Rola turystyki i krajoznawstwa w kształtowaniu postaw i zaspakajaniu potrzeb młodzieży, czyli zalety wycieczki szkolnej. Materiał szkoleniowy rad pedagogicznych

Materiał szkoleniowy rad pedagogicznych:
Rola turystyki i krajoznawstwa w kształtowaniu postaw i zaspakajaniu
potrzeb młodzieży, czyli zalety wycieczki szkolnej

Działania wychowawcze powinny przebiegać z zachowaniem właściwego stosunku człowieka do przyrody, do innych ludzi, ich kultury ale również do samego siebie. Ogromną rolę wychowawczą odgrywają wycieczki, gdyż:
• kształtują pozytywne cechy charakteru, wpływają na postawy, poglądy, przekonania oraz uznawane wartości, zasady współżycia i współdziałania w grupie koleżeńskiej,
• są doskonałymi formami wypoczynku, wyrabiają nawyk racjonalnego i pożytecznego spędzania czasu wolnego, dostarczają wielu wrażeń, radości, satysfakcji,
• regenerują siły do pracy w szkole, podnoszą sprawność fizyczną, uczą wytrwałości i współzawodnictwa, integrują grupę,
• mają duży wpływ na rozwój intelektualny, pomagają w kompensacji niepowodzeń szkolnych,
• rozwijają indywidualne zamiłowania i zainteresowania,
• zbliżają człowieka do naturalnych warunków przyrody.

Diagnoza zespołu klasowego doprowadziła do wniosku, że przede wszystkim muszę wpłynąć na przezwyciężenie biernej postawy większości wychowanków. Zadałam sobie pytanie w jaki sposób to uczynię?
Myślę, że jedna z form zmagania się z tym problemem będzie wycieczka. Mam tu na uwadze różne jej rodzaje: piesze, rowerowe, autokarowe.
W niniejszym materiale postaram się omówić zalety tej formy wychowania.
Po pierwsze wycieczki mają ogromny wpływ na budzenie wrażliwości młodego człowieka. Sprzyjają rozwojowi życia emocjonalnego, estetycznego przy jednoczesnej umiejętności przetwarzania zdobytej wiedzy. Należą one do najbardziej aktywnych form kształtowania osobowości dzieci i młodzieży.
Po drugie wycieczka wiąże naukę z życiem. Zwalcza werbalizm i formalizm – bariery nowoczesnego procesu kształcenia. Bezpośrednia obserwacja zjawisk wzbudza żywe zainteresowanie otoczeniem, sprzyja świadomemu rozwojowi wiedzy.
Radość wspólnych przeżyć jest ważnym elementem rozwoju osobowości młodzieży.
Wycieczki wyzwalają krytycyzm, samodzielność myślenia, otwartość umysłu, intelekt. Przyczyniają się do wytworzenia wspólnoty z tym wszystkim, co polskie: polski krajobraz, rodzinny folklor, wytwory cywilizacji.
Forma ta stwarza naturalną okazję kształtowania wśród młodzieży umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, współpracy, współdziałania w grupie oraz wdrażania do kulturalnego zachowania się. Sprzyja wyrabianiu wytrwałości i kształtowaniu silnej woli. Wyzwala okazję wykazania się uzdolnieniami, inwencją twórczą, aktywną postawą wobec otoczenia.
Wycieczki są szkołą wyrażania przeżyć estetycznych. Kontakt z oryginałem (dziełem, obiektem) jest jednym z podstawowych warunków istoty przeżycia dzieła sztuki. Dzieło widziane w książce uwrażliwia inaczej niż to widziane bezpośrednio.
W trakcie wycieczki wdraża się młodzież do dbałości o własny rozwój fizyczny, troskę o higienę. Poprawa się samopoczucie i budzi optymizm życiowy.
Wycieczka pozwala łączyć wychowanie i integracje wiedzy zdobywanej na języku polskim, historii, wiedzy o społeczeństwie, przyrody, geografii.
Uważam, iż ma to szczególne znaczenie w grupie młodzieżowej, w której większość czuje antypatie do książki i wiedzy teoretycznej przekazywanej na lekcji. Bezpośredni, namacalny kontakt z tym, co nowe, nieznane, a wartościowe uczy i pomoże przynieść wymierne efekty.
Zdaję sobie sprawę, że proces wychowania i każda innowacja z nim związana są ryzykowne, jednakże w trosce o powierzoną mi młodzież muszę próbować.
Zaobserwowano, że uczniowie sprawiający problemy wychowawcze w szkole, na wycieczce pozytywnie zaskakują . Stają się spokojni, opanowani, weseli.
Wymienione zalety turystyki powinny mobilizować nauczycieli do organizacji wycieczek dla swych uczniów. Zaznaczam, organizacja tej formy kształcenia i wychowania nie jest łatwa, gdyż wymaga umiejętności prowadzenia dialogu zarówno z uczniami jak i ich rodzicami, a gdy weźmiemy pod uwagę nową podstawę programową i limit godzin na jej realizację również z dyrekcją szkoły.

Opracowanie: Celina Mioduszewska, Wysokie Mazowieckie


Bibliografia:
A. i M. Gumowscy, Program wychowawczy; Praca wychowawcy klasowego oparta na turystyce, krajoznawstwie i wiedzy ekologicznej, Gdańskie Wyd. Oświatowe, Gdańsk 1999