Czy babcia z wiersza T. Różewicza żyje wśród kochających ją ludzi?

Cel główny:
Uświadomienie potrzeby okazywania szacunku i akceptacji osobom starszym, chorym i samotnym.

Cel pośredni:
Kształtowanie więzi rodzinnych będących podstawą zachowań prospołecznych.

Standardy osiągnięć:
Uczeń potrafi dostrzegać problemy innych ludzi, jest wrażliwy i zdolny do empatii. Zna normy życia społecznego.

Standardy wymagań:
Uczeń umie
• określić koligacje rodzinne
• wyjaśnić ogólny sens wiersza,
• nazwać uczucia bohaterki utworu,
• dostrzec przesłanie zawarte w utworze,
• stworzyć metaplan,
• wejść w rolę babci – pantomima.

Metody pracy: słowne, praca z tekstem, pogadanka, metaplan, pantomima.

Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: wiersz T. Różewicza „Koncert życzeń”, plakat – sylwetka
babci, karteczki samoprzylepne, magnesy, instrukcja pracy metodą metaplanu ( załącznik nr 1 ), schemat metaplanu.

Ścieżka edukacyjna: Wychowanie do życia w społeczeństwie
moduł: Wychowanie patriotyczne i obywatelskie
treści: jednostka i grupa; życie w grupie (więzi, wartości, konflikty); wartości i normy życia społecznego
moduł: Wychowanie do życia w rodzinie
treści: wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy
Edukacja prozdrowotna
treści: problemy i potrzeby osób starszych; podstawowe zasady i reguły obowiązujące w relacjach międzyludzkich

Etapy lekcji

Wstępny
- nawiązanie do tematyki lekcji poprzednich
- uświadomienie celu zajęć
- przeczytanie tekstu życzeń z okazji 101 urodzin babci
- rozmowa na temat powiązań rodzinnych
- określenie nazw uczuć, którymi darzy adresatkę życzeń rodzina
- zapisanie tematu lekcji

Główny
- głośne czytanie wiersza
- rozpoznanie podmiotu lirycznego
- opowiadanie o zachowaniu babci – cytowanie odpowiednich fragmentów utworu
(stara się być cicha, niezauważalna; nie chce przeszkadzać; jest bardzo miła, uprzedzająco serdeczna; nawet, gdy nikogo nie ma w domu, nie jest swobodna)

- określenie stosunku domowników do bohaterki – analiza 3 i 4 strofy
(wszyscy bliscy są przeciw babci, która nie zrobiła nic złego; odczuwa się wrogość, brak szacunku; traktują babcię jak użyteczny przedmiot)

- nazwanie uczuć staruszki
(lęk, strach, przerażenie; czuje się upokorzona, niepotrzebna, samotna, bezbronna, zaszczuta, jak mebel)

- odniesienie się do emocji wynotowanych na wstępie lekcji – kontrast
(wylewne, serdeczne życzenia kontrastują z rzeczywistym traktowaniem babci; stają się życzeniami na pokaz)

- wyjaśnienie sensu podtytułu
(sprzeniewierzenie się nakazom etyki chrześcijańskiej)

- odczytanie ukrytej intencji poety
(zmuszenie odbiorcy do refleksji na temat własnego stosunku do osób starszych)
Podmiotem lirycznym w wierszu T. Różewicza „Koncert życzeń” jest staruszka. Opowiada ona o swoim ciężkim, pozbawionym radości życiu – życiu wśród najbliższych. Babunia boi się własnych dzieci i wnuków. Dzieje się tak, gdyż rodzina źle ją traktuje, daje do zrozumienia, że ta przeszkadza i jest nieużyteczna. A przecież jedno z przykazań Dekalogu brzmi: „Czcij ojca swego i matkę swoją”...

- zapoznanie z instrukcją i metodą metaplanu
- realizacja zadania
- odczytanie i zapisanie najistotniejszych wniosków.

Końcowy
- krótkie ćwiczenie pantomimiczne – odegranie roli babci; pokazanie zachowania staruszki podczas nieobecności domowników
(pantomima – nieme przedstawienie, w którym akcja wyrażona jest przez aktorów za pomocą gry twarzy, ruchów, gestów)

- objaśnienie pracy domowej
- wszyscy – ćwiczenie 6 str. 167 w podręczniku do kształcenia literackiego
- dla chętnych – opowiadanie pt. „Pasje mojej babci”
- ocena aktywności uczniów

Opracowała: Anna Rymarkiewicz
nauczycielka języka polskiego
w Szkole Podstawowej im. A. Małkowskiego Szczawinie Kościelnym

Załącznik nr 1

INSTRUKCJA
1. Dokładnie zapoznajcie się z instrukcją.
2. Pracujcie w zgodzie – pamiętajcie, że każdy pomysł jest dobry.
3. Na wykonanie zadania macie 10 min.

ZADANIE
1. Porozmawiajcie na temat: Jaki jest nasz stosunek do osób w podeszłym wieku?
2. W trakcie rozmowy zapisujcie:
a) na niebieskich kartkach odpowiedzi na pytanie: Jak zachowujemy się wobec osób starszych? (podajcie przykłady niewłaściwych postaw i zachowań)
b) na żółtych kartkach odpowiedzi na pytanie: Jak powinniśmy się zachowywać?
c) na zielonych kartkach odpowiedzi na pytanie: Z czego wynika nasza niewłaściwa postawa?
d) na czerwonych kartkach : Wnioski