Kilka słów o inteligencji emocjonalnej

Uczucia odgrywają bardzo istotną rolę w kształtowaniu się osobowości dziecka, niejednokrotnie są źródłem jego działań, ponieważ to właśnie uczucia są procesami psychicznymi, które współdziałają z procesami poznawczymi. Nie od dziś wiadomo, że istotnym źródłem przeżyć emocjonalnych są kontakty międzyludzkie. Z badań wynika, iż większość dzieci rozpoczynających naukę w szkole podstawowej wykazuje się dojrzałością szkolną, w tym również emocjonalną adekwatną wieku. Co jednak z dziećmi, które takowej gotowości nie mają? Nie mogą one pozostać same ze swoimi problemami. Bardzo ważne jest udzielenie im wsparcia na każdym etapie rozwoju inteligenci emocjonalnej. „Inteligencja emocjonalna obejmuje umiejętność właściwej percepcji, oceny i wyrażania emocji, umiejętność dostępu do uczuć, zdolność ich generowania w momentach, gdy mogą wspomóc myślenie, umiejętność rozumienia emocji i zrozumienie wiedzy emocjonalnej, oraz umiejętność regulowania emocji tak, by wspomagać rozwój emocjonalny i intelektualny”(Salovey P., Sluyter D., 1999, Materiały ze szkolenia Inteligencja emocjonalna). Powyższa definicja wskazuje jak wiele umiejętności musi opanować dziecko. Jednakże nabycie kompetencji emocjonalnej z pewnością nie jest proste. Wiąże się z nią nie tylko świadomość własnych emocji, ale przede wszystkim zdolność dostrzegania emocji u innych i umiejętność ich nazwania. A nazwanie ich nierozerwalnie wiąże się z komunikacją. Zatem jednym z naszych głównych zadań jest nauczyć dziecko rozpoznawać uczucia kolegów i koleżanek zarówno od strony werbalnej jak i sygnałów niewerbalnych, które wysyła nasze ciało. Pokazanie dziecku, że ton głosu, mimika czy gesty mają bardzo duże znaczenie i nierozerwalnie łączą się z naszymi uczuciami i komunikacją, ponieważ zdolność nazywania doświadczeń emocjonalnych umożliwia komunikowanie emocji i odnoszenie ich do kontekstu oraz przeżyć innych ludzi. (Materiały ze szkolenia Inteligencja emocjonalna) Tak, więc jeśli dziecko dobrze rozpozna stan emocjonalny kolegi czy koleżanki - zadecyduje to o prawidłowej strategii jego działania. Analogicznie błędna percepcja z pewnością utrudni rozwiązanie problemu i podjęcie decyzji. Przede wszystkim nie zapominajmy o tym, że proces rozpoznawania i interpretowania emocji prowadzi do rozwoju empatii, a więc reagowania na stan emocjonalny drugiej osoby. Nawet badania wykazują, że dzieci obdarzone zdolnością rozpoznawania emocji u innych zdobywają wyższy statut społeczny, dzięki bardziej adekwatnym zachowaniom społecznym (Materiały ze szkolenia Inteligencja emocjonalna). Nie możemy również zapominać o tak istotnym składniku kompetencji emocjonalnej jak wyrażanie uczuć. Pokażmy więc dzieciom, że uczucia wyrazimy zarówno słowem jak i gestem czy mimiką twarzy, że wyrazimy je zarówno kolorem bądź też instrumentem.
Rozwijanie inteligencji emocjonalnej dziecka w domowym zaciszu wcale nie jest tak trudne jakby mogło się wydawać. Nie musimy mieć do tego specjalnie przygotowanych materiałów czy pomocy dydaktycznych. Wystarczą zdjęcia z gazet lub książeczek dla dzieci- przyglądajmy się tym obrazkom i wraz z dziećmi spróbujmy określić emocje towarzyszące bohaterom. Zaczynamy oczywiście od emocji podstawowych (radość, smutek, złość, gniew,) by powoli przejść do tych bardziej zaawansowanych. Również czytanie bajek może mieć charakter ćwiczenia rozwijającego inteligencję emocjonalną pod warunkiem, że porozmawiamy z dzieckiem na temat uczuć, które towarzyszyły bohaterowi w określonych sytuacjach, możemy je nawet narysować. Rozmawiajmy z dzieckiem o jego uczuciach, sygnalizujmy swoje emocje. Zadawajmy więc pytania: Co czujesz? Co czuje druga osoba? Więcej informacji i ćwiczeń z zakresu inteligencji emocjonalnej znajdą Państwo w następujących pozycjach książkowych:

• Goleman D. (1997) Inteligencja emocjonalna. Poznań, Wydawnictwo Media Rodzina of Poznań

• Dyrda B. (2004) Rozwijanie twórczości i inteligencji emocjonalne dzieci i młodzieży. Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls"

• http://www.omep.org.pl/teoria/86-rozwijanie-inteligencji-emocjonalnej-dzieci-szecioletnich-w-procesie-dydaktyczno-wychowawczym.html

• http://www.takwartozyc.pl/index.php?opcode=WYBIERZ_STRONE&param1=171

• Małyska M.: Rozmawiamy o uczuciach WSiP

• Dimitroca Z.: „Bajki niezapominajki”. Wybór wierszy dla dzieci. Lublin 2003.

• Montanari L.: Poznajemy język ciała. Techniki animacji oraz gry i zabawy dla dzieci i młodzieży. Kielce 2003.
• http://www.plastusiowo.plindex.php?option=com_content&task=view&id=97&Itemid=