Uczestnictwo dzieci i młodzieży w życiu subkultur

Wybrałam temat o subkulturach młodzieżowych gdyż same rozważania o różnych typach podkultur są bardzo interesujące. Wnikając głębiej w jakąś subkulturę, w jej sposób powstania, funkcjonowanie czy też ideologię można dowiedzieć się wielu, naprawdę fascynujących, rzeczy. Przede wszystkim takich faktów, o których przeciętny człowiek nie wie, nie zdaje sobie sprawy z tego jak one funkcjonują, jak są wprowadzane w życie, lub ma błędne o nich mniemanie. Istnieje wiele stereotypów na temat subkultur (niejednokrotnie negatywnych), które w rzeczywistości, po zagłębieniu się w temat są zgoła odmienne od prawdy.
Poza tym jest tak wielka różnorodność subkultur, że temat ten, przez samą głębie informacji, jest bardzo ciekawy i trudny do wyczerpania. Mając świadomość istnienia ogromu literatury na ten temat mam nadzieję, że rozważania nasze stać się mogą rodzajem „ściągawki”, skryptem do tak obszernego zagadnienia.
Okazuje się, że zdefiniowanie pojęcia subkultura sprawiało dużo problemów badaczom tego zjawiska.
Początkowo wiązano podkulturę głównie z patologią, nieprzystosowaniem społecznym, podważaniem obowiązujących norm lub z prymitywnym sposobem uczestniczenia w kulturze. Mówiło się o subkulturach narkomańskich, pijackich, przestępczych. Terminu tego używano do określenia grup spatologizowanych (trudno go odnieść np. do hipisów czy nawet skinheadów).
W socjologii, głównie amerykańskiej, subkulturą określano także grupę etniczną, religijną, a nawet zawodową, czyli po prostu części składowe kultury.
Dopiero w latach 60-tych terminem subkultury zaczęto określać zjawiska kultury młodzieżowej, jednak w definicji nie wskazywano na żadne specyficzne cechy danej grupy. Pojęciem podkultury określono zbuntowaną młodzież przeciwstawiającą się utrwalonym s społecznie normom. Aby podkreślić konflikt między młodzieżą a starszym pokoleniem reprezentującym utrwalone społecznie normy, zwyczaje, wartości zaczęto używać terminu kontrkultura. Według Anny Wyki - polskiego socjologa subkultura jest wstępną fazą proce su, którego wynikiem jest kultura alternatywna, a fazą pośrednią - kontrkultura. Definicja taka wydaje się być niedokładna, gdyż wynikałoby z niej, iż młodzież należąca do różnych grup nieformalnych, miałaby wyrażać sprzeciw wobec wszystkich zastanych wartości w otaczającej ją rzeczywistości. Żadna jednak subkultura nie tworzy całkiem nowego systemu wartości i mimo, iż spontanicznie odrzuca wzory zachowań i normy utrwalone w danym społeczeństwie, w rzeczywistości je selekcjonuje i wykorzystuje w swojej ideologii.
Najtrafniejszą definicją subkultury wydaje mi się być sformułowana przez Mirosława Pęczaka, która brzmi: "Subkultura to względnie spójna grupa społeczna, pozostająca na marginesie dominujących w danym systemie tendencji życia społecznego, wyrażająca swoją odrębność poprzez zanegowanie lub podważanie utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorów kultury".

Cloward i Ohlin wyróżniają trzy typy podkultur młodzieżowych:

1. Podkultura typowo przestępcza, rodząca się w dobrze zintegrowanych środowiskach, w których występują różne formy przestępczej działalności dorosłych. Wzory zachowań przestępczych prezentowane przez dorosłych są przejmowane przez młodzież, która stopniowo angażuje się w przestępczość - najpierw w gangach młodzieżowych traktowanych jako staż, a następnie w rozmaitych formach przestępczości dorosłych, aż po udział w syndykatach przestępczych. W tej sytuacji, gdy istnieją nielegalne drogi prowadzące do sukcesu, przestępczość traktowana jest przez młodzież jako normalny sposób życia - czyli trudno mówić o nieprzystosowaniu społecznym młodzieży wyznającej tę podkulturę.

2. Podkultura konfliktu, powstająca na obszarach źle zintegrowanych, o dużej mobilności członków grup i ogólnej niestabilności, gdzie istnieje ograniczony dostęp do wzorów przestępczych dorosłych, w związku, z czym wzory zachowań służące osiągnięciu wyższego statusu pochodzą głównie od rówieśników. W ramach tej podkultury tworzą się zwłaszcza gangi chuligańskie nastawione na bójki i wandalizm, a szczególnie cenione tam wartości to odwaga, bojowość i siła fizyczna - prestiż mają zwłaszcza ci, którzy wyróżniają się w walkach między gangami.

3. Podkultura wycofania się, zwana również podkulturą podwójnie przegranych. Skupia ona tę młodzież z warstw niższych, która nie ma możliwości osiągnięcia sukcesu w drodze legalnej, a której nie powiodło się także w adaptacji nielegalnej (dwa poprzednie sposoby). Sposób ten wybiorą również ci, którzy działania bezprawne odrzucili jako sprzeczne ze swoim kodeksem moralnym. Jest to przede wszystkim podkultura narkomanów, a przestępczość występuje tu głównie w formie nielegalnej dystrybucji środków odurzających, by z czasem pojawić się jako różnorodne działania zmierzające do zdobycia środków odurzających. (Pęczak 1992, s. 36-38)
Jak zatem widać przeważnie termin podkultura wiąże się z patologią społeczną, nieprzystosowaniem czy z podważaniem obowiązujących norm. Dzieje się tak dlatego, że już w samej etymologii słowa "subkultura" zdaje się zawierać "to, co niższe", gorsze. I wiele zjawisk, określanych przy użyciu tego słowa, odpowiada takiemu właśnie rozumieniu jego sensu.


HIPISI

Podstawowym kanonem ich egzystencji była wolność, nieskrępowana przez normy społeczne czy system polityczny. Wyrażać się ona miała nie tylko w postawie do otaczającego świata, ale w ubiorze, wyglądzie, a także stylu życia. Jednym ze środków, który pozwalał ją osiągnąć był narkotyk. Główni liderzy ruchu - Timothy Leary i R. Alper stworzyli mit LSD, przy pomocy którego można wyzwolić się spod wzorów "starej" kultury i oddziaływań społecznych, a także zacząć szukać własnej drogi życiowej. Zażywanie przez hipisów narkotyków powodowało, że byli utożsamiani z narkomanami. Chcąc żyć jak najbliżej natury, hipisi opuszczali miasta i zakładali komuny, w których produkowali żywność czystą ekologicznie i starali się być samowystarczalni. Całe dobro jakie znajdowało się w komunie, należało do wszystkich. Hipisi nie znali podziałów i hierarchii, wszyscy byli równi wobec siebie.
Z tego ruchu inspiracje twórcze czerpali artyści z zespołów: Mamas and Papas, Grateful Dead, Jefferson Airplaine, Jimi Hendrix, Janis Joplin i The Doors.
Piosenki tych wykonawców również kreowały rozwój tego ruchu. Oprócz muzyki ideologia hipisów miała wpływ na inne formy sztuki np. proza, malarstwo, film.
Do Polski elementy podkultury hipisów trafiły pod koniec lat 60-tych, głównie za sprawą muzyki rockowej. Hipisi w naszym kraju spotkali się z dużym brakiem zrozumienia starszego pokolenia. Młodzież przejęła głównie otoczkę zewnętrzną ruchu tj. strój, długie włosy i symbole. Polscy hipisi również używali narkotyków. Nie było to LSD jak w Ameryce i Europie Zachodniej, tylko morfina, a w późniejszym czasie "polska heroina" (tzw. kompot). Nowa fala ruchu hipisowskiego w Polsce została zapoczątkowana w latach 80-tych przez Festiwal Muzyków Rockowych w Jarocinie.


KRYSZNAICI

Krisznowcy (inaczej Hari Kriszna, bhaktowie) są jedną z sekt religijnych stanowiących wspólnotę o charakterze kulturowym. Wyznawcy hinduskiego Boga Kriszny zmierzają do odrodzenia poprzez świadomą ascezę, pracę, modlitwę - mantrę. Konsekwencją wiary w reinkarnację jest szacunek do wszystkiego co żywe, a to z kolei idzie w parze z wegetarianizmem. Żyją w komunach wokół świątyń. W Polsce ruch został zarejestrowany w 1998 roku, a społeczność wyznawców liczy około 12 tys. Osób. Noszą się ekologicznie, ich lekkie szaty utkane są z lnu. Golą głowy, a kobiety znaczą czoła kropkami- znak Boga Wisznu. Krysznaici nie angażują się w pozamałżeńskie związki seksualne, nie uprawiają hazardu, nie korzystają z dóbr kultury masowej. Przypisuje się im kontakty z ruchami faszyzującymi na Zachodzie.


PUNK

Ruch punk zrodził się w dużych, przemysłowych miastach Anglii, w połowie lat 70-tych. Trzon tej podkultury stanowiła bezrobotna młodzież, zamieszkująca dzielnice robotnicze.
Przyjęto, że 6 lipiec 1976 r. (koncert zespołu Sex Pistols w klubie "100" w Londynie) jest datą, od której rozpoczyna się rozwój tego ruchu.
Słowo punk oznacza: śmieć, marność, odpadek i odzwierciedla poczucie własnej wartości w społeczeństwie przedstawicieli tej podkultury. To poczucie wartości znalazło odbicie w wyglądzie punkującej młodzieży. Czarna, wyćwiekowana skóra, ozdobiona np. krótkimi namalowanymi hasłami (No future - nie ma przyszłości, Anarchy - Anarchia, No rules - nie ma reguł), bądź nazwami zespołów, z dodatkami typu łańcuchy, żyletki, agrafki, ciężkie, sznurowane wysoko czarne buty zwane "glanami", kolczyki czy agrafki w uszach, bądź w nosie oraz charakterystyczna fryzura - czub "a'la irokez" (nierzadko farbowany na różne kolory) to pełny obraz "rasowego" punka. Swoim wyglądem pankujący sprawiają wrażenie brudnych i prymitywnych, co często jest powodem agresji innych subkultur wobec tej formacji.
Punktem wyjścia ideologii punków była krytyka otaczającej rzeczywistości. Negowali oni cały system społeczny, począwszy od rodziny, która była miejscem kultywowania pewnych trwałych wartości, do dużych instytucji życia politycznego i gospodarczego ora z reguł nimi rządzących.
Bardzo dużą rolę w rozwoju tej podkultury odegrała muzyka tzw. punk rock. Koncerty punkowe pozwalały młodzieży wyładować nagromadzoną energię i agresję w rytualnym tańcu -pogo. Były miejscem, w którym jednoczyły się małe załogi z poszczególnych dzielnic i osiedli w duże brygady prowokujące często "zadymy".
Do Polski podkultura punk dotarła pod koniec lat 70-tych i rozwinęła się w dużych miastach takich jak: Gdańsk, Gdynia, Szczecin, Warszawa, Kraków i inne.
Polski punk swoim wyglądem i zachowaniem nie odbiegał od zachodniego kolegi.
Angielski punk miał wroga w subkulturze Teddy Boys, a polski walczył z popersami (do historii przeszły potyczki tych dwóch podkultur w Nowej Hucie w Krakowie, czy też na Starym Mieście w Warszawie).
Koncerty muzyki punkowej w naszym kraju miały trochę inny charakter, ponieważ oprócz tańczenia pogo, dokonywano w ich trakcie amatorskich nagrań ulubionych kapel. Podyktowane to było tym, że w oficjalnym obiegu brakowało profesjonalnych płyt i kaset zespołów punkowych (ruch nie był akceptowany przez instytucje państwowe).
Tak jak w przypadku hipisów, tak i wśród punków trafiali się młodzi ludzie zażywający narkotyki. Najpopularniejszymi używkami hipisujących były LSD, marihuana, haszysz, a punkujący wąchali klej lub inne substancje chemiczne.
W drugiej połowie lat 80-tych podkultura skinheadów, (która zdążyła urosnąć w siłę) stanęła na drodze dalszego rozwoju ruchu punk.


ANARCHIŚCI

Ruch, którego początki sięgają 2 połowy. XIX w. Pierwszym ważnym epizodem historycznym, który przyczynił się do renesansu i odświeżenia ideologii anarchistów były lata 60-te, okres młodzieżowej kontestacji na Zachodzie. Początki ruchu w Polsce to połowa lat 80-tych i powstanie Ruchu Społecznej Alternatywy RSA oraz ruchu Wolność i Pokój. Zaczynają funkcjonować gazetki “Anarchol”, ‘Terrorysta”, “Rewolta”. W 1988 roku powstaje Międzynarodówka Anarchistyczna integrująca grupy anarchistów. Od 1990 roku liczebność Środowiska spada. Aktywizują się już okazjonalnie, w zależności od bieżącej potrzeby. Uczestniczą w akcjach proekologicznych, manifestacjach na rzecz przeciwko aborcji, przeciwko karaniu za posiadanie narkotyków, włączając się również w manifestacje polityczne i pacyfistyczne. Anarchiści są opozycją wobec państwa jako takiego i w opozycji do jakiegokolwiek z istniejących systemów politycznych.


RASTAFARIANIZM

Kolejnym ruchem młodzieżowym, na który warto zwrócić uwagę jest rastafarianizm. Powstał on na Jamajce w drugiej połowie lat 60-tych, gromadząc młodych ludzi wywodzących się za środowisk murzyńskich (poza afrykańskich). W Polsce jest również duża liczba osób zainspirowanych ideologią tej podkultury.
Swoją nazwę ruch ten zawdzięcza pierwszemu czarnemu cesarzowi Etiopii - Lif Ras Tafari Makkonenowi.
W swojej ideologii rastafarianie zwracają się ku religii. Inspiracją dla nich jest Pismo Święte interpretowane inaczej - np. ludem wybranym są Czarni porwani do Nowego Świata, który stał się miejscem ich niewoli. Szczególną wagę przywiązują do ksiąg: Genesis i Apokalipsy, ponieważ tłumaczą one los czarnych ludzi. Bardzo ważnym pojęciem dla rastafarian jest Babilon, który symbolizuje pogrążony w grzechu świat Białych, a także związany z tym stan świadomości Czarnych.
W swojej ideologii przedstawiciele tego ruchu odrzucali system dominacji białego człowieka, nie zgadzali się na świat pozbawiony wartości, głosili potrzebę pokoju. Ich pacyfizm tym różnił się od pacyfistycznych haseł hipisów, że w pewnych określonych okolicznościach dopuszczali czynną obronę.
Dużą wagę przywiązywali rastafarianie do żywności. Uważali, że powinna być ona produkowana samodzielnie, a nie przetwarzana i konserwowana przemysłowo. Zalecali wegetarianizm. Przedstawicielom tego ruchu zakazywano spożywania alkoholi, ale dopuszczano za to palenie (tylko wśród mężczyzn) marihuany oraz haszyszu, ponieważ uważano, że pomaga to w medytacji.
Według rastafarian życie społeczne powinno koncentrować się w małych ogniskach np. w rodzinie lub komunie. Za jedyną wielką wspólnotę uważali wszystkich Murzynów.
Rastafarianie chcąc odróżnić się od reszty społeczeństwa, stworzyli swój odrębny styl życia, strój i język, który był niezrozumiały dla ludzi z zewnątrz. Ich wygląd miał wskazywać na związki z Afryką. Na stroju pojawiły się zestawienia trzech kolorów: czerwonego, żółtego, zielonego, które były barwami z flagi Etiopii oraz z flagi Organizacji Jedności Afryki.
Tak jak hipisi nosili długie włosy, a punki "czuby", tak też rastafarianie mieli własną fryzurę. Były to dreadloki - długie, skręcone w wąskie pasma włosy, których się nie rozczesuje. Ruch ten znalazł swoje odzwierciedlenie w muzyce reggae i za jej sprawą trafił do Polski na przełomie lat 70-tych i 80-tych.
Dla naszych rastafarian, spośród haseł tej podkultury najważniejszy był pacyfizm (pragnienie Powrotu do Afryki, Babilonu nie miały znaczenia).
Przedstawiciele tego ruchu w Polsce również palili marihuanę i haszysz, nosili znaczki pacyfistyczne tzw. "kurze stopki", przez co mylono ich często z hipisami.


METALOWCY

Heavy - metalowcy, jest to subkultura fanów odmiany rocka zwanej heavy metal. Początek ruchu sięga lat 70-tych, ale największą popularność w wielu krajach osiągnął w następnej dekadzie, kiedy to koncerty rockowe zaczęły przybierać charakter coraz większej widowiskowości i teatralizacji. Metalowcy nie głoszą specjalnej ideologii czy filozofii. Teksty piosenek podkreślają kult szatana, zła, apoteozę tych negatywnych sił. Zainteresowanie okultyzmem i czarną magią powoduje, że utożsamia się ich często z satanistami. Fani heavy - metalu ubierają się na wzór dawnych rockersów. Ich styl to: obcisłe skórzane lub jeansowe spodnie, skórzane kurtki - ramoneski, pasy nabijane ćwiekami (pieszczochy), koszulki na których dominują kościotrupy i inne przerażające postacie. Noszą długie włosy sprawiające wrażenie potarganych. W Polsce przeglądem idei, stylu bycia i obrzędowości muzyki heavy - metalu są festiwale “Metalomaniaków” w Katowicach.


SATANIZM

Nieco innym rodzajem podkultury jest ruch związany z kultem szatana zwany satanizmem. Pojawiał się on już na świecie od wieków, a w drugiej połowie XX wieku jego ojcem duchowym został Anton Sandor La Vey, który założył w San Francisco w Noc Walpurgii z 30 IV na 01 V 1966 r. Kościół Szatana, gdzie objął urząd Arcykapłana i maga Czarnego Obrządku.
La Vey jest autorem "Biblii Satanistycznej" zwanej potocznie "Czarną Biblią", "Rytuałów satanistycznych" i "Kompletnej czarownicy". Jego Biblia zawiera wskazówki dotyczące zachowania osób kultywujących szatana oraz dziewięć oświadczeń będących zestawem praw na temat istoty piekła i jest czymś w rodzaju antydekalogu. Według autora "Czarnej Biblii" najważniejsze są trzy wartości: słowo jako nośnik informacji, pobłażliwość jako zabieg socjotechniczny, polegający na zacieraniu granicy między dobrem a złem, prawdą i kłamstwem oraz muzyka jako nośnik emocji.
Sataniści twierdzą, że człowiek jest najbardziej podstępnym zwierzęciem i tylko kultywując zło jest w stanie przetrwać i coś osiągnąć we współczesnym świecie.
Podkultura ta wykorzystuje bogatą symbolikę oraz różnego rodzaju ceremoniały, co nadaje jej charakter bardzo tajemniczego ruchu, do którego osoby nie związane z nim nie mają dostępu. Podstawowym obrzędem satanistów jest "czarna msza". Opiera się ona na symetrycznym odwróceniu liturgii chrześcijańskiej. Odprawiana jest w otoczeniu specjalnej scenografii, którą stanowi czarny wystrój pomieszczenia, różnego rodzaju symbole mające imitować obecnego Szatana, odwrócony krzyż, ołtarz. W trakcie mszy na ołtarzu leży naga dziewica w otoczeniu świec, symbolizująca ofiarę.
Podobnie jak ruch hipisów i punków, tak i satanistyczny znalazł odbicie w muzyce. Sataniści identyfikują się z zespołami speed -, trash -, black - metalowymi, które grają ostro i szybko, a wiele ich tekstów jest inspirowanych "Czarną Biblią" oraz symboliką tego kultu, np.: "Noce szatana", "Diabelski dom", "Trzy szóstki", "Czarne zastępy". Część zespołów w trakcie swoich występów, w scenografii wykorzystuje elementy "czarnej mszy" - ogień, dym, co powoduje, że widz czuje się jakby był w piekle.
W Polsce podkultura ta pojawia się ok. 1984 r. na fali nowej muzyki, a swoje apogeum przeżywa w roku 1986, kiedy to w trakcie trwania festiwalu w Jarocinie, zostaje odprawiona "czarna msza" na tamtejszym cmentarzu.
W naszym kraju możemy spotkać dużą liczbę pseudo-satanistów, których fascynują różnego rodzaju obrządki i ceremoniały, a nie ideologia i podstawy tego ruchu zawarte w "Czarnej Biblii". Chęć przeżycia przygody i dreszczyku emocji powodują, że to oni są odpowiedzialni za profanacje cmentarzy w trakcie odprawiania "czarnej mszy".
Wzrost zainteresowania satanizmem w Polsce może być po części podyktowany modą, a także i postawą Kościoła, który agresywnie wdziera się w nasze życie społeczne i polityczne, co powoduje bunt młodzieży przeciwko tradycyjnym wartościom chrześcijańskim.


DEPESZOWCY

Subkultura fanów brytyjskiego zespołu rockowego “Depeche Mode”. W 1985 roku koncentrował w Warszawie i od tego momentu datuje się jego coraz większa popularność w Polsce. Swój styl wzorują na wizerunku idoli Martina Gore - autora muzyki i tekstów i gitarzysty Dawida Gahana. Noszą czarne kurtki, czarne spodnie i buty na grubej podeszwie. Dopełnieniem są Krótko przycięte, wyżelowane włosy. Bawią się na depechotekach. Zarzuca się im brak odrębnej ideologii, choć sami twierdzą, że ich ideologią są teksty Martina Gore, w których jest wszystko - recepta na życie, refleksje o wierze i miłości. Sprawiają wrażenie grupy nieagresywnej, za to bardzo dbającej o swoją wizualną wyrazistość, co naraża ich na ataki ze strony skinheadów i metalowców.


Skejci (skateus pospolitus)

Ogólnie skejta można poznać po za dużym ubraniu. Spodnie szerokie aż do granic absurdu, trzymające się tylko dzięki paskowi, bluza najczęściej z kapturem, która w innych okolicznościach mogłaby uchodzić za sukienkę(dobra przesadzam, ale przyznać trzeba, że skejci naszą za duże ubrania). Podłoże psychologiczne nie jest tak schematyczne jak w innych grupach społecznych. Ogólnie skejci są pozytywniej nastawieni do życia, niż rówieśnicy.
Ubiór i nazwa jest jedyną rzeczą łączącą dwie frakcje, wprawdzie nie wykluczające się nawzajem, ale posiadające swoje indywidualne cechy.

Sk8ci (skateus rolkous)
Są to skejci jeżdżący na rolkach, deskorolkach i tym podobnych. Od skejtów amerykańskich, oprócz umiejętności i słownictwa podczas upadków, odróżnia ich rodzaj ulubionej muzyki. O ile w stanach skejci słuchają Skate Punku, to w Polsce preferowany jest Hip-Hop. Tyczy się to obydwu frakcji skejtowskich.


GRAFFITI

Grafficiarze, mają rodowód amerykański. W latach 60 -tych młodzi mieszkańcy Nowego Yorku umieszczali nielegalnie swoje napisy, kolorowe szablony na ścianach metra. W latach późniejszych anarchiści niemieccy i włoscy studenci traktowali już swoje napisy na murach przede wszystkim jako komunikaty o treści politycznej. Działalność polskich grafficiarzy należy rozpatrywać w kontekście rozwoju rozmaitych subkultur młodzieżowych w latach 80-tych. Początkiem były wizerunki wesołych krasnali malowanych w różnych miejscach Warszawy. W 1985 roku pojawiły się pierwsze szablony m. między innymi autorstwa Tomasza Sikorskiego i Andrzeja Rosołka. Swoje dzieła zaczęli też eksponować ludzie ze środowiska warszawskich deskorolców i anarchiści. Szczyt działalności polskich grafficiarzy przypada na lata 1989-90.


GITOWCY

Git - ludzie, gity, są zjawiskiem rdzennie polskim. Pojawili się w latach 70 - tych tworząc pod względem struktury rodzaj zamkniętego klanu, w obrębie którego preferowano styl bycia oparty na sile, kulcie przemocy i podporządkowania. Zasady te mają swoją paragenezę w ruchu “drugiego życia”, który pojawił się około 1955 roku w zakładach poprawczych i karnych. Stosunkowo najwięcej gitowców rekrutowało się spośród uczniów szkół zawodowych i przyzakładowych. Gitowcy tworzyli pewien stereotyp elity. Uważali siebie za awangardę powołana do panowania. Dla podkreślenia swej grupowej tożsamości ubierali się w ortalionowe kurtki tzw. Szwedki i spodnie zaprasowane na kant. Nosili fryzurę na małpę. Ważna rolę odgrywał tatuaż, zwłaszcza kropki na dłoniach, palcach oraz twarzy. Najważniejszym znakiem była kropka przy lewym oku (cyngwajs). W każdej grupie obowiązywała hierarchia, przywódcą był ktoś, kto miał kontakty ze światem przestępczym. Posługiwali się specyficznym niezrozumiałym dla niewtajemniczonych żargonem. Pewne elementy subkultury gitowców przetrwały u skinheadów.


GOCI

Goci, pojawili się w latach 80 -tych i rekrutują się głównie z fanów “Dance Society”, “Fields of The Nephilim”, “The mission”. Duży wpływ ma na nich sztuka; architektura gotycka i literatura XIX wieku. Za stolicę Gotyku uważają Leeds, skąd pochodzi najwięcej znanych kapel. Atrybutami gotów są czarne koty, nietoperze, pajęczyny, świece, kadzidełka, cień, mrok, welwet, koronki, astrologia, okultyzm, cmentarze, Dracula, Frankenstein. Noszą obszerne czarne stroje, buty z długim czubkiem, srebrną biżuterię , długie włosy, makijaż - ciemne cienie, biały fluid, czerwone lub czarne szminki do ust, czarny lakier do paznokci. W Polsce są widoczni przede wszystkim w Warszawie. Organizują imprezy gotyckie, jak dotąd odbyły się dwie większe imprezy w klubie “Remont”.


HARLEYOWCY

Motocykliści, ruch stale obecny niemal w całej Europie, USA i Australii. W latach 50-tych na autostradach Kalifornii i Wschodniego Wybrzeża zaczęli się pojawiać gromadnie młodzi mężczyźni, tak zwani ridersi na ciężkich motocyklach. Harleyowcy nie starają się afiszować z jakąkolwiek ideologią, interesują ich tylko motocykle i wszystko im podporządkowują. Nie pasjonują się nowymi modelami. Prawzorem i najczęściej używaną maszyną jest amerykański Harley Dawidson. W Polsce pierwsi harleyowcy pojawili się w latach 70-tych. Harleyowców charakteryzuje duch męskiej sprawności i siły. Typowy strój harleyowca to czarna skórzana kurtka z symbolami i emblematem, podkoszulek z oberwanymi rękawami i demonicznym wzorkiem, szeroki i ciężki od żelaza pas, dżinsy z dziurami lub skórzane spodnie, wysokie buciory. Na przegubach bransolety, palce upierścione srebrem, tatuaże. Jest też styl na “Dziki Zachód”: kowbojski kapelusz, takież buty, frędzle i indiańskie ornamenty. Napojem mistycznym harleyowców jest piwo lub whisky “Jack Daniels”. Na popularnych zlotach harleyowców panuje atmosfera pikniku i wzajemnego zrozumienia.


POMARAŃCZOWA ALTERNATYWA

Ruch będący zjawiskiem polskim, chociaż samą nazwę zapożyczył z kontrkulturowych tradycji holenderskich Provosów i Państwa Krasnoludków. Ruch happeningowy wyłonił się w 1980 roku we Wrocławiu. Głównym animatorem był Waldemar Frydrych - “Major”. Happeningi atakowały polityczną i społeczną rzeczywistość schyłkowego komunizmu. Miały na celu ośmieszenie, parodiowanie wszelkich oficjalności. Każda akcja stanowiła wyzwanie dla sztywnych reguł życia w ranach systemu. Pomarańczowa alternatywa spotykała się nie tylko z aplauzem ze strony anarchizującej młodzieży, ale i z sympatią ze strony antykomunistycznej opozycji.


MODS

Pojawili się oni w Wielkiej Brytanii w pierwszej połowie lat 60-tych. Wywodzili się głównie ze środowisk robotniczych.
Głosili ideologię beztroskiego życia, chcieli być wolni, pragnęli wyraźnie zaakcentować swoją odrębność wobec starszego pokolenia, którego ideały poddawali ostrej krytyce, odrzucali funkcjonujący system społeczny. Wrogiem był dla nich każdy, kto mógł posiadać rzeczy, na które modsi, jako dzieci pochodzące z rodzin robotniczych, nie mogli sobie pozwolić. Ich frustracja z tego powodu często przejawiała się w agresji - wdawali się w liczne bójki z antagonistycznymi gangami młodzieżowymi. Do działania inspirowało ich brawurowe zachowanie i pogarda dla fizycznego bólu czarnych imigrantów z Karaibów, którymi modsi byli zafascynowani.
Chcieli wyróżniać się w społeczeństwie zarówno zachowaniem jak i wyglądem. Nosili więc na co dzień odświętny strój - ciemny, dość obcisły garnitur, jasną koszulę, wąski krawat oraz ciemne okulary. Ubiór ten miał podkreślać pragnienie uwolnienia się od obowiązków i aspiracje konsumpcyjne modsów.
Wyznacznikiem prestiżu i symbolem grupowej, podkulturowej tożsamości stał się skuter. Tym środkiem komunikacji modsi urządzali sobie eskapady do klubów młodzieżowych, czy na prywatki.
Około roku 1966 z podkultury modsów wyłonił się "twardy" odłam, o wiele bardziej wojowniczy i zbuntowany wobec otaczającego świata. Skutery uznał za niepotrzebny szpan, garnitur zastąpił dżinsami, luźną kurtką i ciężkimi butami. Hard modsi zafascynowani kulturą czarnych najchętniej słuchali murzyńskiej muzyki i często odwiedzali murzyńskie kluby. Uważa się, że ten właśnie odłam dał początek podkulturze skinheadów.


SKINHEADZI

Skini, pojawili się w Wielkiej Brytanii w latach 70-tych, później w pozostałych krajach Europy. W Polsce zaczęli być widoczni w latach 1982-83. Wywodzą się ze slumsów wielkich miast i rekrutują się z młodych bezrobotnych. Ostrzyżeni na łyso, ubrani w stroje robocze, to jest toporne buciska martensy, dżinsy lub spodnie i kurtki wojskowe. Szokują wyglądem. Skinheadzi ześrodowiskowali i spotęgowali to co w ruchu punk było wulgarne i szowinistyczne. Utożsamiają się z ruchami, które preferują kult siły, między innymi z organizacjami neofaszystowskimi. Dewizą życiową naszych skinów jest walka o Polskę dla Polaków, ulubionymi hasłami są: “Polish Power”, “Żydzi do gazu”, “White Power”. Ze szczególną agresywnością odnoszą się do Murzynów i Arabów. Najbardziej zaangażowani politycznie toczą zacięty bój z anarchistami. Skini do wszystkich subkultur nastawieni są wrogo, nawet między sobą nie zgodni. Agresję wyładowywują na manifestacjach, koncertach rockowych i meczach piłkarskich. Integracji tej subkultury i wzrostowi jej liczebności sprzyja wsparcie moralne ze strony organizacji takich jak Polskie Stowarzyszenie Narodowe i Polska Wspólnota Narodowe Bolesława Tejkowskiego.


Dresiarze (trios paskos pustos łeb)

Powszechnie znani na terenie całej Polski. Dresiarza poznać można bardzo łatwo po dresach. Najczęściej są to spodnie, czasem też bluza lub buty.
Kim są dresiarze?
Dresiarzami najczęściej zostają osoby (głównie płci męskiej) bardzo zakompleksione. Obawa przed uznaniem za słabeusza sprawia, że dresiarz zrobi wszystko, by otoczeniu pokazać jaki to on jest silny. Obawa ta najczęściej ma swoje korzenie w domu rodzinnym. Brak uwagi ze strony rodziców sprawia, że kandydat na dresiarza czuje się nic niewarty, szuka więc uznania wśród kolegów z podobnymi problemami. Problem ten dotyka zarówno rodzin nowobogadzkich jak i patologicznych, dlatego Dresizm dotyka zarówno biedniejszych jak i bogatszych. Niezależnie jednak od powodu i środowiska powtarza się pewna zależność; im groźniej wyglądają, tym bardziej czują się bezradni wobec otaczającej ich rzeczywistości, czują się niekochani i niepotrzebni. Dlatego pamiętajcie, to im trzeba pomóc.
Jak wszystko w naturze, dresiarzy również można podzielić na kilka mniejszych grup:
Przestępcy (skurwielos amigos des mortes)
Złodzieje samochodów (dresus automobilus kradziejus rex), to od nich się wszystko zaczęło. Również złodzieje jako pierwsi zaczęli nosić dresy adidasa jako ubranie codzienne. Z czasem dołączyli do nich złodzieje innych profesji (jak np. kieszonkowcy(szybkos rękos portwelos zniknos)). Do grupy osób noszących dresy na co dzień dołączali kolejno przedstawiciele innych nielegalnych profesji jak alfonsi (kurwos protectuos) czy dealerzy narkotyków (trip runners). W ten sposób dresy zaczęły być wiązane z typami spod ciemnej gwiazdy, z którymi lepiej by przeciętny śmiertelnik nie zaczynał. Szybko podchwycili to zakompleksieni i sfrustrowani młodociani. To prowadzi nas do drugiej grupy:
Dresiarze z przekonania (dresus impotentus lamerus dex), to są właśnie wspomniane wcześniej przypadki gdy groźnym wyglądem ukrywa się słabe wnętrze. Poczucie bezradności przechodzące w strach często przeradza się w agresję, gdy osoba z kompleksami widzi inną osobę bez kompleksów. Poczucie siły niestety nie jest w stanie zdusić świadomości że ukryte pragnienia spokoju i harmonii są prawie nieosiągalne. Tak więc dresiarze z przekonania poszukują dobroci, życzliwości, niestety sami siejąc dookoła nienawiść, nie mają szans by te ukryte pragnienia urzeczywistnić.
Dresiarze z przekonania dzielą się na dwie grupy: zamożni i mniej zamożni.
Pierwsi pieniądze na dresy i wszelkie akcesoria potrzebne do szpanowania dostają od bogatych rodziców. To właśnie zamożni dresiarze z przekonania noszą łańcuszki i wszelkiego rodzaju wisiorki z metali wartościowych. Człowiek który sam, w pocie czoła zdobył pieniądze, nie wyda ich na takie duperele.
Zamożni dresiarze z przekonania dostają pieniądze od rodziców (lub prawnych opiekunów- różnie to bywa), a jeżeli uda im się przeprowadzić sporadycznie jakiś nielegalny interes, nie wydadzą tych pieniędzy na ozdobne badziewia.
Dresiarze niezamożni pochodzą z rodzin patologicznych, nie jest obcy im alkohol (a zresztą komu nie jest?) nie mają rodziny poza kumplami z podwórka, i to właśnie im taki dresiarz próbuje zaimponować. Niezamożni dresiarze z przekonania raczej nie noszą zbędnych ozdób, przynajmniej na początku kariery dresiarskiej. Częściej od swoich zamożnych kolegów biorą udział w nielegalnych przedsięwzięciach, a to dlatego, że nie mają stałego przypływu gotówki od rodziców. Gdy już teki dres z przekonania wkręci się w nielegalne interesy staje się przestępcą(patrz wyżej). Zamożni dresiarze z przekonania raczej nie wciągają się w nielegalne interesy, dziedziczą biznes rodziców, i żyją jak oni.


HOOLIGANS – SZALIKOWCY

Subkultura fanów piłkarskich, nie obejmuje oczywiście wszystkich, którzy odwiedzają stadiony, lecz młodych ludzi, dla których kibicowanie określonej drużynie stanowi czynnik grupowej tożsamości. Taka odrębna subkultura o wyraźnie kryminogennych cechach najwcześniej pojawiła się w Wielkiej Brytanii, gdzie już w latach 50 dochodziło do licznych bójek między zwolennikami konkurujących ze sobą klubów piłkarskich. W latach 70 i 80 do grup szalikowców dołączyli skinheadzi, którzy lokalny szowinizm kibiców połączyli z hasłami nacjonalistycznymi i rasistowskimi. Powszechnie uważało się, że zorganizowane bandy brytyjskich kibiców składają się wyłącznie z młodzieży ze środowisk o niskim statusie społecznym.


Menele (winos żłopos obdartuchos dix)

Menel to człowiek uzależniony od alkoholu, najczęściej bezrobotny lub wykonujący jakąś mało odpowiedzialną pracę na czarno. Menele stoją w grupach najczęściej w pobliżu sklepu, w którym można zakupić alkohol. Ogólnie nie są agresywni i niezaczepiani nie powinni sprawiać nikomu kłopotu, chociaż są sytuacje gdy menele są bardziej agresywni od najgorszych skinów, na szczęście głównie między sobą. Charakterystyczny dla meneli jest sposób zdobywania pieniędzy. Z powodu braku zawodu (przy dzisiejszym bezrobociu nie jest to ich wina lub brak chęci) zmuszeni są dziadować. Odbywa to się w następujący sposób. Podchodzą do ciebie, witają się jak ze starym znajomym, i jak dobrego przyjaciela pytają się czy nie masz iluś tam groszy. Sumy są zazwyczaj niskie. Menele piją ze względu na trudną sytuację życiową, brak perspektyw itd. Niski poziom agresji, (nie mylmy z brutalnością, menele nie szukają powodu do bójki jak dresiarze, czy szalikowcy, ale gdy dojdzie co do czego mogą być groźni) niski poziom agresji w porównaniu do innych subkultur równoważą nieporównywalnym zużyciem alkoholu, najczęściej tanich win.


POPPERSI

Szpanerzy (dzieci zamożnych rodzin), subkultura ma rodowód angielski; w Polsce w latach 1981-85. Stanowili wyraz marzeń młodzieży z niskich klas społecznych o “lepszym życiu”. Grupy młodzieży ubierające się w najmodniejsze i najdroższe stroje okupowały ekskluzywne lokale i imponowały rówieśnikom pieniędzmi. Liczył się dyskotekowy szpan, muzyka new romantic oraz w Polsce zespoły takie jak “Kombi”, “Lady Punk”, ”Republika”.


YUPPIES

YUPPIES – (skrót od angielskiego Młodzi Miejscy Profesjonaliści), pokolenie, które na przełomie lat 70-tych weszło w życie zawodowe, wskazując silną orientację na osiąganie sukcesu, pieniędzy i prestiżu. Cechą stylu życia jest mobilność, kompetencja, swoboda w życiu erotycznym. Cenią elegancję i ładne rzeczy, dobre restauracje, muzykę klasyczną. Dbają o kondycję fizyczną. Są przeciwnikami tradycjonalizmu. Przyjmują rolę ekspertów, “mózgów do wynajęcia”. W Polsce yuppie to ludzie młodzi, którzy biorą sprawy “we własne ręce”, są akwizytorami na przykład Amway’a, Zepptera, są maklerami giełdowymi, specjalistami od komputerów. Za wszelką cenę chcą zapewnić sobie wysoki status materialny i choć trochę zbliżyć się do zachodniego wzorca.

Celem tej pracy było zaprezentowanie najistotniejszych zagadnień dotyczących wybranych subkultur. Mając świadomość istnienia ogromu literatury na ten temat mamy nadzieję, że nasze rozważania mogą stać się rodzajem skryptu do tak obszernego zagadnienia.


BIBLIOGRAFIA

1. DYONIZIAK R.:
Młodzieżowa popkultura.
2. FRĄCZEK A., TROCHALSKA B.:
Styl ubioru jako wyznacznik postaw młodzieży.
3. GĘSICKI J.:
Świadomościowe uwarunkowania subkultur młodzieżowych.
4. JAWŁOWSKA A.:
Drogi kontrkultury.
5. KOSZYK J., KRIEGER D.:
Dzieci świata.
6. KRĘŻLEWSKI J.:
Charakterystyka grupy nieformalnej.
7. LEŚNIAK M.:
Grupy młodzieżowe w Polsce.
8. Mały słownik subkultur młodzieżowych. - Warszawa: Semper, 1992.
9. MIKOŁEJKO A.:
Grupa rówieśnicza i przestrzeń kontrkultury.
10. MULLER T.:
Młodzieżowe podkultury.
11. POCHMARA - WYSOCZYŃSKA Z.:
Problemy podkultury młodzieżowej.
12. ROSTEK H.:
Młodzież wobec współczesnej rzeczywistości.
13. SŁOMIŃSKA J.:
Mechanizmy i funkcje grup młodzieżowych.
14. SOSNOWSKI A., WALKOWIAK J.:
Grupy młodzieżowe w wielkomiejskim środowisku.
15. STANISŁAWSKI K.:
Kwiatki na betonie.
16. SULIMA R.:
O młodzieżowych subkulturach.
17. UŁASIUK F.:
Subkultury młodzieżowe i ich mutacje w Polsce.
18. WALICKA J.:
Sataniści.
19. WÓJCIK J. W.:
Mass media na cenzurowanym.