Poranny krąg
w sali doświadczania świata
(czyli program stymulacji polisensorycznej według
pór roku realizowany w sali doświadczania świata
z dziećmi o znacznym i głębokim stopniu niepełnosprawności intelektualnej)
„Każde dziecko ma prawo do szczęścia
i swojego miejsca w społeczeństwie”
Maria Grzegorzewska
„Jedynym źródłem i kryterium
poznawania rzeczywistości są zmysły”.
Protagoras
Opracowany przez:
Lidię Gumuła
Edytę Leńczowska
Joannę Łacna
Jadwigę Osyszko
Spis treści
Wstęp........................................str.3
I. Opis Metody Porannego Kręgu ............str. 4
II. Cel główny i założenia stymulacji polisensorycznej Metodą Porannego Kręgu.........str. 6
III. Cele podrzędne Metody Porannego Kręgu...str. 7
IV. Etapy Metody Porannego Kręgu............str. 9
V. Metoda Porannego Kręgu w sali doświadczania świata........................................str. 10
VI. Wyposażenie sali doświadczania świata w środki dydaktyczne pomocne w realizacji zajęć Metodą Porannego Kręgu................................str. 11
VII. Przykładowe sposoby wykorzystania elementów wyposażenia sali w realizacji zajęć............str. 14
VIII. Forma zajęć prowadzonych Metodą Porannego Kręgu........................................str. 15
IX. Podstawowe zasady prowadzonych zajęć........................................str. 15
X. Przykładowe scenariusze zajęć:
1. Sesja – „Jesień”.......................................str. 16
2. Sesja – „Zima”........................................str. 30
3. Sesja – „Wiosna”.......................................str. 44
4. Sesja – „Lato”........................................str. 54
XI. Informacje dla rodziców................str. 68
XII. Teksty pomocnicze......................str. 75
Literatura.....................................str. 79
WSTĘP
Nasze nastawienie do osób upośledzonych umysłowo zdominowane jest często przez błędne przekonanie, że świat w którym oni żyją jest ubogi i prymitywny, jednym słowem gorszy od naszego. Tymczasem jest to świat po prostu nieco inny. Jego specyfika polega m.in. na odmiennym sposobie odbierania bodźców wysyłanych przez otoczenie.
Mamy więc jako nauczyciele obowiązek pomóc tym osobom. Nie może to jednak polegać na wyrwaniu niepełnosprawnych z ich środowiska i dopasowywaniu przemocą do naszego własnego świata. Poprzez wciąż udoskonalane formy terapii, należy dać niepełnosprawnym możliwość rozwoju, proponować rozmaite formy aktywizacji – a wszystko to w ramach ich świata, świata w którym czują się bezpiecznie.
Trzeba tym osobom otworzyć pewnego rodzaju drzwi możliwie jak najwcześniej. Niekoniecznie muszą przez nie wejść. Już samo to, że do nich podejdą i zajrzą przez nie będzie ogromnym sukcesem.
I. OPIS METODY PORANNEGO KRĘGU
Poranny krąg jest metodą, którą określamy jako wielozmysłową. Obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Proponowane w niej oddziaływania mają aktywizować zmysły w sposób odmienny dla każdej pory roku, aby podkreślać zmiany zachodzące w przyrodzie. Świat przyrody jest źródłem zróżnicowanych bodźców. Każda pora roku kojarzy się nam z kolorem, smakiem, obrazem, zapachem itp. Metoda Porannego Kręgu przypisuje każdej z pór roku inną symbolikę. Tutaj kalendarz narzuca kolor, żywioł, smak, zapach, bodźce wzrokowe, słuchowe, wystrój sali – wszystko czym planujemy stymulować naszych wychowanków.
Polisensoryczne pobudzanie zmysłów jest najlepszym sposobem przekazywania cennych informacji o tym co nas otacza, a najlepszymi pomocami dydaktycznymi są te zaczerpnięte
z natury.
Wiosną stymulujemy kolorem zielonym, który kojarzy się z siłą tworzenia, wzrostu,
z procesem dorastania. Tęsknota do zieleni jest symbolicznie postrzegana jako pragnienie odnowy. Zieleń łagodzi, przynosi zadowolenie, daje spokój, uspakaja i odpręża. Żywiołem wiosny jest ziemia. Ma zdecydowaną barwę, specyficzny zapach, a ze względu na swoją strukturę, wilgotność i temperaturę dostarcza dziecku złożonych doznań dotykowych.
W przypadku dzieci niepełnosprawnych, które rzadko mają możliwość obcować z tym żywiołem jest to bardzo cenne przeżycie. Celem poznania czy to już utrwalania smaku gorzko-kwaśnego smakujemy z dziećmi cytrynę posypaną cukrem. Fundujemy również dzieciom doznania muzyczne przy pomocy zabaw z bębnem, który jest najlepszym źródłem bodźców dźwiękowo-wibracyjnych. Zapach przypisany wiośnie to zapach cytrynowy. Działa on antyseptycznie, pobudza apetyt i ożywia. Zapach wykorzystujemy rozcierając olejek na dłoni dziecka, zapalając lampkę zapachową. Manipulacja barwą odbywa się poprzez zmianę całego wnętrza pomieszczenia, w którym prowadzimy zajęcia. Barwa każdej pory roku decyduje o wystroju pomieszczenia odpowiednio dobranymi kolorystycznie tkaninami.
Eksponujemy wszystko to co kojarzy nam się z wiosną: zieleń, sadzonki, kwiaty, motyle, odgłosy owadów, ilustracje ptaków itd.
Latem oddziałujemy kolorem czerwonym, który silnie pobudza i ożywia. Żywioł lata to ogień. Ma w sobie olbrzymią moc przykuwania uwagi. Nawet dzieci, które nie potrafią na niczym zatrzymać wzroku, reagują na ogień jakimś nabożnym skupieniem. Ogień dostarcza im wielu wrażeń. Świeci i migoce, porusza się i zmienia swój kształt, grzeje. Wymowne w tej metodzie jest podkreślanie panowania nad ogniem poprzez gaszenie palącej się świeczki końcem zajęć. By stymulować zmysł smaku i utrwalać smak słodki smakujemy konfitury
z wiśni. Wrażeń muzycznych dostarcza nam grzechotka, zapachowych zapach róż. Ponad to wpływamy poprzez wystrój sali w kolorze czerwonym oświetlenie, przedmioty które kojarzą nam się z latem: piasek, muszle, kamyki, woda, słońce, ciepło, kwiaty, trawa itp.
Jesienią prezentujemy kolor żółty. Symbolizuje spadające z drzew liście, dojrzałe owoce. Jest kojarzony z radością życia i rozpoczynającym się dniem. Wzmacnia wolę życia, przekazuje ciepło serca i wesołość. Żywioł jakim stymulujemy to powietrze, tak często odbierane przez nasze ciało, ale rzadziej przez nasze pociechy. Zwykle tego rodzaju wrażenia mają ograniczone, a i one odczuwają głód powietrza. Przeszywający wiatr odczuwany jest na całym ciele i powoduje znieruchomienie. Dzieci stykając się z przenikającym je powietrzem, koncentrują się na doznaniach płynących z ich ciała. Zmysł smaku pobudzamy miodem
i kremem orzechowym poznając lub już utrwalając smak słodki. Wrażeń muzycznych dostarczają dzwonki rurowe, zapachowych zapach lawendy. Dodatkowo wpływamy wystrojem sali z przewagą barwy żółtej, i tym wszystkim co kojarzy nam się z jesienią: kasztany, żołędzie, jarzębina, jesienne liście, lampiony z dyni itp.
Zimą demonstrujemy kolor biały. Symbolizuje biel śniegu, światło, promieniuje, uspakaja
i rozjaśnia. Do zimy należy też błękit. Kojarzy się z głębią i dalą nieba lub wody, jest kolorem ciszy i spokoju. Przypomina zimny chłód. Jest też kolorem duchowości i życia religijnego, prowadzi do wyciszenia. Zimowym żywiołem jest woda. Pobudza aktywność ruchową
i wokalizację. Dostarcza miłych i delikatnych wrażeń dotykowych. Woda szumi i pluska, łatwo poddaje się aktywności dziecka. Wystarczy niewielki ruch, aby zafalowała i poruszyła pływające zabawki. Ten żywioł najsilniej polisensorycznie działa na zmysły, a przy okazji kształtuje doznania termiczne. Smak i węch pobudzamy miętą, a słuch trójkątem lub dzwonkami. Pamiętamy o kształtowaniu doznań percepcyjnych poprzez wystrój sali, która ma symbolizować zimę.
W czasie trwania Porannego Kręgu, nauczyciel musi stworzyć atmosferę, która przyniesie poczucie bezpieczeństwa, radość i zadowolenie, zniweluje niepewność i zagrożenie. Wówczas nauczy dzieci koncentracji, otwartości i wiary we własne możliwości.
Metoda Porannego Kręgu jest cenna również z tego powodu, że formą zajęć jest spotkanie grupowe, które umożliwia kontakt z rówieśnikami. Dzieci siedzą w kręgu zwrócone do siebie twarzami. Nauczyciel podchodzi kolejno do każdego dziecka i wspólnie z nim wykonuje daną czynność. Dziecko jest zmuszone do czekania na swoją kolej, co pozwala mu na odbieranie wrażeń płynących z przebywania z innymi podopiecznymi, obserwowania ich w takiej samej sytuacji, w tym samym działaniu, zainteresowania ich ruchami czy minami. Niewątpliwie jest to korzystne dla naszych wychowanków.
Umożliwiamy im bycie w grupie, ale nie pozbawiamy indywidualnego kontaktu
z nauczycielem.
II. CEL GŁÓWNY I ZAŁOŻENIA STYMULACJI POLISENSORYCZNEJ
METODĄ „PORANNEGO KRĘGU”
Tak więc główną ideą naszej pracy jest stworzenie takich warunków, które rozwijałyby aktywność własną niepełnosprawnych dzieci, pozwalałyby na ujawnienie się tkwiących w nich potencjalnych zdolności.
Głównym celem jest budowanie u uczniów poczucia radości, bezpieczeństwa, a co za tym idzie wzajemnego zaufania i komunikacji poprzez dostarczanie im określonej ilości i jakości bodźców sensorycznych pobudzających zmysły do działania.
Stymulacja polisensoryczna, to nauka życia przez życie, to celowe kształtowanie bodźców
w celu wywołania zaplanowanych wrażeń i uczuć. Umożliwia poznawanie poprzez patrzenie, słuchanie, dotykanie, wąchanie i smakowanie – czyli tworzenie globalnego, wielo-zmysłowego obrazu danego pojęcia.
Należy pamiętać, że zmysły to podstawa rozwoju każdego człowieka bowiem dostarczają one informacji o otaczającym nas świecie, wpływając na proces uczenia się
i poznawania. Bez ich aktywizacji rozwój człowieka jest niemożliwy.
Zatem pracując z dzieckiem niepełnosprawnym staramy się dostarczać mu, wiele rozmaitych bodźców zmysłowych pobudzających jego wszechstronny rozwój.
Podstawą stworzenia programu „Porannego Kręgu” jest otaczający nas świat przyrody, którego jesteśmy częścią i poddani jesteśmy jego rytmowi. Świat ten jest źródłem podstawowych symboli: żywiołów, barw, zapachów, smaków, odgłosów, wrażeń dotykowych i termicznych, które przyporządkowane zostały określonej porze roku (jak widać poniżej).
LATO
ŻYWIOŁ ogień
KOLOR czerwień, pomarańcz
ZAPACH różany
SMAK wiśniowa konfitura
INSTRUMENT gong
REKWIZYTY czerwone chusty, wstążki
GŁOSKI I
WIOSNA
ŻYWIOŁ ziemia
KOLOR zieleń
ZAPACH cytrynowy
SMAK cytryna z cukrem
INSTRUMENT bęben
REKWIZYTY zielone chusty, wstążki
GŁOSKI O
JESIEŃ
ŻYWIOŁ powietrze
KOLOR żółć, brąz
ZAPACH lawendowy
SMAK krem orzechowy, miód
INSTRUMENT dzwony rurowe
REKWIZYTY suche liście, brązowe, żółte chusty, wstążki
GŁOSKI E
ZIMA
ŻYWIOŁ woda
KOLOR biel, błękit
ZAPACH miętowy
SMAK miętowe talarki w czekoladzie
INSTRUMENT trójkąt, dzwoneczki
REKWIZYTY chusty, papierowy śnieg
GŁOSKI A
Symbole te są dla nas inspiracją do pracy z dzieckiem, której celem podrzędnym jest stymulacja i aktywizacja poszczególnych zmysłów wpływających na rozwój człowieka.
III. CELE PODRZĘDNE METODY „PORANNEGO KRĘGU”:
1. Stymulacja percepcji wzrokowej
- aktywizowanie zmysłu wzroku (doświadczanie bodźców wzrokowych)
- rozwijanie spostrzegawczości, koncentracji wzrokowej
- wydłużanie czasu koncentracji wzroku na bodźcach wizualnych
- rozwijanie kierunkowości spostrzegania (zdolności poruszania oczami we wszystkich kierunkach i podążania wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami)
- rozwijanie pamięci wzrokowej (przewidywanie kolejności następujących po sobie czynności, przedmiotów, barw)
- kształcenie analizy i syntezy wzrokowej
- oddziaływanie za pomocą barw na nastrój , samopoczucie i aktywizację dziecka
2. Stymulacja percepcji słuchowej
- aktywizowanie zmysłu słuchu
- poszerzanie zasobu doświadczeń w zakresie percepcji słuchowej
- usprawnianie koncentracji na bodźcach słuchowych
- zmniejszanie lęku przed dźwiękami nieznanymi
- reagowanie na różne sygnały (szukanie źródła dźwięku)
- rozwijanie umiejętności różnicowania dźwięków otoczenia i dźwięków mowy (dźwięki różnych przedmiotów, instrumentów, dźwięki natury, głos ludzki)
- doświadczanie znaczenia pojęć: cicho-głośno, dźwięki wysokie-niskie, szybkie-wolne, przerywane-ciągłe
- rozwijanie pamięci, analizy i syntezy słuchowej
- rozwijanie koordynacji słuchowo-ruchowej i słuchowo-wzrokowej
- aktywizowanie uczniów do wytwarzania dźwięków przy pomocy różnych przedmiotów, instrumentów, aparatu głosowego
- oddziaływanie na samopoczucie i nastrój
3. Stymulacja percepcji dotykowej
- zachęcanie ucznia do badania przedmiotów o różnej fakturze (aktywizacja zmysłu dotyku)
- nabywanie różnych doświadczeń dotykowych (ciepło-zimno, sucho-mokro, szorstko-gładko itp.) i łączenie ich z różnymi przedmiotami i sytuacjami (rozwijanie pamięci dotykowej)
- wyczuwanie poszczególnych części ciała w trakcie masowanie ich różnymi materiałami
4. Stymulacja percepcji węchowej
- aktywizacja zmysłu węchu
- gromadzenie doświadczeń węchowych (poznawanie różnych zapachów)
- poszukiwanie źródła zapachu
- kojarzenie zapachu z różnymi substancjami
5. Stymulacja percepcji smakowej
- aktywizacja zmysłu smaku
- rozwijanie percepcji smakowej (akceptacja nowego smaku, posiłku)
- reagowanie na określony smak i nabywanie umiejętności różnicowania smaku
6. Stymulacja zmysłu równowagi
- doświadczanie ruchu
- normalizowanie napięcia mięśniowego
- rozwijanie orientacji w schemacie ciała
- rozwijanie orientacji przestrzennej
- wzbogacanie aktywności
Aktywizacja poszczególnych zmysłów za pomocą bodźców stosowanych w metodzie porannego kręgu przeprowadzana jest zawsze według stałego schematu, dzięki czemu dzieci uczą się identyfikować działania i przewidywać zdarzenia, co ma znaczący wpływ na rozwijanie u nich poczucia bezpieczeństwa.
IV. ETAPY METODY „PORANNEGO KRĘGU”:
1. Zapalenie lampki zapachowej (lato – zapach różany, jesień – lawendowy, zima – miętowy, wiosna – cytrynowy).
2. Obejście z lampką kręgu dzieci, wymienienie imion, zwrócenie uwagi na cechy ognia.
3. Śpiewanie powitalnej piosenki, w której wymienia się imię każdego dziecka,
i jednoczesne masowanie dłoni oliwką zapachową (zapach oliwki powinien być taki sam jak lampki zapachowej, piosenką mogą być np. dwukrotnie powtarzające słowa „Witaj ... (imię dziecka), jak się masz. Wszyscy cię witamy. Wszyscy cię kochamy, bądź wśród nas”.
4. Krótkie opowiadanie o danej porze roku, w którym możemy pokazać różne ciekawostki przyrodnicze z nią związane (wiosna – podlewanie zboża w doniczkach, jesień – oglądanie liści i kasztanów, zima – obserwowanie śniegu, zwrócenie uwagi na niską temperaturę, lato – zwrócenie uwagi na wysoką temperaturę; przy demonstracji możemy otwierać okna).
5. Spotkanie z żywiołem
- wiosna – rozcieramy dzieciom glinę na dłoniach, najpierw jest mokra, śliska i zimna,
a później ciepła, szorstka i krucha;
- lato – zapalamy świece lub lampion, opowiadamy o ogniu i pokazujemy jego właściwości, na koniec zdmuchujemy lub zalewamy ogień wodą;
- jesień – rozwiewamy suche liście, poruszamy tkaninami na ścianach i suficie albo zabawkami, rozwiewamy włosy dzieciom;
- zima – demonstrujemy wodę w stanie ciekłym i stałym, dzieci dotykają lodu, który jest zimny, śliski, zimny i mokry).
6. Demonstracja instrumentu muzycznego (gra nauczyciel i jeśli to możliwe, dzieci; wiosną na bębnie, latem na gongu, jesienią na dzwonach rurowych a zimą na dzwonkach
i trójkącie).
7. Zakładanie na głowy dzieci kolorowych chust (kolor chusty zgodny z barwą pory roku) – następnie dziecko samo (lub z pomocą) ściąga chustę z głowy.
8. Zaciemnienie sali (szukanie z lampką dzieci, wymawianie ich imion, dziecko w miarę możliwości odpowiada odpowiednią głoska; wiosną – „o”; latem – „i”; jesienią – „e”;
a zimą – „a”, albo inaczej daje znak, gdzie się znajduje, na przykład przez podniesienie ręki albo nogi).
9. Zapalenie lampy naftowej (w ciemnościach i w świetle nadfioletowym pokazujemy fosforyzujące zabawki, gumy, materiały w odpowiednim kolorze, zimą możemy rozdmuchiwać kawałki białego papieru jako płatki śniegu, przyglądamy się, jakie części garderoby uczniów „świecą”).
10. Zastosowanie bodźców smakowych (podajemy dzieciom jedzenie o odpowiednim smaku, latem – słodką wiśniową konfiturę, jesienią – miód lub krem orzechowy, zimą – miętowe pastylki, wiosną – cytrynę z cukrem; pamiętajmy o higienie i osobnej łyżeczce dla każdego dziecka!).
11. Gaszenie lampki zapachowej
V. METODA „PORANNEGO KRĘGU” W SALI DOŚWIADCZANIA ŚWIATA
W czasie porannego kręgu nauczyciel pragnie przede wszystkim jak najpełniej spotykać się z dziećmi, dając im poczucie bezpieczeństwa, radość i zadowolenie. Aby było to możliwe konieczne jest stworzenie nie tylko odpowiedniego klimatu spotkania ale także miejsca nie wywołującego u uczniów lęku a jednocześnie dającego duże możliwości oddziaływania na zmysły.
Takim specjalnym miejscem do prowadzenia zajęć metodą „Porannego Kręgu” może być sala doświadczania świata, której wygląd będzie zmieniany w zależności od pór roku i wykorzystywanej w tej metodzie symboliki
Za prowadzeniem zajęć w tej sali przemawiają następujące argumenty:
- sala jest stworzona dla niepełnosprawnych i najciężej upośledzonych
- redukuje zbędne bodźce z zewnątrz zakłócające postrzeganie
- poprzez swój wystrój (miękkie dywany, materace, poduchy, odpowiednie oświetlenie) i stałe wyposażenie eliminuje u uczniów stres, napięcie nerwowe, wzbudza poczucie bezpieczeństwa, stwarza przyjemne dla nich środowisko
- wywołuje radość i zadowolenie
- zwiększa ofertę bodźców (bazę doświadczeń) i możliwości oddziaływania na poszczególne zmysły
- motywuje do podejmowania aktywności poznawczej
- zachęca do nawiązywania kontaktów
- zwiększa wrażliwość na poszczególne bodźce
- rozwija świadomość i orientację w schemacie ciała i przestrzeni
- stanowi ciekawą i urozmaiconą formę spędzania czasu
- a przez to wszystko rozwija zainteresowania i procesy poznawcze
Ponadto prowadzenie zajęć metodą porannego kręgu w sali doświadczania świata umożliwia korzystanie ze znajdującego się w niej wyposażenia a przez to głębsze oddziaływanie na zmysły ucznia. Wiele z tych elementów oddziałuje jednocześnie na kilka zmysłów prowadząc do integracji sensorycznej.
VI. WYPOSAŻENIE SALI DOŚWIADCZANIA ŚWIATA W ŚRODKI DYDAKTYCZNE, POMOCNE W REALIZACJI ZAJĘĆ
METODĄ PORANNEGO KRĘGU
- Projektor „SOLAR”
Projektor w połączeniu z różnymi tarczami rzuca na powierzchnię (ścianę, sufit) fantazyjne obrazy. Oprócz tarczy płynnej z abstrakcją kolorów wykorzystywane są tarcze z obrazami
np. chmur (połączenie obrazu chmur i odgłosów ptaków z aparatury nagłaśniającej daje dodatkowy efekt wrażeń), kwiatów, sceny z bajek, obrazy ze świata fantastyki, zwierząt i wiele innych.
- Światłowody
Światłowody składają się z dwóch elementów: (giętkich, przeźroczystych włókien świecących punktowo na całej długości i mocnego źródła światła). Wirująca pomiędzy żarówką a wiązką światłowodów kolorowa płytka zapewnia zróżnicowane efekty świetlne.
Obok mocnego efektu optycznego wodospad światłowodów pobudza też do dotykania.
- Emiter zapachów wraz z zestawem olejków
Urządzenie daje możliwość aktywizacji zmysłu węchu. Zapach zostaje rozprowadzony przy pomocy wężowych rur, wstępne skoncentrowanie uwagi następuje poprzez zamontowane w urządzeniu pulsujące światła.
- Lustrzany pokój
To skrzynka wyłożona lustrami pozwalająca na wejście do wnętrza i skoncentrowanie uwagi na samym sobie – przeżywanie samego siebie. Lustra z jednej strony są środkiem do wytwarzania optycznego obrazu, z drugiej zaś odbijają różne źródła światła.
- Łóżko wodne
Łóżko wodne jest podstawowym elementem Sali Doświadczania, dzięki niemu zanikają bariery ograniczające ruch, jest miłe, ciepłe i lekko kołysze przy minimalnym ruchu.
Dostępne także w zestawie z podstawą muzyczną i wibracyjną, która emituje różnej częstotliwości drgania dostarczając różnego rodzaju bodźców oraz pełniąc funkcje masażu.
- Kolumna bulgocząca
Bardzo przyciąga uwagę uczestników terapii. Angażowane są zmysły: wzroku, słuchu jak i dotyku. W wypełnionej wodą przezroczystej kolumnie widać wędrujące pęcherzyki powietrza, zmieniającą się barwę wody i słychać jej bulgotanie. Dotykając kolumny odczuwa się wibracje i drgania.
- Lampa ultrafioletowa
Z jej pomocą podświetlamy różne przedmioty pokryte substancją świecącą w tym świetle co potęguje efekty wizualne.
- Ścieżka fakturowa
To kwadratowe płytki – kasetony na podłodze. Są w nich zamontowane rozmaite materiały na zaprawie klejowej (takie jak np. piłeczki pingpongowe, szorstka wykładzina, drobny żwir, kamyki, drewniane deseczki itp.) umożliwiające odczuwanie poprzez dotyk powierzchni
o różnej fakturze.
- Wibracyjna platforma światło-dźwiękowa
Dźwięk po przejściu przez podłoże platformy odczuwalny jest jako drżenie i wibracje o różnym natężeniu. Dla dodatkowego spotęgowania odczuć wibropodest pulsuje światłem w różnej barwie, pozwalając na wybranie przez pacjenta ulubionego koloru.
- Magnetofon z płytami
To zestaw oddziaływujący na zmysł słuchu oferujący muzykę relaksującą, oraz muzykę z odgłosami przyrody (śpiew ptaków, szum morza, szum wiatru, plusk wody, itp.)
- Instrumenty muzyczne (dzwonki rurowe, talerze, trójkąt, bębenek, grzechotka)
Pobudzają słuchowo nawet dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i aktywizują do wykonywania określonych ruchów.
- Keyboard
To elektryczny instrument klawiszowy, który umożliwia wytwarzanie różnych dźwięków i melodii pobudza uczniów do aktywności.
- Stolik do zabawy z darami natury (np. piaskiem i wodą)
Jest to specjalny stolik z wgłębieniami, dzięki któremu dzieci mogą doświadczać różnych bodźców dotykowych, rozwijać sprawność manualną.
- Drewniany domek trzyścienny
Można go wykorzystać do różnych zabaw, zmieniać wystrój w zależności od tematyki. Daje poczucie bezpieczeństwa dzieciom dla których przestrzeń sali wydaje się zbyt duża.
- Urządzenie do wytwarzania wiatru
Urządzenie to wytwarza podmuchy o różnej sile od lekkiej bryzy do silnego wiatru. Jeżeli połączymy je np. z tarczą do projektorów – obłoki uzyskujemy nie tylko efekt wizualny (poruszające się obłoki) ale także dźwiękowy (szum) i dotykowy (wietrzyk na ciele).
- Urządzenie z wodą do masowania stóp
Dostarcza silnych wrażeń dotykowych za pomocą znajdującej się w urządzeniu wody i wytwarzanych bąbelków.
- Lampa imitująca palącą się pochodnię
To lampa, w której skrawek jedwabiu jest odpowiednio podświetlony i poruszany przez wmontowany wewnątrz wentylator przez co wygląda jak palący się płomień, ma duże walory wizualne, stwarza bezpieczny nastrój.
- Kolorowa chusta klanza
Chusta – pomoc metodyczna, wykonana z materiału tekstyl; posiada 12 lub 16 klinów w kolorach tęczy. Umożliwia zabawę z dziećmi w każdych warunkach, integrację grupy bez względu na wiek uczestników, pobudzanie wzroku, wyobraźni, możliwość ćwiczenia refleksu, zwinności i spostrzegawczości, zabawy dynamiczne i statyczne; czerpanie radości płynącej z ruchu i przebywania w grupie.
- Duża przeźroczysta piłka do ćwiczeń z dzwoneczkami lub innymi małymi elementami wewnątrz
Jest bardzo przydatna do rehabilitacji dzieci i różnych zabaw. Rozwija zdolności motoryczne , dostarcza bodźców dotykowych, wzrokowych i słuchowych.
- Kolorowe drewniane klocki
Dostarczają bodźców wzrokowych, dotykowych, aktywizują dziecko, rozwijają manipulację.
- Materace
Zapewniają poczucie bezpieczeństwa, umożliwiają wykonywanie ćwiczeń ruchowych oraz relaksację.
Ponadto potrzebne są:
- parawany, tkaniny (4 kolory – czerwony, zielony, biały i żółty) rolety bądź zasłony do przyciemniania aby stworzyć odpowiedni wystrój i atmosferę,
- olejki, świece zapachowe,
- dary natury (np. piasek, woda, szyszki, kamyki itp.),
- artykuły spożywcze – smakowe (np. cytryna, krem orzechowy, mięta itp.)
VII. PRZYKŁADOWE SPOSOBY WYKORZYSTANIA ELEMENTÓW WYPOSAŻENIA SALI W REALIZACJI ZAJĘĆ:
Stymulacja dotykowa:
- Dotykanie materiałów o różnej strukturze i fakturze (np. ściana dotykowa), manipulowanie rozmaitymi przedmiotami (np. klocki), masaże (np. zabawy
w materiałach sypkich i cieczach), odczuwanie wibracji (dotykanie kolumny wodnej), formowanie (z gliny, masy solnej), odczuwanie ciepła (dotykanie końcówek światłowodów), powiewu wiatru wytwarzanego przez specjalne urządzenie, odczuwanie drgań kolumny wodnej.
Stymulacja słuchowa:
- Słuchanie muzyki relaksacyjnej i z nagranymi odgłosami przyrody (szum morza, wiatru, lasu, śpiew ptaków, itp.), słuchanie nasilających się odgłosów (łączenie z obrazem, zapachem), gra na instrumentach, rozpoznawanie dźwięków
(np. wydawanych przez instrumenty czy przedmioty), reagowanie ruchem na umówione sygnały, pobudzanie lub wyciszanie muzyką. Wsłuchiwanie się w odgłosy kolumny wodnej, urządzenia do wytwarzania wiatru itp.
Wzrok:
- Obserwacja: w lustrze własnego ciała (oplecionego włóknami światłowodów), kolumny wodnej (kolor i ruch wody), obrazów z projektora, palącego się ognia – lampy, wodospadu światłowodowego. Efekty można wzmocnić dodając do obrazu muzykę. Naśladowanie ruchu dorosłego człowieka. Obserwacja różnego rodzaju efektów świetlnych. Obserwacja przedmiotów w świetle lampy UV.
Węch:
- Masaż, inhalacje i wdychanie. Pobudzanie, orzeźwianie, uspokajanie, odświeżanie zapachami emitowanymi przez emiter zapachowy lub palące się świeczki. Wykorzystanie naturalnych zapachów do stymulacji (wąchanie siana, herbat zapachowych, liści, kwiatów itp.)
Równowaga
- Rozwijanie zmysłu równowagi przez ćwiczenia na piłkach, materacach. Odczuwanie własnego ciała w czasie stymulacji na łóżku wodnym (dodatkowe efekty – wibracje, fale, ciepło), łączenie z elementami do obserwacji i manipulacji (sznury, lustro, zabawki...).
Smak
- Próbowanie produktów spożywczych o określonych smakach, usprawnianie ruchów warg i języka.
VIII. FORMA ZAJĘĆ PROWADZONYCH METODĄ PORANNEGO KRĘGU
Główną formą prowadzenia zajęć metodą porannego kręgu (w sali doświadczania świata) jest forma grupową, która ma duże znaczenie dla uspołeczniania dzieci zwłaszcza z głęboką niepełnosprawnością intelektualną podlegającym zajęciom rewalidacyjno – wychowawczym.
IX. PODSTAWOWE ZASADY PROWADZONYCH ZAJĘĆ
Aby prowadzone zajęcia przynosiły oczekiwane rezultaty należy kierować się pewnymi zasadami. Do zasad tych zaliczamy:
- stwarzanie miłej i przyjemnej atmosfery
- obdarzanie dziecka akceptacją i zrozumieniem (indywidualizacja)
- pobyt dzieci w sali musi być dokładnie zaplanowany i przemyślany (planowość)
- przestrzeganie określonych rytuałów (rytualizacja)
- przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i zapewnianie poczucia bezpieczeństwa uczniowi
- optymalna aktywizacja poszczególnych zmysłów
- nastawienie przede wszystkim na komunikację (szczególnie pozawerbalną – dotyk, kontakt wzrokowy)
- celem „Porannego Kręgu” jest przede wszystkim komunikacja;
- podstawowe znaczenie ma rytualizacja czynności, stymulowanie bez rytualizacji wypowiedzi chaos, co pociągnie za sobą zamknięcie się dzieci na kontakt;
- konieczne jest uświadomienie sobie przez nauczyciela własnej ekspresji mimicznej, ruchowej, głosowej oraz kształtowanie pozytywnego nastawienia do dzieci i motywacji do działania. Spotkania „Porannego Kręgu” dostarczają dzieciom niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu głębokim środków, które pozwalają uporządkować, zrozumieć i wyrazić swoje emocje i odzwierciedlić dominujący nastrój eliminując niepożądane agresywne, autoagresywne zachowania;
- zajęcia porannego kręgu są bardzo „cenne”, gdyż mogą w nich uczestniczyć dzieci najmniej sprawne, ze sprzężeniami, te które często nie mogą brać udziału w innych zajęciach grupowych.
X. SCENARIUSZE ZAJĘĆ PROWADZONYCH METODĄ
PORANNEGO KRĘGU
Poniżej prezentujemy scenariusze zajęć do poszczególnych pór roku. Poza zajęciami prowadzonymi w sali doświadczania świata opracowałyśmy scenariusze wycieczek, które przebiegają zgodnie z założeniami tej metody.
1. Sesja jesień
Scenariusz 1
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, cechujących krajobraz jesieni w słoneczne jesienne dni,
- polisensoryczne oddziaływanie poprzez bezpośredni kontakt z przedmiotami z natury.
Cele operacyjne:
- wprowadzanie klimatu przytulnego, ciepłego w którym dziecko będzie miało poczucie bezpieczeństwa,
- spotkanie dziecka z żywiołem: wiatrem,
- rozwijanie motoryki dużej poprzez zabawy ruchowe,
- relaksacja odprężająca według A. Schultza,
- uspołecznianie poprzez obcowanie z rówieśnikami,
- polisensoryczne oddziaływanie na wszystkie zmysły jednocześnie różnymi materiałami i przedmiotami symbolizującymi jesień,
- praca nad poprawą koncentracji, rozwijanie procesów poznawczych.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – słowa piosenki, słowo kierowane do dziecka, czytane opowiadanie,
- percepcyjne – samodzielne doświadczenie, działanie na zmysły
Środki dydaktyczne:
płyta z muzyką „Cztery pory roku Vivaldiego”, świece o zapachu
lawendowym, olejek o zapachu lawendowym, instrumenty muzyczne keyboard, materiały do dekoracji (pochodzące z natury symbolizujące jesień), basen dmuchany w kolorze brązowym, kolorowe suche liście, gałęzie drzew, ziemia do kwiatów, doniczka, wrzos, kosze, kasztany, żołędzie, żarówki w kolorze jasnobrązowym, pędzel gruby do malowania, brązowa farbka, blok rysunkowy, bibuła w kolorze brązowym, płótna w kolorze brązowym dekoracji, miód, urządzenie do wytwarzania wiatru, rolety w kolorze brązowym.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach lawendowy). Podchodzimy do dzieci, każdego z osobna, pomagamy mu zdmuchnąć świecę. Następnie świeca pali się w trakcie zajęć. Przysłaniamy brązowymi roletami okna stwarzając klimat jesiennych słotnych dni.
2. Witamy po kolei wszystkie dzieci, smarujemy mu dłoń olejkiem o zapachu lawendowym i śpiewamy mu piosenkę „Witaj jak się masz”.
3. Kładziemy każde dziecko z osobna do basenu wypełnionego liśćmi i polecamy mu aby poruszało kończynami, jeżeli samo nie potrafi pomagamy mu w tym tak aby słyszało szelest liści.
4. Spotkanie z żywiołem: dziecko leżąc w basenie doświadcza także wydmuchu liści za pomocą urządzenia do tworzenia wiatru.
5. Śpiewamy piosenkę „Na polanie” przy akompaniamencie instrumentów muzycznych: keyboardu, pomagamy dzieciom wystukiwać rytm.
6. Dzieci poznają zapach wrzosu pochodzącego z lasu, dotykają go, a następnie napełniają doniczki ziemią i sadzą w niej wrzos.
7. Dzieci malują pędzelkiem literę „i”, na kartce papieru, które później wieszamy na ścianach.
8. Kładziemy dzieci na kocyku i prowadzimy z nimi relaksację odprężającą według
A. Schulza, czytając im opowiadanie „Jesienne przygody misia w lesie”.
9. W nagrodę za pracę i wykonywanie poleceń częstujemy dzieci kremem orzechowym.
10. Na koniec ustawiamy duży krąg i kolejno każdemu śpiewamy na pożegnanie piosenkę „Żegnaj jak się masz”.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 2
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, cechujących krajobraz jesieni,
- polisensoryczne oddziaływanie poprzez bezpośredni kontakt z przedmiotami
z natury.
Cele operacyjne:
- utrwalanie różnych odcieni brązu,
- dalsze utrwalanie zjawisk atmosferycznych jakie mogą występować jesienią (szum wiatru),
- rozwijanie motoryki dużej poprzez zabawy ruchowe,
- relaksacja odprężająca przy muzyce,
- uspołecznianie poprzez obcowanie z rówieśnikami,
- pobudzanie receptorów zapachowych,
- praca nad poprawą koncentracji uwagi dowolnej.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – słowa piosenki, słowo kierowane do dziecka, wiersze,
- percepcyjne – samodzielne doświadczenie, działanie na zmysły
Środki dydaktyczne:
muzyka relaksacyjna do metody Knilla, świece o zapachu lawendowym, instrumenty muzyczne (dzwonki, keyboard), duża piłka w kolorze brązowym, szablony z napisami, suszone liście w różnych odcieniach barw ciepłych, blok rysunkowy, kleje, miód, suszarka do włosów, rolety w kolorze brązowym.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach lawendowy). Podchodzimy do dzieci, każdego z osobna, pomagamy mu zdmuchnąć świecę. Następnie świeca pali się w trakcie zajęć. Przysłaniamy brązowymi roletami okna stwarzając klimat jesiennych słotnych dni.
2. Witamy po kolei wszystkie dzieci, smarujemy mu dłoń olejkiem o zapachu lawendowym i śpiewamy mu piosenkę „Witaj jak się masz”.
3. Przypomnienie aktualnej pory roku poprzez przedstawienie przedmiotów z natury symbolizujących jesień, każde dziecko z osobna podchodzi do stolika z owocami, dotyka ich, wącha, poznaje kształt i nazwę.
4. Spotkanie z żywiołem: podchodzimy do każdego dziecka z osobna i suszarką
z ciepłym powietrzem dmuchamy w jego skórę i włosy, następnie włączamy wiatraczek i pozwalamy dziecku podejść do niego i poczuć na sobie chłodny wiatr, nazywając jednocześnie to zjawisko.
5. Śpiewamy piosenkę „Lecą z nieba dwa kasztany” przy akompaniamencie instrumentów muzycznych: keyboardu, dzwonków.
6. Metodą Ch. Knilla prowadzimy 10 minutowy seans „dotyk i komunikacja” przy dźwiękach muzyki przedstawiającej odgłosy z natury jesiennej.
7. Na kartce bloku białego wyklejamy kolorowe liście komponując różne kształty.
8. W nagrodę za pracę i wykonywanie poleceń częstujemy dzieci miodem.
9. Na koniec ustawiamy duży krąg i ze środka tego kręgu toczymy dużą piłkę do każdego dziecka z osobna śpiewając mu na pożegnanie piosenkę „Żegnaj jak się masz”.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 3
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, cechujących krajobraz jesieni,
- polisensoryczne oddziaływanie poprzez bezpośredni kontakt z przedmiotami
z natury.
Cele operacyjne:
- wprowadzanie klimatu przytulnego, ciepłego w którym dziecko będzie miało poczucie bezpieczeństwa,
- spotkanie dziecka z żywiołem: wiatrem,
- rozwijanie motoryki dużej poprzez zabawy ruchowe,
- relaksacja odprężająca przy muzyce z wykorzystaniem łóżka wodnego,
- uspołecznianie poprzez obcowanie z rówieśnikami,
- polisensoryczne oddziaływanie na wszystkie zmysły jednocześnie,
- praca nad poprawą koncentracji, rozwijanie procesów poznawczych.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – słowa piosenki, słowo kierowane do dziecka, wiersze,
- percepcyjne – samodzielne doświadczenie, działanie na zmysły
Środki dydaktyczne:
łóżko wodne z podstawą muzyczną, świece o zapachu lawendowym, olejek o zapachu lawendowym, instrumenty muzyczne (grzechotki, kołatki, bębenki, materiały w kolorze brązowym), materiały do dekoracji (pochodzące z natury, symbolizujące jesień), kosze, kasztany, żołędzie, żarówki w kolorze jasno brązowym, farby plakatowe, żółty papier, plastikowe literki drukowane z literką „i” w kolorze brązowym, bibuła w kolorze brązowym, krem orzechowy, urządzenie do wytwarzania wiatru, rolety w kolorze brązowym.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach lawendowy). Podchodzimy do dzieci, każdego z osobna, pomagamy mu zdmuchnąć świecę. Następnie świeca pali się w trakcie zajęć. Przysłaniamy brązowymi roletami okna stwarzając klimat jesiennych słotnych dni.
2. Witamy po kolei wszystkie dzieci, smarujemy mu dłoń olejkiem o zapachu lawendowym i śpiewamy mu piosenkę „Panie Janie”, następnie dajemy mu do ręki dzwoneczek by na powitanie zadzwonił kilka razy.
3. Czytanie krótkiego opowiadania o jesieni, wskazując jednocześnie na poszczególne części dekoracji.
4. Spotkanie z żywiołem: demonstrujemy siłę bardzo gwałtownego wiatru na drzewie z którego wiatr zdmuchuje liście.
5. Śpiewamy piosenkę „Marsz jesienny” przy akompaniamencie instrumentów muzycznych: keyboardu, dzwonków, następnie przez kilka minut kołyszemy się razem z dziećmi naśladując poruszające się drzewa pod wpływem wiatru.
6. Kładziemy dzieci kolejno na łóżku wodnym i pozwalamy mu na chwilę relaksacji przy akompaniamencie muzyki spokojnej.
7. Dzieci malują dłońmi literkę „i”, następnie myjemy dzieciom ręce krótko masując je w wodzie i wycieramy brązowym ręcznikiem.
8. Układamy kolejno przed każdym dzieckiem z plastikowych literek jego imię eksponując w nim literkę „i”.
9. W nagrodę za pracę i wykonywanie poleceń częstujemy dzieci kremem orzechowym.
10. Na koniec ustawiamy duży krąg i kolejno każdemu śpiewamy na pożegnanie piosenkę „Żegnaj jak się masz”.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 4
Cele ogólne:
- Przybliżenie pory roku „jesieni” metodą Porannego Kręgu (poprzez wielozmysłowe oddziaływanie)
- Pobudzanie do aktywności poprzez stymulację polisensoryczną
Cele operacyjne:
- wprowadzanie barw ciepłych,
- poznawanie zjawisk atmosferycznych jakie mogą występować jesienią (szum wiatru)
- rozwijanie motoryki dużej poprzez zabawy ruchowe,
- relaksacja odprężająca przy muzyce,
- pobudzanie receptorów smakowych,
- pobudzanie receptorów zapachowych,
- praca nad skupianiem uwagi dowolnej.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – słowa piosenki, słowo kierowane do dziecka, wiersze,
- percepcyjne – samodzielne doświadczenie, działanie na zmysły
Środki dydaktyczne:
muzyka relaksacyjna z odgłosem jesieni, parawan, świece o zapachu
lawendowym, instrumenty muzyczne (dzwonki, keyboard), tkaniny w kolorze brązowym, miód, suszarka do włosów, parawan.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach lawendowy). Podchodzimy do dzieci, każdego z osobna, pomagamy mu zdmuchnąć świecę. Następnie świeca pali się w trakcie zajęć.
2. Witamy po kolei wszystkie dzieci, smarujemy mu dłoń olejkiem o zapachu lawendowym i śpiewamy mu piosenkę „Witaj jak się masz”.
3. Przedstawienie pory roku „jesieni” za pomocą wiersza pt. „Jesień jest jak...”.
4. Spotkanie z żywiołem: wiatrem (podchodzimy do drzewa pokrytego kolorowymi liśćmi i suszarką do włosów zdmuchujemy z niego liście, następnie dmuchamy w butelki napełnione wodą na różnej wysokości i naśladujemy szum wiatru.
5. Śpiewamy piosenkę „Wesoło jesienią” przy akompaniamencie instrumentów muzycznych: keyboardu, dzwonków.
6. Relaksacja odprężająca przy muzyce relaksacyjnej „odgłosy z natury” jesienią, kołysanie dzieci, głaskanie rąk i smarowanie oliwą z oliwek, kołysanie w kocyku najpierw wszystkie dzieci razem, a potem pojedynczo za parawanem tak aby nie rozpraszały się nawzajem.
7. Podkreślanie głoski „i”: układanie wyrazów rozpoczynających się na tę literkę.
8. Układanie dzieci w kręgu i śpiewanie piosenki „Poznaj smak jesieni”, następnie częstowanie dzieci miodem.
9. Podchodzimy do każdego dziecka podajemy mu dzwonek do ręki i dzwonimy razem z nim śpiewając piosenkę „Żegnaj jak się masz”, następnie każemy mu zdmuchnąć świeczkę.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 5
Cele ogólne:
- przybliżenie pory roku „jesień” poprzez zastosowanie metody „Porannego Kręgu”
- przekazywanie informacji o otaczającym nas świecie za pomocą polisensorycznego pobudzania zmysłów.
Cele operacyjne:
- rozwój społeczny poprzez uczestnictwo w zajęciach grupowych,
- pobudzanie do samorozwoju – rozbudzanie ciekawości,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju,
- budowa zaufania i poczucia bezpieczeństwa.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- percepcyjne – obserwacja, słuchanie, samodzielne doświadczenie,
- słowne –słowo kierowane do dzieci, muzyka, słowa piosenek.
Środki dydaktyczne:
magnetofon, łóżko wodne z podstawą muzyczną, urządzenie do robienia wiatru
chusta w kolorze brązowym, płyty z muzyką relaksacyjną, dzwonki rurowe, kolorowe liście, krem orzechowy, kasztany, żołędzie, płótna w kolorze brązowym, owoce, kosze na owoce.
Przebieg zajęć:
1. Zapalenie lampki zapachowej – zapach lawendowy, podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę, zwracamy uwagę na cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Utworzenie kręgu (trzymanie się za ręce) i śpiewanie każdemu dziecku na powitanie piosenki: „Witaj jak się masz”.
3. Śpiewanie piosenki „Jechał, jechał wóz” jednoczesne eksponowanie darów jesieni: pokazywanie, dotykanie, nazywanie.
4. Spotkanie z żywiołem: za pomocą urządzenia wytwarzającego wiatr poruszamy liśćmi, gałęziami oraz umożliwiamy każdemu dziecku poczucia wiatru na własnej skórze, włosach zmienianie siły wiatru, słuchanie szumu wiatru z nagrania magnetofonowego.
5. Relaksacja odprężająca z wykorzystaniem łóżka wodnego z podstawą muzyczną z muzyką relaksacyjną: kołysanie, rozluźnianie mięśni, wsłuchiwanie się w szum wiatru i inne odgłosy natury.
6. Zawiązanie brązową chustką oczu i dzwonienie dzwonkami rurowymi o różnej barwie dźwięku.
7. Podawanie dzieciom kremu orzechowego do smakowania drewnianą łyżką każdemu dziecku z osobna.
8. Na zakończenie kolejno każde dziecko dzwoni dzwonkami rurowymi o różnej barwie i dźwięku.
9. Gaszenie lampki zapachowej – podchodzimy pojedynczo do każdego dziecka i pomagamy mu zdmuchnąć świeczkę i śpiewamy piosenkę na pożegnanie.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 6
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla jesieni żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju
Cele operacyjne:
- dziecko kojarzy jesień po żywiołach, kolorach i dźwiękach
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja,
- twórcze, wielozmysłowe – „Poranny Krąg”
Środki dydaktyczne:
wiersze i opowiadania o jesieni, lampka, olejki i świeca o zapachu lawendy, piosenka „Jesienny spacer Misia Uszatka”, kasztany, żołędzie, jarzębina, liście, wóz lub taczki w kolorze żółtym, suszarka do włosów, nagranie odtwarzające szum wiatru, wykonane ze styropianu i naturalnych liści drzewo, dzwonki rurowe, żółta chusta, krem orzechowy, miód, tekst opisujący „żółtą” kolorystykę jesieni, żółte tkaniny, obrusy i kwiaty, lampion do dyni – do dekoracji sali.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach lawendy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci lawendową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku połączone z prezentowaniem materiału przyrodniczego:
- czytanie tekstu barwnie opisującego tę porę roku,
- słuchanie piosenki, która mówi o darach jesieni (kasztanach, jarzębinie itp.), w trakcie piosenki dary gromadzimy na plastikowym wózku a następnie podjeżdżamy do każdego dziecka, by samodzielnie się nimi pobawiło – poczuło kształt, strukturę, zobaczyło kolor i poczuło zapach darów jesieni.
4. Spotkanie z żywiołem – powietrzem. Odtwarzamy szum wiatru eksponując każdemu dziecku nagranie magnetofonowe i bawiąc się suszarką do włosów. Za pomocą suszarki prezentujemy spadające z drzewa liście oraz podchodząc do każdego dziecka rozdmuchujemy włosy, kierujemy strumień powietrza na ręce, twarz itp.
5. Muzykowanie na instrumencie – dzwonkach rurowych. Zabawy i próba samodzielnego zagrania przez każde z dzieci.
6. Zakładanie żółtej chusty każdemu dziecku i werbalne podkreślanie symbolicznego znaczenia tegoż koloru jesieni (czytanie przygotowanego wcześniej tekstu).
7. Zastosowanie bodźców smakowych – jesienią podajemy miód i krem orzechowy. Poznajemy smak słodki.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 7
WYCIECZKI DO KRAKOWA – TEATR „GROTESKA”
NA PRZEDSTAWIENIE TEATRALNE
Cele ogólne:
- wprowadzenie w nową sytuację społeczną,
- zwiększanie koncentracji uwagi.
Cele operacyjne:
- kształcenie umiejętności uczestniczenia w innych formach edukacji niż forma zajęć lekcyjnych,
- zdobywanie nowych wiadomości o otaczającym nas świecie,
- nauka właściwego zachowania podczas spektaklu teatralnego,
- uspołecznianie: obcowanie z nieznajomymi ludźmi,
- przyciąganie uwagi w celu rozwoju poznawczego.
Metody:
- czynne – uczestniczenie w wycieczce, oglądanie spektaklu teatralnego,
- słowne – słowo kierowane do uczniów, tekst mówiony przez aktorów, śpiewanie piosenki,
- percepcyjne – doświadczenie nowej sytuacji społecznej, działanie na zmysły: wzrok, słuch, ruch.
Środki dydaktyczne:
bus szkolny w celu przewozu dzieci do Krakowa, wyposażenie plecaka podróżnego.
Przebieg wycieczki:
1. Zapalenie lampki zapachowej.
2. Powitanie piosenką każdego dziecka.
3. Przygotowanie dziecka do podróży.
4. Wyjazd busem szkolnym.
5. Podróż busem szkolnym. (śpiewanie podczas podróży piosenek, nawiązywanie więzi i znajomości pomiędzy dziećmi nauczania indywidualnego).
6. Zwiedzanie budynku teatralnego (scen mniejszych i większych, innych pomieszczeń budynku).
7. Zakupienie biletów w kasie (pokazanie dzieciom gdzie znajduje się kasa, wytłumaczenie do czego służą bilety i w jakim celu się je wykupuje.
8. Zajęcie miejsc w teatrze i rozpoczęcie spektaklu o godzinie 11.00 (wcześniejsze przygotowanie dzieci do tego co będzie się działo, jak należy się zachować podczas trwania seansu, poprzez rozmowę opowiadanie).
9. Obejrzenie przedstawienia teatralnego (nakłanianie dziecka do skupienia uwagi na tym co dzieje się na scenie, poprzez podpowiadanie).
10. Wyjście z teatru i spacer w kierunku Rynku Krakowskiego i przyglądanie się parkom jesienią.
11. Oglądanie Kościoła Mariackiego, Sukiennic i innych atrakcji miasta.
12. Powrót do domu busem szkolnym. W trakcie powrotu dzieci próbują kolejno grać na dzwonkach rurowych. Żegnamy piosenka każde dziecko.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
2. Sesja zima
Scenariusz 1
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy
i polisensoryczne poznawanie ich
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa
- integracja dzieci w grupie i poznawanie zasad pracy w grupie
Cele operacyjne: dziecko
- uderza samodzielnie w trójkąt i oswaja się z jego dźwiękiem,
- utrwala zapach i smak mięty,
- zapoznaje się z piosenką „Śnieżne kule” i próbuje akompaniować,
- doświadcza wrażeń termicznych związanych ze śniegiem, ciepła i zimną wodą,
- koncentruje uwagę na wyświetlanym obrazie wody,
- ćwiczy sprawność manualną podczas robienia papierowych kul,
- utrwala kolor biały słuchając wiersza „Biało” i zamalowując powierzchnie kartki na biało,
- ćwiczy wydech zdmuchując lampkę zapachową.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, cukierki miętowe, magnetofon i płyty z piosenkami o zimie i muzyką relaksacyjną i odgłosami wody, stolik do zabaw z żywiołami, śnieg i szary papier, farby plakatowe i pędzle, projektor tarczowy i tarcze żelowe z symboliką wody, biały materiał do wystroju sali i biała chusta.
Przebieg:
1. Usadzenie dzieci w kręgu.
2. Powitanie dzieci – piosenka „Mam trójkąty, mam”.
3. Zapalenie lampki zapachowej – obserwacja płomienia i rozgrzewanie dłoni.
4. Masowanie dłoni dziecka olejkiem miętowym i zwrócenie uwagi na jego zapach.
5. Częstowanie dzieci miętowymi cukierkami – zwrócenie uwagi na smak.
6. Obserwacja obrazów wody wyświetlanych przez projektor tarczowy i słuchanie odgłosów wody.
7. Wspólne słuchanie piosenki „Śnieżne kule” a następnie kolejno akompaniowanie do piosenki na dzwonkach.
8. Zabawy przyniesionym śniegiem – dotykanie, odbijanie dłoni, ugniatanie, lepienie kul, masaż dłoni śniegiem – wrażenia dotykowe i termiczne.
9. Naprzemienne moczenie rąk w ciepłej i zimnej wodzie.
10. Lepienie papierowych kul.
11. Osłuchanie z wierszem „Biało” – słuchanie grupowo, a następnie kolejno każdemu dziecku zasłaniając je białą chustą.
12. Zamalowywanie białą farbą plakatową szarej kartki.
13. Pożegnanie dzieci – piosenka „Mam trójkąt, mam” i kolejno uderzanie w trójkąt.
14. Gaszenie lampki zapachowej.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 2
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy
i polisensoryczne poznawanie ich
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa
- integracja dzieci w grupie i poznawanie zasad pracy w grupie
Cele operacyjne: dziecko
- uderza samodzielnie w trójkąt i oswaja się z jego dźwiękiem,
- utrwala zapach i smak mięty,
- utrwala kolor biały,
- obserwuje obrazy wody na projektorze tarczowym i słucha odgłosów wody,
- zapoznaje się z opowiadaniem „Płatki śniegu”,
- stymuluje dłonie poprzez zabawę piórkami,
- zapoznaje się z piosenką „Pada śnieg” i akompaniuje do niej,
- stymuluje dłonie poprzez zabawę płatkami śniegu i obserwację ich na dłoniach,
- uczestniczy w wykonywaniu płatków śniegu z serwetek,
- obserwuje poruszane wiatrem płatki śniegu,
- ćwiczy siłę wydechu dmuchając na płatki i zdmuchując lampkę zapachową.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, cukierki miętowe, magnetofon i płyty z piosenkami o zimie i muzyką relaksacyjną i odgłosami wody, projektor tarczowy, trójkąt, stolik do zabawy z żywiołami, śnieg, białe piórka, serwetki bibułkowe białe, żyłka, urządzenie do wytwarzania wiatru.
Przebieg:
1. Usadzenie dzieci w kręgu.
2. Powitanie dzieci – piosenka „Mam trójkąty, mam”.
3. Zapalenie lampki zapachowej – obserwacja płomienia i rozgrzewanie dłoni.
4. Masowanie dłoni dziecka olejkiem miętowym i zwrócenie uwagi na jego zapach.
5. Częstowanie dzieci miętowymi cukierkami – zwrócenie uwagi na smak.
6. Obserwacja obrazów wody wyświetlanych przez projektor tarczowy i słuchanie odgłosów wody.
7. Osłuchanie z opowiadaniem „Płatki śniegu” – grupowo, a następnie indywidualnie czyniąc każde dziecko bohaterem opowiadania, posypując go białymi piórkami i pozwalając na krótką zabawę nimi.
8. Osłuchanie z piosenką „Pada śnieg” i kolejno akompaniowanie do niej na trójkątach.
9. Zabawa śniegiem – obserwacja topniejących na dłoni płatków śniegu – wrażenia dotykowe i termiczne.
10. Wykonanie płatków śniegu z serwetek i zawieszenie ich na żyłkach.
11. Dmuchanie urządzeniem do wytwarzania wiatru na papierowe płatki śniegu i ich obserwacja.
12. Samodzielne dmuchanie na papierowe płatki i piórka.
13. Pożegnanie dzieci – piosenka „Mam trójkąt, mam” kolejno uderzanie w trójkąt.
14. Gaszenie lampki zapachowej.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 3
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy i polisensoryczne poznawanie ich,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- integracja dzieci w grupie i poznawanie zasad pracy w grupie.
Cele operacyjne: dziecko
- uderza samodzielnie w trójkąt i oswaja się z jego dźwiękiem,
- utrwala zapach i smak mięty,
- utrwala kolor biały,
- obserwuje obrazy wody na projektorze tarczowym i słucha odgłosów wody,
- osłuchuje się z piosenką „Ulepimy bałwana” i akompaniuje do niej,
- doświadcza wrażeń związanych ze śniegiem podczas zabawy śniegiem i lepienia bałwanków,
- utrwala kolor biały w odróżnieniu od innych kolorów,
- ćwiczy siłę wdechu i umiejętność picia przez rurkę,
- ćwiczy siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, cukierki miętowe, magnetofon i płyty z piosenkami o zimie i muzyką relaksacyjną i odgłosami wody, projektor tarczowy, stolik do zabaw z żywiołami, śnieg, miętowa herbata, spryskiwacze do kwiatów, farby plakatowe, biała chusta, białe materiały i parawany do wystroju sali, emiter zapachu i zapach miętowy do stymulacji podczas trwania całych zajęć.
Przebieg:
1. Usadzenie dzieci w kręgu.
2. Powitanie dzieci – piosenka „Mam trójkąty, mam”.
3. Zapalenie lampki zapachowej – obserwacja płomienia i rozgrzewanie dłoni.
4. Masowanie dłoni dziecka olejkiem miętowym i zwrócenie uwagi na jego zapach.
5. Częstowanie dzieci miętowymi cukierkami – zwrócenie uwagi na smak.
6. Obserwacja obrazów wody wyświetlanych przez projektor tarczowy i słuchanie odgłosów wody.
7. Osłuchanie z piosenką „Ulepimy bałwana” a następnie kolejno akompaniowanie do piosenki na trójkątach.
8. Zabawa przyniesionym śniegiem – lepienie kul i robienie małych bałwanków.
9. Malowanie bałwanków – zwrócenie uwagi na biały kolor bałwanków, a następnie spryskiwanie ich spryskiwaczem do kwiatków wodą zabarwioną na różne kolory.
10. Picie ciepłej miętowej herbaty przez rurkę.
11. Zabawa – jestem pod śniegiem - zasłanianie twarzy dziecka białą chustą i samodzielne ściąganie chusty przez dziecko.
12. Pożegnanie dzieci – piosenka „Mam trójkąt, mam” i kolejno uderzanie w trójkąt.
13. Gaszenie lampki zapachowej przez każde dziecko.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 4
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy
i polisensoryczne poznawanie ich
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa
- integracja dzieci w grupie i poznawanie zasad pracy w grupie
Cele operacyjne: dziecko
- uderza samodzielnie w trójkąt i oswaja się z jego dźwiękiem,
- utrwala zapach i smak mięty,
- utrwala kolor biały,
- obserwuje obrazy wody na projektorze tarczowym i słucha odgłosów wody,
- osłuchuje się z piosenką „Chu, chu cha”,
- obrazuje piosenkę poprzez wykonywanie odpowiednich czynności,
- stymuluje dłonie poprzez zabawę materiałem sypkim w kolorze białym,
- zapoznaje się z żywiołem wodą poprzez zabawę z nim,
- uczestniczy w wykonywaniu zimowej ilustracji przy użyciu kaszy,
- ćwiczy siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, cukierki miętowe, magnetofon i płyty z piosenkami o zimie i muzyką relaksacyjną i odgłosami wody, trójkąt, projektor tarczowy, stolik do zabaw z żywiołami, urządzenie do wytwarzania wiatru, białe piórka, piłeczki pingpongowe, biała chusta, miski z kaszą, ryżem, mąką, kubeczki i plastikowe butelki, miska z wodą, klej, kartki
z namalowanym drzewem.
Przebieg:
1. Usadzenie dzieci w kręgu.
2. Powitanie dzieci – piosenka „Mam trójkąty, mam”.
3. Zapalenie lampki zapachowej – obserwacja płomienia i rozgrzewanie dłoni.
4. Masowanie dłoni dziecka olejkiem miętowym i zwrócenie uwagi na jego zapach.
5. Częstowanie dzieci miętowymi cukierkami – zwrócenie uwagi na smak.
6. Obserwacja obrazów wody wyświetlanych przez projektor tarczowy i słuchanie odgłosów wody.
7. Osłuchanie z piosenką „Chu, chu, cha” – grupowo a następnie indywidualnie śpiewając każdemu dziecku i pomagając wykonywać następujące czynności – zacieranie rąk, wskazywanie nosa i uszu, posypywanie dziecka białymi piórkami, dmuchanie na dziecko urządzeniem do wytwarzania wiatru, rzucanie piłeczką pingpongową, nakrywanie dziecka białą chustą.
8. Stymulacja dłoni poprzez zabawę produktami sypkimi – mąka, kasza różnej grubości, ryż – dotykanie, odbijanie dłoni, przesypywanie z dłoni do dłoni, łapanie do obu rąk, wsypywanie do kubeczka i grzechotanie.
9. Stymulacja dłoni wodą – próby wykonywania tych samych czynności, co z materiałami sypkimi – dotykanie, łapanie do ręki, przelewanie z dłoni do dłoni, wlewanie do butelki i potrząsanie butelką.
10. Wykonanie zimowego obrazka – posypywanie kaszą niebieskiej kartki papieru, na której jest namalowane drzewo posmarowane klejem.
11. Pożegnanie dzieci – piosenka „Mam trójkąt, mam” kolejno uderzanie w trójkąt.
12. Gaszenie lampki zapachowej przez każde dziecko.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 5
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy zimę z konkretnymi symbolami: śniegiem, zimną temperaturą, bielą, miętą,
- obserwuje i próbuje zrozumieć proces topnienia,
- poznaje lub utrwala kolor biały,
- rozpoznaje smak mięty,
- manipuluje rękami, nabiera w ręce śnieg i przenosi do innego pojemnika, samodzielnie gra na dzwonkach,
- poznaje lub utrwala pojęcia: zimny, przeźroczysty, głośny, cichy,
- próbuje zgasić płomień świecy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
wiersze i opowiadania o zimie, lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, miętowe pomadki, muzyka relaksacyjna z odgłosami zimy, stolik do zabaw z żywiołami, śnieg w plastikowej misce, kubki, różnej wielkości dzwonki, biała chusta, urządzenie wibracyjno-wodne do stóp.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach miętowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu mięty. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku połączone z prezentowaniem materiału przyrodniczego:
- czytanie opowiadania barwnie opisującego tę porę roku,
- słuchanie piosenki mówiącej o znakach zimy, podchodzimy do każdego dziecka pokazując mu śnieg znajdujący się w dowolnym pojemniku, dziecko dotyka najpierw ręką prawą, potem lewą, utrwalamy pojęcia zimny, biały.
4. Każde z dzieci dostaje swój kubek i w miarę możliwości samodzielnie próbuje przełożyć do niego trochę śniegu, dzieci odstawiają kubki ze śniegiem obok.
5. Słuchanie szumu morza i rzeki – dźwięki odtwarzamy każdemu dziecku siedzącemu
w kręgu i jednocześnie stymulujemy stopy dziecka za pomocą urządzenia wibracyjno-wodnego by zbliżyć dziecku odczucia jakich dostarcza kontakt z wodą w morzu.
6. Polecamy dzieciom by wzięły kubki ze śniegiem do rąk i zobaczyły co w nich jest, tłumaczymy proces topnienia, następnie kolejno każde dziecko zanurza palce ręki prawej następnie lewej w wodzie, utrwalamy pojęcia zimna, przeźroczysta.
7. Muzykowanie na instrumencie – zabawy dzwonkami różnej wielkości i próba samodzielnego wytwarzania dźwięków przez każde z dzieci, każde z dzieci wytwarza dźwięk cichy i głośny, wprowadzamy lub utrwalamy pojęcia głośno, cicho.
8. Zakładanie białej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej.
9. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko poznaje smak mięty zjadając miętową pomadkę.
10. Gaszenie lampki zapachowej - każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 6
Cele ogólne:
- wprowadzenie charakterystycznych dla zimy barw, zapachów, smaków, pojęć i obrazów,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy zimę z konkretnymi symbolami: bielą, bałwanem, miętą,
- poznaje lub utrwala kolor biały,
- rozpoznaje smak mięty,
- manipuluje rękami, maluje farbkami, wyciska i rozsmarowuje klej, nakleja, samodzielnie gra na dzwonkach,
- poznaje lub utrwala pojęcie i obraz bałwana,
- próbuje zgasić płomień świecy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
wiersz i piosenka o bałwanie, opowiadanie o zimie, lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, miętowe pomadki, muzyka relaksacyjna, dzwonki, biała chusta, wycięte z kartonu koła, biała farbka, pędzelki, wycięte z papieru samoprzylepne elementy zdobiące bałwana, czarny karton, klej.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach miętowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu mięty. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Czytanie opowiadania opisującego najważniejsze cechy zimy.
4. Podchodząc do każdego dziecka prezentujemy obrazek przedstawiający bałwana i czytamy o nim krótki wiersz. Informujemy dzieci, że będziemy teraz malować bałwana.
5. Kolejno każde z dzieci zamalowuje białą farbką kółko wycięte z kartonu.
6. Muzykowanie na instrumencie – zabawy dzwonkami i próba samodzielnego wytwarzania dźwięków przez każde z dzieci.
7. Zakładanie białej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej.
8. Każde z dzieci przykleja wymalowane przez siebie białe koło na czarnej kartce bloku. Dzieci samodzielnie nakładają klej, rozsmarowują go i naklejają tak by powstał bałwan.
9. Porównujemy bałwana z obrazkiem i zwracamy uwagę na elementy, których brakuje.
10. Dzieci doklejają oczy, nos, guziki i miotłę (każde dziecko samo wybiera brakujący element i próbuje wskazać miejsce gdzie należy go przykleić).
11. Słuchanie piosenki o bałwanie podczas, której podchodząc do dzieci prezentujemy im wykonanego bałwana.
12. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko poznaje smak mięty zjadając miętową pomadkę.
13. Gaszenie lampki zapachowej - każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 7
WYCIECZKA DO OCEANARIUM
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla zimy żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy zimę z niską temperaturą,
- poznaje lub utrwala kolor biały i błękitny
- poznaje cechy ognia,
- gra na dzwonkach,
- poznaje smak mięty,
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejki i świeca o zapachu mięty, muzyka relaksacyjna z odgłosami zimy, bilety do oceanarium, dzwonki.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach miętowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu mięty. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Przypominamy dzieciom o podstawowych zasadach BHP obowiązujących podczas wycieczek.
4. Jedziemy wybranym środkiem transportu do najbliższego Oceanarium.
5. Podczas podróży zwracamy uwagę dzieci na zimowy krajobraz. Dzieci szukają cech charakterystycznych (biel, szron, gołe drzewa, niska temperatura, lód, śnieg).
6. Dojeżdżamy do celu.
7. Zwiedzamy oceanarium. Dzieci oglądają ekspozycje prezentujące szeroką gamę słodkowodnych i słonowodnych gatunków ryb pochodzących z różnych regionów świata.
8. Pod koniec zwiedzania podkreślamy jak ważnym elementem natury jest woda i jakie znaczenie ma także dla ludzi i roślin.
9. Dzieci wracają do szkoły.
10. Podczas podróży powrotnej lub już w szkole zakładamy każdemu dziecku błękitną chustę na głowę którą kojarzymy z wodą.
11. Muzykowanie na instrumencie – zabawy dzwonkami i próba samodzielnego wytwarzania dźwięków przez każde z dzieci, każde z dzieci.
12. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko poznaje smak mięty zjadając miętową pomadkę.
13. Gaszenie lampki zapachowej - każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
3. Sesja wiosna
Scenariusz 1
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla wiosny żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy wiosnę z odgłosem śpiewu ptaków, brzęczeniem owadów, szumem lasu,
- manipuluje w ziemi, sadzi swoją roślinkę,
- muzykuje na bębnie,
- poznaje lub utrwala kolor zielony,
- poznaje lub utrwala smak gorzko-kwaśny,
- poznaje lub utrwala zapach cytrynowy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
Wiersze i opowiadania o wiośnie, lampka, olejek i świeca zapachowa, ziemia, plastikowe pojemniki, bębenek, cytryna pokrojona w plastry, muzyka relaksacyjna i nagrania odtwarzające odgłosy wiosny (śpiew ptaków, brzęczenie owadów), sadzonki roślin, zielone chusty, obrusy i materiały do dekoracji sali.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach cytrynowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka i jednoczesne masowanie dłoni cytrynową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku – wiośnie. Czytanie gotowego tekstu opisującego barwnie tę porę roku, połączone z eksponowaniem odgłosów wiosny, (śpiewu ptaków, brzęczenie owadów, szumu lasu).
4. Spotkanie z żywiołem – zabawy ziemią przy muzyce relaksacyjnej. Każde dziecko sadzi swoją roślinkę.
5. Muzykowanie na instrumencie – bębnie. Zabawy z jego użyciem. Próba samodzielnego zagrania przez każde z dzieci.
6. Zakładanie zielonej chusty każdemu dziecku i werbalne podkreślanie symbolicznego znaczenia zieleni dla wiosny (czytanie przygotowanego wcześniej tekstu).
7. Zastosowanie bodźców smakowych – wiosną podajemy cytrynę z cukrem.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 2
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla wiosny żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju,
- dostarczanie poczucia sprawstwa.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy wczesną wiosnę z konkretnymi symbolami: deszczem, mokrą ziemią, zielenią,
- poznaje lub utrwala kolor zielony,
- rozpoznaje odgłosy deszczu,
- manipuluje wilgotną ziemią,
- muzykuje na bębenku,
- poznaje smak kwaśny, zapach cytryny,
- próbuje zgasić płomień.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, obserwacja, samodzielne doświadczenia.
Środki dydaktyczne:
olejek i świeca o zapachu cytrynowym, wiersze o wiośnie i deszczu, kaseta z odgłosami deszczu, piosenka „Łap kropelki”, cerata, miska, ziemia, woda w butelkach, pędzel, bębenek, zielona chusta bądź bibuła, cytryna, cukier, wyposażenie sali niezbędne w realizacji zajęć.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach cytryny). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką, w której wymienia się imię każdego dziecka z jednoczesnym masowaniem dłoni cytrynową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie dzieciom o porze roku – czytanie wiersza „Znak wiosny”
- słuchanie odgłosów deszczu z odtwarzacza,
- dotykanie bulgoczących kolumn – obserwacja poruszającej się wody,
- wkładanie dłoni dziecka do miseczki z wodą,
- śpiewanie piosenki „Łap kropelki” i kropienie wodą dłoni dziecka (przy pomocy pędzelka),
- wytwarzanie deszczu przy pomocy światłowodów – dziecko unosi w górę wiązkę światłowodów, a następnie opuszcza powoli w dół.
4. Spotkanie z żywiołem – ziemią
- prezentujemy dzieciom suchą ziemię w misce (dzieci badają ją dotykiem), następnie każde dziecko zamienia się w „deszczyk” i wlewa trochę wody z butelki do miski z ziemią,
- nauczyciel miesza ziemię z wodą, a dzieci po kolei dotykają powstałą masę i lepią z niej proste formy w obu dłoniach (np. kulki, wałeczki itp.).
5. Muzykowanie na instrumencie – bębenku poprzedzone przeczytaniem wiersza J. Kulmowej „Deszczowa muzyka”. Najpierw muzykuje nauczyciel, później próby podejmuje każde dziecko z kręgu.
6. Zakładanie zielonej chusty każdemu dziecku na głowę i zachęcanie do jej ściągnięcia - podkreślenie symbolicznego znaczenia zieleni dla wiosny (opowiadanie dzieciom, na co wpływa taki wiosenny deszczyk) następnie dzieci przyciskają pole zielone na torze świetlno-dźwiękowym (obserwują zapalającą się lampkę i słuchają odgłosu bębna).
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każdemu dziecku w kole podajemy do spróbowania cytrynę posypaną cukrem.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień, a następnie żegnamy dziecko wymawiając słowa „Do widzenia + imię dziecka).
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 3
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla wiosny żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju,
- dostarczanie poczucia sprawstwa.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy wczesną wiosnę z konkretnymi symbolami: deszczem, wiatrem, mokrą a później suchą ziemią, zielenią,
- poznaje lub utrwala kolor zielony,
- rozpoznaje odgłosy wiatru,
- reaguje na podmuchy powietrza,
- manipuluje wilgotną i suchą ziemią,
- muzykuje na bębenku w różnym tempie i z różną siłą,
- poznaje smak kwaśny, zapach cytryny,
- próbuje zgasić płomień.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, obserwacja, samodzielne doświadczenia.
Środki dydaktyczne:
olejek i świeca zapachu cytrynowym, wiersz „Wiosenny wietrzyk”, deseczki, suche gałęzie, listki, woda w butelce, sztuczny ptaszek, nagranie z odgłosami wiatru i śpiewającego ptaka, zielona cerata, ziemia, taca, suszarka, bębenek, zielona chusta bądź bibuła, cytryna, cukier, wyposażenie sali niezbędne w realizacji zajęć.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach cytryny). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką, w której wymienia się imię każdego dziecka z jednoczesnym masowaniem dłoni cytrynową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie dzieciom o porze roku – czytanie wiersza „Wiosenny wietrzyk” z jednoczesnym prezentowaniem wymienianych w wierszu elementów (deseczki od płotu, suche gałęzie, listki, woda w butelce, sztuczny ptaszek),
- słuchanie odgłosów wiatru z odtwarzacza,
- próby wytwarzania odgłosów wiatru przy pomocy poznanych wcześniej elementów,
- kierowanie na każde dziecko pachnącego cytryną powietrza z emitera zapachów (odczuwanie zapachu i temperatury),
- zabawa „Bańki na wietrze” – każde dziecko po kolei podchodzi do wytwarzanych przez urządzenie baniek mydlanych i próbuje wprawić je w ruch aby nie spadły na ziemię (dmuchając, bądź wykonując różne ruchy np. rękami).
4. Spotkanie z żywiołem – ziemią
- prezentujemy dzieciom suchą i mokrą ziemię na tacy a następnie przy pomocy wydychanego powietrza lub powietrza z suszarki pokazujemy, co się z nią dzieje (suchą ziemię wiatr roznosi, mokrą osusza),
- dotykamy i manipulujemy ziemią (kruszymy grudki ziemi, unosimy i upuszczamy na tacę suchą ziemię.
5. Muzykowanie na bębenku – muzyka wiatru (cicha, głośna, powolna, szybka).
6. Zakładanie zielonej chusty każdemu dziecku na głowę i zachęcanie do jej ściągnięcia – podkreślenie symbolicznego znaczenia zieleni dla wiosny, a następnie – „zabawa w wiatr” – próby wspólnego unoszenia w górę i opuszczania w dół szeleszczącego materiału np. ceraty (najlepiej w kolorze zielonym) przy odgłosach wiatru z kasety.
- następnie dzieci przyciskają pole zielone na torze świetlno-dźwiękowym (obserwują zapalającą się lampkę i słuchają odgłosu bębna).
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każdemu dziecku w kole podajemy do spróbowania cytrynę posypaną cukrem.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień, a następnie żegnamy dziecko wymawiając słowa „Do widzenia + imię dziecka).
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 4
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla wiosny żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy wiosnę z odgłosem śpiewu ptaków, brzęczeniem owadów, szumem lasu,
- wyciska i rozsmarowuje klej,
- przykleja masę plastyczną w postaci kulek,
- prawidłowo dobiera kolory wyklejając kwiatek,
- manipuluje w ziemi,
- muzykuje na bębnie,
- poznaje lub utrwala kolor zielony,
- poznaje lub utrwala smak gorzko-kwaśny,
- poznaje lub utrwala zapach cytrynowy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
Wiersze i opowiadania o wiośnie, lampka, olejek i świeca zapachowa, ziemia, foremka w kształcie kwiatka, kwiatki wycięte z kartonu, masa plastyczna
w kształcie kulek w kolorze żółtym, różowym i niebieskim, klej, zielony brystol, bębenek, cytryna pokrojona w plastry, muzyka relaksacyjna i nagrania odtwarzające odgłosy wiosny (śpiew ptaków, brzęczenie owadów), zielone chusty, obrusy i materiały do dekoracji sali.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach cytrynowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka i jednoczesne masowanie dłoni cytrynową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku – wiośnie. Czytanie gotowego tekstu opisującego barwnie tę porę roku, połączone z eksponowaniem odgłosów wiosny, (śpiewu ptaków, brzęczenia owadów, szumu lasu).
4. Każde z dzieci otrzymuje wycięty z kartonu kwiat. Wyciska i rozsmarowuje klej, a następnie wykleja kuleczkami (masa plastyczna) odpowiednio dobierając kolory ptaków i łodygi. sadzi
5. Prezentujemy dzieciom zieloną kartkę i mówimy, że zrobimy z niej łąkę. Czytamy wiersz o łące na której rosną kolorowe kwiaty. Dzieci kolejno przyklejają wykonane przez siebie kwiaty.
6. Spotkanie z żywiołem – zabawy ziemią przy stoliku. Dzieci próbują napełnić foremkę w kształcie kwiatka.
7. Muzykowanie na instrumencie – bębnie. Zabawy z jego użyciem. Próba samodzielnego zagrania przez każde z dzieci.
8. Zakładanie zielonej chusty każdemu dziecku i werbalne podkreślanie symbolicznego znaczenia zieleni dla wiosny (czytanie przygotowanego wcześniej tekstu).
9. Zastosowanie bodźców smakowych – wiosną podajemy cytrynę z cukrem.
10. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 5
WYCIECZKA DO OGRODU BOTANICZNEGO
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla wiosny żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy wiosnę z odgłosem śpiewu ptaków, brzęczeniem owadów, szumem lasu,
- uspołecznia się,
- utrwala normy poprawnego zachowania w miejscach publicznych,
- poznaje bogactwo i różnorodność kwiatów wiosny, ich nazwy,
- dokonuje wyboru ulubionego kwiatu
- próbuje zapamiętać jego nazwę,
- muzykuje na bębnie,
- poznaje lub utrwala kolor zielony,
- poznaje lub utrwala smak gorzko-kwaśny,
- poznaje lub utrwala zapach cytrynowy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejek i świeca zapachowa, zielone chusta, bębenek, bilety do Ogrodu Botanicznego, aparat.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach cytrynowy). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka i jednoczesne masowanie dłoni cytrynową oliwką zapachową. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Wycieczka do najbliższego Ogrodu Botanicznego. Oglądanie ekspozycji kolorowych kwiatów kwitnących wiosną. Każde z dzieci dostaje zadanie wybrania kwiatu, który podoba mu się najbardziej. Wtedy robimy dziecku zdjęcie na jego tle. Przygotowujemy później wystawę zdjęć umieszczając nazwy kwiatów.
4. Po powrocie do szkoły dzieci kolejno grają na instrumencie – bębnie.
5. Zakładanie zielonej chusty każdemu dziecku i werbalne podkreślanie symbolicznego znaczenia zieleni dla wiosny.
6. Zastosowanie bodźców smakowych – wiosną podajemy cytrynę z cukrem.
7. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
4. Sesja lato
Scenariusz 1
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z konkretnymi symbolami: kamyki, muszelki, piasek, ciepła woda,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- rozpoznaje szum morza,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki,
- próbuje zgasić płomień świecy.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
Wiersze i opowiadania o lecie, lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, piosenka „Morze”, muzyka relaksacyjna z odgłosami lata, piasek, muszelki, kamyki, stolik do zabawy z żywiołami, plastikowe butelki napełnione wodą, kilka świeczek złączonych ze sobą, sztuczne ognie, grzechotka, czerwona chusta, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale, urządzenia wibracyjno-wodne do stóp.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadania o porze roku połączone z prezentowaniem materiału przyrodniczego:
- czytanie wiersza barwnie opisującego tę porę roku
- słuchanie piosenki „Morze” mówiącej o znakach lata: (piasku, muszelkach, wodzie itp.), w trakcie piosenki eksponujemy wymienione w piosence „dary lata”.
4. Słuchanie szumu morza i rzeki – dźwięki odtwarzamy każdemu dziecku siedzącemu w kręgu i jednocześnie stymulujemy stopy dziecka za pomocą urządzenia wibracyjno-wodnego by zbliżyć dziecku odczucia jakich dostarcza kontakt z wodą w morzu.
5. Wyszukiwanie kamyków i muszelek w piasku przez każde dziecko. Wrzucanie ich do wypełnionej wodą butelki, a następnie potrząsanie butelką i kojarzenie tego odgłosu z szumem morza.
6. Spotkanie z żywiołem – ogniem:
- prezentujemy palących się jednocześnie kilka świeczek, by wzmocnić efekt wielkości płomienia
- eksponowanie sztucznych ogni
7. Muzykowanie na instrumencie – zabawy grzechotką i próba samodzielnego zagrania przez każde z dzieci.
8. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata.
9. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
10. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 2
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z obrazem, nazwą i odgłosem konkretnych zwierząt i ptaków,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- poznaje promienie świetlne o różnej barwie,
- usprawnianie narządów artykulacyjnych poprzez naśladowanie odgłosów ptaków,
- utrwala obraz i nazewnictwo niektórych ptaków i zwierząt,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki,
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
Lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, muzyka relaksacyjna z odgłosami lata, grzechotka, czerwona chusta, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale, latarki w kilku kolorach, bulgoczące kolumny, ilustracje przedstawiające wybrane ptaki i zwierzęta, naklejki.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku – czytanie wiersza przy akompaniamencie muzyki odzwierciedlającej odgłosy lata, oglądanie ilustracji przedstawiających wspomniane w wierszu ptaki i zwierzęta – wskazywanie ich przez dzieci i wymawianie nazw, naśladowanie odgłosów jakie wydaje kukułka i dzięcioł. Każde z dzieci otrzymuje naklejkę z jednym z letnich symboli, przyklejamy ją np. na ręce (słońce, wiewiórka, dzięcioł, zajączek, żuczek, kwiat, trawa).
4. Spotkanie z żywiołem – zabawa kolorami – promienie świetlne pochodzące z kilku różnokolorowych latarek wędrują po sali, świecą w jedno miejsce, a następnie pojawiają się na dłoni i innych częściach ciała każdego dziecka, obserwacja i dotykanie bulgoczących kolumn.
5. Muzykowanie na instrumencie – zabawy grzechotką – najpierw dowolne próby samodzielnego zagrania, a następnie wydajemy polecenie dziecku by poruszało grzechotką gdy zobaczy czerwony strumień światła.
6. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata.
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 3
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z ciepłą temperaturą,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- poznaje cechy ognia,
- uczestniczy w zabawach ruchowych,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki,
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, muzyka relaksacyjna z odgłosami lata, suszarka do włosów, ciepła woda, świeca, ogniste opaski na ręce, strój ognia, fragment muzyki instrumentalnej, grzechotka, czerwona chusta, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale, opowiadania – załączniki.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku podkreślające dodatnią temperaturę jako jedną z podstawowych cech lata
- czytanie tekstu – słuchają wszystkie dzieci, po czym czytamy tekst ponownie każdemu dziecku czyniąc go bohaterem opowiadania przez wstawienie jego imienia, w trakcie czytania stymulujemy dziecko ciepłym podmuchem wiatru za pomocą suszarki do włosów oraz ciepłą wodą
4. Spotkanie z żywiołem – ogniem:
- prezentujemy dzieciom świece i dmuchamy delikatnie płomień,
- dzieci przystępują do zabawy: ubieramy dzieciom ogniste opaski na ręce, ramie jest świecą a dłoń płomieniem, gdy dziecko czy nauczyciel dmucha na „ręczny płomień”, ten pochyla się na bok, gdy dmuchamy silniej, „płomień” szybciej porusza się, migota, gdy przestajemy dmuchać płomień się uspakaja i staje w miejscu, bawimy się w ten sposób kolejno z każdym dzieckiem przy akompaniamencie muzyki
5. Muzykowanie na instrumencie – zabawy grzechotką, nauczyciel czyta opowiadanie pt. „taniec ognia”, a dzieci próbują grając odzwierciedlić opisywane zachowanie ognia, jednocześnie w trakcie czytania osoba przebrana za ogień demonstruje ruchy ognia
6. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 4
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z ciepłą temperaturą, słońcem, wodą,
- ćwiczy orientację przestrzenną w trakcie zabawy z namiotem,
- jest stymulowane polisensorycznie,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- poznaje cechy ognia,
- uczestniczy w zabawach ruchowych,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki,
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, emiter zapachów, namiot, wiersze i opowiadania - załączniki, urządzenie wibracyjno-wodne do stóp muzyka, relaksacyjna z odgłosami lata, suszarka do włosów, papierowe słońce, stolik do zabaw z żywiołami, muszle, kamyki, piasek, szyszki, świeca, ogniste opaski na ręce, fragment muzyki instrumentalnej, grzechotka, czerwona chusta, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku podkreślające dodatnią temperaturę jako jedną z podstawowych cech lata
- czytanie tekstu – przypominamy dzieciom z czym kojarzy nam się lato: dmuchamy ciepłym strumieniem powietrza przy użyciu suszarki do włosów, prezentujemy papierowe słońce oraz bawimy się przy stoliku do zabaw z żywiołami na którym gromadzimy dary lata: muszle, kamyki, piasek, szyszki
- przypominając treść wiersza w którym mowa o namiocie zapraszamy dzieci by poleżały chwilę w małym domku
- każde z dzieci bierze „małą kąpiel” zanurzając nogi w urządzeniu wibracyjno-wodnym do stóp
4. Spotkanie z żywiołem – ogniem:
- prezentujemy dzieciom świece i dmuchamy delikatnie płomień czytając opowiadanie
- dzieci przystępują do zabawy: ubieramy dzieciom ogniste opaski na ręce, ramie jest świecą a dłoń płomieniem, gdy dziecko czy nauczyciel dmucha na „ręczny płomień”, ten pochyla się na bok, gdy dmuchamy silniej, „płomień” szybciej porusza się, migota, gdy przestajemy dmuchać płomień się uspokaja i staje w miejscu, bawimy się w ten sposób kolejno z każdym dzieckiem przy akompaniamencie muzyki.
5. Muzykowanie na instrumencie – zabawy grzechotką – próby samodzielnego zagrania.
6. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
8. gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 5
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z ciepłą temperaturą, ciepłym wiatrem, widokiem i szumem morza,
- jest stymulowane polisensorycznie,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- utrwala cechy ognia,
- uczestniczy w zabawach ruchowych z latawcem i piłką,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja
Środki dydaktyczne:
Lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, muzyka relaksacyjna z odgłosami lata i szumem morza, suszarka do włosów, ciepła woda, grzechotka, czerwona chusta, urządzenie do robienia wiatru, wiersz – zał. 1, łóżko wodne falujące z podstawą muzyczną, ilustracje przedstawiające morze, lampa – sztuczne ognisko, piłka, latawiec, obręcz oklejona papierowymi płomieniami, maskotki – zwierzaki, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku podkreślające dodatnią temperaturę jako jedną z podstawowych cech lata
- stymulujemy dziecko ciepłym podmuchem wiatru za pomocą suszarki do włosów i urządzenia do robienia wiatru oraz ciepłą wodą,
- następnie każe dziecko przebywa chwilę na łóżku wodnym falującym z podstawą muzyczną (prezentujemy wówczas ilustracje przedstawiające morze oraz odtwarzamy szum morza),
- zapalamy ognisko – lampę „sztuczne ognisko”,
- dalej gramy w piłkę rzucając ją do dowolnie wybranej osoby w kręgu,
- prezentujemy latający latawiec (wzbijamy go w górę przy użyciu suszarki do włosów), następnie czyni to także dziecko z pomocą osób prowadzących.
4. Spotkanie z żywiołem – ogniem: - zabawa „ognisty sus” – umocowana lub trzymana przez nauczyciela obręcz oklejona papierowymi płomieniami symbolizuje płonące koło przez które będą skakać zwierzaki – maskotki rzucane przez dzieci.
5. Muzykowanie na instrumencie – zabawy grzechotką – dzieci poruszają nią gdy spośród prezentowanych ilustracji rozpoznają ten który przedstawia morze.
6. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata.
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 6
Cele ogólne:
- wprowadzenie podstawowych symboli, charakterystycznych dla lata żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych,
- budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa,
- stwarzanie ciepłego i pogodnego nastroju.
Cele operacyjne: dziecko
- kojarzy lato z konkretnymi obrazami, odgłosami i zapachami,
- poznaje lub utrwala kolor czerwony,
- poznaje cechy ognia,
- uczestniczy w zabawach ruchowych,
- manipuluje grzechotką,
- poznaje smak słodki,
- próbuje zgasić płomień świecy – ćwiczy kontrolę i siłę wydechu.
Metody:
- czynne – stawianie zadań do wykonania,
- słowne – rozmowa, sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, samodzielne doświadczenia, obserwacja.
Środki dydaktyczne:
Lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, muzyka relaksacyjna z odgłosami lata, świece, słoiki, petarda urodzinowa, blacha do pieczenia ciasta, sikawka
z wodą, ilustracje przedstawiające las, plaże, jabłoń, grzyby, kombajn, grzechotka, czerwona chusta, zboże, jabłka, grzyby, muszelki, maliny, konfitury z wiśni, czerwone tkaniny, kwiaty i inne motywy zdobiące sale.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku – czytanie wiersza – po przeczytaniu prezentujemy dzieciom obrazki przedstawiające: plaże, jabłoń, kombajn, las i grzyby, następnie każde dziecko ogląda, dotyka i wącha dary lata tj. zboże, jabłka i grzyby.
4. Spotkanie z żywiołem – ogniem:
- Odpalamy rakietę świetlną (urodzinową) następnie przypominamy dzieciom cechy ognia (jasny, ciepły,
- Teraz dzieci będą badać ciepło świecy: małą świeczkę wstawiamy do słoika, zapalamy długą zapałką, dzieci testują ciepło świecy trzymając cały czas ręce przy słoiku, czują przy tym, jak jego ścianka staje się coraz cieplejsza, po kilku minutach zapalamy inne światełko w kolejnym słoiku, dzieci porównują różne stopnie ciepła, odczuwalne na ściankach słoików
Zwracamy uwagę by dzieci nie trzymały rąk nad słoikiem.
- Zabawa „gaśnica” – płonąca świeca stoi na blasze do pieczenia ciasta, każde
z dzieci napełnioną wodą sikawką próbuje ugasić płomień.
5. Muzykowanie na instrumencie – grzechotce – wydajemy dziecku polecenie by zagrał wówczas jeśli zobaczy obrazek z grzybami, innemu dziecku gdy będzie to kombajn, las, jabłoń w tym czasie jeden z prowadzących prezentuje ilustracje.
6. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata.
7. Zastosowanie bodźców smakowych – każde dziecko próbuje konfitur z wiśni. Poznajemy smak słodki.
8. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
Scenariusz 7
OGNISKO „ŚWIĘTO PIECZONEGO ZIEMNIAKA”
Cele ogólne:
- stymulacja polisensoryczna (wzrokowa, słuchowa, zapachowa, dotykowa
i smakowa).
Cele operacyjne:
- uspołecznianie poprzez rozwijanie sposobów społecznego komunikowania się
i nawiązywanie kontaktów emocjonalnych,
- doświadczanie ruchy, przestrzeni i czasu,
- utrwalanie cech ognia,
- odbieranie wrażeń płynących z naturalnego środowiska: odgłosów pojazdów, dźwięków otaczającej przyrody, zapachu palącego się ogniska, dotykania przedmiotów o zróżnicowanej fakturze itp.,
- usprawnianie w sferze motoryki dużej i małej,
- stwarzanie miłej atmosfery.
Metody:
- czynne –zadań stawianych do wykonania,
- słowne – opis, objaśnianie, rozmowa i inne sposoby społecznego komunikowania się,
- percepcyjne – pokaz, obserwacja, samodzielne doświadczenia,
- aktywizujące – wzmocnień pozytywnych.
Środki dydaktyczne:
Lampka, olejek i świeca o zapachu różanym, ziemniaki, patyczki, wykałaczki, bibuła, wstążki, koraliki, klej, farby itp., drewno, zapałki i papier do rozpalania ogniska, kije do ziemniaków, sól, masło, czerwona chusta.
Przebieg:
1. Zapalenie lampki zapachowej (zapach różany). Podchodzimy do każdego dziecka eksponując palącą się świeczkę. Zwracamy uwagę na zapach i cechy ognia: ciepły, jasny.
2. Powitanie piosenką w której wymienia się imię każdego dziecka. Podczas piosenki masujemy dłonie dzieci oliwką o zapachu róży. Zbliżamy dłoń dziecka do nosa, by wyraźnie poczuło prezentowany zapach.
3. Opowiadanie o porze roku – szukamy z dziećmi tym razem w naturalnej scenerii tych wszystkich oznak lata o jakich mówiliśmy, wskazujemy i nazywamy.
4. Spotkanie z żywiołem – ogniem: rozpalamy ognisko, dzieci obserwują kolejne etapy przygotowawcze, a w ostateczności palące się ognisko. Dzieci spośród kilku warzyw wybierają ziemniaka, następnie porównują ziemniaki wybierając największy i najmniejszy. Przystępujemy do zabawy „ziemniaczany ludzik” – każde z dzieci tworzy swojego stwora z przygotowanych materiałów: ziemniaków, patyczków, wykałaczek, bibuły, guzików, wstążek, koralików, farb i kleju. Pieczemy ziemniaki – dzieci pomagają trzymać kije nad ogniskiem, wąchają i jeśli to możliwe smakują pieczonego ziemniaka z masłem i solą.
5. Zakładanie czerwonej chusty każdemu dziecku na głowę przy muzyce relaksacyjnej z odgłosami lata.
6. Gaszenie lampki zapachowej – każde dziecko zdmuchuje płomień świecy i jednocześnie śpiewamy piosenkę pożegnalną z wymienianiem imion każdego dziecka.
Wszystkie czynności wykonujemy kolejno z każdym dzieckiem siedzącym w kręgu.
XI. INFORMACJE DLA RODZICÓW
Rodzic powinien wiedzieć na czym polega metoda którą pracuje jego dziecko. Poniżej zamieszczamy pisemną informację dla rodzica, która mówi o głównych założeniach metody. Wdrażamy rodziców w sesję pory roku, którą aktualnie pracujemy z wychowankami.
Drodzy Rodzice
„Poranny krąg” jest metodą, którą określamy jako wielozmysłową. Jej szczególnym walorem jest bowiem fakt, że obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Oddziaływania na zmysły mają je aktywizować w sposób odmienny dla każdej pory roku. Podstawą dla tworzenia „Porannego kręgu” jest świat przyrody – źródło podstawowych bodźców (żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych). Jesteśmy przekonani, że metoda ta trafi do dzieci i spotka się z ich zainteresowaniem, bo w pracy
z waszymi dziećmi a naszymi wychowankami komunikowanie odbywa się – jak sami wiecie – przede wszystkim na poziomie zmysłów. Metoda ta zakłada, że polisensoryczne pobudzanie zmysłów jest najlepszym sposobem przekazywania cennych informacji o tym co nas otacza
i że najlepszymi pomocami dydaktycznymi są te zaczerpnięte z natury. Każda z pór roku ma przypisaną inną symbolikę. Jako że mamy jesień stymulować będziemy:
- kolorem żółtym – barwą spadających liści i dojrzałych owoców, jest kojarzony z radością życia,
- powietrzem – to żywioł, którego wszyscy często doświadczamy. Dni absolutnie bezwietrzne są w naszym rejonie świata rzadkością. Szczególnego rodzaju wrażeń dostarcza nam przeszywający, silny wiatr. Dzieci głęboko upośledzone tego rodzaju wrażeń są pozbawione. Okazuje się, że i one odczuwają głód powietrza. Silny przeszywający wiatr odczuwamy na całym ciele i powoduje znieruchomienie.
W zajęciach tych wykorzystujemy suszarkę, wentylator. Podmuch powietrza może być ciepły lub zimny. Dmuchamy na twarze dzieci, włosy, ręce, nogi. Pokazujemy jak powietrze działa na otoczenie.
- miód i krem orzechowy – utrwalamy smak słodki,
- dzwonami rurowymi – na których gramy wiatrem,
- zapach lawendowy – łagodzi napięcia, uspakaja i wzmacnia,
- oraz wystrojem sali, przedmiotami, materiałami, oświetleniem o barwie żółtej które to w naszym zamiarze mają stymulować zmysł wzroku.
Metoda ta jest cenna też z tego względu, że formą zajęć jest spotkanie grupowe, które umożliwia kontakt z rówieśnikami. Jej przebieg zmusza dziecko do czekania na swoją kolej, co pozwala na odbieranie wrażeń płynących z przebywania z innymi podopiecznymi, obserwowania ich w takiej samej sytuacji, w tym samym działaniu, zainteresowania ich ruchami czy minami. Podchodzimy po kolei do każdego dziecka, więc można by powiedzieć, że są to zajęcia indywidualne w grupie. Niewątpliwie jest to korzystne dla naszych wychowanków, umożliwiamy im bycie w grupie, ale nie pozbawiamy indywidualnego kontaktu z nauczycielem.
Drodzy Rodzice
„Poranny krąg” jest metodą, którą określamy jako wielozmysłową. Jej szczególnym walorem jest bowiem fakt, że obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch
i smak. Oddziaływania na zmysły mają je aktywizować w sposób odmienny dla każdej pory roku. Podstawą dla tworzenia „Porannego kręgu” jest świat przyrody – źródło podstawowych bodźców (żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych). Jesteśmy przekonani, że metoda ta trafi do dzieci i spotka się z ich zainteresowaniem, bo w pracy z waszymi dziećmi a naszymi wychowankami komunikowanie odbywa się – jak sami wiecie – przede wszystkim na poziomie zmysłów. Metoda ta zakłada, że polisensoryczne pobudzanie zmysłów jest najlepszym sposobem przekazywania cennych informacji o tym co nas otacza i że najlepszymi pomocami dydaktycznymi są te zaczerpnięte z natury. Każda z pór roku ma przypisaną inną symbolikę. Jako że niedługo zacznie się zima stymulować będziemy:
- kolorem białym i błękitnym – będącymi odzwierciedleniem zimy za oknem, biel promieniuje, uspakaja i rozjaśnia,
- wodą – pobudza aktywność ruchową i wokalizację, dostarcza miłych i delikatnych wrażeń dotykowych. Woda szumi i pluska. Łatwo poddaje się aktywności dziecka. Wystarczy niewielki ruch, aby zafalowała i poruszyła pływające zabawki. Żywioł wody bardzo silnie polisensorycznie działa na zmysły,
- miętowe pastylki – celem dostarczania wrażliwości warg i języka,
- trójkątem i dzwoneczkami – są źródłem bodźców wibracyjno-dźwiękowych,
- zapachem mięty – działa uspakajająco, wzmacniająco i rozluźniająco,
- oraz wystrojem sali, przedmiotami, materiałami, oświetleniem, które to w naszym zamiarze mają stymulować zmysł wzroku (w kolorze bieli i błękitu).
Metoda ta jest cenna też z tego względu, że formą zajęć jest spotkanie grupowe, które umożliwia kontakt z rówieśnikami. Jej przebieg zmusza dziecko do czekania na swoją kolej, co pozwala na odbieranie wrażeń płynących z przebywania z innymi podopiecznymi, obserwowania ich w takiej samej sytuacji, w tym samym działaniu, zainteresowania ich ruchami czy minami. Podchodzimy po kolei do każdego dziecka, więc można by powiedzieć, że są to zajęcia indywidualne w grupie. Niewątpliwie jest to korzystne dla naszych wychowanków, umożliwiamy im bycie w grupie, ale nie pozbawiamy indywidualnego kontaktu z nauczycielem.
Drodzy Rodzice
„Poranny krąg” jest metodą, którą określamy jako wielozmysłową. Jej szczególnym walorem jest bowiem fakt, że obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch
i smak. Oddziaływania na zmysły mają je aktywizować w sposób odmienny dla każdej pory roku. Podstawą dla tworzenia „Porannego kręgu” jest świat przyrody – źródło podstawowych bodźców (żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych). Jesteśmy przekonani, że metoda ta trafi do dzieci i spotka się z ich zainteresowaniem, bo w pracy z waszymi dziećmi a naszymi wychowankami komunikowanie odbywa się – jak sami wiecie – przede wszystkim na poziomie zmysłów. Metoda ta zakłada, że polisensoryczne pobudzanie zmysłów jest najlepszym sposobem przekazywania cennych informacji o tym co nas otacza i że najlepszymi pomocami dydaktycznymi są te zaczerpnięte z natury. Każda z pór roku ma przypisaną inną symbolikę. Jako że mamy wiosnę stymulować będziemy:
- kolorem zielonym – charakterystycznym dla wiosny. Zieleń kojarzona jest z siłą tworzenia, wzrostu, z procesem dorastania. Tęsknota do zieleni jest postrzegana symbolicznie jako pragnienie odnowy. Zieleń łagodzi, przynosi zadowolenie, daje pokój, uspakaja i odpręża.
- ziemią – ma zdecydowaną barwę, specyficzny zapach, a ze względu na swoją strukturę, wilgotność i temperaturę dostarcza dziecku złożonych doznań dotykowych. Jest o tym cenniejsze przeżycie, że nasze pociechy rzadko mają możliwość bezpośrednio dotknąć ziemi.
- cytryną posypaną cukrem – celem poznania lub utrwalania smaku gorzko – kwaśnego.
- bębnem – będącym źródłem bodźców dźwiękowo – wibracyjnych.
- zapachem cytrynowym – przypisanym owej porze roku, poprzez rozcieranie olejku na dłoni każdego dziecka i zapaleniem lampki zapachowej, działa on antyseptycznie, pobudza apetyt i ożywia.
- Oraz wystrojem sali, przedmiotami, materiałami, kwiatami, oświetleniem o barwie żółtej które to w naszym zamiarze mają stymulować zmysł wzroku
Metoda ta jest cenna też z tego względu, że formą zajęć jest spotkanie grupowe, które umożliwia kontakt z rówieśnikami. Jej przebieg zmusza dziecko do czekania na swoją kolej, co pozwala na odbieranie wrażeń płynących z przebywania z innymi podopiecznymi, obserwowania ich w takiej samej sytuacji, w tym samym działaniu, zainteresowania ich ruchami czy minami. Podchodzimy po kolei do każdego dziecka, więc można by powiedzieć, że są to zajęcia indywidualne w grupie. Niewątpliwie jest to korzystne dla naszych wychowanków, umożliwiamy im bycie w grupie, ale nie pozbawiamy indywidualnego kontaktu z nauczycielem.
Drodzy Rodzice
„Poranny krąg” jest metodą, którą określamy jako wielozmysłową. Jej szczególnym walorem jest bowiem fakt, że obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Oddziaływania na zmysły mają je aktywizować w sposób odmienny dla każdej pory roku. Podstawą dla tworzenia „Porannego kręgu” jest świat przyrody – źródło podstawowych bodźców (żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych). Jesteśmy przekonani, że metoda ta trafi do dzieci i spotka się z ich zainteresowaniem, bo w pracy z waszymi dziećmi a naszymi wychowankami komunikowanie odbywa się – jak sami wiecie – przede wszystkim na poziomie zmysłów. Metoda ta zakłada, że polisensoryczne pobudzanie zmysłów jest najlepszym sposobem przekazywania cennych informacji o tym co nas otacza i że najlepszymi pomocami dydaktycznymi są te zaczerpnięte z natury. Każda z pór roku ma przypisaną inną symbolikę. Jako że niedługo zacznie się lato stymulować będziemy:
- kolorem czerwonym – charakterystycznym dla wiosny. Zieleń kojarzona jest z siłą tworzenia, wzrostu, z procesem dorastania.
- ogniem – ma w sobie olbrzymią moc przykuwania uwagi. Nawet dzieci, które nie potrafią na niczym zatrzymać wzroku, reagują na ogień jakimś nabożnym skupieniem. Dzieci nadpobudliwe nieruchomieją. Ogień dostarcza dzieciom wielu wrażeń – świeci i migoce porusza się i zmienia swój kształt, grzeje. Wymowne w tej metodzie jest podkreślenie panowania nad ogniem poprzez gaszenie palącej się świeczki końcem zajęć.
- konfitury z wiśni – by stymulować zmysł smaku i utrwalać smak słodki.
- grzechotką – która dostarcza wrażeń muzycznych, być może będzie kolejnym nowym doświadczeniem dziecka i próbą na miarę możliwości każdego dziecka samodzielnego zagrania na niej.
- zapachem róży – przypisanym owej porze roku, poprzez rozcieranie olejku na dłoni każdego dziecka i zapaleniem lampki zapachowej.
- oraz wystrojem sali, przedmiotami, materiałami, kwiatami, oświetleniem o barwie żółtej które to w naszym zamiarze mają stymulować zmysł wzroku (o kolorze czerwieni).
Metoda ta jest cenna też z tego względu, że formą zajęć jest spotkanie grupowe, które umożliwia kontakt z rówieśnikami. Jej przebieg zmusza dziecko do czekania na swoją kolej, co pozwala na odbieranie wrażeń płynących z przebywania z innymi podopiecznymi, obserwowania ich w takiej samej sytuacji, w tym samym działaniu, zainteresowania ich ruchami czy minami. Podchodzimy po kolei do każdego dziecka, więc można by powiedzieć, że są to zajęcia indywidualne w grupie. Niewątpliwie jest to korzystne dla naszych wychowanków, umożliwiamy im bycie w grupie, ale nie pozbawiamy indywidualnego kontaktu z nauczycielem.
XII. TEKSTY POMOCNICZE
„Biało”
Śnieg pada
Coraz to bielej.
Nasze miasteczko
Nad zamarzniętą rzeczką
Owinęło się śniegiem białym
I usypia –
Ciche i małe.
I tak jest
Jakby się wszystko zasłuchało
W jedno słowo:
BIAŁO
Jest zima. Wychodzimy na zewnątrz. Rozglądamy się dookoła – wszystko pokrywa biały śnieg. Skąd się bierze śnieg? Na niebie pojawiają się chmury. Z tych chmur zaczyna padać śnieg. Duże, białe płatki spadają powoli, potem szybciej i szybciej. Są lekkie i zimne. Gdy spadną na naszą dłoń – topią się. Przyglądamy się im chwilę i wracamy do domu.
Wielkie zmiany dziś w przyrodzie
Nie zobaczysz ich na co dzień:
Czy słyszycie drogie dzieci?
Woda z dachu ciurkiem leci
Kapu, kapu, chlapu, chlap
To na pewno wiosny znak
Pada deszczyk kapu kap
Łap kropelki (imię dziecka) łap
Co to za dzwony, czy to w tej rynnie?
Ach to muzyka deszczowa płynie
Dudni po dachach jakby na bębnach
Dudni ulewa taka wiosenna
Tłucze o szyby wesołym deszczem
Bębni kroplami wciąż jeszcze, jeszcze
I na listkach gra z całej duszy
Aż rozśpiewane skowronki głuszy
Aż słowik szepcze do słowika
To ci muzyka
Taka muzyka – to jest muzyka
Ile wody, ile piasku,
Mrużą oczy dzieci od blasku
Tu muszelka... tam muszelka...
Będzie z tego radość wielka
Ta muszelka jest różowa...
Inną niesie fala nowa.
Koło bosych nóżek rzuci
I do morza szumiąc wróci.
O jak cudnie tu dookoła
Pełno kwiatów wznosi czoła
We mchu miękkim nogi toną
Świeżo wszędzie i zielono
Tysiąc ptaszków w krzakach śpiewa,
Cichy pacierz szepcą drzewa,
A na głowę rzuca cienie
Słońcem tkane ich sklepieniem.
Gdzie wpierw patrzeć – ja sam nie wiem
Tu wiewiórka smryk po drzewie,
Tu zajączek szust przez trawę
Tu lśnią żuczki, są jaskrawe
Tutaj z brzękiem leci pszczoła
Tu kukułka go zawoła,
Tu znów dzięcioł w korę puka
I robaczków sobie szuka
Lato jest najcieplejszą porą roku. Gdy latem wychodzimy na dwór, ogarnia nas skwar. Jest gorąco i duszno. Ciepły podmuch wiatru dotyka nasze twarze, grzeje policzki i rozwiewa włosy. Słońce praży, a my myślimy o tym, że jesteśmy spragnieni.
Woda – potrzebna nam jest woda. Ktoś podaje nam orzeźwiająca wodę. Moczymy w niej ręce, obmywamy twarz i czujemy, że ona też jest ciepła. Letnie promienie słońca ogrzały ją, ogrzały wodę w basenach, rzekach, w morzu.
Płomień świecy jest spokojny, nie rusza się. Popatrzcie co się będzie działo, gdy zaczniemy delikatnie dmuchać w jego kierunku. Płomień świecy migota i drga. Pochyla się na bok, to znów rozciąga się, pnie w górę. Teraz spokojnie zatrzymuję się, a za chwile znowu trzepoce i wznosi się w kształcie języków. Płomień wydaje się być żywy.
Początkowo ogień jest mały, żarzą się tylko pojedyncze płomyczki. Podnosi się wiatr, dmucha w ogień i płomienie wiją się, stają się większe, wyższe. Nagle ogień bucha, płomienie drgają ku górze, później stają się słabsze, cofają się, jeszcze pojedyncze płomyczki żarzą się to tu, to tam, w końcu ogień gaśnie.
Wszyscy kochamy to lato gorące,
ptaki na drzewach i jaskrawe słońce
wakacje urlopy, wyjazdy na wczasy
spanie pod namiotem aż po wszystkie czasy
Hop do wody drogie dzieci
Póki jeszcze słońce świeci
Woda schłodzi wasze ciała
W wodzie zabawa jest doskonała
Niech więc każdy się ośmieli
Skorzystać z letniej kąpieli
Płomień świecy jest spokojny, nie rusza się. Popatrzcie co się będzie działo, gdy zaczniemy delikatnie dmuchać w jego kierunku. Płomień świecy migota i drga. Pochyla się na bok, to znów rozciąga się, pnie w górę. Teraz spokojnie zatrzymuje się, a za chwile znowu trzepoce i wznosi się w kształcie języków. Płomień wydaje się być żywy.
Latem można chodzić boso
Po zielonej trawce, wylegiwać się
Na słońcu i puszczać latawce
Kąpać się w cieplutkim morzu
Grać w piłkę na plaży
A wieczorem przy ognisku cichutko
pomarzyć.
Już zaczęło się lato, a wraz z nim – taki obrazek
Kosz pełen czerwonych malin, złote, słoneczne plaże.
Pan czerwiec w sadzie zielonym, z jabłkiem pachnącym, czerwonym.
Pan lipiec na kombajnie, z kropelką potu na nosie.
Pan sierpień na skraju lasu, z grzybów pełnym koszem.
Takie właśnie jest lato. Ciepłe, złote, pachnące.
LITERATURA
- Kielin J.: „Rozwój daje radość” GWP 1999.
- Polkowska I.: „Praca rewalidacyjna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w szkole życia. WSiP 1998.
- Kwiatkowska M.: „Dzieci głęboko niezrozumiane W-wa 1997.
- Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym – przewodnik dla nauczycieli. CMPP-P; W-wa.
- Brauner A. i F. (1995) „Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym“ Warszawa, WSiP.
- Chodkowska M. (1998) „Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości”, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
- Kościelak R. (1989) „Psychologiczne podstawy rewalidacji upośledzonych umysłowo”, Warszawa, PWN.
- Kościelska M. (1998) „Oblicza upośledzenia”, Warszawa, PWN.
- Piszczek M. (2000) „Edukacja uczniów z głębokim upośledzeniem umysłowym”, Warszawa, CMPP-P MEN.
- „Sala doświadczania świata a rozwój percepcji” – PCPP, Koszalin 2002.
- Mass. Violeta „Uczenie przez zmysły – wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej” – WSiP, Warszawa 1998.
- Frochlich A. – „Jak to pachnie i smakuje” – Wydawnictwo „Jedność”, Kielce 2002.
Bochnia
Program stymulacji polisensorycznej według pór roku realizowany w sali doświadczania świata z dziećmi o znacznym i głębokim stopniu niepełnosprawności intelektualnej. Scenariusze zajęć
O nas | Reklama | Kontakt
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Copyright © 2002-2024 Edux.pl
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.