Człowiek człowiekowi... - tolerancja. Scenariusz lekcji

KONSPEKT ZAJĘĆ Z WYKORZYSTANIEM FILMU C.R.A.Z.Y.
(reż. J. M. Vallee, Kanada 2005).

Scenariusz godziny wychowawczej poświęconej zagadnieniu tolerancji.

Temat: Człowiek człowiekowi... - tolerancja.

Cele lekcji:

• kształcenie postaw tolerancji wobec odmienności;
• pokazanie tego, że odmienność może być twórcza i nas rozwijać;
• uświadomienie młodzieży, że każdy ma prawo do własnego zdania i życia;
• nauka postawy otwartej, pozbawionej nieuzasadnionej krytyki;
• przeciwdziałanie stereotypom;
• kształcenie umiejętności pracy zespołowej i podejmowania wspólnych decyzji.

Metody i formy pracy:

• dyskusja problemowa;
• burza mózgów;
• piramida priorytetów;
• praca indywidualna;
• zepołowa.

Środki i pomoce dydaktyczne:

• fragmenty filmu;
• definicja słownikowa pojęcia tolerancja;
• karty z zadaniami;
• brystol;
• artykuły papiernicze;
• ścieżka dźwiękowa z filmu C.R.A.Z.Y. (piosenki Patsy Cline i Charlesa Aznavoura).

Czas trwania: 2 jednostki lekcyjne.

Uczestnicy: uczniowie klasy I szkoły ponadgimnazjalnej, osoby niepełnosprawne (dysfunkcja ruchu, dysfunkcja wzroku, deficyty słuchu, zaburzenia zachowania) i ich w pełni sprawni rówieśnicy.

Przygotowanie sali: stoły połączone stoją pod ścianą, na środku krzesła, wszędzie rozłożone kartki z wartościami (zdrowie, miłość, przyjaźń i wiele innych). W tle w czasie zajęć odtwarzana jest muzyka z filmu jako motyw przewodni.

Przebieg lekcji:
a. część wstępna:
- Uczniowie wchodząc do klasy, losują kartki z napisanymi na nich wyrazami – każdy odnosi się do innej dziedziny (np. meble; materiały; artykuły szkolne itd...). W momencie, kiedy nauczyciel poprosi o stworzenie grup, usiądą w zespołach, których członkowie mają pasujące do siebie wyrazy. Osoby niepełnosprawne uczestniczą w zajęciach na takich samych zasadach, dostosowana jest jedynie forma przekazu – uczeń z deficytem słuchu ma dodatkowo wszystkie zadania i polecenia zapisane na kartce, osoba z dysfunkcją wzroku wszelkie materiały otrzymuje z powiększoną czcionką); osoby z zaburzeniami zachowania mogą nie uczestniczyć lub uczestniczyć częściowo w kolejnych ćwiczeniach, mają prawo do krótkich przerw i wyciszenia się w przypadku nadmiernej liczby bodźców).

- czynności organizacyjne.

b. część zasadnicza:

- Każda z osób na kartce wypisuje 5 ważnych dla niej wartości (może korzystać z tych, które są zapisane na kartkach rozrzuconych po klasie). Wszystkie przyklejane są na duży brystol i wieszane na tablicy. Uczniowie wybierają powtarzające się, zwracają jednak uwagę także na te, które występują 1 lub tylko kilka razy.
Omówienie ćwiczenia: Jesteśmy różni i mamy do tego prawo. Piękno tkwi w indywidualizmie. Bycie indywidualistą jest jednak trudne i często spotyka się z brakiem akceptacji ze strony otoczenia. Podsumowanie tego ćwiczenia jest wstępem do przygotowanej wcześnie projekcji.

- Projekcja przygotowanych przez prowadzącą fragmentów filmu ukazujących poszukiwania przez głównego bohatera (Zaca) własnej tożsamości i przynależności społecznej.
- Omówienie projekcji – wypowiedzi uczniów dotyczące tego, co wywarło na nich największe wrażenie. Próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego jakakolwiek odmienność budzi w ludziach strach i agresję.

- Dyskusja na temat tego, czym jest tolerancja – próba wypracowania wspólnej definicji i konfrontacja jej z definicją słownikową. Rozmowa dotycząca następujących zagadnień:
1. Dlaczego tak łatwo krytykujemy innych, gdy ich sposób życia odbiega od ogólnie przyjętych standardów?
2. Z czego wynika fakt postrzegania jakiejkolwiek odmienności jako czegoś nieodpowiedniego?
3. Czym jest prawdziwa tolerancji a nie twierdzenie, że jest się tolerancyjnym?
4. Jak postrzegamy głównego bohatera filmu i czy akceptujemy jego życiowe wybory?
5. Czy homoseksualizm dyskredytuje człowieka jako wartościowego członka społeczeństwa?
6. Dlaczego pewne tematy są zawsze tabu?

W związku z tym, iż jest to dyskusja, zakładamy pojawianie się wielu innych pytań, rezygnację z podanych lub wybiórczość.

- „Sprawdzenie tolerancji w praktyce” – nauczyciel prosi o stworzenie zespołów (odwołanie się do losowanych na początku zajęć kartek). Zadaniem grup jest wykonanie projektu „bezludnej wyspy”, na której może się znaleźć 5 obiektów, a rozbitkowie są różnej płci, orientacji seksualnej i wyznania (każda grupa otrzymuje kartę z zadaniami, które musi wykonać). Po wykonaniu zadań grupowych wszyscy tworzą jedną wyspę – muszą więc ze sobą rozmawiać i wspólnie podejmować decyzje.

INFORMACJE DODATKOWE:
- uczniowie muszą podejmować decyzje dotyczące wszystkich budynków i zasad obowiązujących na wyspie;
- pracują metodą priorytetów – wybierają rzeczy najważniejsze, pomijają mniej ważne;
- każda z osób współpracuje, nie ma liderów grup;
- w czasie tworzenia jednej wyspy pracują wszystkie zespoły, a praca poprzedzona jest prezentacją każdej z grup;

Omówienie ćwiczenia: Wypowiedzi uczniów dotyczące ich refleksji związanych z wykonywanymi zadaniami – trudności, sposoby rozwiązywania problemów.

c. część końcowa – podsumowanie:
- Wypowiedzi uczniów dotyczące zajęć – próba odpowiedzi na pytanie, jak być tolerancyjnym w nietolerancyjnym świecie. Swobodna dyskusja.
- Krótka prezentacja – zakończenie filmu (migawki). Interpretacja obejrzanego fragmentu.

Kamila Luiza Antoniuk


Załączniki:

a. Przykładowe wartości – miłość, przyjaźń, zrozumienie, akceptacja, życzliwość, pieniądze, wiara, rodzina, praca, wolność, szczęście, luksus, szczerość, harmonia, równość, dobroć.
b. Zadania do „bezludnej wyspy”:
- na wyspie może się znaleźć tylko 5 budynków;
- każda z osób jest innego wyznania;
- nie można samodzielnie podejmować decyzji, wszystkie muszą być omówione z pozostałymi członkami zespołu;

Zadania można dowolnie wymyślać, tak jednak, aby zespoły musiały pewne rzeczy przemyśleć i rozwiązać problem.