Terapia przez sztukę - arteterapia

Arteterapia

Arteterapia jest odwzorowaniem pierwotnego sposobu życia zakodowanego w naszej psychice. W pierwotnych kulturach życie ludzi wyrażało się prawie wyłącznie poprzez ekspresję- rytuały i wytwarzanie własnymi rękami wszystkiego, co potrzebne do życia, było nieustającą terapią.
Arteterapia znana i praktykowana była już w antycznej Grecji. Muzyka polecana była w celu leczenia problemów emocjonalnych. Platon uważał ją za lek dla duszy, wnoszący ład, piękno i dyscyplinę. Gdy dusza traciła tę harmonię, taniec i muzyka przywracały jej porządek.
Pitagoras wykorzystywał taniec i muzykę do leczenia psychicznie chorych pacjentów.

Współczesna arteterapia swoje początki swoje początki ma w latach 60 XX wieku.
Istnieje wiele definicji i podziałów arterterapii.
Należą do niej m.in.
-muzykoterapia (zabawa z dźwiękami)
-choreoterapia (taniec)
-psychorysunek
-biblioterapia (czytanie dzieciom bajek i baśni)
-psychodrama
-estezjoterapia (zestawienie w jedno malarstwa, rysunku, rzeźby, teatru i filmu).

Dzieci od najwcześniejszych lat, odczuwają potrzebę tworzenia rysując coś na papierze, malując, wycinając, lepiąc z plasteliny, spontanicznie tańcząc czy budując z klocków.
Ta mała sztuka pomaga im ujarzmić emocje , artykułować je w społecznie akceptowalny sposób czego mogą się nauczyć np. na zajęciach promocji zdrowia psychicznego „Przyjaciele Zippiego’. Podczas zajęć wspomniane formy ekspresji mają za zadanie wspomagać proces rozwoju, leczyć lub wyzwalać z różnych emocjonalnych problemów.
Ale równie ważne jest to, że rozwijają kreatywność uaktywniają wyobraźnię, a zmuszając do analiz, interpretacji wzbogacają język. A praca w grupie uczy dzieci rozpoznawania uczuć innych i właściwego reagowania na nie.
Najczęściej spotykanymi problemami podlegającymi terapii są trudności emocjonalne związane z aktualną sytuacją w rodzinie. Można je próbować rozwiązywać na

Współczesne dzieci najczęściej mają problemy z rozróżnianiem i nazywaniem swoich stanów emocjonalnych, jeśli z trudem okazują emocje i nie potrafią o nich opowiedzieć innym, nie odróżniają i nie nazywają emocji innych, a ich reakcje są nieadekwatne do zaistniałych sytuacji, wówczas można zaproponować im udział w zajęciach terapii przez sztukę.

Każde dziecko objęte terapią terapeuta powinien objąć właściwą opieką i poddać odpowiednim działaniom, zapoznając się z potrzebami i preferencjami uczestników. W czasie zaplanowanych spotkań dziecko powinno mieć możliwość:
-wyrażania swoich potrzeb, emocji, zaistniałych konfliktów,
-opowiadania o tym, co je spotkało w domu, w szkole,
-nawiązania niewerbalnego kontaktu z terapeutą, rówieśnikami, rodzicami,
-uczestnictwa w aktywności grupy i współpracowania z nią,
-samodzielnego podejmowania decyzji i eksperymentowania,
-odreagowania i relaksu.
Dziecko w czasie zajęć może samo decydować o doborze technik plastycznych odpowiednich do swoich możliwości i czasu potrzebnego na wykonanie zadania.
Proponowane techniki plastyczne nie powinny być zbyt trudne, a aktywność plastyczna winna wyzwalać radość i poczucie spełnienia. Nigdy nie należy oceniać wartości estetycznej wytworów dziecka, nie podlegają one żadnym zewnętrznym standardom.
Terapia przez sztukę może dostarczyć dzieciom wielu cennych wskazań, dotyczących ich samych. Mogą wówczas poznać, uporządkować, wyrazić i zrozumieć własne emocje, odreagować nadmierne napięcie emocjonalne, a także wyrazić dominujący nastrój. Dlatego też dla jednych dzieci korzystniejsze są zajęcia grupowe, dla innych indywidualne, dla niektórych malowanie, dla innych muzyka czy taniec lub zabawa w teatr.

Arteterapia polecana jest nie tylko z powodów zaburzeń emocjonalnych, ale także w celu odkrywania własnych uzdolnień. Dlatego też bez względu na wiek każdy może uczestniczyć w zajęciach z arterterapii.
Uczestnicy powinni jednak przestrzegać pewnych zasad obowiązujących podczas zajęć, aby ich przebieg nie zaburzył procesu terapeutycznego:
- okazujemy szacunek i akceptacje,
-dajemy wsparcie,
-pozwalamy na spontaniczność i swobodę,
-nie komentujemy i nie oceniamy,
-nie narzucamy lecz doradzamy.

Przykłady ćwiczeń przeznaczonych dla dzieci , które pomimo normalnego poziomu rozwoju intelektualnego mają poważne trudności w określaniu i wyrażaniu swojej tożsamości, swoich marzeń oraz oczekiwań:
1.Wybierz z różnych fotografii, taką na której najbardziej podobasz się sobie.
Opowiedz o sobie z tej fotografii.
2.Jesteś zaproszony na imieniny i chcesz ładnie wyglądać. Wybierz właściwy strój-praca plastyczna techniką colagge.
3.Narysuj swoją sylwetkę. Sprawdź w lustrze i nanieś poprawki.
4.Wykonaj papierową maskę i zaznacz charakterystyczne cechy swojego wyglądu.
5.Prosimy o narysowanie ważnych w życiu dziecka miejsc i ludzi.
6. Namaluj swoją wizytówkę z charakterystycznym dla ciebie symbolem.

Najczęściej spotykanymi problemami podlegającymi terapii są trudności emocjonalne związane z aktualną sytuacją w rodzinie. Można je próbować rozwiązywać poprzez takie ćwiczenia:
1.Narysuj najprzyjemniejsze zdarzenie w twojej rodzinie. Opowiedz o nim.
2.Wyobraź sobie, że jesteś malutki. Jak wyglądałeś? - opisz. Jakie miałeś zabawki?
3.Narysuj siebie takiego jakim jesteś teraz i cztery rzeczy, które lubisz. Narysuj w dymkach o czym mogą rozmawiać.
4.Wyobraź sobie rodzinę jako drzewo. Narysuj, którą częścią drzewa są członkowie Twojej rodziny. Opowiedz o nim.
5.Narysuj drzewo swoich marzeń. Opowiedz.

Bibliografia:

1.S. Szuman-„Sztuka dziecka”, Warszawa , WSiP, 1999r.
2.M. Piszczek-„Terapia zabawą. Terapia przez sztukę”, MEN-Warszawa, 1997r..E.J. Konieczna-„Arteterapia w teorii i praktyce”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków,2003r.