Prawo - podstawowe pojęcia. Konspekt lekcji z wiedzy o społeczeństwie

Konspekt lekcji
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Prawo – podstawowe pojęcia.
Założenia metodyczne

1. Cele edukacyjne
Kształcenia
a) Wiadomości:
Uczeń zna:
- definicję prawa w dwóch ujęciach (przedmiotowym i podmiotowym),
- budowę normy prawnej,
- elementy tworzące przepis prawny,
- cechy prawa naturalnego i stanowionego,
- podstawowe zasady z prawa rzymskiego,
- cechy dobrego prawa.
Uczeń rozumie:
- zasady obowiązywania prawa w państwie,
- jaki wpływ wywiera prawo na funkcjonowanie społeczne obywateli w państwie,
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
- wyjaśnić pojęcia takie jak: norma prawna, przepis prawny, prawo w ujęciu przedmiotowym, prawo w ujęciu podmiotowym, hipoteza normy prawnej, sankcja normy prawnej, dyspozycja normy prawnej,
- wymienić podstawowe funkcje prawa,
- wskazać cechy dobrego prawa,
- wskazać adresata, okoliczności i wzór zachowania w danej normie prawnej.
c) Wychowania
Postawy i przekonania ucznia:
- traktowanie prawa jako istotnego regulatora życia społecznego,
- zrozumienie zasady : ignorantia iuris nocet.

2. Metody pracy:
- praca w oparciu o kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela,
- praca w grupach dwuosobowych,
- kula śniegowa,
- pogadanka, burza mózgów, dyskusja, elementy wykładu

3. Środki dydaktyczne:
- karty pracy, podręcznik „Wiedza o społeczeństwie. Zakres podstawowy” Wydawnictwa OPERON (dział „Prawo”), tablica, karty dydaktyczne

TOK LEKCJI
Czynności wstępne. Powitanie uczniów. Sprawdzenie obecności.

Rozpoczęcie od przedstawienia informacji bieżących.

Zakończyliśmy dział dotyczący władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce, oraz organów administracji samorządowej.
Dzisiaj rozpoczniemy nowy dział zatytułowany „Prawo”.
Zapiszcie temat dzisiejszej lekcji:

Temat: Prawo – podstawowe pojęcia.

Czynności właściwe. Rozdanie kart pracy.
Rozpoczniemy od wyjaśnienia pojęcia. Jak wy rozumiecie pojęcie „Prawo”? Kiedy mamy do czynienia z prawem?
Wyznaczenie wspólnych elementów definiowania prawa w oparciu o kulę śniegową.

Dwa ujęcia prawa. Wyjaśnienie pojęcia „prawo’ w ujęciu przedmiotowym i w ujęciu podmiotowym.

Wyjaśnienie pojęcia „norma prawna” i „przepis prawny”.
Omówienie elementów normy prawnej (adresat, okoliczności, wzór zachowania).

Przedstawienie elementów normy prawnej wraz z objaśnieniem pojęć: hipoteza, dyspozycja, sankcja.
Bardzo proszę o skonstruowanie własnej normy prawnej w taki sposób, aby zawierała hipotezę, dyspozycję i sankcję.

Jaką funkcję w państwie może spełniać prawo?
Wyznaczenie podstawowych funkcji prawa: funkcja dystrybucyjna, funkcja rozdzielcza, funkcja wychowawcza, funkcja kulturotwórcza, funkcje represyjna, funkcja resocjalizacyjna, funkcja ochronna (zabezpieczająca).

Wykazanie różnic między prawem naturalnym a stanowionym.
Czym jest prawo naturalne?
Jakie prawa obowiązują w naturze?
Kto stanowi prawo?
Jakie cechy można przypisać prawu stworzonemu przez człowieka?

Próba wyznaczenia cech dobrego prawa obowiązującego w państwie.
Rozdanie kart z wybranymi zasadami prawa – karta dydaktyczna. Podjęcie próby objaśnienia zasad w dwu lub trzyosobowych zespołach.

Podział klasy na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje do objaśnienia jedną z zasad prawa rzymskiego:
„Nieznajomość prawa szkodzi”
„Zwyczaj traktowany jest jak prawo”
„Co uzgodnione ma siłę prawa”

Rekapitulacja pierwotna. Przypomnienie podstawowych pojęć poznanych w czasie lekcji: norma prawna, elementy normy prawnej, przepis prawny, prawo w ujęciu podmiotowym, prawo w ujęciu przedmiotowym.

Czynności końcowe. Pożegnanie uczniów.

KARTA PRACY
Temat: Prawo – podstawowe pojęcia.
Bezprawie panuje wtedy, gdy prawa są złe, albo gdy się ich nie słucha, albo gdy ich w ogóle nie ma” (Platon, grecki filozof)

1. Jak rozumiesz pojęcie prawo?
Prawo to ........................................
........................................
2. Elementy definiowania prawa. (kula śniegowa)


PRAWO

3. Definiowanie PRAWA:
a) Prawo w ujęciu przedmiotowym - ........................................
........................................
b) Prawo w ujęciu podmiotowym - ........................................
........................................
4. Norma prawna:
- adresat, któremu wyznacza się obowiązki pewnego zachowania,
- okoliczności, w jakich ma być spełniony ten obowiązek,
- wzór zachowania w postaci nakazu lub zakazu,
Ćwiczenie – Wyznacz adresata, okoliczności i wzór zachowania podanych niżej norm prawnych.
a)Kierującego pojazdem obowiązuje ruch prawostronny.
b) Kierujący pojazdem, korzystając z drogi dwujezdniowej, jest obowiązany jechać po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza się jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomości położonej przy drodze.
c) Kierujący pojazdem, korzystając z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowiązany zająć pas ruchu znajdujący się na prawej połowie jezdni.
d) Kierujący pojazdem jest obowiązany jechać możliwie blisko prawej krawędzi jezdni. Jeżeli pasy ruchu na jezdni nie są wyznaczone, nie może zajmować więcej niż jednego pasa.
e) Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
(Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku, art. 16.)

5. Elementy normy prawnej.
NORMA PRAWNA

Hipoteza – część normy prawnej wskazująca adresata, czyli osobę, do której kierowany jest nakaz określonego zachowania.
Dyspozycja – część normy prawnej określającej powinność, nakaz lub zakaz określonego czynu.
Sankcja – część normy prawnej określająca konsekwencje niezastosowania się do dyspozycji.
Przykład: „Przejście przez jezdnię w miejscu niedozwolonym jest zagrożone mandatem w wysokości 200 zł.”
Przykład: ........................................
........................................
6. Funkcje prawa.
a) ........................................
b) ........................................
c) ........................................
d) ........................................
e) ........................................
f) ........................................
g) ........................................
7. Prawo naturalne a stanowione.
Cechy prawa naturalnego – ........................................
........................................
Cechy prawa stanowionego - ........................................
........................................
8. Zastanów się nad znaczeniem zasad:
a) „Ignorantia iuris nocet” –„Nieznajomość prawa szkodzi”
b) „Consuetudo pro lege servatur” – „Zwyczaj traktowany jest jak prawo”
c) „Conventio est lex” – „Co uzgodnione ma siłę prawa”


Karta dydaktyczna

ZASADY PRAWA
PRAWO POWINNO BYĆ NALEŻYCIE STANOWIONE, ODWOŁYWAĆ SIĘ WINNO DO WARTOŚCI I NORM UZNAWANYCH W SPOŁECZEŃSTWIE
PRAWO WINNO BYĆ UCHWALONE ZGODNIE Z OKREŚLONĄ PROCEDURĄ I PRZEZ POWOŁANE DO TEGO ORGANY PRAWODAWCZE
PRAWO POWINNO BYĆ NALEŻYCIE OGŁOSZONE PRZEZ PRAWODAWCĘ, TAK ABY OBYWATEL WIEDZIAŁ O OKREŚLONYCH REGUŁACH PRAWNYCH
PRAWO NALEŻY FORMUŁOWAĆ W TAKI SPOSÓB, ABY JEGO ZAPISY BYŁY ZROZUMIAŁE DLA PRZECIĘTNEGO OBYWATELA
PRAWO W CAŁYM SWOIM BOGACTWIE, NIE POWINNO ZAWIERAĆ PRZEPISÓW PRAWNYCH NIESPÓJNYCH I SPRZECZNYCH ZE SOBĄ
PRAWO NIE MOŻE NAKŁADAĆ OBOWIĄZKÓW NIEMOŻLIWYCH DO WYKONANIA I RESPEKTOWANIA PRZEZ OBYWATELI
PRAWO NIE DZIAŁA WSTECZ, TAK WIĘC CZYN, KTÓRY W DANYM MOMENCIE NIE JEST UZNANY ZA ZŁAMANIE PRAWA, NIE JEST KARANY
PRAWO POWINNO BYĆ WZGLĘDNIE TRWAŁE I NIE MOŻE ULEGAĆ ZBYT CZĘSTYM ZMIANOM I MODYFIKACJOM, DZIĘKI CZEMU WZBUDZA ZAUFANIE
PRAWO POWINNO BYĆ DYNAMICZNE W SWOJEJ TREŚCI I MUSI ODPOWIADAĆ ZMIANOM ZACHODZĄCYM W SPOŁECZEŃSTWIE
PRAWO POWINNO RACJONALNIE UWZGLĘDNIAĆ ŚRODKI NIEZBĘDNE DO REALIZACJI WPROWADZANYCH PRZEPISÓW PRAWNYCH
PRAWO POWINNO SWOIMI ZAPISAMI WPŁYWAĆ NA ZMIANĘ ZACHOWAŃ LUDZKICH, ZAŚ OBYWATELE POWINNI SIĘ Z NIMI UTOŻSAMIAĆ