Innowacja pedagogiczna: Śladami naszych przodków - moi przodkowie i ja

Innowacja pedagogiczna
Śladami naszych przodków– moi przodkowie i ja

Miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa nr 182 w Łodzi
Innowacja przeznaczona jest dla uczniów klas 2-3 uczestniczących w zajęciach świetlicowych
Autorki  innowacji:  mgr Katarzyna Wypiorczyk-Przygoda, lic. Elżbieta Graczyk

Edukacja regionalna stanowi ważny element świadomości każdego człowieka.
W zreformowanej szkole jest jednym z priorytetów programu na każdym etapie kształcenia. Reforma systemu oświaty sprawiła, że problematyka regionalna stała się integralną częścią procesu dydaktyczno-wychowawczego.
To kim jesteśmy, w dużej mierze zawdzięczamy naszym przodkom, kulturze i tradycji wyniesionej z domu rodzinnego i najbliższego otoczenia. Do zadań nauczycieli należy więc uświadamianie dzieciom, jak ważne i cenne jest poznawanie i przejmowanie wartości tkwiących w kulturze otoczenia człowieka. Współczesna szkoła, aby mogła dobrze przygotować wychowanków do aktywnego udziału w życiu społecznym, powinna oddziaływać nie tylko na sferę intelektualną dziecka, lecz również na sferę emocjonalną, którą rozwija się min. dzięki wykorzystywaniu treści regionalnych.
Istnieje wiele sposobów mówienia, pisania i uczenia o przeszłości. Jednym z nich jest Wielka Historia, opiewana w dziełach literackich, uczona w szkole, upamiętniana na pomnikach. Wielka Historia opisująca bohaterów narodowych, bitwy, wojny, rozejmy, zwycięstwa i klęski jest nam potrzebna do tego, byśmy wiedzieli, kim jesteśmy i co zawdzięczamy naszym przodkom. Ostatnio jednak coraz częściej uświadamiamy sobie, że Wielka Historia byłaby pozbawiona treści bez tej drugiej, bez Małej Historii, tej, która wyłania się z opowieści starszych ludzi, z pożółkłych zdjęć w rodzinnych albumach, z opowiadanych w miasteczku anegdot czy legend. Mała Historia, obecna w ludzkiej pamięci, przechowuje niezwykle cenne, ale też ulotne treści, pomijane przez Wielką Historię: smaki i zapachy dzieciństwa, zabawne wierszyki, tajemnicze opowieści czy pamięć o jakimś oryginalnym przodku lub sąsiedzie. Wykorzystując fenomen pamięci, postaramy się zebrać materiał dotyczący wspomnień, które starsze pokolenia zachowały o swoim domu rodzinnym, szkole licząc na to, że nasycone anegdotami opowiadania najbliższych będą dobrą zachętą do poznawania historii rodziny czy miasta w późniejszym etapie edukacji.

Cel ogólny:
Wprowadzenie w świat kultury naszych przodków, wzmocnienie poczucia tożsamości kulturowej, historycznej, narodowej i etnicznej ucznia.

Cel wychowawczy:
Poznanie wartości interpersonalnych, prestiżowych - rodzina, szkoła, status społeczny, autorytet, bezpieczeństwo, przyjaźń, solidarność, odpowiedzialność.

Cele szczegółowe (umiejętności ucznia):
- uczeń poznaje siebie oraz otoczenie rodzinne, społeczne i kulturalne,
- rozwija zainteresowania przeszłością swojej rodziny,
- poszukuje korzeni swojej kultury,
- korzysta z wiedzy i doświadczenia członków rodziny,
- poszukuje potrzebnych informacji we własnej miejscowości i jej otoczeniu,
- kształtuje wyobraźnię historyczną,
- rozwija umiejętności poznawania siebie oraz otoczenia rodzinnego, społecznego i kulturalnego,
- rozwija aktywność badawczą,
- potrafi wyrazić własne myśli i przeżycia,
- poznaje różnorodne świadectwa kultury z przeszłości,
- rozwija wyobraźnię i ekspresję twórczą,

Realizacja programu znajdzie pozytywny odbiór w środowisku i przyczyni się do:
- wzmocnienia więzi rodzinnych,
- pozytywnego nastawienia starszych pokoleń do szkoły.

Metody:
słowna (pogadanka, opowiadanie, zagadki),
oglądowa (obserwacja, pokaz),
czynna (zabawy badawcze, rytmiczno-muzyczne, pantomimiczne),
informacyjna (wyjaśnienie, opis).

Formy pracy:
praca zbiorowa,
praca w zespołach,
praca indywidualna.

Tok zajęć:
1.Mapa mentalna – uczniowie wypisują skojarzenia związane ze słowem rodzina- zapis wyrazów na tablicy.
2.Wprowadzenie pojęcia genealogia – praca ze słownikiem wyrazów obcych.
3.Wypisanie najczęściej używanych określeń nazywających różne stopnie pokrewieństwa :
wuj, stryj, stryjenka, wujenka, brat cioteczny, siostra cioteczna, kuzyn itp.
4.Prowadzenie rozmów na temat przeżyć i doświadczeń dzieci, związanych z życiem
rodzinnym.
5.Sporządzenie przez uczniów indywidualnych drzew genealogicznych swoich rodzin w oparciu o wcześniej sporządzone notatki z rozmów ze swoimi krewnymi -prezentacja i omówienie przygotowanych prac.
6.Odtwarzanie dziejów rodziny (pamiątki rodzinne, przodkowie) na podstawie wywiadów z najstarszymi członkami rodziny dotyczący ich korzeni. Od jak dawna rodzina mieszka w Łodzi? Skąd pochodzą przodkowie?
7.Praca zawodowa rodziców - prowadzenie rozmów na temat pracy rodziców.
8.Dom jako miejsce zamieszkania i jego otoczenie - praca plastyczna „Mój dom”.
9.Dom miejscem pracy i nauki (podział obowiązków w rodzinie, miejsce do nauki i zabawy, kulturalne współżycie z sąsiadami) - pogadanka o obowiązkach i prawach poszczególnych członków rodziny (wczoraj i dziś).
10.Szkoła jako miejsce nauki i zabawy – pogadanka na temat tradycji, obrzędów, zwyczajów i ulubionych zajęć szkolnych; tworzenie prac plastycznych nt. przedszkola; aktywny udział w uroczystościach szkolnych i konkursach.
11.Czas wolny i sposoby jego spędzania - ulubione zabawy, wiersze i piosenki z dzieciństwa naszych rodziców i dziadków - gromadzenie informacji i przygotowanie pokazu „Gry i zabawy naszych przodków”.
12.Najbliższa okolica – zwiedzanie osiedla pod hasłem „Moje osiedle może być ciekawe” – wypowiedzi uczniów, wykonanie makiety osiedla; odwiedzanie placówek oświatowych, punktów usługowych, obiektów sakralnych w najbliższej okolicy.

Planowane efekty:
- umie odczytać różnorodne źródła informacji,
- tworzy drzewo genealogiczne swojej rodziny,
- tworzy kronikę rodzinną,
- odtwarza zachowany w pamięci obraz szkoły swoich rodziców i dziadków (tradycje, zwyczaje),
- zna gry i zabawy swoich dziadków i rodziców,
- dostrzega związek między przeszłością i teraźniejszością regionu.

Ewaluacja:
Diagnoza osiągnięć dzieci będzie się odbywać na bieżąco na podstawie kart obserwacji oraz analizy wytworów pracy dzieci, podczas konkursów i programów artystycznych, wystawek prac dzieci, obserwacji ich zachowania, aktywności podczas zajęć, umiejętności pracy w zespole, oraz na podstawie informacji zwrotnej od rodziców w postaci zainteresowania realizowaną tematyką.