Zadania placówek dla niewidomych i niedowidzących - zadania

Nauczanie osób niewidomych i niedowidzących opiera się na założeniu M. Grzegorzewskiej, że „dziecko niewidome jest dzieckiem normalnym umysłowo, o ile przyczyna, która pozbawiła je wzroku, nie uszkodziła kory mózgowej”. Zatem dzieci i uczniowie z wadą wzroku mogą zrealizować standardy podstawy programowej wychowania przedszkolnego, podstawy programowej kształcenia ogólnego dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, ale proces kształcenia wymaga odpowiedniego dostosowania warunków kształcenia do ich możliwości percepcyjnych i tempa uczenia się. Oznacza to, że do zrealizowania standardów często potrzeba im znacznie więcej czasu niż sprawnym rówieśnikom, a także zapewnienia odpowiednich metod i form pracy oraz specjalistycznych pomocy dydaktycznych.
Według M. Grzegorzewskiej zadania pracy rewalidacyjnej obejmują przywracanie zdrowia i umożliwienie rozwoju fizycznego, kompensowanie braków i uszkodzeń, korygowanie, usprawnianie i dynamizowanie, wykształcenie ogólne i zawodowe jednostki, jej rewalidację psychiczną i uspołecznienie. W stosunku do każdego rodzaju upośledzenia, działania te są inne, muszą być dostosowane do potrzeb i możliwości rozwojowych dziecka.
Cele i zadania pracy dydaktyczno-wychowawczej, rewalidacyjnej i opiekuńczej niewidomych i niedowidzących wynikają z zasad pedagogiki specjalnej ze szczególnym uwzględnieniem tyflopedagogiki i są dostosowane do rodzaju i stopnia niepełnosprawności wychowanków. Realizowane są one poprzez:
- dokonanie wnikliwej i wieloaspektowej diagnozy wychowanków przy współudziale specjalistów,
- wspieranie każdego wychowanka w harmonijnym, wszechstronnym rozwoju zgodnie z indywidualnymi potrzebami i możliwościami,
- przygotowanie do samodzielności i zaradności w życiu codziennym,
- pomoc w zdobywaniu umiejętności skutecznego komunikowania się i porozumiewania z otoczeniem,
- współpracę z rodzicami i opiekunami,
- kształtowanie właściwych postaw w stosunku do siebie i otoczenia.

Zadania szczegółowe mają na celu:
- stworzenie warunków do wszechstronnego, harmonijnego rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego wychowanków w zależności od ich potrzeb i indywidualnych możliwości psychofizycznych;
- umożliwienie uczniom pełnego rozwoju zainteresowań poznawczych, artystycznych i sportowych;
- zapewnienie uczniom specjalistycznej opieki pedagogicznej, psychologicznej, rewalidacyjnej oraz zdrowotnej w placówkach,
- współdziałanie z rodziną poprzez udzielanie jej wszechstronnej pomocy w wychowaniu
niepełnosprawnych dzieci;
- umożliwienie dzieciom i młodzieży podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, językowej, religijnej;
- kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich;
- kształtowanie prawości charakteru, poszanowania norm społecznych, wyrabianie wrażliwości, życzliwości, rzetelności i odpowiedzialności;
- kształtowanie pozytywnej motywacji do nauki;
- rozbudzanie poczucia obowiązkowości i dyscypliny oraz potrzeby poszanowania mienia społecznego i prywatnego;
- stworzenie warunków do osobistego uczestnictwa w życiu ośrodka, środowiska, rozwijanie samorządności;
- zapewnienie uczniom/wychowankom bezpieczeństwa, ochrony przed przemocą, uzależnieniami, demoralizacją oraz innymi przejawami patologii społecznej;
- współdziałanie ze szkołami ogólnodostępnymi w zakresie diagnozowania i rozwiązywania trudnych problemów dydaktyczno-wychowawczych dzieci niepełnosprawnych uczęszczających do tych szkół;
- prowadzenie działań edukacyjnych i profilaktyczno-wychowawczych w środowisku lokalnym.
W szkołach specjalnych dla niewidomych i niedowidzących, obok ogólnych celów i zadań kształcenia i wychowania, są realizowane cele rewalidacyjne:
- rozbudzanie aktywności ruchowej,
- rozwijanie dynamizmu poznawczego oraz aktywizacja pozostałych zmysłów,
- nabywanie umiejętności korzystania ze specjalnych urządzeń i środków dydaktycznych dla niewidomych i niedowidzących,
- wdrażanie do biegłego posługiwania się technikami nauki pracy dla niewidomych,
- przygotowanie do niezależności życiowej, osobistej, zawodowej i społecznej,
- kształtowanie ostaw integracyjnych,
- uczenie partycypacji kulturalnej,
- uczenie samokontroli wyglądu fizycznego, ruchowego, wysławiania się.

Kształcenie w placówkach dla niewidomych i niedowidzących odbywa się na następujących poziomach:
- Wczesnego Wspomaganie Rozwoju Dziecka,
- Przedszkola i Szkoły Podstawowej,
- Gimnazjum,
- Szkoły Przysposabiającej do Pracy,
- Liceum Ogólnokształcącego,
- Szkoły Zawodowej
- Szkoła Policealnej.

Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka nazywane również „Wczesną Interwencją", to zespół działań na rzecz niewidomego dziecka i jego rodziny od momentu stwierdzenia niepełnosprawności. Polega ono na wszechstronnym wspieraniu jego rozwoju i profesjonalnej pomocy udzielanej przez zespół specjalistów. W wyniku tych działań uzyskuje się diagnozę, określenie potrzeb i ustala metody pracy z dzieckiem.

Konkretne zadania wczesnej rewalidacji niewidzących, słabo widzących i niepełnosprawnych dzieci muszą być opracowane indywidualnie, mogą jednak zawierać następujące problemy:
- pomoc przy kontroli ułożenia głowy i przy odbiorze bodźców wzrokowych ( przy resztkach wzroku) lub fizjoterapia,
- pomoc przy chwytaniu i poznawaniu przy użyciu kolorowych przedmiotów o wyraźnych kształtach ( przy resztkach wzroku) lub przedmiotów o wyraźnej powierz nich lub wydających dźwięk ( przy braku wzroku) z pewnością jednak przedmiotów, które zaciekawią dziecko (skrzynka z „rozmaitościami” Georgiego),
- pomoc przy poruszaniu się oraz wykonywaniu czynności ruchowych ( turlanie się, siłowanie, pełzanie itp.) w połączeniu z bodźcami słuchowymi lub wyraźnie dostrzegalnymi bodźcami wzrokowymi znajdującymi się poza zasięgiem ręki,
-pomoc w rozwoju wzroku przy ćwiczeniach Low Vision,
- pomoc w rozwoju mowy, z jednej strony przez mowę towarzyszącą, to znaczy nie tylko przez opis rzeczy i akcji, ale także przez opowiadanie dotyczące wspólnego wykonywania czynności, z drogiej strony przez nazywanie przedmiotów i sytuacji,
- stwarzanie systemu komunikacji z dziećmi niemówiącymi lin głucho niewidzącymi przez wspólny ruch, podchwytywanie naturalnych gestów i wspólnie opracowany system znaków.
Strategia zabawy dzieci z uszkodzonym wzrokiem znacznie różnie się od sposobu zabawy dzieci widzących, ponieważ wrażenia słuchowe, dotykowe i zapachy odgrywają w niej większą rolę niż doznania wzrokowe.

Przedszkole
Głównym zadaniem oddziałów przedszkolnych jest przygotowanie dzieci do podjęcia nauki szkolnej oraz przygotowanie do życia, wyrabianie samodzielności i zaradności życiowej, prowadzenie szeroko pojętej rewalidacji.
Głównym celem pracy w przedszkolu jest pobudzenie i rozwój aktywności dzieci, ograniczonej przez brak bodźców wzrokowych.

W przedszkolu dla dzieci niewidomych występuje konieczność:
─ stymulacji i wykorzystania naturalnej w tym wieku ciekawości świata i dużego ładunku emocjonalnego, który w tym okresie rozwojowym zwykle ma charakter dodatni,
─ dostarczenia interesującego, konkretnego materiału poznawczego, uporządkowanego w zasadnicze schematy poznawcze, materiału wziętego z najbliższego otoczenia,
─ wyzyskanie żywej uczuciowości, która jest charakterystyczna dla tego okresu, przez ustalenie racjonalnych, przychylnych stosunków interpersonalnych. W tym czasie należy również przygotować dziecko niewidome do akceptacji kalectwa, ponieważ teraz zaczyna w pełni orientować się w swej odmienności,
─ okres przedszkolny to okres, kiedy rewalidator musi nauczyć dziecko z ciekawością posługiwać się dotykiem i już musi zacząć uczyć niewidomego wychowanka racjonalnego sposobu eksploracji dotykowej (analizującej i syntetyzującej),
─ okres przedszkolny musi być wykorzystany do ukształtowania w dzieciach wszystkich dyspozycji psychicznych i fizycznych, które są niezbędne do opanowania orientacji przestrzennej, oraz nauczenia ich właściwego zachowania zgodnego z przyjętymi zwyczajami i nakazami moralno - społecznych form kontaktu.

Szkoła Podstawowa i Gimnazjum
Szkoła Podstawowa i Gimnazjum umożliwia zdobycie wiedzy i umiejętności niezbędnych do uzyskania świadectwa ukończenia szkoły, przygotowuje do sprawdzianu i kontynuacji nauki zgodnie z możliwościami i zainteresowaniami uczniów.
Aby móc sprawnie i efektywnie funkcjonować osoba niewidoma musi opanować w pełni cztery bazowe umiejętności:
- samoobsługę,
- dobrą znajomość pisma punktowego,
- sprawne korzystnie z technologii komputerowej,
- samodzielne poruszanie się (orientacja przestrzenna)

Jednym z najważniejszych problemów dla dziecka niewidomego i niedowidzącego jest nauka czynności życia codziennego. Powinno ono nauczyć się wykonywania ich samodzielnie. Szczególnie ważne jest, by dziecko nauczyło się:
- higieny osobistej i dbania o wygląd zewnętrzny ( pielęgnacja ciała, ubieranie i rozbieranie się, dbałość o odzież itp.)
- wykonywanie prac domowych ( sprzątanie, pranie, gotowanie, nakrywanie do stołu, posługiwanie się narzędziami kuchennymi itp.)
- zachowanie się w różnych sytuacjach życiowych ( przedstawienie się, witanie, zachowanie przy stole, zakupy, telefonowanie itp.)
- samodzielne poruszanie się w domu i w otoczeniu
W procesie uczenia się tych czynności należy dążyć do algorytmizacji czynności tzn. bardzo szczegółowo i dokładnie tłumaczyć niewidomemu poszczególne operacje. Spowoduje to dość precyzyjne wykonanie danej czynności bez niczyjej pomocy. Należy też położyć nacisk na metody heurystyczne czyli uczyć rozwiązywania problemów. Trzeba również kształcić nastawienie, ze nie można poddawać się trudnościom. Umiejętność wykonywania czynności dnia codziennego buduje u niepełnosprawnych poczucie własnej wartości, a i oni są lepiej postrzegani w społeczeństwie.

Dziecko, które rozpocznie ćwiczenia dotyku już w wieku 6 lat, a następnie naukę pisania i czytania, ma większą szansę efektywnego opanowania systemu brajla dzięki kształtowaniu od podstaw odpowiednich nawyków. Dla odmiany dziecko rozpoczynające naukę brajla w wyższych klasach szkoły podstawowej lub w gimnazjum napotyka na większe trudności w opanowaniu pisma, musi się bowiem przestawiać z percepcji wzrokowej na dotykową. Aby ten proces ułatwić, a jednocześnie wykorzystać posiadane już umiejętności, można porównywać litery płaskie z literami brajlowskimi.
Przed rozpoczęciem nauki systemu brajla dobrze jest poznać właściwości psychofizyczne ucznia, a w ślad za tym - dostosować program i tempo nauczania do jego indywidualnych potrzeb. W trakcie realizacji programu nauczania w zakresie przedmiotów ogólnokształcących w szkole podstawowej i gimnazjum uczeń powinien stale podnosić umiejętność posługiwania się brajlem, aby doskonalić biegłość we władaniu tym pismem i poznawać kolejne sfery jego zastosowania. Tak więc w miarę nauczania matematyki uczeń powinien rozszerzać znajomość Międzynarodowej Brajlowskiej Notacji Matematycznej, a gdy przyjdzie czas na naukę języka obcego – opanować dodatkowe znaki alfabetu danego kraju.
Wśród uczniów z uszkodzonym wzrokiem, uczęszczających do szkół ogólnodostępnych, znacznie przeważają dzieci słabo widzące. Część z nich nie jest zagrożona postępującą utratą wzroku. W takim przypadku nie jest konieczna nauka brajla, chyba że dziecko chce poszerzyć swoje umiejętności bądź ma kontakt z niewidomymi. Można je wtedy zapoznać z alfabetem brajla. Warunkiem jest jednak nauka za pomocą dotyku. Czytanie tego pisma wzrokiem jest niewskazane chociażby z uwagi na brak kontrastu pomiędzy drukiem a papierem; grozi to również zmęczeniem wzroku.
Do nauki brajla należy natomiast zachęcać dzieci słabo widzące, których stan wzroku może ulec pogorszeniu.
Do szkół ogólnodostępnych trafiają również dzieci z dysfunkcją wzroku i jednocześnie z niedoborami intelektualnymi. W takim przypadku sposób postępowania z dzieckiem musi być ustalony w porozumieniu z odpowiednimi specjalistami. Należy pamiętać, że na efekty pracy z takim dzieckiem zwykle trzeba długo czekać. Być może nie osiągnie ono zbyt dużego postępu w znajomości pisma brajla. Trzeba jednak wówczas położyć nacisk przede wszystkim na usprawnienie dotyku, stosując różnorodne ćwiczenia manipulacyjne, chociażby w oparciu o wspomniany już wyżej program Sally Mangold. Niektórym dzieciom z niedoborami intelektualnymi udaje się dojść do dość dobrych rezultatów w opanowaniu pisma brajla. Stymulowanie dotyku i zapoznawanie chociażby z literami, przyczynia się do rozwoju intelektualnego tych dzieci. Aby podjąć decyzję związaną z dzieckiem o ograniczonych możliwościach intelektualnych, trzeba zebrać jak najwięcej informacji o nim i dokonać wnikliwej obserwacji.
Umiejętność czytania i pisania systemem brajla przez ucznia niewidomego jest jednym ze sposobów wyrównywania szans w stosunku do pozostałych uczniów.
Znajomość pisma brajla pomaga uczniowi niewidomemu i słabo widzącemu być bardziej samodzielnym, także w życiu codziennym. Można przy jego pomocy opisywać: płyty, kasety, książki i dokumenty. Można też sporządzać różnego rodzaju spisy adresów i telefonów lub oznaczać produkty spożywcze i lekarstwa. Brajlowskie napisy i oznaczenia nanoszone są również na karty i inne gry, miary, wagi, termometry, zegarki itp. Znajomość brajla może niewidomym i słabo widzącym ułatwić zdobywanie wiedzy z różnych dziedzin nauki, techniki i kultury.
Dzięki burzliwemu rozwojowi elektroniki i informatyki, jaki charakteryzował dwa minione dziesięciolecia, powstało szereg urządzeń specjalistycznych, które zrewolucjonizowały rehabilitację i edukację osób z dysfunkcją wzroku. Podstawę dla wszystkich tych innowacji stanowi komputer. Osoby niewidome i słabo widzące wyposaża się w dodatkowe urządzenia i oprogramowanie, umożliwiające wzajemną komunikację pomiędzy komputerem i jego użytkownikiem. Do najważniejszych z takich wynalazków można zaliczyć:
- syntezatory mowy;
- monitory brajlowskie;
- mówiące i brajlowskie notatniki elektroniczne;
- drukarki brajlowskie;
- mówiące słowniki;
- urządzenia czytające na głos tekst drukowany;
- powiększalniki telewizyjne;
- lupy elektroniczne;
- programy powiększające znaki na komputerowym ekranie.
Wymienione wynalazki umożliwiają osobom niewidomym i słabo widzącym korzystanie z większości osiągnięć informatyki dostępnych ogółowi ludzi. Są to na przykład: edytory tekstów, słowniki i encyklopedie elektroniczne, skanery z programem rozpoznającym pismo, drukarki, karty dźwiękowe, modemy, czytniki CD-ROM itp.
Dzięki wszystkim tym urządzeniom współczesna technika oferuje niewidomym nowe możliwości, jakie do niedawna były dla nich nieosiągalne:
- niezależny dostęp do informacji tekstowej, uzyskiwany za pośrednictwem skanera, nośników danych lub modemu;
- samodzielność w przygotowaniu tekstu na komputerze i wydrukowaniu go na zwykłej drukarce.
Innymi słowy, komputer pełni dla osób niewidomych rolę niemal doskonałego lektora. Jeśli dana informacja znajduje się na nośniku cyfrowym, to może ona być odtwarzana za pomocą komputera wyposażonego w syntezator mowy bądź monitor brajlowski. Osoby słabo widzące mogą w tym celu posłużyć się powiększalnikiem telewizyjnym lub programem powiększającym znaki na ekranie.
Dzięki użyciu komputera z syntezatorem mowy lub monitorem brajlowskim osoba niewidoma może opracować niemal dowolny tekst i uzyskać go w formie czytelnej za pośrednictwem drukarki.
W szkołach dla dzieci niewidomych brak tablicy można w znacznym stopniu zrekompensować siecią komputerową.
Słuszne zatem jest stwierdzenie , że dzięki informatyce i elektronice rozwiązany został problem komunikowania się osób niewidomych ze światem ludzi widzących w zakresie informacji tekstowej. Ograniczenie to miało przez wiele stuleci negatywny wpływ na szanse zdobywania wiedzy przez osoby z uszkodzonym wzrokiem.

Celem kształcenia i wychowania w zakresie orientacji przestrzennej zdaniem
J. Kuczyńskiej- Kwapisz jest dążenie do najskuteczniejszego zmniejszania ograniczeń swobodnego poruszania się przez:
- zaznajomienie ucznia z możliwościami własnego ciała po to, by wytworzył sobie właściwy obraz swojej osoby,
- rozwijanie pozostałych zmysłów,
- wprowadzenie coraz to nowych pojęć,
- powiększanie i porządkowanie wiedzy o otoczeniu,
- rozwijanie zainteresowań,
- kształtowanie pożądanych cech charakteru,
- rozwijaniu u dziecka zaufania we własne siły i poczucia własnej godności,
- zwiększenie aktywności działania,
- rozwiązywanie problemów orientacji w celu podejmowania decyzji podczas samodzielnego chodzenia, opartego na własnej pamięci, a nie tylko na mechanicznym pamiętaniu szczegółów danej trasy.
Wymienione wyżej obszary stanowią wytyczne dla projektowania pracy terapeutycznej, uwzględniając wiek i możliwości ruchowe dziecka.

Pierwszy etap pracy terapeutycznej obejmuje, jak podaje J. Kuczyńskiej- Kwapisz:
• Doskonalenie schematu budowy ciała:
- uwzględnienie wielu nazw, określających tę samą cześć ciała,
- wprowadzenie określeń płaszczyzn ciała,
- wprowadzenie określeń osi ciała.
• Kształtowaniu pojęć przestrzennych,
- relacja między dzieckiem a przedmiotami,
- rozmiary, np. duży, mały,
-wymiary (czas, odległość, prędkość).
• -Ćwiczenia zmysłów:
-dotyku- rozróżnianie faktur,
-słuchu- rozróżnianie dźwięków, interpretacja ruchu ulicznego, wykorzystywanie cieni dźwięku, rozwijanie zmysłu przeszkód,
-węchu, - rozróżnianie zapachów i na tej podstawie wnioskowanie o znajdujących się w pobliżu pomieszczeniach,
- kinestetycznego- rozróżnianie, czy idzie się w górę czy w dół: po prostej drodze i pochyłej.
• Chodzenie z przewodnikiem:
- sposoby trzymania się przewodnika,
- pozycja osób niewidomych,
- zmiana kierunku poruszania się o 180 stopni,
- przechodzenie przez wąskie przejścia,
- zmiana trzymanej ręki przewodnika,
- przechodzenie przez drzwi i ich zamykanie,
-wchodzenie i schodzenie po schodach,
- siadanie na krześle w różnych sytuacjach.
• Sposoby bezpiecznego poruszania się niewidomego bez laski:
- ochrona przedramieniem górnych części ciała,
- ochrona przedramieniem środkowych części ciała,
- ochrona górnych i środkowych części ciała.
• Sposoby służące niewidomemu do określania swojego położenia:
- dotykowe określanie własnego położenia względem otaczających przedmiotów,
- ustawienie się równolegle względem jakiegoś przedmiotu i ustalenie kierunku marszu,
- sposoby systematycznego poznawania nowego pomieszczenia,
- dokładne poznanie swojej klasy , pokoju w internacie i stopniowo coraz dalszego otoczenia,
- nauka zwrotów o 90, 180, 360 stopni w prawą i lewą stronę,
- nauka chodzenia po prostej.
Etap drugi i trzeci pracy terapeutycznej zakłada bardziej złożone umiejętności w zakresie orientacji przestrzennej i dotyczy starszych wiekowo dzieci i młodzieży:
• Poznawanie nowych pojęć:
- dokładne poznawanie i posługiwanie się nazwami kierunków świata,
- pojęcia dotyczące posługiwania się laską,
- pojęcia określające trasę marszu,
- pojęcia dotyczące miasta,
- pojęcia dotyczące komunikacji,
• Ćwiczenia zmysłów:
- wykorzystanie pozostałych zmysłów w celu poznania otoczenia, ustalanie punktów i wskazówek orientacyjnych,
- sposoby znajdowania opuszczonych przedmiotów,
- posługiwanie się laską,
- rozróżnianie za pomocą dotyku laską rodzaju podłoża,
- interpretacja ruchu ulicznego,
- znajdowania cieni akustycznych,
- obserwowanie trasy autobusu i innych środków komunikacji, odnajdywanie sklepów i innych pomieszczeń po charakterystycznym zapachu.
• Ćwiczenia umiejętności posługiwania się długą laską:
- typ lasek,
- poznanie swojej laski,
- inne sposoby poruszania się,
- techniki diagonalne,
- dotykowe określenie za pomocą laski własnego położenia w stosunku do otoczenia,
- chodzenie z przewodnikiem i z laską,
- umieszczanie laski , gdy chwilowo nie jest potrzebna,
- dotykanie i badanie przedmiotów,
- technika dotykowa.
• Ćwiczenia innych umiejętności:
- posługiwanie się mapami wypukłymi, modelami itp.
- samodzielne chodzenie po bezpiecznym terenie,
- zwracanie się o pomoc i umiejętność korzystania z niej,
- odmawianie proponowanej pomocy,
- powtórzenie i doskonalenie technik chodzenia z przewodnikiem,
- korzystanie z komunikacji miejskiej,
- samodzielne chodzenie po ulicach o małym natężeniu ruchu,
- zasady poruszania się w centrum miasta.

Zadania Szkoły Przysposabiającej do Pracy:
- przygotowanie do wykonywania prostych czynności pomocniczych w zakresie
funkcjonujących klasopracowni,
- stworzenie warunków do samorealizacji młodzieży niepełnosprawnej zgodnie z zainteresowaniami i możliwościami psychofizycznymi oraz pełnienia ról społecznych w dorosłym życiu,
- rozwijanie sprawności manualnej,
- wyposażenie w wiedzę przydatną w czasie wykonywania zajęć praktycznych,
- zapoznanie uczniów z materiałami, narzędziami, maszynami i urządzeniami potrzebnymi
w przyszłej pracy oraz doskonalenie umiejętności posługiwania się nimi,
- rozwijanie umiejętności wykonywania prostych czynności technologicznych,
- doskonalenie i wykorzystanie umiejętności posługiwania się sprzętem komputerowym i
multimedialnym,
- wdrażanie do poszanowania pracy własnej i innych oraz własności społecznej,
- wdrażanie do odpowiedzialności, ładu, porządku, przestrzegania przepisów bhp,
- przygotowanie do pracy w warunkach chronionych
- budzenie zainteresowań pracą w różnych zawodach poprzez uczestniczenie w wycieczkach
poznawczych organizowanych na potrzeby poszczególnych dziedzin.

Jeśli chodzi o szkoły ponadgimnazjalne to liceum zapewnia wykształcenie ogólne, a szkoła zawodowe wykształcenie zawodowe niezbędne do wykonywania wybranego zawodu zgodnie z indywidualnymi możliwościami ucznia, przygotowuje do uzyskania kwalifikacji zawodowych, przygotowuje do dalszej nauki w innych szkołach, wdraża do samokształcenia i systematycznego podnoszenia wiedzy zawodowej, technicznej i ekonomicznej, wyrabia szacunek do pracy. Najbardziej popularne kierunki w kształceniu zawodowym to: technik prac biurowych, technik masażysta, technik mechanik i ślusarz technik realizacji dźwięku, technik tyfloinformatyk.
Reasumując ogólnym celem i zadaniem kształcenia uczniów z wadą wzroku jest ich maksymalny rozwój, przygotowanie do pełnienia ról społecznych (zawodowej, rodzinnej), życia społecznego i kulturalnego w integracji ze środowiskiem pełnosprawnych.
Cele rewalidacyjne eksponują:
- maksymalną aktywność i usamodzielnienie uczniów,
- rozbudzenie potrzeb i aspiracji z jednoczesną oceną realnych możliwości,
-systematyczną korektę wad i zaburzeń funkcji organizmu,
- usprawnianie zachowanych funkcji organizmu i możliwości psychofizycznych.
Zakładane cele i zadania powinny służyć przede wszystkim wspieraniu rozwoju każdego ucznia w różnych sferach. Będą się różniły w zależności od możliwości i potrzeb ucznia. Właściwa edukacja i rehabilitacja zapobiega powstawaniu złych nawyków, ułatwia szybsze opanowanie technik adaptacyjnych, a z tym wiąże się usamodzielnienie i niezależność życiowa. A przecież o to właśnie chodzi, żeby osoby z niepełnosprawnością (nie tylko niewidome i słabowidzące) w miarę swoich i technologicznych możliwości mogły żyć, uczyć się i pracować na równi z osobami pełnosprawnymi.