Charakterystyczne trudności w pracy pedagogicznej nauczycieli szkoły specjalnej w świetle literatury

Praca pedagogiczna z dziećmi upośledzonymi umysłowo w stopniu lekkim, uczęszczającymi do szkoły specjalnej - jest zawiła, skomplikowana, uzależniona od charakteru i stopnia upośledzenia, toteż dużo w niej zawsze niejasności, niepewności i nie wypróbowanych jeszcze dróg. Wejście w jakieś sztywne, usystematyzowane normy działania pedagogicznego, byłoby tutaj wielkim niebezpieczeństwem w pracy z tymi dziećmi. Dlatego nauczyciel szkoły specjalnej nie może być zbyt pewny siebie, nie może pracować w odosobnieniu, lecz „zespalać się z innymi pracownikami w tej dziedzinie, korzystać z ich doświadczeń, z ich pracy i twórczości”(M. Grzegorzewska, 1969, s.41). Temat tej pracy zawiera kilka elementów, które należałoby wyjaśnić; po pierwsze: czym są „specyficzne trudności”?. „Specyficzne trudności” to „trudność wyłącznie komuś lub czemuś, charakterystyczna dla kogoś lub czegoś, coś trudnego, uciążliwego, czego przezwyciężenie wymaga trudu, wysiłku” (W. Okoń, 1992, s.285 i 538). Natomiast „praca pedagogiczna nauczycieli szkół specjalnych”, związana jest z „działalnością wychowawczą”, mającą na celu społeczną rewalidację dzieci wykazujących jakiekolwiek odchylenia od normy oraz odpowiednie stosowanie środków i metod wychowawczych przez nauczycieli i wychowawców” (W. Okoń, 1992, s. 240). Wyjaśniwszy pokrótce temat, przechodząc do analizy literatury przedmiotu, chciałbym zasygnalizować, iż pracujący w szkole specjalnej nauczyciele, spotykają się z bardzo szerokim wachlarzem trudności, do których można zaliczyć:
- niewłaściwy dobór dzieci do szkół i zakładów,
- dużą liczbę niewykwalifikowanych nauczycieli i wychowawców,
- brak opracowań metodycznych i poradników, w których nauczyciele mogliby znaleźć właściwe wytyczne do swej trudnej pracy,
- brak podręczników i pomocy naukowych; (K. Kirejczyk, 1964, s.4),
- złą atmosferę pracy w szkole; (H. Semenowicz, 1973, s.11),
- dużą rozpiętość wieku w gronie nauczycielskim,
- nieakceptowanie młodych pracowników przez nauczycieli starszych wiekiem i stażem,
- dwuzmianową pracę szkoły, uniemożliwiającą kontakty całego grona,
- brak tolerancji i życzliwości wobec młodego nauczyciela,
- złe warunki materialno-techniczne szkół; (K. Parys, 1992, s.223),
- brak stałej współpracy rodziców dzieci upośledzonych umysłowo z nauczycielami (U. Eckert, 1986, s.118; H. Borzyszkowska, 1971, s. 11),
- brak zrozumiałej terminologii w pedagogice specjalnej,
- trudności dydaktyczne związane z nauczaniem dzieci upośledzonych
umysłowo w stopniu lekkim,
- trudności natury wychowawczej ujawniające się w kontaktach interpersonalnych nauczyciel - uczeń umysłowo upośledzony,
- oraz wiele innych, których nie sposób jest tutaj dalej wymieniać
(J. Stawowy-Wojnarowska, 1989, s.185).
Jak można zauważyć trudności w pracy pedagogicznej nauczycieli szkół specjalnych jest bardzo dużo i dotyczą różnorodnych i odmiennych sfer, np. typowo organizacyjnych, teoretycznych, dydaktycznych czy wychowawczych. Dlatego też z długiej listy przeszkód, pragnę zająć się analizą wybranych i specyficznych ich rodzajów.