Przemoc psychiczna w związku. Konspekt zajęć wychowawczych w klasie III dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim

Konspekt zajęć wychowawczych dla klasy III dla uczniów upośledzonych w stopniu lekkim. Zajęcia muszą być zrealizowane bez oznak faworyzowania lub dyskryminowania którejkolwiek z płci.

TEMAT: Przemoc psychiczna w związku.

• Cel ogólny: uczennice i uczniowie wiedzą czym jest przemoc domowa oraz na czym polega przemoc psychiczna w związku.
• Cele operacyjne:
- uczennice i uczniowie wiedzą, co to jest przemoc domowa,
- rozumieją, na czym polega przemoc psychiczna,
- zabierają głos w dyskusji,
- znają przepisy kodeksu karnego dotyczące przemocy psychicznej,
- wiedzą, gdzie szukać wsparcia (w razie potrzeby).
• Środki dydaktyczne: karteczki, kolorowe zakreślacze.
• Metody pracy: dyskusja, mini wykład, praca zbiorowa, grupowa.
• Tok lekcji:
> Czynności organizacyjne: sprawdzenie listy obecności przez nauczycielkę,
- podanie celu lekcji;
• Czynności realizacyjne:
> Nauczycielka zadaje pytanie uczennicom i uczniom: z czym wam się kojarzy przemoc?, a następnie zapisuje na tablicy wypowiedziane skojarzenia; jeśli wśród skojarzeń pojawiły się jakieś dotyczące przemocy w rodzinie, w tym psychicznej, wówczas zostają one podkreślone.
> Nauczycielka podaje definicję przemocy domowej/przemocy w rodzinie, a w razie potrzeby wyjaśnia ją:
Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego), a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.(źródło: http://www.przemocdomowa.pl/index.php/czym-jest-przemoc - Specjalistyczna Poradnia Rodzinna ds. przeciwdziałania Przemocy)

> Nauczycielka dzieli klasę na 4 grupy, każdej z nich dając karteczki zawierające zestawy aktów przemocy z poleceniem zakreślenia wyłącznie form przemocy psychicznej (załącznik nr 1). Następnie wybrani przez grupę reprezentanci odczytują zakreślone formy przemocy, zaś nauczycielka koryguje ewentualne błędy.
> Nauczycielka zadaje pytania prowokując do dyskusji:
- czy kiedykolwiek zdarzyło wam się dopuścić którejś z wymienionych form przemocy?
- dlaczego zdecydowaliście się na taki akt?
- jak myślicie, z czego mogą wynikać takie zachowania?
- jakie zachowanie nie byłoby agresywne i krzywdzące?
> Nauczycielka odczytuje przepisy kodeksu karnego dotyczące przemocy, wyjaśnia je.
> Nauczycielka zwraca uwagę, że przepisy kodeksu karnego często definiują ofiarę przemocy jako kobietę, ale zarówno kobiety, jak i mężczyźni są ofiarami. Nauczycielka uczula uczniów, że oni też mogą paść ofiarą przemocy psychicznej i nie należy się tego wstydzić.
> Na zakończenie zajęć nauczycielka wskazuje z jakich form wsparcia można skorzystać w przypadku doświadczenia przemocy psychicznej. Dodatkowo każda uczennica i każdy uczeń otrzymują zestawy kilku załączników:
- załącznik nr 3 – formy przemocy i wsparcia,
- załącznik nr 2 – przepisy kodeksu karnego,
- załącznik nr 4 – pytania na sprawdzenie czy spotykasz się z przemocą w rodzinie?

Załącznik nr 1

GRUPA 1:
wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia; narzucanie własnych poglądów; obezwładnianie; karanie przez odmowę uczuć, szacunku, zainteresowania; stała krytyka; bagatelizowanie osiągnięć, wyolbrzymianie porażek; odpychanie; wmawianie choroby psychicznej; niszczenie własności; izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami); plucie; zaniechanie opieki; uniemożliwianie podjęcia pracy zawodowej przez obciążenie dodatkowymi obowiązkami domowymi.

GRUPA 2
domaganie się posłuszeństwa; zamykanie w pokoju/ubikacji/na balkonie; ograniczanie snu i pożywienia; degradacja słowna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie); ograniczanie dostępu do pomieszczeń; zastawianie drogi (np. wyjścia); stosowanie gróźb; szantażowanie; nastawianie rodziny i znajomych przeciwko komuś; stałe nachodzenie w domu i w pracy; kopanie; narzucanie swego towarzystwa; rozpuszczanie plotek i pomówień, stałe telefonowanie, wysyłanie sms-ów, e-maili, listów itp.

GRUPA 3
nie wpuszczanie do domu; dokładne rozliczanie z wydanych pieniędzy; składanie nieprawdziwych skarg na policji, do administracji osiedla, władz uczelni itp.; szturchanie; przechwytywanie numerów telefonów, adresów, kontaktów itp.; namawianie do seksu za pieniądze; czytanie cudzej korespondencji, e-maili, sms-ów, billingów; śledzenie i prześladowanie w internecie, śledzenie, zdobywanie danych o osobie bez jej zgody; wykręcanie rąk; przeglądanie zawartości komputera, szuflad, toreb i innych rzeczy osobistych.

GRUPA 4
wywoływanie poczucia winy; uderzanie w przedmioty (np. walenie ręką w stół); wymuszanie opieki nad sobą (udawanie choroby); szarpanie za włosy; zaniedbanie samego siebie w stopniu budzącym odrazę; ograniczanie kontaktów z dzieckiem; grożenie odebraniem dziecka; zmuszanie do seksu; grożenie rozwodem; umyślne stawianie niewykonalnych zadań; sprzedawanie wspólnej własności bez porozumienia z partnerem/-ką, odmawianie płacenia alimentów; umyślne stawianie zadań, z którymi ktoś ma trudność; szczypanie.

Załącznik nr 2
„Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych (w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego), a także innych osób wspólnie zamieszkujących lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.
Przestępstwo określane potocznie przemocą w rodzinie czy przemocą domową jest uregulowane w kodeksie karnym w art. 207, który brzmi:
Art. 207. § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Art. 207 § 3 definiuje kwalifikowany typ przestępstwa znęcania się. Mowa tu o zaistnieniu takiego skutku działania sprawcy, którym jest targnięcie się na swoje życie przez ofiarę przemocy. Dla zaistnienia przestępstwa nie jest istotne, czy ofiara dokona skutecznej próby samobójczej.
Poniżej znajdują się przykładowe przepisy kodeksu karnego, które mogą mieć zastosowanie do czynów sprawców przemocy domowej:
Art. 156. § 1. Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci:
1) pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia,
2) innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej lub znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Art. 157. § 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w Art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego.
§ 5. Jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwał dłużej niż 7 dni, a pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek.
Uwaga: w tym przypadku przydatne będzie posiadanie obdukcji lekarskiej, z której będzie wynikać ile dni trwał rozstrój zdrowia, a co za tym idzie, czy sprawa będzie się toczyć z oskarżenia publicznego (gdy rozstrój zdrowia trwa powyżej 7 dni), czy z oskarżenia prywatnego (poniżej 7 dni).

Załącznik nr 3
Najczęściej spotykane formy przemocy psychicznej:
• wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia,
• narzucanie własnych poglądów,
• karanie przez odmowę uczuć, szacunku zainteresowania,
• stała krytyka,
• bagatelizowanie osiągnięć, wyolbrzymianie porażek,
• wmawianie choroby psychicznej,
• izolacja społeczna (kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami),
• domaganie się posłuszeństwa,
• ograniczanie snu i pożywienia,
• degradacja słowna (wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie),
• stosowanie gróźb,
• szantażowanie,
• nastawianie rodziny i znajomych przeciwko komuś,
• stałe nachodzenie w domu i w pracy,
• narzucanie swego towarzystwa,
• rozpuszczanie plotek i pomówień,
• stałe telefonowanie, wysyłanie sms-ów, e-maili, listów itp.,
• składanie nieprawdziwych skarg na policji, do administracji osiedla, władz uczelni itp.,
• przechwytywanie numerów telefonów, adresów, kontaktów itp.,
• czytanie cudzej korespondencji, e-maili, sms-ów, billingów,
• śledzenie i prześladowanie w internecie,
• śledzenie,
• zdobywanie danych o osobie bez jej zgody,
• przeglądanie zawartości komputera, szuflad, toreb i innych rzeczy osobistych,
• wywoływanie poczucia winy,
• wymuszanie opieki nad sobą (udawanie choroby),
• zaniedbanie samego siebie w stopniu budzącym odrazę,
• ograniczanie kontaktów z dzieckiem,
• grożenie odebraniem dziecka,
• grożenie rozwodem,
• umyślne stawianie niewykonalnych zadań,
• umyślne stawianie zadań, z którymi ktoś ma trudność.

Gdzie szukać pomocy i wsparcia:

• Niebieska Linia. Telefon alarmowy dla rodzin z problemami alkoholowymi i uwikłanych w przemoc
Telefon Zaufania
42 681 80 07
93-133 Łódź, Kilińskiego 232
mopitu@hot.pl
• Wszystkie komisariaty policji 997 (lub 112 z telefonu komórkowego)

Załącznik nr 4
Odpowiadając na poniższe pytania, możesz sprawdzić, czy w Twoim życiu spotykasz się z przemocą w rodzinie.

Pierwsza grupa pytań:

• W rodzinie ludzie mogą się ze sobą kłócić; co się dzieje, kiedy ty i ta osoba nie zgadzacie się ze sobą?
• Czy kiedykolwiek zdarzyło ci się bać się tego kogoś?
• Czy kiedykolwiek ten ktoś zabraniał ci spotykania się z przyjaciółmi lub realizowania twoich planów zawodowych?
• Czy ciągle przepraszasz tego kogoś?
• Czy usprawiedliwiasz agresję tej osoby przed sobą lub przed innymi ludźmi?
• Czy ta osoba nadużywa alkoholu? Jak się zachowuje wtedy, kiedy pije? Czy ten ktoś kiedykolwiek uderzył cię lub zranił?
• Czy ten ktoś zniszczył w złości różne przedmioty stanowiące waszą wspólną własność?
• Czy zdarzyło się, że ta osoba zniszczyła w złości przedmioty należące do kogoś innego?

Druga grupa pytań:

• Kiedy w przeszłości dochodziło między wami do niezgody, kto stawiał na swoim?
• Czy jest ci trudno stanąć w obronie interesów swoich dzieci w obecności drugiej strony?
• Czy czujesz, że możesz rozmawiać z drugą stroną na równej pozycji?
• Opowiedz o tym jak doszło do rozstania - co do niego doprowadziło? Gdzie mieszkasz obecnie? Kto opuścił dom?
• Co się działo, kiedy się kłóciliście?
• Czy ten ktoś kiedykolwiek śledził cię (chodził za tobą) lub telefonował, kiedy nie miałeś/łaś na to ochoty?
• Jaki jest twój stan zdrowia? Czy byłaś/byłeś ostatnio w szpitalu (z jakiego powodu)?
• Czy ta osoba kiedykolwiek próbowała ci wmówić, że jesteś chory/a umysłowo?
• Czy kiedykolwiek sądziłeś/łaś, że ta osoba jest chora umysłowo?
• Jak są zorganizowane wasze finanse? Czy masz dostęp do konta bankowego? A ta osoba?
• Czy często czujesz się bezpieczniej/ wygodniej/ lepiej w oddzielnym pokoju, gdzie tego kogoś nie ma? W jakich okolicznościach to się dzieje?
• Jak sobie radzisz w kontakcie z tym kimś z negocjowaniem ważnych dla ciebie spraw?