Różne sposoby porozumiewania się. Scenariusz zajęć do klasy 5

Scenariusz zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej

Temat: Różne sposoby porozumiewania się.

Klasa V czas: 45 min.

Cele ogólne:
- zapoznanie uczniów z różnymi sposobami porozumiewania się

Cele operacyjne:
– na poziomie wiadomości uczeń powinien:
- zapamiętać różne sposoby porozumiewania się
- rozumieć co to jest porozumiewanie się werbalne i niewerbalne
- rozumieć znaczenie porozumiewania się niewerbalnego
– na poziomie umiejętności powinien umieć odróżniać porozumiewanie werbalne od niewerbalnego
– w sytuacjach problemowych uczeń powinien:
- odczytywać znaczenie przekazu i rozumieć intencje nadawcy

Pomoce dydaktyczne:
szary papier, pisaki, kartki z przygotowanymi zadaniami, cytaty

Metody:
• dyskusja
• burza mózgów
• drama

Formy pracy:
zespołowa, grupowa

Tok lekcji
1. Powitanie uczniów, podanie tematu oraz celu lekcji ( 3 min.)
Na dzisiejszej lekcji porozmawiamy o różnych sposobach porozumiewania się ludzi, zastanowimy się nad przydatnością właściwego porozumiewania się w życiu. Postaramy się wspólnie poszukać różnych dróg kontaktów międzyludzkich.
Rozwieszenie tablicy z definicją porozumiewania się.
Porozumiewanie się polega na słownym lub bezsłownym przekazywaniu informacji w sposób bezpośredni lub pośredni.
Odczytanie definicji przez jednego ucznia.

2. Zadanie dla wszystkich (5 min.)
Prowadzimy krótką „burzę mózgów”: jakie są sposoby porozumiewania się ludzi między sobą.
Uczniowie zapisują na tablicy swoje propozycje. Zał. 1
3. Podział klasy na 2 grupy i przydział zadań ( 5 min.)
Na szarym papierze uczniowie zapisują:
I grupa – przykłady porozumiewania się werbalnego
II grupa – przykłady porozumiewania się niewerbalnego
4. Zawieszenie propozycji uczniów na tablicy i odczytanie ich. Zał. 2 ( 7 min.)
Proszę postawić znak „+” obok sposobu, którym najczęściej się porozumiewacie.
Czy na pewno to są te sposoby, za pomocą których najczęściej się porozumiewacie?
Dlaczego?
5. Drama ( 5 min)
Nauczyciel rozwiesza arkusz papieru, na którym zapisane jest zdanie:
Dzisiaj od godz. 16.00 do 18.00 odbędzie się zabawa andrzejkowa.
Chętni uczniowie losują zadanie – mają przeczytać powyższe zdanie przyjmując ton:
- radosny,
- tajemniczy,
- smutny,
- zdziwiony,
- dziecinny,
- zrozpaczony.
Pod kierunkiem nauczyciela zauważają jak duże znaczenie w porozumiewaniu się werbalnym odgrywa intonacja i modulacja głosu.
6. Drama (10 min)
Nauczyciel rozkłada przygotowane kartki z zadaniami. Wybrani uczniowie za pomocą gestów rąk i ciała oraz mimiką twarzy przedstawiają:
- radość
- smutek
- bezradność
- zdenerwowanie
- zgodę
- sprzeciw
- złość
- zdziwienie
Pozostali uczniowie starają się odczytać prawidłową treść gestu.
Uczniowie dochodzą do wniosku, że można się porozumieć nie znając języków obcych.
7. Nauczyciel rozwiesza cytat: „Gest nie zna języków obcych” (5 min.)
Dyskusja – uczniowie próbują wyjaśnić jak rozumieją sens zdania.
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że mimo międzynarodowego znaczenia większości gestów, w odmiennych kulturach mogą się one różnić znaczeniem, dlatego po przybyciu do obcego kraju (jeżeli nie znamy języka) bezpieczniej posługiwać się mimiką twarzy niż gestami.
8. Podsumowanie zajęć. (3 min.)
Nauczyciel uświadamia uczniom, że porozumiewanie werbalne to tylko 25-35% przekazu między ludźmi, reszta to komunikacja niewerbalna, gestykulacja, ruch głowy, wyraz twarzy, spojrzenie i kontakt wzrokowy, wygląd, dotyk, odległość, postawa ciała.
9. Zadanie pracy domowej. (1 min)
Zastanów się, co możesz zmienić, aby poprawić czytelność swoich przekazów.
10. Wyróżnienie najaktywniejszych uczniów i zaproszenie na kolejne zajęcia.
(1 min)

Bibliografia:
1.B. Dobek-Ostrowska, Podstawy komunikowania społecznego, Wrocław 1999., Astrum.
2.T. Gordon. Wychowanie bez porażek, Warszawa 1995., Instytut Wydawniczy PAX.
3.Nowa Encyklopedia Powszechna, Warszawa 1996, PWN.

Zał. 1

Przykładowe sposoby porozumiewania się ludzi między sobą:
- za pomocą dźwięku ( głos, muzyka, alfabet Morse`a, syrena, itp.)
- za pomocą mimiki , gestów, język migowy
- pismo, rysunek, obraz
- alfabet Braille`a
- przekaz telewizyjny, radiowy, audio-video, Internet,

Zał. 2

Przykładowe rodzaje komunikacji – wynik "burzy mózgów" – klasa V
Komunikacja werbalna
Rozmowa
Śmiech
Płacz
Szept
Krzyki
Chrypka
Okrzyki
Kłótnia
Przerywanie innym
Pokasływanie
Szemranie
Przeszkadzanie
Śpiew
Komunikacja niewerbalna
Mimika
Ton głosu
Gestykulacja
Uśmiech
Spojrzenie
Wygląd
Ruch głowy
Dotyk
Zła mina
Wesoły wyraz twarzy
Smutny wyraz twarzy
Znudzony wyraz twarzy
Znaczące milczenie
Okazywanie wściekłości
Okazywanie zmęczenia
Okazywanie strachu
Okazywanie paniki
Okazywanie bólu
Okazywanie obojętności
Ziewanie
Zdrowie