Droga do zdobycia efektywnej wiedzy. Nauczanie tradycyjne a współczesna edukacja on-line

Wraz z rozwojem edukacji, wyrażającym się stałym dostosowywaniem programów kształcenia wykorzystywane są coraz to nowsze technologie nauczania. Dynamiczny rozwój informatyki, popularyzacja dostępu do Internetu oraz tworzenie na coraz większą skalę materiałów multimedialnych spowodowały powstanie i popularyzację e- learningu, jako sposobu prowadzenia zajęć. Elastyczność tego rozwiązania i łatwość w dostępie do wiedzy dzięki Internetowi przyczyniły się do wykorzystania kształcenia elektronicznego m.in. przez szkoły.

Zanim podejmę rozważania dotyczące tego zagadnienia, wyjaśnię pojęcie nauczania. Nauczanie – to zorganizowana, systematyczna i planowa praca nauczyciela z uczniami mająca na celu wywołanie pożądanych, trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości pod wpływem uczenia się i opanowywania wiedzy, przeżywania wartości i działań praktycznych. Proces ten obejmuje więc nie tylko działalność nauczycieli, lecz i uczących się.

Nauczanie tradycyjne odbywa się w społeczności klasowej wśród grupy rówieśników i oparte jest na bezpośredniej relacji uczniów z nauczycielem. W codziennej pracy z uczniami nauczyciel organizuje tok pracy wychowanków, stosując określone zabiegi metodyczne, wywołując odpowiednie działania uczniów. Jedną z ważniejszych czynności nauczycieli w procesie nauczania jest podawanie uczniom wiadomości w sposób systematyczny i dostosowany do ich poziomu umysłowego oraz pobudzanie ich do własnej aktywności, zachęcanie do formułowania własnych wniosków na podstawie uzyskanych informacji. Wyniki praktycznego działania uczniów poddawane są stałej kontroli i korekcie nauczyciela oraz stanowią podstawę do oceny prawidłowego przebiegu procesu nauczania. Nauczyciel w procesie nauczania wykorzystuje tradycyjne środki dydaktyczne m.in. podręcznik, mapy, diagramy, tablica z kredą.

Technika współczesna stawia do dyspozycji nauczycieli i uczniów różnorodne urządzenia, umożliwiające intensyfikację procesów przekazywania, przyswajania i utrwalania wiedzy oraz umiejętności. Urządzenia te ułatwiają stosownie metod aktywizujących, zapewniających nie tylko trwałe opanowanie wiadomości, ale i kształtowanie umiejętności ich praktycznego stosowania w przyszłej działalności zawodowej i społecznej.
W wyniku postępu nauk technicznych nieustannie wzbogaca się asortyment urządzeń przydatnych do nauczania w szkolnictwie. Do takich urządzeń stosowanych w codziennej praktyce można zaliczyć: tablice, urządzenia projekcji świetlnej, urządzenia do wzmacniania zapisu i odtwarzania dźwięku, środki audiowizualne, maszyny dydaktyczne, środki masowego przekazu, aparatura obrazu przestrzennego, itp., dzięki którym niewątpliwie może podnieść się efektywność procesu dydaktycznego: nauczania i uczenia się.

Model Nauczania tradycyjnego można uzupełnić i wesprzeć nauczaniem zdalnym, które znalazło zastosowanie w procesie nauczania. Edukacja on – line – to proces dydaktyczny prowadzony na dystans z zachowaniem bezpośredniego kontaktu uczestników procesu dydaktycznego.
Proces ten charakteryzują takie cechy, jak:
• dwustronna komunikacja niezależna od miejsca i czasu,
• komunikacja wielostanowiskowa,
• interakcja.
Nauczanie zdalne odbywa się bez konieczności obecności uczniów i opiera się na pośredniej relacji uczniów z nauczycielem, wśród wirtualnej grupy uczestników. Nauczanie na dystans jest związane ze stosowaniem najbardziej zaawansowanych technologii: komputerów, telewizji satelitarnej, cyfrowej łączności telekomunikacyjnej, środków multimedialnych. Różnorodność i wielość nowoczesnego, złożonego sprzętu, i nowoczesnych metod działania stawia duże wymagania osobom uczestniczącym w procesie nauczania na dystans, a w szczególności nauczycielom prowadzącym zajęcia. Zajęcia prowadzone metodami zdalnymi wymagają od nauczyciela znacznie dokładniejszego przygotowania niż w przypadku zajęć prowadzonych metodami stacjonarnymi oraz wspomagania procesu samodzielnego uczenia się. W pracy z uczniami nauczyciel posługuje się aktywnymi metodami, pracuje w oparciu o obraz, dźwięk, prezentacje multimedialne. Warto zaznaczyć, że materiały znajdujące się na danej platformie e – learning są dostępne dla ucznia o każdej porze, a materiał, który musi opanować uczeń – może być rozłożony na poszczególne partie, dostosowana do własnego tempa, czasu i możliwości.

Z punktu widzenia prowadzenia procesu dydaktycznego metody zdalne można podzielić na:
a) zdalne on – line – wymagające komunikacji bezpośredniej,
b) korespondencyjne konwencjonalne – przesyłanie materiałów zwykłą pocztą,
c) korespondencyjne elektroniczne – przesyłanie materiałów drogą elektroniczną, np. za pomocą poczty elektronicznej, przez radio i telewizję bez potrzeby bezpośredniej komunikacji nauczyciela i uczniów.

Wielkie wyzwania, jakie stawia współczesny świat stawiają przed nami zadanie myślenia innowacyjnego i alternatywnego.
Postęp w edukacji staje się niezbędnym czynnikiem lepszego przygotowania dzieci i młodzieży do pracy zawodowej, życia społecznego i samorealizacji każdej jednostki. Technika przenika do wszystkich dziedzin działalności człowieka, trudno więc wyobrazić sobie nowoczesną dydaktykę bez codziennego stosowania różnych i różnorodnych urządzeń technicznych. Efektywność kształcenia na odległość nie różni się od nauczania tradycyjnego. Co więcej Technologia nauczania na dystans pozwala na zdobywanie wykształcenia osobą niepełnosprawnym oraz tym, którzy pochodzą z odległych miejscowości. Obie formy kształcenia nawzajem mogą się uzupełniać. W Polsce jest to niedoceniana metoda prowadzenia procesu dydaktycznego, ze względu na złożoność problemów, jakie za tym stoją.


BIBLIOGRAFIA :

1. Lorens R., Nowe technologie w edukacji, PWN, Warszawa – Bielsko – Biała 2011.
2. Nowak A., Nowak – Winkowska K., Rycielska L., Szkoła w dobie Internetu, PWN, Warszawa 2009.
3. Koba G., Technologia Informacyjna, MIGRA 2002.
4. Szewczuk. W (red.), Słownik psychologiczny, wiedza Powszechna, Warszawa, 1979.