Scenariusz zajęć zespołu samokształceniowego "Jak uatrakcyjnić zajęcia lekcyjne - nauka przez zabawę"

Uczestnicy: nauczyciele i wychowawcy SOSW w Mosinie
Forma zajęć: warsztaty
Data odbycia: 13 grudnia 2006 rok
Prowadzące: Danuta Surdyk, Małgorzata Dąbrowska

Wstęp:
1.Omówienie specyfiki nauczania dzieci z upośledzeniem umysłowym i innymi dysfunkcjami intelektualnymi – praca techniką „burza mózgów”.
2. Stworzenie listy zawierającej niezbędne wytyczne pracy pedagoga specjalnego.

(Poniższy fragment scenariusza w pierwotnej wersji sporządzono w formie tabelarycznej - dop. red.)

Podejście pedagogiczne
Działanie nauczyciela
1. wyjście od konkretu
Prezentacja przedmiotu, zjawiska, sytuacji, człowieka
2. nawiązanie do doświadczeń dziecka.
Podanie sytuacji znanej dziecku osobiście
3. sposób komunikowania się.
Używanie imienia, kontaktu wzrokowego, gestu
4. odnoszenie nauczanej wiedzy, umiejętności do praktyki Podanie przykładu zastosowania w życiu.
5. powracanie do zdobytych umiejętności, wiadomości.
Zaczynanie zawsze od poznanej wcześniej wiedzy czy umiejętności
Jak najczęstsze utrwalanie opanowanej wiedzy czy umiejętności
6. częste motywowanie do pracy. Stosowanie pochwały, zachęty werbalnej i niewerbalnej skierowanej do konkretnego ucznia,
7. pozytywne ocenianie nawet małych efektów.
Zauważenie każdej zmiany na lepsze, podkreślenie ważności wysiłku dziecka
8. zaangażowanie pozytywnych emocji
Stosowanie różnych form pracy: indywidualny pokaz umiejętności dziecka, współpraca grupowa ,zdrowa rywalizacja.
9. przemienność stosowanych form pracy
Pobudzanie różnych sfer poznawczych, wzrokowej, słuchowej, działaniowej.
10..Łączenie nowej wiedzy i umiejętności z wcześniej pozyskanym doświadczeniem Wskazanie miejsca, jakie zajmie pozyskana wiedza czy umiejętność w dotychczasowej wiedzy i doświadczeniu życiowym dziecka.

3. Podanie przykładów z praktyki nauczycielskiej na podstawie przedmiotów : j. polski i matematyka, ilustrujących powyższe podejście pedagogiczne – praca w grupie.

Tematy do pracy grup:
J. polski - „Umiejętność redagowania listu i okazjonalnych życzeń”
Matematyka – „ Obliczamy budżet domowy-jak gospodarować pieniędzmi”, „Co to jest procent, umiejętność obliczania procentów”
Rozwinięcie:
4. Założenie pozytywnego oddziaływania zabaw edukacyjnych na motywację do pracy dzieci z dysfunkcjami intelektualnymi.
a) zabawa, jako naturalna aktywność dziecka,
b) zabawa, jako polisensoryczny sposób poznawania świata.
5. Przykłady zabaw do zastosowania w procesie dydaktycznym (tabela-załaczniki 1 i 2)
6. Podsumowanie tematu, podanie bibliografii i materiałów do wykorzystania.

załącznik 1
Nazwa zabawy
Opis zabawy
Przykład zabawy dydaktycznej

Lista skojarzeń
Pierwszy uczeń wpisuje na kartkę skojarzenie pasujące do omawianego zagadnienia, pojęcia czy osoby. Zagina kartkę ze swoją notatką i podaje dalej . Następni robią to samo. Nauczyciel odczytuje wypisane skojarzenia i omawia ich poprawność z uczniami.
Np. Podaj skojarzenia co do pojęcia Ziemia

Pytająca kolejka
Wskazany przez nauczyciela uczeń odpowiada na zadane przez niego pytanie , jeśli odpowiedź jest poprawna, uczeń może zadać pytanie na dany temat, komu innemu
Np. Pytanie z tabliczki mnożenia, liczby czterocyfrowe, rzeczowniki, kolory po angielsku…

Co się zmieniło ?
Wszyscy uczniowie dokładnie przyglądają się sobie i klasie. Ochotnik opuszcza klasę, a pozostali dokonują jakiejś istotnej zmiany. Zawołany z powrotem uczeń , ma wskazać zmianę. Może prosić o pomoc, pytając o kategorię zmiany.
Np. Uczniowie pozostający w klasie zmieniają miejsca. Kategoria zmiany: miejsce.

Uczący ruch
Na polecenie N, uczniowie wychodzą z ławek i zajmują wskazane miejsca lub wykonują zalecone ćwiczenie, w trakcie którego powtarzają treść do pamięciowego opanowania.
Np. Maszerowanie w rytm śpiewu piosenki (Hymn Polski), recytacja wiersza z pokazywaniem

Wesołe zdania
Krótką, lecz abstrakcyjną treść do zapamiętania, możemy przemienić w wesołe zdanie-klucz , które uczeń ma większą szansę zapamiętać.
Np. Nauka kolejności przypadków: Może Dziś Ciocia Będzie Na Miejscu Wujka

Zagadki naprowadzające
Zgadywanie nazw lub czynności będących tematem lekcji lub służących utrwaleniu. N. podaje pierwszą informację, tj. kategorię, do której należy zgadywane hasło. Przy braku odpowiedzi podaje kolejne informacje poczynając od najbardziej ogólnych.
Np. N. podaje kategorię do której należy pomyślany przez niego rzeczownik - np. „zwierzęta”. Następnie podaje naprowadzenie np. „jego nazwa składa się z 9 liter”, dalej „ma róg”.

A’ la krzyżówka
N. rysuje na tablicy ilość kratek zgodną z poszukiwanym wyrazem, będącym utrwalanym pojęciem. Następnie zadaje pytanie, którego rozwiązanie zaczyna się na literę będącą pierwszą literą poszukiwanego pojęcia,
Np. Pojęcie PROCENT,

Pierwsze pytanie :
- linia bez początku i końca,- znak x w matematyce,- mierzy, co uczeń umie…
Skojarzenia przedmiotowe
N. podaje hasło-klucz, U. podają skojarzenia dotyczące tego hasła w kontekście danego przedmiotu.
Np. j. polski-STÓŁ rzeczownik, 1 sylaba, 4-litery, nazwa przedmiotu, mebla, wyraz z ó…

Rysuj i pisz
Ilustrowanie zapisanych krótkich lecz trudnych treści schematycznym rysunkiem.
Np. Zilustrowanie regułki z j. polskiego; „Rzeczowniki, to nazwy ludzi, zwierząt, roślin…”