Aktywizujące metody nauczania - warsztaty

Całość – ok. 120 min.
1. WSTĘP – 3 min.
- Pokażemy wam kilka ćwiczeń opartych na zagadnieniach z zakresu przedmiotów, których uczymy (biologii, chemii, fizyki, jęz. angielskiego) .
- Większość tych metod prawdopodobnie znacie i stosujecie, zatem niczego nowego się od nas nie dowiecie.
- Jednak być może w trakcie wykonywania ćwiczeń wpadną wam pomysły zaadaptowania tych metod do waszych zagadnień przedmiotowych lub też udoskonalenia czy też modyfikacji.
- Chciałybyśmy, aby były to zajęcia warsztatowe również dla nas, zatem zapisujcie te pomysły w trakcie trwania warsztatów, tak byśmy mogły się nimi wymienić pod koniec zajęć.

2. Jak urozmaicić nudną lekcję – 15 min.
- Podział na 4 zespoły
- Każdy zespół otrzymuje szary papier, pisaki i ksero z jakiejkolwiek lekcji z dowolnego podręcznika, np. lekcji chemii pod tytułem: „Woda w przyrodzie”
- Burza mózgów w zespołach – jak urozmaicić tę lekcję?
- Zebranie pomysłów

3. Urozmaicenie treści nudnego zadania z fizyki – 15 min.
- Praca w tych samych zespołach

4. Części ciała – 5 min.
- Połączyć się w dwa większe zespoły (z wyłączeniem anglistek), każdy zespół wybiera jedną osobę i ustawia ją na krześle
- Każdy zespół otrzymuje krzesło, zestaw kartek z nazwami części ciała w języku angielskim i szpilki oraz 1 lub 2 słowniki
- Zadanie – ubranie osoby na krześle w nazwy części ciała na wyścigi.

5. Podział na 3 zespoły pojęciowe z różnych przedmiotów – 5 min.
- Każdy uczestnik warsztatów otrzymuje jedno pojęcie, np.: biologia: akson, dwunastnica, protokooperacja, erytrocyt, płyn mózgowo – rdzeniowy, nisza ekologiczna; matematyka: dzielna, potęga, równanie pierwszego stopnia, logarytm, całka, funkcja; geografia: atlas, zlewisko, jezioro bezodpływowe, siatka kartograficzna, równonoc, południk.
- Grupa ma się dobrać w 3 zespoły według otrzymanych pojęć.
- Grupa pozostaje podzielona na te trzy zespoły w celu wykonania kolejnego zadania: zespół pierwszy – tłuszcze, drugi – cukry, trzeci – białka

6. Trawienie cukrów, tłuszczów i białek – 20 min.
- Każdy zespół otrzymuje atlas anatomiczny, pocięty na fragmenty tekst o procesie trawienia pewnych składników pokarmowych oraz tekst porównawczy na temat procesu trawienia innej grupy związków. (Np. Grupa „tłuszcze” otrzymuje pocięty na fragmenty tekst o trawieniu tłuszczów i pełny tekst o trawieniu białek). Na tej podstawie zespół ma przedstawić proces trawienia tej grupy związków, której dotyczy pocięty tekst, w formie krótkiego przedstawienia na sobie i dowolnych rekwizytach. W przedstawieniu nie może być narratora!
- Przedstawienie będzie oceniane i korygowane pod względem poprawności przez grupę posiadającą pełen tekst na temat trawienia danej grupy związków.

- Tłuszcze
Tłuszcze to estry gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych. Trawienie tłuszczów rozpoczyna się w dwunastnicy, do której uchodzi przewód żółciowy z wątroby oraz przewód trzustkowy. Wstępna faza trawienia tłuszczów to rozbicie ich na drobne kropelki (emulgacja) przez żółć. Dzięki emulgacji zwiększa się powierzchnia tłuszczu narażona na atak enzymu trawiącego – lipazy. Lipaza wytwarzana jest przez trzustkę. Trawienie właściwe tłuszczów polega na hydrolizie (rozbiciu) cząsteczki tłuszczu na glicerynę i wolne kwasy tłuszczowe przy udziale lipazy. Gliceryna i kwasy tłuszczowe są następnie wchłaniane z jelita cienkiego do krwi. Krew transportuje produkty metabolizmu tłuszczów do komórek ciała. Kwasy tłuszczowe mogą być w komórkach spalane w celu pozyskania energii lub też mogą być na nowo syntetyzowane w cząsteczki tłuszczu i przechowywane jako materiał zapasowy.
- Wielocukry – skrobia
Skrobia to polimer glukozy – długi łańcuch złożony z cząsteczek glukozy. Trawienie skrobi rozpoczyna się w jamie ustnej. Ptialina to enzym zawarty w ślinie, który tnie łańcuch skrobi na krótsze łańcuchy zwane dekstrynami. Trawienie dekstryn odbywa się w dwunastnicy, do której uchodzi przewód trzustkowy. Trzustka wytwarza kolejny enzym – amylazę trzustkową, która tnie dekstryny na pojedyncze cząsteczki glukozy. Glukoza jest następnie wchłaniana z jelita cienkiego do krwi. Krew transportuje glukozę do komórek ciała. Glukoza może być w komórkach spalana w celu uzyskania energii. Nadmiar glukozy zostaje zmagazynowany w wątrobie w postaci glikogenu czyli tzw. skrobi zwierzęcej – długiego łańcucha cząsteczek glukozy, który jest wykorzystywany przy niedoborze cukru we krwi.
- Białka
Białka to polimery aminokwasów – długie łańcuchy złożone z ponad 200 cząsteczek aminokwasów. Każde białko ma unikatową strukturę, która warunkuje jego funkcję w organizmie (np. białka budulcowe – mięśnie, regulujące – hormony itp.). Poszczególne gatunki organizmów żywych różnią się strukturą swych białek, im bliżej spokrewnione gatunki – tym bardziej podobne ich białka. Trawienie białek rozpoczyna się w żołądku. Ściany żołądka wytwarzają pepsynę – enzym tnący białka na krótsze łańcuchy zwane oligopeptydami. Trawienie oligopeptydów odbywa się w dwunastnicy, do której uchodzi przewód trzustkowy. Trzustka wytwarza kolejny enzym – trypsynę trzustkową, która tnie oligopeptydy na pojedyncze aminokwasy. Aminokwasy są następnie wchłaniane z jelita cienkiego do krwi. Krew transportuje aminokwasy do komórek ciała. W komórkach aminokwasy są syntetyzowane (łączone) w białka charakterystyczne dla danego organizmu. Białka nie są magazynowane lecz syntetyzowane w miarę potrzeb, tzn. na bieżąco. Aminokwasy ulegają spaleniu w komórkach w celu pozyskania energii wyłącznie w warunkach głodowych.

7. Rap do reakcji chemicznych. – (opcjonalnie – 15 min)
- W tych samych grupach napiszcie teraz wiersz lub rap wierszowany do jednej reakcji chemicznej.
- Reakcje:

Fotosynteza
Energia słoneczna chlorofil
6 CO2 + 6 H2O -> C6H12O6 + 6 O2
6 cząsteczek dwutlenku węgla 6 cząsteczek wody 1 cząsteczka glukozy 6 cząsteczek tlenu

Oddychanie komórkowe
C6H12O6 + 6 O2 -> 6 CO2 + 6 H2O + energia
1 cząsteczka glukozy 6 cząsteczek tlenu 6 cząsteczek dwutlenku węgla 6 cząsteczek wody

Fermentacja alkoholowa
drożdże
C6H12O6 -> 2 C2H5OH + 2 CO2
1 cząsteczka glukozy rozkłada się na 2 cząsteczki alkoholu etylowego 2 cząsteczki dwutlenku węgla

8. Reklama zespołu – 10 min.
- Napiszcie teraz reklamę swojego zespołu jako najlepszych nauczycieli na świecie. Nagrodą za najbardziej przekonującą reklamę będzie czekolada.

9. Jarmark pomysłów i ewaluacja – 10 – 15 min.
- Zbierzcie pomysły, które nasunęły się wam w trakcie wykonywania ćwiczeń, tzn jak je udoskonalić, zaadaptować, zmodyfikować i przedstawcie nam wraz z krótką recenzją naszych zajęć.