącznik 1)
- fragmenty filmów:
„Macbeth”, reż. Jack Gold (1983 r.),
„Macbeth”, reż. Geoffrey Wright (2006 r.),
„Makbet”, reż. Mark Brozel (2005 r.)

Tok lekcji:
1. Czynności wstępne (przywitanie uczniów, sprawdzenie listy obecności, nawiązanie do lekcji poprzedniej, sprawdzenie zadania domowego itp.).
2. Określenie celu/ celów lekcji , zapisanie tematu zajęć, rozdanie kart pracy (jeśli wcześniej przygotujemy tabelę, o której mowa w punkcie 3).
3. Praca z tekstem literackim i fragmentami filmów - zaczynamy od wyznaczonych fragmentów literackich, później następuje prezentacja fragmentu „Makbeta” w reżyserii Golda (od początku do 1:50 oraz 5:50 – 9:50), projekcja filmu w reżyserii Wrighta (fragmenty: od początku do 1:28, 4:35 – 5:40, 7:40 – 8:30, 10:05 – 13:23) oraz Brozela (od początku do 2:28 i 11:30 – 13:25). Prezentacja wszystkich fragmentów filmowych będzie trwała ok. 17 min., wspólne uzupełnianie informacji (warto zastosować formę tabeli, w której określimy miejsce akcji, przedstawimy bohaterów, przybliżymy treść rozmowy w każdym z tekstów kultury, zapiszemy, jak brzmiała przepowiednia).
4. Po wypełnieniu tabeli uczniowie porównują tekst literacki z jego filmowymi realizacjami, dostrzegają podobieństwa i różnice. Nauczyciel podsumowuje, wyjaśniając, czym jest adaptacja i ekranizacja filmowa, zaznaczając, że niektóre źródła traktują te dwa pojęcia synonimicznie. Osoba prowadząca, chcąc przeznaczyć więcej czasu na rozmowę z uczniami, może skserować uczniom materiał dotyczący tych pojęć, polecić, by wkleili je do zeszytów jako notatkę. Do sformułowania definicji można sięgnąć do dowolnych źródeł, podkreślając, że adaptacja wyraża tę samą, zasadniczą treść, główną myśl pierwowzoru, jednak jest od niego daleka; w adaptacji mamy do czynienia z dużą swobodą scenariusza, np. „Macbeth”, reż. Geoffrey Wright, „Makbet”, reż. Mark Brozel.
Ekranizacja natomiast to wersja bliska pierwowzorowi, wierna oryginałowi – np. „Macbeth”, reż. Jack Gold.
6. Pytanie podsumowujące lekcję: Jak sądzicie, dlaczego powstają adaptacje i ekranizacje filmowe? (uczniowie mogą zwrócić uwagę na to, że twórcy adaptacji filmowych chcą uwypuklić ponadczasowość dzieła, pokazać nam aktualność zawartej w nim problematyki, dzięki nim lepiej rozumiemy treść przekazu literackiego, jest ono dla nas atrakcyjniejsze itp.).