Program zajęć z samoobsługi dla dzieci z autyzmem

Program zajęć rewalidacyjnych „Samoobsługa i zaradność na co dzień”
kl.V-VI

Autor programu: mgr Aneta Trojanowska

Miejsce realizacji: Zespół Niepublicznych Szkół w Kup, Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Kup

Klasa: V-VI

Warunki realizacji: 6 godzin/tygodniowo

Czas realizacji: Rok szkolny 2014/2015

Istotą programu „Samoobsługa i zaradność na co dzień” jest zorganizowanie działań prowadzących do osiągnięcia maksymalnej samodzielności w czynnościach samoobsługowych. Program jest ukierunkowany na wspomaganie harmonijnego rozwoju ucznia przez stworzenie mu optymalnych warunków i sytuacji potrzebnych do nabywania doświadczeń, wyzwalanie jego aktywności poznawczej i sprawczej, realizację jego zdolności tak, by mógł być funkcjonować jak najbardziej samodzielnie w społeczeństwie. Celem niniejszego programu będzie wyposażenie ucznia w takie umiejętności, aby był on jak najlepiej przygotowany do realizacji zadań z życia codziennego. Zajęcia będą uczyły bądź usprawniały funkcje samoobsługowe uczestników, co będzie uzależnione od ich potencjału i możliwości.

Procedury osiągania celów:
treści zawarte będą realizowane w trakcie zajęć dydaktycznych, czynności higieniczno-pielęgnacyjnych, posiłków
program uwzględnia indywidualizację oczekiwań i wymagań wobec ucznia
realizowane cele zawierają treści związane z poszanowaniem godności ucznia, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do intymności
program zakłada jak najczęstsze stosowanie wzmocnień pozytywnych w formie pochwał, odznak tak, by stopniowo wykształcić wśród uczniów motywację wewnętrzną do pracy
program dopuszcza modyfikację założonych celów
istotnym punktem programu będzie także współpraca ze środowiskiem rodzinnym ucznia tak, by umiejętności i sprawności uczone/wzmacniane w szkole były kontynuowane na gruncie rodzinnym; takie działanie pozwoli uczniom na osiąganie jak największej samodzielności i zaradności w życiu codziennym dzięki czemu poczują się ważni i docenieni

Cele główne programu:

kształtowanie umiejętności samodzielnego przygotowania posiłku
nauka umiejętności kulturalnego spożywania posiłku w towarzystwie innych osób
nauka umiejętności odpowiedniego zachowania się w restauracji
kształtowanie/wzmacnianie umiejętności w zakresie zakładania i zdejmowania odzieży i obuwia oraz układania na właściwe miejsce
kształtowanie/rozwijanie nawyków związanych z higieną osobistą i kulturą osobistą
wzmacnianie sprawności motorycznej

Treści programu

Program obejmuje następujące kierunki działania:
przygotowanie i spożywanie posiłków
kulturalne spożywanie posiłku
porządkowanie po posiłku
ubieranie i rozbieranie się
pielęgnacja i higiena osobista
sprawność motoryczna
bezpieczne poruszanie się

Formy, metody i organizacja pracy

Podstawowymi formami organizacyjnymi zajęć będą:
praca indywidualna
praca zespołowa
praca zbiorowa

Metody prowadzenia zajęć będą służyć realizacji założonych celów programowych, a zatem:
metody oparte na obserwacji
metody oparte na słowie
metody praktycznego działania

Nauczyciel, by zachęcić ucznia do działania, będzie wykorzystywał metody prowokujące danego uczestnika do wspólnych doświadczeń. Prowadzący korzystać będzie z metod pedagogicznych wzbogaconych o własne pomysły i przemyślenia.
Będą to m.in.:
uczenie się przez naprowadzanie: uczenie się przez podpowiadanie fizyczne, z wykorzystaniem gestów, konkretów oraz werbalne, dzielenie czynności na etapy
uczenie się przez odtwarzanie

Program zakłada jak najczęstsze stosowanie wyraźnych wzmocnień dla każdego ucznia po bezpośrednim wystąpieniu oczekiwanego zachowania.

Treści programowe
Umiejętności operacyjne. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
Ilość godzin
Przygotowanie i spożywanie posiłku
Uczeń:
kładzie podkładkę pod talerz
przygotowuje naczynia i odpowiednie sztućce do posiłku
wyciąga pieczywo do przygotowania kanapek
smaruje kanapkę margaryną, pasztetem czy też serkiem
kładzie na kanapkę wędlinę, ser, warzywa
kroi warzywa w plastry lub w kawałki
posługuje się sztućcami samodzielnie lub ze wsparciem: prawidłowo trzyma sztućce w dłoni, nabiera pokarm i widelec, uczy się kroić nożem i widelcem
nalewa herbatę do kubka
odróżnia produkty jadalne od niejadalnych
kształtowanie umiejętności gryzienia i żucia – Damian
kształtuje umiejętność obierania owoców: Damian, Karol (uczy się ściągać skórkę z banana)
46
Kulturalne spożywanie posiłku
Uczeń:
nie przeszkadza innym podczas spożywania posiłku w klasie i w restauracji
zachowuje dobre maniery podczas spożywania posiłku: nie je palcami, nie zapycha się kęsami jedzenia, nie rozrzuca jedzenia
zachowuje zasady bezpieczeństwa
utrzymuje prawidłową postawę podczas siedzenia przy stole
utrzymuje czystość na stole
wie, że śmieci wyrzucamy do kosza
stosuje chusteczkę do wycierania twarzy, rąk podczas spożywania posiłku
odnosi talerze na właściwe miejsce po zjedzonym posiłku będąc w restauracji
stosuje zwroty grzecznościowe w restauracji w formie werbalnej/niewerbalnej: Dzień dobry, Do widzenia, Dziękuję
45
Porządkowanie po posiłku
Odnosi naczynia do zlewu w klasie oraz na właściwe miejsce będąc w restauracji
myje naczynia samodzielnie lub ze wsparciem: Nikola, Karol z wykorzystaniem gąbki i płynu do mycia naczyń
uczy się trzymania konkretnego naczynia w dłoni podczas mycia- Karol
kształtuje umiejętność dozowania odpowiedniej ilości płynu na gąbkę
uczy się wycierania naczyń na sucho -Karol oraz wzmacnia tę umiejętność – Damian, Nikola
odkłada naczynia do szafki
chowa odpowiednie produkty do lodówki
chowa nie wykorzystane pieczywo do pojemnika
wyciera stoły na mokro i na sucho: ze wsparciem Karol
uczy się zamiatania śmieci
40
Ubieranie i rozbieranie się
Uczeń:
uczy się nakładanie i zdejmowania poszczególnych części odzieży- Karol/ wzmacnia tą umiejętność – Damian, Nikola
uczy się odwracania odzieży na właściwą stronę: Karol, wzmacnia tą umiejętność: Nikola, Damian
wzmacnia umiejętność samodzielnego zdejmowania i wkładania obuwia – Karol
uczy się sznurowania obuwia: Nikola/ uczy się wybranych elementów sznurowania – Karol
uczestniczy w ćwiczeniach dobierania poszczególnych elementów garderoby do odpowiednich części ciała
wdraża się do stosowania odpowiedniej odzieży w zależności od warunków pogodowych
uczeń uczy się zapinania i rozpinania rzepów zasuwania i rozsuwania suwaka- Karol
uczy się zapinania guzików- Nikola, Damian
uczy się wieszania odzieży wierzchniej na wieszakach w szatni zwracając uwagę na miejsce, w którym wisi zdjęci danego ucznia, ustawiania butów obok siebie -Karol, Damian
uczy się składania odzieży
uczy się prania skarpet i wieszania ich na kaloryfer w szkole
30
Pielęgnacja i higiena osobista
Uczeń:
wdraża się do nawyku mycia rąk w konkretnych sytuacjach: po przyjeździe do szkoły, po korzystaniu z toalety, po zajęciach plastycznych i ruchowych, przed przygotowaniem posiłku, po powrocie z placu zabaw i w miarę potrzeb
uczy się, jak prawidłowo myć ręce- Karol
wdraża się do prawidłowego mycia zębów: uczy się nakładania odpowiedniej ilości pasty do zębów na szczoteczkę -Damian, Karol; wypluwania pasty do zębów- Karol, mycia szczoteczki po wykonanej czynności, umycia twarzy, odkładania szczoteczki i pasty do kubka, a kubka do szafki- Karol
uczy się wycierania rąk właściwym ręcznikiem-Karol
wdraża się do dbania o estetykę własnego wyglądu: czesze włosy grzebieniem, stosuje gąbkę do mycia po zajęciach ruchowych, stosuje dezodorant i balsam do ciała; ze wsparciem Karol i Damian
stosuje chusteczkę higieniczną do nosa ze wsparciem
35
Sprawność motoryczna
Uczeń:
wykonuje ćwiczenia głowy, ramion, tułowia, nóg ze wspomaganiem
wykonuje ćwiczenia samodzielnie, w parze lub zespołowo
wchodzi na drabinkę
wykonuje ćwiczenia rozciągające ze wspomaganiem
pomaga drugiej osobie w wykonywaniu ćwiczeń
10
Poruszanie się po ulicy
Uczeń:
kształtuje umiejętność bezpiecznego poruszania się po ulicy w drodze do restauracji i z powrotem do szkoły-Damian i Karol oraz wzmacnia ją -Nikola
kształtuje umiejętność bezpiecznego przechodzenia przez przejście dla pieszych-Damian i Karol oraz wzmacnia ją- Nikola
10

Ewaluacja programu

Ewaluacja niniejszego programu stworzy możliwość uzyskania informacji zwrotnej o tym, w jakim stopniu zaproponowane treści umożliwiają realizację zadań. Dzięki temu dowiemy się, jakie potrzeby i oczekiwania mają uczniowie wobec zajęć. Obserwacje prowadzone przez nauczyciela pozwolą na modyfikację programu wzbogaconego o nowe pomysły i doświadczenia. Ponadto pozwoli dostrzec wpływ przekazywanych treści na postawy, wiedzę i zachowanie uczniów, a zarazem stanowi podstawę do planowania dalszej pracy.