Jak zapewnić skuteczną dyscyplinę w klasie?

Dyscyplina często mylona jest ze stosowaniem kar. Kara ma wywołać skruchę za złe postępowanie. Dyscyplina natomiast wykształca samokontrolę i umiejętność osądzania sytuacji i swojego postępowania. Nie da się dyscypliny zastąpić karami.
Gdy dzieci pozostawia się sam na sam na zbyt długi okres czasu, albo nie uczy się , w jaki sposób należy się właściwie zachowywać, ich mózg nie wykształca umiejętności przechodzenia przez sekwencję: E-M-D (emocje – myślenie – działanie). Sekwencję tę omawia się przede wszystkim po każdym złym zachowaniu. Należy zaplanować z dzieckiem, jak ma postępować w podobnej sytuacji w przyszłości i ustalić formę zadośćuczynienia np. przeproszenie. Aby zmienić złe zachowania trzeba uczyć, a nie karać.
Dzieci nie potrafią przechodzić ze stanu emocji do stanu myślenia. Trzeba zachęcać dzieci do myślenia i skupiania uwagi na swoich odczuciach, które doprowadziły do złego zachowania oraz omawiać z nimi te emocje. Rozmawiając trzeba przesunąć uwagę z samego problemu czy też treści sporu, na kryjące się za nim uczucia. Emocje sterują zachowaniem dziecka, więc trzeba pomóc zrozumieć dziecku co czuje.
Dzieci o wiele chętnej współpracują, gdy wyczuwają pozytywne nastawienie do nich, gdy czują, że są lubiane. Dzieci powinny wiedzieć, że ich uczucia i uczucia innych są ważne. Zniewaga sprawia, że uczeń czuje się źle. Pozytywne uwagi powinny przeważać nad negatywnymi. Ciągłe wypominanie braków czyni uczniów rozdrażnionymi i zniechęconymi.
Empatia i zaufanie to bardzo skuteczne narzędzia dyscypliny.
Ważne jest również zadawanie pytań, aby uczyć dzieci samoświadomości. (- Co teraz robisz? A co powinieneś robić?). Świadomość jest pierwszym krokiem do odpowiedzialności.
Należy ustalić przejrzyste standardy zachowań, których oczekuje się od dzieci. Zasady zachowania powinny być pozytywne np. Odrabiam zadania domowe .Jestem dobrym dyżurnym. Pracuję pilnie na lekcjach. Potrafię opanować swoje emocje. Potrafię chodzić parami itp.
Dla dzieci z ADHD konieczne są bardzo szczegółowe instrukcje dotyczące tego, co ma robić, jak ma siedzieć itd. Dziecka nie można zmusić do dobrego zachowania. Zadając pytanie należy czekać na odpowiedź, zmuszając w ten sposób dziecko do myślenia. Dzieci, które mają problemy z zachowaniem potrzebują instrukcji, jak postępować ,a nie kary. Jeżeli dziecko mimo starań, nie może kontrolować swoich zachowań, potrzebna jest pomoc psychologiczna lub medyczna.
Często podkreślane złe zachowanie jest w jakiś sposób wzmacniane. Uczniowie starają się spełnić pozytywne oczekiwania swoich nauczycieli.
Dzieci zbyt wiele czasu spędzają na samotnych pasywnych zajęciach, dlatego trudniej im wykształcić umiejętności społeczne i radzić sobie z emocjami. Mają coraz mniejszy kontakt z rówieśnikami. Zazwyczaj uczą się na przykładzie dorosłych. Cały czas wystawiane są na przykłady zachowań nieodpowiednich i impulsywnych poprzez kontakt z telewizją i Internetem. Często ich idolami są ludzie niezrównoważeni emocjonalnie. Dorośli muszą korygować złe zachowania podając instrukcję zachowań właściwych oraz konsekwencje złych czynów .
Mózg dziecka, aby wykształcić dobre nawyki potrzebuje powtórzeń – „zasada dwóch zdań”. Mózg preferuje pozytywne przekazy czyli, co powinno się zrobić, a nie co robi się źle. Pomogą one wykształcić połączenia nerwowe, które wpłyną na zmianę zachowania.
Trzeba dostrzegać mocne strony charakteru i dobre zachowania u dzieci. Dzieci muszą wiedzieć , że dorośli znają ich mocne strony i talenty. Starają się spełniać pozytywne oczekiwania pokładane w nich.
Mobilizacja do dobrego zachowania jest częste chwalenie i mówienie im, co się w nich podoba. Należy podawać dzieciom przykłady przewidywania pozytywnej przyszłości i pomóc wyobrazić im sobie, jak przyjemnym uczuciem jest osiąganie celów.

Wskazówki dla nauczycieli – jak prowadzić dialog z klasą.

* Bądź taktowny i kulturalny. Tego samego wymagaj od uczniów. Nie wszystko nadaje się do omawiania w ramach zajęć z klasą. Nie każdy sposób wyrażania się i nie każdy rodzaj słownictwa jest właściwy.
* Szanuj uczniów i wymagaj szacunku dla siebie. Gdy uczniowie cię słuchają- mów. Gdy uczniowie mówią – słuchaj.
* Bądź strażnikiem ładu w klasie. Nie uchylaj się od kierowania biegiem wydarzeń w czasie lekcji.
* Bądź przygotowany. Przygotowuj się do każdych zajęć, ale zawsze bądź gotów odstąpić od tego, co sobie przygotowałeś.
* Bądź wymagający. Wymagaj nie tylko od uczniów, ale także od siebie.
* Bądź roztropny i wyrozumiały. Nie chciej zbyt wiele. Nie rozliczaj uczniów ponad to, co konieczne.
*Szanuj słowo. Nie mów zbyt wiele. Pamiętaj, że każde słowo niesie ważną treść.
* Bądź wiarygodny. Dotrzymuj umów zawartych z klasą.
*Bądź wytrwały. Nie oczekuj sukcesu po każdej próbie podjęcia dialogu z klasą.

Literatura:

„Dyscyplina krok po kroku” Joyce Divinyi
„Jak przyciągnąć uwagę uczniów?” Wojciech Żmudziński
„Skuteczna dyscyplina” Thomas W. Phelan