Wielkanocne zwyczaje

nauczyciel prowadzący zajęcia: Iwona Fengler
klasa VI
data prowadzenia zajęć: 28. 03. 2007r.

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ

TEMAT: Porozmawiajmy o zwyczajach wielkanocnych

Cel ogólny: przygotowanie do redagowania tekstów do różnych adresatów w różnych celach

Cele szczegółowe: /opracowane w oparciu o podstawę programową i następujące standardy wymagań: 1.1., 1.4., 2.1., 2.5.

Uczeń:
- wie, czym jest zwyczaj
- wie, czym charakteryzują się takie formy wypowiedzi, jak: zaproszenie, kartka pocztowa, przepis, notatka prasowa
- czyta ze zrozumieniem różnego rodzaju teksty (tekst popularno-naukowy, tekst literacki)
- wyszukuje w tekście informacje
- wymieni wielkanocne zwyczaje
- współpracuje w grupie
- zredaguje zaproszenie, przepis, kartkę pocztową, notatkę prasową

środki dydaktyczne: fragmenty tekstów literackich, fragment tekstu A. Dzikowskiej Wielkanoc – jak to było kiedyś, karta pracy ucznia
metody pracy: praca z tekstem, rozmowa kierowana,
formy pracy: praca indywidualna, praca w grupach
czas trwania zajęć: 45 minut

PRZEBIEG LEKCJI
1. Czynności organizacyjne.
2. Wprowadzenie do tematu i jego podanie.
3. Rozdanie kart pracy i praca indywidualna uczniów. /załącznik 1/
4. Prezentacja zadania.
5. Praca w grupie. /załącznik 2/
6. Prezentacja zadania.
7. Praca w grupie. /załącznik 3/
8. prezentacja zadania.
9. Podanie zadania domowego: Dlaczego warto pielęgnować świąteczne zwyczaje? Odpowiedź uzasadnij przynajmniej 3 argumentami.

Załącznik 1
Karta pracy ucznia

- Przeczytaj uważnie tekst Anny Dzikowskiej Wielkanoc – jak to było kiedyś
- Na podstawie tekstu odpowiedz pełnym zdaniem na poniższe pytania:

a) Z czego robiono wielkanocne baranki?
........................................
b) Z czego składało się święcone?
........................................
c) Jakie baby królowały na stołach?
........................................
d) Których ciast oprócz bab nie mogło zabraknąć na wielkanocnym stole?
........................................

Wielkanoc – jak to było kiedyś
Świąteczna uczta była nagrodą za trwający czterdzieści dni i rygorystycznie przestrzegany post. Dwa dni przed jego zakończeniem wieszano śledzia na drzewie, aby ukarać go za to, że przez 6 tygodni zastępował on mięso. Urządzano także pogrzeby postnemu żurowi, którego w dawnych czasach jedzono prawie codziennie.
W Wielką Sobotę chodzono poświęcić jedzenie. W niedzielny poranek obowiązkowe było uczestnictwo w uroczystej rezurekcji, która trwała 3 godziny. Śniadanie rozpoczynało się od podzielenia się poświęconym jajkiem. W niektórych regionach kraju, przed przystąpieniem do śniadania, każdy musiał zjeść laskę chrzanu. Dzięki temu przez cały rok nie cierpiał na ból brzucha, na katar, kaszel czy ból zębów. Dużą uwagę przywiązywano do wyglądu stołów. Przystrajano je bukiecikami z bukszpanu i barwinku. Na środku stołu zawsze stał baranek. Robiono go z wosku, masła, ciasta lub marcepanu. Wokół niego ustawiano misy z jajkami, mięsem, tace z ciastami.
Jak nakazywała tradycja, święcone składało się z dań zimnych, przede wszystkim mięs, jaj na twardo i ciast. Najważniejsza była szynka uwędzona na jałowcowym dymie. N stole nie mogło też zabraknąć kiełbas, zwłaszcza białej.
Wśród ciast królowały baby – puchowe, koronkowe, muślinowe, parzone, kołysane, a także serniki i oczywiście mazurki. Było też pełno różnych placków, kołaczy, jajeczników.
Dzisiejsze śniadania wielkanocne nie są już tak wystawne jak kiedyś, jednak niektóre tradycje przetrwały. Staropolskim zwyczajem dzielimy się jajkiem, składając sobie życzenia. Na stołach nadal króluje baranek z cukru lub ciasta. Mamy także przepyszne baby i mazurki, oraz przede wszystkim jajka podawane na różne sposoby.

Załącznik 2

Zadanie dla grup
Na podstawie tekst A. Dzikowskiej oraz poniższych fragmentów wierszy Wł. Syrokomla ustalcie, jakie zwyczaje związane są z Wielkanocą. Możecie podać zwyczaje wielkanocne praktykowane w Waszych domach. Ustalone zwyczaje zapiszcie na paskach papieru.

/czas: 8 minut/

W pierwszej chałupie ode dwora Kapłan jadła i napoje
Jest tam dziewka piękna, młoda Poświęcone kropi wodą
Na imię jej Jagna, Wielki Boże dary Twoje
Do Boga i ludzi podobna, Niech do grzechu nas nie wiodą
A niech się boi,
Bo tam za nią Marcin stoi,
I dla jej urody pięć kubełków wody.

Z niepamiętnych czasów świata
Taki zwyczaj trwa radośnie
I syn ojca, i brat brata
Poświęconą różdżką chlośnie.
Skąd to poszło? – nikt nie zbada
Nikt po księgach nie odszuka
Od pradziada do pradziada
Poszedł zwyczaj na prawnuka...

Załącznik 4
Zadanie dla grupy I
Do wielkanocnych tradycji zaliczamy wspólne świąteczne śniadanie. Zredagujcie zaproszenie dla Waszych Dziadków na wielkanocne śniadanie.
/czas: 10 minut/

Zadanie dla grupy II
Jak wiecie, Wielkanoc to czas składania sobie życzeń. Zredagujcie życzenia do wybranej osoby i wpiszcie je na kartkę pocztową. Pamiętajcie o jej zaadresowaniu.

/czas: 10 minut/

Zadanie dla grupy III
Waszym zadaniem jest przygotowanie świątecznego śniadania. Obowiązkowym daniem jest oczywiście, jajko na twardo. Zredagujcie przepis na jego przygotowanie.

/czas: 10 minut/

Zadanie IV
W Waszej miejscowości dosyć hucznie obchodzono śmigus – dyngus. Zredagujcie notatkę prasową, która zamieszczona zostanie w najbliższym numerze lokalnej gazety.

/czas: 10 minut/