Profilaktyka uzależnień. Skutki palenia papierosów. Scenariusz zajęć

KONSPEKT ZAJĘĆ
Dane ogólne:
Zajęcia o tematyce profilaktycznej przeprowadzone w grupie wychowanków internatu
Czas: 45 min
Data: 18.05.2015 r.
Prowadzący: nauczyciel-wychowawca Ewa Jeżewska
Temat: Profilaktyka uzależnień. Skutki palenia papierosów.
Cele zajęć
Cel ogólny: pogłębienie wiedzy wychowanków o nałogach.
Cele szczegółowe:
- zapoznanie wychowanków z definicją uzależnienia,
- zapoznanie z ustawą antynikotynową,
- zapoznanie ze skutkami palenia papierosów,
- uświadomienie wychowankom wpływu środków uzależniających na życie człowieka,
- przygotowanie do świadomych wyborów dotyczących własnego zdrowia.
Metody pracy: słowna, czynna, oglądowa.
Formy organizacyjne: indywidualna, grupowa.
Środki dydaktyczne: plansza z krzyżówką, papier ksero, pisaki, tablica


Przebieg zajęć:
1.Wychowawca wita podopiecznych i zapoznaje ich z tematem zajęć, dzieli młodzież na trzy grupy.
2.Wychowankowie rozwiązują krzyżówkę związaną z tematem zajęć. Hasło – UZALEŻNIENIE.
Pytania pomocnicze:
1.Czym jest uzależnienie?
„Uzależnienie (nałóg) to nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji.
W praktyce określenie to ma kilka znaczeń” (https://pl.wikipedia.org/wiki/Uzależnienie).
2.Wymień różne uzależnienia?
„W języku potocznym termin „uzależnienie” jest stosowany głównie do osób, które nadużywają narkotyków (narkomania), leków (lekomania), alkoholu (alkoholizm), czy papierosów.
W szerszym kontekście może odnosić się do wielu innych zachowań, np. gier hazardowych, oglądania telewizji lub Internetu” (https://pl.wikipedia.org/wiki/Uzależnienie).
3.Kto może być na nie podatny?
4.Jaka substancja powoduje uzależnienie od papierosów?
„NIKOTYNA – jest substancją psychoaktywną, tzn. że ma zdolność oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy
i odpowiada za wystąpienie uzależnienia fizycznego. Nikotyna wpływa na pobudzenie organizmu
i podwyższenie ciśnienia tętniczego. osoba paląca przyzwyczaja się do efektów działania tej używki. Po pewnym czasie odczuwa ona satysfakcjonujący poziom pobudzenia
i koncentracji jedynie wtedy, gdy dostarczy sobie kolejną dawkę nikotyny, sięgając po następnego papierosa. Istotne jest to, że z punktu widzenia oddziaływania nikotyny na ośrodkowy układ nerwowy, nie ma ona właściwości uspokajających, a – przeciwnie – jest substancją pobudzającą! Raz wykształcona zależność od nikotyny związana jest ze zmianami w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, czego efektem jest występowanie zespołu abstynencyjnego w sytuacji zaprzestania palenia i dużego ryzyka powrotu do palenia, nawet wiele lat po jego zaprzestaniu.
Poza zależnością fizyczną od nikotyny występuje zależność psychiczna, która jest wynikiem powtarzania swoistego „rytuału” palenia. Jeśli osoba uzależniona sięga po papierosa w sytuacjach, w których czuje się niekomfortowo, niepewnie, przeżywa stres lub napięcie, wówczas palenie może zacząć kojarzyć z metodą samouspokojenia. Niestety, ze względu na pobudzające działanie nikotyny, jest to nieskuteczna forma rozładowania napięcia. Jednakże sam rytuał palenia papierosa pozwala w pewnym stopniu odwrócić uwagę od źródła stresu, co może złudnie przynosić osobie uzależnionej ulgę” ( http://psychiatria.mp.pl/uzaleznienia/show.html?id=70084).
3.Wychowawca prosi grupy o odpowiedź na przydzielone (lub wylosowane) zadanie.
Zadanie 1 Wymień jak najwięcej negatywnych skutków palenia.
Zadanie 2 Zastanów się czy są pozytywne skutki palenia, jeśli tak, to wymień je.
Zadanie 3 Zastanów się jak przekonać osobę, która chce zacząć palić papierosy, aby tego nie robiła. Wypisz argumenty.
Po wykonaniu zadania następuje dyskusja i omówienie wypracowanych przez grupy odpowiedzi.
„MEDYCZNE KONSEKWENCJE PALENIA TYTONIU
Nikotyna jest tylko jednym z około 4000 związków obecnych
w dymie tytoniowym. Do najgroźniejszych konsekwencji medycznych palenia tytoniu można zaliczyć:
- wzrost ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego (np. zawał mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna, udar mózgu),
- zachorowania na nowotwory złośliwe (np. rak płuca, krtani, jamy ustnej
i gardła, pęcherza moczowego, miedniczek nerkowych, trzustki, szyjki macicy),
- wystąpienia chorób układu oddechowego (np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc [POChP],
- wystąpienia niepłodności oraz zaburzeń w przebiegu ciąży (np. poronień, małej wagi urodzeniowej noworodków).
Warto przy tym zaznaczyć, że także bierny kontakt z dymem tytoniowym (tzw. bierne palenie) wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zarówno zachorowalności na choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego, jak i nowotwory złośliwe.
Do najczęstszych jego objawów w przypadku uzależnienia od nikotyny można zaliczyć m.in.:
- głód nikotynowy (silną potrzebę sięgnięcia po papierosa),
- rozdrażnienie,
- irytację,
- niepokój,
- spadek koncentracji uwagi,
- zmęczenie,
- zaburzenia snu (zazwyczaj bezsenność),
- zaburzenia apetytu (zwykle jego zwiększenie)” (http//psychiatria.mp.pl/uzaleznienia/show.html?id=70084).
4.Wizerunek osoby uzależnionej. Prowadzący poleca zespołom narysowanie wizerunku osoby uzależnionej – np.: palacza, narkomana, alkoholika.
(Należy podkreślić, że ważne są cechy zewnętrzne
i wewnętrzne. Każda grupa otrzymuje arkusz papieru
i flamastry. Na kartonie rysują zarys postaci. Członkowie opisują rysunek, zamieszczają komentarze, symbole, itp.).
Pytania pomocnicze:
1.O czym myśli człowiek uzależniony?
2.Jak wygląda, czy czymś się wyróżnia?
3.Co czuje osoba nałogowo sięgająca po alkohol, narkotyki?
4.Jaka jest jej cera, oczy, co wyraża twarz?
Grupy relacjonują swoje ustalenia, prezentują i omawiają prace.
Nauczyciel zauważa, że bez względu jakie to uzależnienie objawy są podobne.
5.Podsumowanie zajęć. Wychowawca ustosunkowuje się do pracy podopiecznych, ocenia ją, chwali za zaangażowanie. Pyta wychowanków co ich zaciekawiło, czy dowiedzieli się czegoś nowego.

Załącznik nr 1

Hasła do krzyżówki
1.Dokument zabraniający palenia (ustawa).
2.Uczucie ogarniające człowieka uzależnionego, gdy brakuje mu jego nałogu (złość).
3.W nadmiernych ilościach spożywa ją alkoholik (wódka).
4.Dokucza palaczowi (kaszel).
5.Powodują raka (papierosy).
6.Nadmierne jedzenie (obżarstwo).
7.Niszczą zdrowie (narkotyki).
8.Szkodliwe nawyki (nałogi).
9.Najcenniejsze dla człowieka (zdrowie).
10.Kara za palenie w miejscu publicznym (mandat).
11.Uwielbiają je dzieci (cukierki).
12.Nieświeży u palacza (oddech).

Załącznik nr 2

Zakaz palenia w miejscach publicznych
Na podstawie ustawy z dnia 8 kwietnia 2010 r.
o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
„Zabrania się palenia wyrobów tytoniowych, z zastrzeżeniem art. 5a:
1) na terenie zakładów opieki zdrowotnej i w pomieszczeniach innych obiektów, w których są udzielane świadczenia zdrowotne,
2) na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty,
o których mowa w przepisach o systemie oświaty, oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w przepisach
o pomocy społecznej,
3) na terenie uczelni,
4) w pomieszczeniach zakładów pracy innych niż wymienione
w pkt.1 i 2,
5) w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego,
6) w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych,
7) w środkach pasażerskiego transportu publicznego oraz
w obiektach służących obsłudze podróżnych,
8) na przystankach komunikacji publicznej,
9) w pomieszczeniach obiektów sportowych,
10) w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci,
11) w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego” (Dz.U. 2010 nr 81 poz. 529)
Właściciel lub zarządzający może jednak wyznaczyć palarnię. Pomieszczenie to musi być wyodrębnione konstrukcyjnie od innych pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych, zaopatrzone
w wentylację mechaniczną lub system filtracyjny, aby dym tytoniowy nie przenikał do innych pomieszczeń.
Palarnie mogą być zorganizowane w:
„1) w domach pomocy społecznej lub domach spokojnej starości,
2) w hotelach,
3) w obiektach służących obsłudze podróżnych,
4) na terenie uczelni,
5) w pomieszczeniach zakładów pracy,
6) w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych” (Dz.U. 2010 nr 81 poz. 529)