Hortiterapia w procesie aktywizacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną

Terapia ogrodnicza (ang. horticultural therapy) to jedna z form terapii (podobnie jak arteterapia czy muzykoterapia) uzupełniających tradycyjne metody terapii i rehabilitacji, prowadzona dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną.
Posiadanie ogrodu na terenie SOSW wiąże się nie tylko z przyjemnością przebywania uczniów w pięknej, zielonej przestrzeni, lecz pozwala także na prowadzenie zajęć hortiterapii. W trakcie prowadzenia zajęć ogrodniczych dla uczniów Szkoły Przysposabiającej do Pracy stawiałam na rozwój umiejętności zawodowych.
Przedsiębiorczość i zdolność organizacji pracy, potrzebna w dorosłym życiu, może być nabywana na zajęciach ogrodniczych. Słuchanie wskazówek, wypełnianie zadań, akceptacja pomocy, ocena wykonania są cechami którymi charakteryzuje się każdy dobry pracownik.
Uczniowie dowiadują się , że muszą pracować jak najlepiej potrafią, dzięki temu czują się dobrze, bo dali z siebie wszystko i ukończyli postawione przed nimi zadania. Wiele działań ogrodniczych wymaga pomysłowości, zaradności, umiejętności planowania i zarządzania czasem, które są wartościami procentującymi w dojrzałym życiu zawodowym.
Prowadzone przeze mnie ogrodnicze zajęcia terapeutyczne koncentrują się na aktywnej pracy z roślinami (siew, sadzenie, prace pielęgnacyjne, kompozycje roślinne) oraz na biernym korzystaniu z ogrodu (spacer, aktywność fizyczna, doznania sensoryczne, widok ogrodu). Opieka nad roślinami daje uczniom poczucie panowania nad otoczeniem, zmniejsza napięcie i pozwala zmniejszyć stres, zwiększa poczucie przynależności, sprawstwa, bezpieczeństwa. Prace ogrodnicze dobierane są odpowiednio do potrzeb, rodzaju oraz wieku i możliwości uczniów, by przynieść właściwy efekt terapeutyczny
W odpowiednich warunkach w przyjaznej atmosferze wzajemnej pomocy i wsparcia uczniowie zwiększali swoje umiejętności pracy, poszerzali zdolności manualne, nabierali kondycji fizycznej. Można zauważyć coraz lepszą organizację pracy i ich zaangażowanie w opiekę nad ogrodem szkolnym. Dzięki współpracy z dr. inż. Bożeną Szewczyk-Taranek i wspólnej pracy z wolontariuszami – studentami Uniwersytetu Rolniczego, uczniowie poznali nowoczesne narzędzia ogrodnicze i nauczyli się nimi posługiwać. Ponadto poprawiły się w widoczny sposób relacje w zespołach klasowych, uczniowie chętnie współpracują, częściej i chętniej rozmawiają ze sobą, co zdecydowanie wzbogaciło ich słownictwo. Różnorodność proponowanych zajęć sprzyjała zwiększaniu poziomu wiedzy , akceptacji siebie. Grupowa forma zajęć pozwalała na integrację zespołów klasowych, rozwijanie kreowania przestrzeni, poznawanie dystansu i granic.
Po kilkumiesięcznym prowadzeniu zajęć widoczne u uczniów efekty terapii w ogrodzie to m.in.: obniżenie stresu, napięcia i agresji, zwiększenie koordynacji ruchowej, wzrost kondycji fizycznej, podniesienie poczucia własnej wartości i pewności siebie, nauka samodzielności i dokładności, poprawa koncentracji.
Prowadzone zajęcia wzbudziły zainteresowanie i zacieśniła współpracę pomiędzy nauczycielem prowadzącym zajęcia, a rodzicami. Często wyrażali swoje zadowolenie i podziw dla umiejętności własnych dzieci.
Większość uczniów chętnie uczestniczyło w zajęciach, z zaangażowaniem wykonywało prace ogrodnicze. Motywacją do wykonywania systematycznych prac pielęgnacyjnych był efektownie wyglądający ogród szkolny i słowa uznania kierowane do uczniów przez gości odwiedzających Ośrodek, nauczycieli , rodziców i pozostałych uczniów.