Jak rozpoznać dysleksję?

Dysleksja nie jest wadą ani chorobą. Jest zaburzeniem w umiejętności czytania i pisania spowodowanym zmianami w ośrodkowym układzie nerwowym. Z dyslektykiem pracuje nie tylko polonista, ale każdy nauczyciel uczący go.
Jeżeli dziecko zaczyna późno chodzić, około 3 roku życia zaczyna mówić, w wieku przedszkolnym ma trudności w opanowaniu jazdy na rowerze (obniżona sprawność ruchowa), nie umie trzymać w ręce łyżeczki i widelca (obniżona sprawność manualna), posiada częste wady wymowy, nie może zapamiętać stron: lewa - prawa oraz myli litery z-s, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości będzie dyslektykiem. Ponadto przyszły dyslektyk nie narysuje kółka w wieku 3 lat, jako czterolatek nie narysuje kwadratu i krzyża , a w wieku 5 lat nie narysuje trójkąta równoramiennego.

Dziecko dyslektyczne może mieć zaburzenia: analizatora wzrokowego, analizatora słuchowego, zaburzenia lateralizacji i koordynacji przestrzennej oraz zaburzenia koncentracji uwagi.

Dziecko z objawami zaburzenia analizatora słuchowego przy pisaniu:
- myli litery o podobnych kształtach, np. a, o;
- myli litery różniące się położeniem w stosunku do osi pionowej i poziomej, np. n – u, b – d;
- przestawia litery, sylaby i wyrazy;
- zapomina o niektórych dużych literach;
- myli kierunek zapisu (pismo zwierciadlane, pisanie w zeszycie od strony prawej do lewej);
- ma trudności w pisaniu ze słuchu i z pamięci, a także w przepisywaniu z tablicy;
- popełnia liczne błędy ortograficzne.

Natomiast w czasie czytania:

- gubi się w tekście;
- czyta wolno, na pamięć, zgaduje;
- przekręca końcówki;
- słabo rozumie czytany tekst;
- męczy się.

Dziecko z zaburzeniami analizatora słuchowego:
- męczy się przy słuchaniu dłuższych opowiadań i przy czytaniu;
- posiada mały zasób słów;
- wypowiada się prymitywnie, niepoprawnie pod względem gramatycznym;
- ma trudności w rozumowaniu, wnioskowaniu i syntetyzowaniu na materiale werbalnym;

Natomiast przy pisaniu:

- tworzy zlepki literowe;
- opuszcza końcówki;
- gubi litery;
- przestawia szyk dyktowanych wyrazów;
- ma kłopoty z zapisem dwuznaków i zmiękczeń;
- łączy przyimek z rzeczownikiem
- wolno pisze
- ujawnia w piśmie nawet już przezwyciężone wady wymowy.

Dziecko z zaburzeniami lateralizacji i koordynacji przestrzennej:
- bardzo wolno czyta;
- myli kierunek, a co za tym idzie przestawia kolejność liter, a nawet cząstki wyrazów;
- przeskakuje linijki czytanego tekstu
- ma kłopoty w rozumieniu treści zawierających pojęcia z dziedziny stosunków czasowo-przestrzennych;

W czasie pisania:

- nie umie rysować tabelek;
- myli kierunek zapisu;
- myli litery p-b, d-g, m-n;
- jego pismo wyróżnia się zmiennością w wielkości i nachyleniu liter;
- posiada trudności w operowaniu pojęciami z zakresu stosunków przestrzennych;
- wykazuje trudności w operowaniu przyimkami.

Dziecko z zaburzeniami koncentracji uwagi:
- nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych lub w czasie wykonywania innych czynności;
- ma trudności z dłuższym zatrzymaniem uwagi na jednym zdaniu;
- nie potrafi zorganizować się i zaplanować swoje zajęcia;
- często gubi przybory szkolne, zeszyty i podręczniki;
- łatwo się rozprasza;
- nie pamięta o codziennych obowiązkach.

Jak postępować z uczniem dyslektycznym?

Ucznia dyslektycznego należy oceniać za wkład pracy, a nie za jej efekty. Należy wydłużyć mu czas na pisanie i czytanie i często kontrolować zeszyt. Dyslektyk powinien być poinformowany, co najmniej jeden dzień wcześniej o nowym tekście, który będzie czytany lub omawiany na lekcji. Nie może być zaskoczony. Ponadto powinien mieć możliwość ustnego poprawienia sprawdzianu pisemnego. Prace pisemne należy oceniać za wartości merytoryczne. Często kontrolować zeszyt.
Bardzo ważną informacją jest to, że dyslektycy mogą być zdolni. Znani dyslektycy to: H. Ch. Andersen, Jan Matejko, Jacek Kuroń.

Na zakończenie, aby stwierdzić czy dziecko jest dyslektykiem czy też leniem należy poddać je badaniom psychologiczno-pedagogicznym i obserwować postępy w nauce.

Przekazane informacje opracowałam dzięki własnym notatkom ze zorganizowanych przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną w Radomiu spotkań dla nauczycieli.