Tlenek węgla (IV) - właściwości i rola w przyrodzie

Konspekt lekcji

Temat lekcji: Tlenek węgla (IV)- właściwości i rola w przyrodzie.
Klasa I gimnazjum

Cele lekcji;
Po lekcji uczeń wie:
- gdzie występuje w przyrodzie dwutlenek węgla,
- na czym polega obieg dwutlenku węgla w przyrodzie,
- na czym polega proces fotosyntezy,
- na czym polega efekt cieplarniany,
- jak można otrzymać dwutlenek węgla,
- co to jest reakcja charakterystyczna,
- jaka jest reakcja charakterystyczna dla dwutlenku węgla,
- co to jest reakcja wymiany.

Po lekcji uczeń potrafi:
- wyjaśnić rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu,
- określić, jakie zagrożenia wynikają z efektu cieplarnianego.
- przeprowadzić reakcję otrzymywania dwutlenku węgla,
- wykryć doświadczalnie obecność dwutlenku węgla,
- zbadać zachowanie płonącego łuczywka i płonącego magnezu w obecności dwutlenku węgla,
- zapisać słownie przebieg reakcji magnezu z dwutlenkiem węgla,
- na podstawie tej reakcji uzasadnić, że dwutlenek węgla jest związkiem chemicznym,
- wskazać substraty, produkty, pierwiastki i związki chemiczne w tej reakcji,
- określić właściwości fizyczne i chemiczne dwutlenku węgla.
- co to są reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne.

Metoda nauczania: słowna - pogadanka, problemowa, praktyczna - ćwiczenia uczniowskie, poszukująca - dyskusja, obserwacyjna - doświadczenia.

Forma pracy: indywidualna i grupowa.

Środki dydaktyczne: odczynniki chemiczne (wodorowęglan sodu, węglan wapnia, ocet, woda wapienna), probówki, statyw do probówek, łuczywko, butelka, balonik karty pracy dla uczniów.


Przebieg lekcji:
1. Sprawy organizacyjne- sprawdzenie obecności i pracy domowej.
2. Część nawiązująca:
• Przypomnienie wiadomości o tlenie i azocie-głównych składnikach powietrza.
3. Część właściwa:
• Zapisanie tematu lekcji
• /dialog z uczniami/ Jakich informacji na temat dwutlenku węgla uczniowie chcieliby się dowiedzieć na dzisiejszej lekcji?
• Ile dwutlenku węgla znajduje się w powietrzu?
• Skąd bierze się dwutlenek węgla w powietrzu?
• W jaki sposób dwutlenek węgla jest usuwany z powietrza? (analiza obiegu CO2 w przyrodzie na podstawie planszy)
• Dlaczego zawartość dwutlenku węgla w powietrzu stale wzrasta? Jakie może mieć to konsekwencje?
• W jaki sposób możemy udowodnić, że wydychanym przez nas gazem jest dwutlenek węgla?
• Wykonanie doświadczenia 1: Wykrywanie obecności CO2 w wydychanym powietrzu.
• Opisanie przez uczniów obserwacji po przeprowadzeniu doświadczenia, próba wspólnego sformułowania wniosków.
• Wspólne określenie właściwości dwutlenku węgla.
• Wyjaśnienie na czym polega reakcja charakterystyczna na przykładzie reakcji dwutlenku węgla z wodą wapienną.
• W jaki inny sposób można otrzymać CO2?
• Wykonanie doświadczenia 2: Otrzymywanie CO2 z wodorowęglanu sodu.
• Wspólne opisanie obserwacji i wniosków z doświadczenia.
• Opisanie na podstawie obejrzanego doświadczenia jak przebiega reakcja węglanu wapnia z kwasem solnym.
• Wykonanie doświadczenia 3: Badanie zachowania palącego się łuczywka w atmosferze dwutlenku węgla
• Zapisanie obserwacji i wniosków
• Wykonanie doświadczenia 4: Spalanie magnezu w dwutlenku węgla.
• Zapisanie obserwacji i wniosków. Zwrócenie uczniom uwagi, że aktywne metale mogą się spalać nawet w obecności tlenku węgla (IV), zapisanie słownego zapisu przebiegu reakcji spalania magnezu w dwutlenku węgla
• Sformułowanie definicji reakcji wymiany

4. Podsumowanie:
• Przypomnienie wiadomości na temat dwutlenku węgla: właściwości dwutlenku węgla, czy jest pierwiastkiem czy związkiem chemicznym, jaki ma wzór chemiczny, gdzie występuje, w jaki sposób powstaje, jak można wykryć jego obecność (jaka jest jego reakcja charakterystyczna).

5. Praca domowa.
• Gdzie znajduje zastosowanie dwutlenek węgla?
• wykonanie i opisanie obserwacji i wniosków wynikających z następującego doświadczenia: Reakcja octu z sodą
Do wykonania doświadczenia potrzebna jest soda oraz niewielka ilość octu a także mała plastikowa butelka (np. po napoju) i balonik. Do butelki wsypuje się (np. przy użyciu lejka) sodę, a następnie dodaje się ocet, po czym natychmiast na butelkę nakłada się balonik. Co się stanie?