Wody podziemne i sposoby ich wykorzystywania

Konspekt lekcji geografii w klasie I
Prowadzący : Katarzyna Bobko

1.Temat zajęć: Wody podziemne i sposoby ich wykorzystywania
2. Cele lekcji:
potrafi wyjaśnić własnymi słowami pojęcia : warstwa wodonośna , źródło, wody zaskórne , wody gruntowe, wody głębinowe
potrafi omówić sposób powstawania wód mineralnych i cieplicowych
potrafi wyjaśnić , co to są zjawiska krasowe i w jakich warunkach występują
potrafi wskazać na mapie typowe obszary występowania studni artezyjskich, gejzerów i zjawisk krasowych

3. Metody pracy

Praca z podręcznikiem, atlasem, mapami ściennymi Europy i Polski

4. Środki dydaktyczne
Mapy Ścienne , atlasy
5. Typ lekcji : Lekcja kombinowana
6. Przebieg lekcji
6.1. Czynności wstępne
Przywitanie , sprawdzenie obecności
6.2. Nawiązanie do przerobionego materiału
Dlaczego woda jest niezbędna do życia?
Dlaczego woda krąży pomiędzy strefami
(energia słoneczna i siła ciężkości, ruch obrotowy Ziemi)

Jak wyjaśnisz pojęcie obiegu wody w przyrodzie?
Na podstawie schematów opiszcie obieg wody w przyrodzie ?
Jakie rodzaje wód mamy na kuli Ziemskiej (słodkie i słone)
Gdzie występują słone i ile procent powierzchni Ziemi zajmują ?
Podajcie przykłady oceanów i morz.

6,3 Nawiązanie do nowego materiału
Gdzie występuje woda na kuli Ziemskiej ?
Dziś zajmiemy się właśnie wodami podziemnymi!
Zapiszcie temat : Wody podziemne i sposoby ich wykorzystania.
6,4 Realizacja nowego materiału


Czynności ucznia
Cynnosci nauczyciela
Środki dydaktyczne
Uwagi

Uczniowie słuchają
Uczniowie słuchają
Uczniowie odpowiadają
Uczniowie wykonują polecenie nauczyciela
Uczniowie słuchają
Wskazują na mapie
Uczniowie słuchają i odpowidają
Uczniowie słuchają

Uczniowie słuchają
1. Wody podziemne znajdują się pod powierzchnią Ziemi i wypełniają wolne przestrzenie w skałach

2.Jakie rodzaje wód występują na Ziemi
(gdzie mogą występować wody na Ziemi?)

Dziś zajmiemy się wodami podziemnymi

3.Wody podziemne znajdują się pod powierzchnią Ziemi i wypełniają wolne przestrzenie w skałach .
(wsiąkają w podłoże ) infiltrują

4.Czy wszystkie rodzaje skał przepuszczają tak samo wodę ?
W skałach luźnych (piaski, żwiry) infiltracja przebiega bardzo szybko , natomiast w skałach zwięzłych (gliny, iły) jest bardzo powolna.

5.Te warstwy Ziemi które zawierają wodę nazywane są warstwami wodonośnymi. Skały lite tworzą warstwę nieprzepuszczalną

6.Poszczególne warstwy wodonośne oddzielone są od siebie warstwami suchymi , pozbawionymi wody.

7.Na pewno wiele razy słyszeliście pojęcie źródło albo nawet na wycieczkach w terenie je widzieliście ? Czy ktoś z was widział źródło?

Źródło powstaje w takim miejscu gdzie warstwa wodonośna dochodzi do powierzchni Ziemi , woda podziemna wypływa na powierzchnię i właśnie to miejsce nazywamy źródłem

8.Gdzie źródła występują częściej ?
Na obszarach nizinnych czy górzystych?

9Rodzaje wód podziemnych

Leżące naprzemiennie przepuszczalne i nieprzepuszczalne warstwy skał powodują zaleganie wody na kilku poziomach.

Teraz podzielę was na grupy każda dostanie tekst do uzupełnienia

9,1 Wody artezyjskie
Po przeczytaniu tekstu przez grupę III nauczyciel mówi i rysuje wody artezyjskie

Bywa tak , ze warstwa wodonośna ma kształt niecki , a wtedy spływająca z góry woda napiera z dwóch stron. Jeśli w środku niecki zostanie wykonany odwiert wykorzysnie na powierzchnię – w ten sposób powstają studnie artezyjskie.(Artios we Francji 1126)
Największe skupisko studni artezyjskich (około 3000 naturalnych studni)znajduje się na terenie Wielkiego Basenu Artezyjskiego w Australii; głębokość tych studni waha się od 3 do 30 metrów .
Rozległe baseny artezyjskie występują również w Afryce Północnej i w Europie (Basen Paryski , Basen Londyński, Niecka Łódzka , Niecka Mazowiecka). W Ameryce Północnej
(Wielki Basen Dakoty).

9,2. Wody mineralne
Jak sama nazwa wskazuje co zawierają
?
(Woda krążąca wśród skał , reaguje z minerałami , co powoduje jej w związki chemiczne dominujące w tych skałach . Właśnie w ten sposób powstają wody mineralne są one stosowane w lecznictwie . Najpopularniejsze z nich to szczawy (wody zawierające Co2), solanki (chlorek sodu), wody żelaziste i siarczanowe.

10. Zjawiska krasowe
Nauczyciel mówi o zjawiska krasowych.

Dwutlenek węgla, który znajduje się
w powietrzu i glebie , przedostaje się do wody i rozpuszcza się w niej , w czego wyniku powstaje kwas węglowy
Jeśli obszar , na którym występuje woda , jest zbudowany ze skał wapiennych , to kwas węglowy oddziałuje na powierzchnię podłoża , rozpuszczając niektóre części skał .
Powstają wówczas bardzo urozmaicone , ciekawe formy ukształtowania powierzchni (lejki , uwały , polia).
Zjawiska te zachodzą także w głębszych warstwach skał wapiennych.
Tworzą się liczne podziemne leje jaskinie , a w nich podziemne jeziora i rzeki . Zjawiska te nazywane są krasowymi od nazwy krainy geograficznej Kras w Słowenii , gdzie zostały rozpoznane i opisane (w północno- zachodniej części Gór Dynarskich)

W Polsce kras występuje w Tatrach Zach. , na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej (Ojcowski Parka Narodowy –Maczuga Herkulesa), w Górach Świętokrzyskich i w Sudetach

11. Cieplice – Wody zalegające na dużych głębokościach mają często podwyższoną temperaturę , ponieważ ogrzewane są wewnętrznym ciepłem Ziemi. Nazywa się je cieplicami . Wykorzystywane są do celów leczniczych , a także jako źródło energii .
Gdy temperatura wody w głębi Ziemi jest bardzo wysoka , część wody zmienia się w parę wodną .
Pod wpływem ciśnienia pary wodnej woda gwałtownie wydostaje się na powierzchnię Ziemi , tworząc naturalne cieple fontanny , nazywane gejzerami.

Gorące źródła i gejzery występują w Islandii, Nowej Zelandii, półwyspie Kamczatka . Największym na świecie skupiskiem gejzerów jest park Yellowstone(w USA).

Badaniem wód podziemnych zajmuje się hydrogeologia

Powtórzenie wiadomości nauczyciel zadaje pytania dotyczące przerobionego materiału


Zadania

1,3,4 strona 96


Napiszcie do jakich celów najczęściej wykorzystuje się wody mineralne , głębinowe i cieplice.


Grupa I
Pierwszy poziom wodonośny występuje na głębokości........................................
..................................... . Znajdujące się tam wody podlegają ........................................,
to znaczy , że........................................ . Wody te zawierają ........................................ charakterystyczne dla danego terenu. Wody z pierwszego poziomu wodonośnego określamy jako ........................................ .

Grupa II
Poniżej pierwszego poziomu wodonośnego, na głębokości wyraźnie izolującej ........................................,znajduje się drugi poziom wód, zwany........................................ . Ich temperatura ........................................ wraz ze zmianami temperatury powietrza na powierzchni Ziemi .
Są to wody używane ........................................ .

Grupa III
Wody podziemne leżące na dużych głębokościach i oddzielone od wód gruntowych........................................nazywamy wodami........................
Woda , dostająca się na duże głębokości długo krąży w skałach , przedziera się przez różne ich rodzaje i dlatego jest pozbawiona........................................ .

Grupa I
Pierwszy poziom wodonośny występuje na głębokości........................................
..................................... . Znajdujące się tam wody podlegają ........................................,
to znaczy , że........................................ . Wody te zawierają ........................................ charakterystyczne dla danego terenu. Wody z pierwszego poziomu wodonośnego określamy jako ........................................ .

Grupa II
Poniżej pierwszego poziomu wodonośnego, na głębokości wyraźnie izolującej ........................................,znajduje się drugi poziom wód, zwany........................................ . Ich temperatura ........................................ wraz ze zmianami temperatury powietrza na powierzchni Ziemi .
Są to wody używane ........................................ .

Grupa III
Wody podziemne leżące na dużych głębokościach i oddzielone od wód gruntowych........................................nazywamy wodami........................
Woda , dostająca się na duże głębokości długo krąży w skałach , przedziera się przez różne ich rodzaje i dlatego jest pozbawiona........................................ .