Konflikty i ich rozwiązywanie - scenariusz szkoleniowej Rady Pedagogicznej wraz z załącznikami

1. Burza mózgów – pojęcie, rodzaje i źródła konfliktu (czy konflikt jest nieunikniony? Wpływ konfliktu na otoczenie i uczestników)

2. Objaśnienie pojęcia (KOPIA 1), tradycyjne i współczesne poglądy na konflikt (KOPIA 2), rodzaje konfliktu (KOPIA 3)

3. Fazy konfliktu (KOPIA 3)

4. Rodzaje konfliktów w szkole (KOPIA 5)

5. Sposoby zachowywania się w sytuacji konfliktu (KOPIA 4)

6. Metody rozwiązywania konfliktu (KOPIA 5)

7. Praktyczne rady przy rozwiązywaniu konfliktów
a. „Sześć kroków metody bez porażek” (KOPIA 7)
b. Język nieakceptacji: 12 blokad komunikacji interpersonalnej (KOPIA 8)
c. Komunikaty, klucze, „otwieracze” (KOPIA 9)
d. Komunikat „ja” zamiast „ty” (KOPIA 10)
e. Ćwiczenie praktyczne (Komunikaty „JA” i „TY”)
f. Aktywne słuchanie (KOPIA 11)

8. Przedstawienie dialogów sytuacyjnych

9. Podział na grupy i praktyczne ćwiczenie

10. NIE BÓJ SIĘ KONFLIKTÓW – TEST PODSUMOWUJĄCY


ZAŁĄCZNIKI NADAJĄCE SIĘ NA FOLIĘ:

1

KONFLIKT
TO
SPÓR DOTYCZĄCY WAŻNYCH KWESTII


KONFLIKT:
- jest powszechnym zjawiskiem społecznym
- jest sytuacją, w której występują przynajmniej 2 osoby
- strony konfliktu są nawzajem od siebie zależne
- jego pojawienie się lub nie zależy od tego, jak postrzegana jest dana sytuacja i jakie działania zostaną podjęte przez obie strony
- konflikt rozpoczyna się wtedy, gdy co najmniej jedna ze stron spostrzega, że jej cele, zadania, wartości lub zachowanie są sprzeczne z działaniem drugiej strony i że ta druga strona potencjalnie utrudnia lub blokuje ich realizację
- towarzyszą mu emocje, do których głównie należy agresja


2
TRADYCYJNE I WSPÓŁCZESNE POGLĄDY NA KONFLIKT

TRADYCYJNY POGLĄD

Konfliktu można uniknąć
Powodem konfliktu są błędy ludzi
Konflikt stanowi zaprzeczenie harmonijnej współpracy
Przywódcy powinni eliminować konflikty za wszelką cenę
Konflikty są niepożądane
Optymalna efektywność organizacji wymaga likwidacji konfliktu

WSPÓŁCZESNY POGLĄD

Konflikt jest nieunikniony
Konflikt powstaje z wielu przyczyn
Konflikty przyczyniają się do wzrostu efektywności współpracy ludzi
Wiele konfliktów odgrywa bardzo ważną rolę
Przywódcy powinni kierować konfliktem tak, aby przyniósł pozytywne konflikty
Optymalna efektywność organizacji wymaga konfliktu na umiarkowanym poziomie

3
RODZAJE KONFLIKTÓW:

- KONFLIKT RELACJI
- KONFLIKT DANYCH (INFORMACJI)
- KONFLIKT INTERESÓW
- KONFLIKT STRUKTURALNY
- KONFLIKT WARTOŚCI


FAZY KONFLIKTU:
• PIERWSZA FAZA, to okres, kiedy mówimy, że „coś jest nie tak”. To faza drobnych napięć, okres, w którym czasami objawy złego samopoczucia mieszają się ze zwiastunami awantury
• DRUGA FAZA, to wzajemna wrogość. Mamy w niej do czynienia z narastającymi zarzutami, negatywnymi uwagami i ocenami
• TRZECIA FAZA, to kulminacja, czyli rozładowanie napięcia. Ta faza jest bardzo gwałtowna, ale krótka
• CZWARTA FAZA, to wyciszenie
• PIĄTA FAZA, to porozumienie. Następuje w niej skonfrontowanie stanowisk, rozpatrzenie wzajemnych interesów


4
WARIANTY ZACHOWAŃ NAUCZYCIELSKICH TOWARZYSZĄCYCH SYTUACJOM KONFLIKTOWYM:

- socjalizacja
- dominacja
- negocjacje
- fraternizacja
- nieobecność i wycofywanie się
- rytuał i rutyna
- terapia zajęciowa
- moralizowanie
- humor
- wytrwałość
- porównywanie
- uzasadnianie
- powoływanie się na poprzednie ustalenia
- groźby i używanie szantażu
- obietnice
- wybuchy gniewu i oburzenia
- proponowanie wyboru
- obrażanie, poniżanie
- pochlebstwo
- pomaganie
- nadmierne zaufanie
- brak zaufania
- wykazywanie uległości
- unikanie


WARIANTY ZACHOWAŃ UCZNIOWSKICH:

- poszukiwanie specjalnych względów
- wycofanie, uleganie
- zgadywanie
- unikanie odpowiedzi
- zamaskowane nieposłuszeństwo
- sabotaż
- wygłup
- gra na zwłokę


5

NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE RODZAJE KONFLIKTÓW SZKOLNYCH:

- nauczyciel – uczeń
- nauczyciel – nauczyciel
- nauczyciel – rodzic


METODY ROZWIĄZYWANIA KONFLIKTÓW:

- metoda autorytarna
- metoda liberalna
- metoda „bez porażek” albo „dwóch zwycięzców”



8

JĘZYK NIEAKCEPTACJI: 12 BLOKAD KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ

1. Nakazywanie, komenderowanie, polecanie
2. Ostrzeganie, groźba
3. Moralizowanie, głoszenie kazań, „powinieneś, powinnaś”
4. Doradzanie, sugerowanie, proponowanie rozwiązań
5. Pouczanie, robienie wykładu, dostarczanie logicznych argumentów
6. Osądzanie, krytykowanie, dezaprobata, potępienie
7. Obrzucanie wyzwiskami, wyśmiewanie, ośmieszanie
8. Interpretowanie, analizowanie, diagnozowanie
9. Chwalenie, aprobowanie, wydawanie ocen pozytywnych
10. Uspokajanie, okazywanie współczucia, pocieszanie, podnoszenie na duchu
11. Wypytywanie, indagowanie, krzyżowy ogień pytań (najczęściej używana blokada)
12. Odwracanie uwagi, sarkazm, dowcipkowanie, zabawianie


9

ZDANIA UŁATWIAJĄCE KOMUNIKACJĘ TZW. „OTWIERACZE”

- „Czy chciał(a)byś coś więcej na ten temat powiedzieć?”

- „To interesujące, mów dalej!”


- „Wygląda na to, że bardzo to przeżywasz”

- „Interesuje mnie to, co mówisz”


- „Czy chcesz o tym porozmawiać?”

- „Czy chciałbyś ze mną o czymś porozmawiać?”


10

METODA AKTYWNEGO SŁUCHANIA JAKO POMOC W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMU – PRZYKŁAD

Uczeń: Zostawiłem podręcznik i zeszyt do matematyki w domu
Nauczyciel: - Hm, masz problem…
U: - Tak, nie wziąłem kartki z tym co było zadane, książki do matematyki i zeszytu, w którym rozwiązywałem zadania
N: - Ciekawy jestem, jakie wyjście z tego znajdziemy
U: - Mógłbym zatelefonować do mamy i poprosić, by to przyniosła, ale teraz chyba jest w pracy
N: - Mogłoby to więc nie pomóc
U: - Może dałoby się pożyczyć książkę od kolegi i wziąć nową kartkę papieru, pamiętam, na której stronie skończyłem
N: - Wygląda na to, że rozwiązałeś swój problem
U: - Tak


11

KOMUNIKATY „ja”, TZW. KOMUNIKATY OKREŚLAJĄCE ODPOWIEDZIALNOŚĆ

- „Nie mogę pracować, dopóki nie zostaną uprzątnięte te materiały porozrzucane po klasie”

- „Ten hałas mnie męczy”


- „Bardzo mnie denerwuje, jak wchodzicie do klasy wzajemnie się przepychając”

- „Twoje (wasze) spóźnianie się na zajęcia sprawia mi kłopot, bo muszę przerywać lekcję”


NIE BÓJ SIĘ KONFLIKTÓW - TEST
1. Oddzielam problemy od ludzi:
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
2. Kwestie sporne próbuję odłożyć do chwili, gdy znajdę czas na ich przemyślenie.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
3. Zazwyczaj twardo dążę do realizacji swoich celów.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
4. Rezygnuję z pewnych punktów w zamian za inne.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
5. Pozwalam mojemu partnerowi utrzymać kilka jego punktów, jeśli on pozwoli utrzymać kilka moich.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
6. Uważam, że nie zawsze warto przejmować się różnicami zdań.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
7. Staram się, aby przeciwne strony bezpośrednio sobie przedstawiły swoje poglądy, rozważyły wspólnie przyczyny konfliktów i wspólnie poszukały rozwiązań.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
8. Jako szef żądam natychmiastowego zażegnania konfliktu bez względu na to, kogo i czego on dotyczy.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
9. Trzymam strony z dala od siebie do czasu znalezienia rozwiązania.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
10. Poszukuję wspólnego celu dla obu stron konfliktu i nakłaniam do jego realizacji.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
11. Zdarza się, że pozwalam im wziąć odpowiedzialność za rozwiązywanie konfliktowego problemu.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
12. Za wszelka cenę próbuję wygrać swoją pozycję.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
13. Próbuję wziąć pod uwagę wszystkie wątpliwości obu stron.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
14. Staram się nie wypowiadać własnego zdania w sytuacji, gdy w konflikcie są inne osoby.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
15. Staram się, aby konflikty były rozstrzygane zgodnie z literą prawa w mojej firmie, czyli przez odniesienie się do odpowiednich przepisów i regulaminów.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
16. Osoby konfliktowe po prostu zwalniam z pracy.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
17. Staram się odłożyć zajęcie konfliktem do czasu, gdy będę miał więcej informacji.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
18. Uważam, że rozwiązanie sytuacji konfliktowej, które przegłosuje większość pracowników jest jedynym słusznym rozwiązaniem.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
19. Po prostu przedstawiam swoje poglądy i pytam o poglądy drugiej strony.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
20. Staram się znaleźć stanowisko pośrednie pomiędzy stanowiskiem moim i drugiej strony.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
21. Z reguły gdy następuje konflikt między przełożonym, a podwładnym, należy dać obu stronom czas, a wszystko samo się jakoś ułoży.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
22. W sytuacjach konfliktowych obstaję przy realizacji tylko moich punktów.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
23. Nakłaniam drugą stronę do rozwiązania kompromisowego.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
24. Zawsze próbuję wykazać komuś logiczność i korzyść mojego stanowiska w trudnej sprawie.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
25. Zdaję się na osąd osoby trzeciej, najlepiej przełożonego.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
26. Staram się na początku sporu wyjaśnić wszystkie zastrzeżenia i problemy.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
27. Sytuacje konfliktowe najlepiej rozwiązuję wykorzystując rozwiązania losowe, np. rzut monetą
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
28. Unikam zajmowania stanowiska, które może spowodować kontrowersje .
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
29. Z reguły proponuję jednej ze stron jakieś korzyści za rezygnację z jej stanowiska.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
30. Usiłuję natychmiast zniwelować dzielące nas różnice.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
31. Bezwzględnie domagam się uznania swoich życzeń.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
32. Zawsze staram się, aby wszystkie życzenia obu stron zostały zaspokojone.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
33. Gdy widzę, że w grupie powstały jakieś nieporozumienia, staram się przeczekać wszystko z boku, aby dodatkowo nie powodować rozdrażnień.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
34. Zabraniam swoim podwładnym wtrącania się w jakiekolwiek spory, które ich nie dotyczą.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
35. Zazwyczaj szukam pomocy drugiej strony przy wypracowaniu rozwiązania.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
36. Gdy jest wiele możliwych rozwiązań problemu, nakazuję zrobić wszystko według moich sugestii.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
37. Próbuję znaleźć uczciwą kombinację zysków i strat dla obu stron.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
38. Zawsze dzielę się problemem z inną osobą, abyśmy mogli razem go rozwiązać
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
39. Staram się robić wszystko, co konieczne aby uniknąć niepotrzebnych napięć.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem
40. Nakazuję twardo jednej ze stron rezygnację z jej stanowiska.
a. zgadzam się b. nie zgadzam się c. nie wiem

Za każdą odpowiedź przypisujemy sobie odpowiednią liczbę punktów:

1. Zgadzam się: 1 pkt.
2. Nie zgadzam się: 1 pkt.
3. Nie wiem: 0 pkt.

Za odpowiedzi zgodne z kluczem powyżej przyznajemy sobie odpowiednią liczbę punktów.
INTEGRACJA: 1,7,10,13,19,26,30,32,35,38 DOMINACJA: 3,8,12,16,22,24,31,34,36,40
UNIKANIE: 2,6,11,14,17,18,21,28,33,39 KOMPROMIS: 4,5,9,15,20,23,25,27,29,37
TWÓJ WYNIK: INTEGRACJA:………….. UNIKANIE:………… DOMINACJA:………….. KOMPROMIS:………….