Szybko czytam, lepiej pamiętam. Szybkie czytanie i techniki pamięciowe. Autorski program zajęć dla uczniów klas I - III gimnazjum 

Agnieszka Majewska
Gimnazjum w Starym Polu 

Szybko czytam, lepiej pamiętam 
 
Szybkie czytanie i techniki pamięciowe. Autorski program zajęć
dla uczniów klas I – III gimnazjum 


Stare Pole 2009

     Ponieważ  wiedza jest powszechnie dostępna, nie ma usprawiedliwienia dla niekompetencji i nieskuteczności. Nie będzie już krajów „biednych”. Będą tylko zacofane i niedouczone. To samo będzie dotyczyło poszczególnych firm i wszelkiego rodzaju organizacji. To samo będzie też prawdziwe w odniesieniu do każdego człowieka z osobna.
F. Drucker

I.WSTĘP

Trudno byłoby sobie wyobrazić życie bez znajomości czytania. Chyba nie ma takiej dziedziny ludzkiej działalności, która mogłaby się bez niego  obejść.  Wiele pojęć i terminów oraz wartości współczesnej cywilizacji można zrozumieć przede wszystkim przy pomocy słowa pisanego.
Wynalezienie pisma stanowi ogromny krok w rozwoju cywilizacji. Bez czytania niemożliwe byłoby ukształtowanie się naszej kultury.  Czytanie i pisanie należą do najistotniejszych form komunikacji międzyludzkiej. Mimo wysuwanych czasem futurologicznych tez o sukcesywnym zmniejszaniu się roli czytania i pisania w życiu człowieka, antycypacja najbliższej przyszłości na to nie wskazuje. Wręcz przeciwnie, ciągle wzrastająca technicyzacja życia stawia przed człowiekiem nowe zadania, wymagające podwyższonego wykształcenia. Nie tylko musimy umieć czytać, ale musimy to robić coraz sprawniej.
  W ostatnich latach znaczenie sprawnego czytania stało się tak wielkie, że trudno byłoby bez tej umiejętności sprawnie funkcjonować.  Czytanie jest nieodzownym czynnikiem umożliwiającym odpowiednie przystosowanie się do współczesnych warunków życia.
  Rozwój nauki i duży napływ nowych informacji powoduje, że dotychczas nabyta wiedza szybko dezaktualizuje się i traci na wartości. Dzisiejsze czasy dyktują nam konieczność zdobywania coraz większej ilości wiedzy, aby żyć i móc rozwijać się. Na przykład nowe zawody wymagają wysokich kwalifikacji  i starannego wykształcenia, umiejętności zdobywania i stosowania wiedzy i umiejętności. Przede wszystkim zaś wymagają nieustannego uczenia się. Obecnie każdy specjalista, by być na bieżąco, powinien czytać około dziesięć razy więcej niż trzydzieści lat temu. Tradycyjny system szkolnictwa opiera się na założeniu, że nauka kończy się wraz z osiągnięciem dorosłości lub wkrótce po jej osiągnięciu. Oznacza to, że będziemy sami w coraz większym stopniu odpowiedzialni za własny rozwój przez ustawiczne kształcenie. Naturalną konsekwencją przemian społecznych i kulturowych będzie umiejscowienie wykształcenia w centrum uwagi, a wiedza i kreatywność będą rzeczywistym kapitałem. Odkrycia naukowe i nowoczesne technologie będą miały takie znaczenie jak dotychczas miały zasoby naturalne. Potrzeba ciągłego uczenia się i reorganizacji posiadanej wiedzy znacznie wrośnie. Dlatego czytanie jako podstawa umiejętności uczenia się ma ogromne znaczenie.
  Ze względu na rozwój i stymulację mózgu ważna jest wczesna nauka czytania. Badacze – m. in. Tadeusz Szkutnik – twierdzą, że czytanie przyczynia się do rozwoju inteligencji. Podaje on, że szybko czytali J. J. Rousseau, N. Bonaparte, H. de Balzac, T. Roosvelt, J. F. Kennedy, W. Lenin, L. Tołstoj. Badania wskazują również, że większość geniuszy umiała czytać przed pójściem do szkoły. Zapewne uważano, że nauczyli się czytać, ponieważ byli genialni. A może było odwrotnie – stali się geniuszami, ponieważ wcześnie nauczyli się czytać?
  Zajęcia, które proponuję uczniom, oparte są na technikach szybkiego czytania. Dla ich zrozumienia podaję informacje i wyjaśnienia terminów zawarte w dodatku. Oprócz pracy nad zwiększaniem tempa czytania ze zrozumieniem, uczniowie będą ćwiczyć różne techniki pamięciowe, poszerzać pole widzenia potrzebne nie tylko do szybszego czytania, ale i lepszego spostrzegania, orientacji i oceny stosunków przestrzennych. Rozwój umiejętności matematycznych zapewni trening kości. Dodatkową umiejętnością nabytą przez uczniów po realizacji programu będzie umiejętność relaksu i koncentracji przed wykonaniem zadania. Na wszechstronny rozwój uczniów wpłyną ćwiczenia oparte na metodach kinezjologii edukacyjnej. 

II.OGÓLNE ZAŁOŻENIA PROGRAMU

2.Program obejmuje cykl zajęć pozalekcyjnych dla gimnazjalistów od października do maja w roku szkolnym 2009/2010.
3.Zajęcia odbywają się w salach Zespołu Szkół w Starym Polu.
4.Uczniowie uczestniczą w zajęciach w wymiarze jednej godziny lekcyjnej w tygodniu.
5.Zajęcia mają na celu wszechstronny rozwój umysłowy, usprawnienie techniki czytania dzięki tak zwanej metodzie szybkiego czytania, poznanie technik pamięciowych.
6.Końcowym efektem jest przyspieszenie tempa czytania, zwiększenie umiejętności czytania ze zrozumieniem, nabycia sprawności samodzielnego uczenia się i zapamiętywania, czerpania satysfakcji z własnych sukcesów.

III.CELE OGÓLNE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

Wszechstronny rozwój sprawności umysłu i intelektu.
Kształtowanie nawyku systematycznego i skutecznego uczenia się.
Podbudowanie wiary uczniów we własne możliwości.
Rozwój czytelnictwa.
Wyrabianie nawyku samodyscypliny.
Podniesienie wyników egzaminów zewnętrznych.
Ułatwienie procesu uczenia się.

IV.CELE SZCZEGÓŁOWE

Wiadomości
Poznanie technik i zasad szybkiego czytania.
Poznanie różnorodnych ćwiczeń ułatwiających dokonywania selekcji i zapamiętywania podanego materiału.
Opanowanie technik relaksacyjnych.
Opanowanie technik koncentracji.
Opanowanie terminologii związanej  z szybkim czytaniem, kinezjologią edukacyjną i technikami pamięciowymi.
Określenie własnego indywidualnego wzorca myślenia.
Określenie własnego początkowego tempa czytania.
Określenie szerokości pola widzenia.
Poznanie ćwiczeń na poszerzanie pola widzenia, zapamiętywania, usprawniania pamięci fotograficznej.
Umiejętności
1. Zwiększenie tempa cichego czytania ze zrozumieniem.
2. Poszerzenie pola widzenia.
3. Koncentracja przed wykonywanym ćwiczeniem.
4. Stosowanie różnych technik pamięciowych.
5. Samodzielność w sytuacjach zadaniowych.
6. Eliminacja subwokalizacji.
7. Poszerzanie jednostki informacyjnej.
Działania wychowawcze
Rozwijanie zamiłowania do czytelnictwa.
Rozwijanie umiejętności samodzielnego uczenia się.
Podnoszenie poziomu satysfakcji z procesu uczenia się.
Eksponowanie osiągnięć ucznia.
Wspieranie wiary we własne możliwości.
Nabycie świadomości przebiegu procesu czytania, zapamiętywania, pracy mózgu.
Wyrabianie nawyku samodzielnych treningów.
 
V.PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

1.Zasady nauczania
- poglądowości
- stopniowania trudności
- systematyczności
- świadomości i aktywności uczniów
- trwałości wiedzy uczniów
- wiązania teorii z praktyką
2.Metody nauczania
- heureza
- pogadanka
- praca z książką
- wykład
- instruktaż
- metoda problemowa
- metoda zajęć praktycznych
3. Formy pracy
- zbiorowa
- indywidualna
- jednostkowa

VI.OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW PO ZREALIZOWANIU PROGRAMU

2.Uczniowie zwiększają tempo czytania co najmniej trzykrotnie w stosunku do tempa wyjściowego.
3.Opanowują i stosują różnorodne techniki zapamiętywania.
4.Poszerzają pole widzenia.
5.Twórczo podchodzą do zadań i problemów.
6.Wykazują większą inicjatywę i samodzielność w sytuacjach zadaniowych.
7.Zwiększają swoje umiejętności matematyczne.
8.Lepiej radzą sobie z ocenianiem stosunków przestrzennych.
9.Nabierają umiejętności koncentracji i relaksu przed wysiłkiem umysłowym.

VII.ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNE
Zajęcia odbywają  się w salach Zespołu Szkół w Starym Polu. Obejmują jedną godzinę dydaktyczną tygodniowo. Są zajęciami pozalekcyjnymi.

VIII.EWALUACJA PROGRAMU

2.Końcowy test mierzący tempo i zrozumienie tekstu.
3.Sprawdzian praktyczny opanowania technik pamięciowych.
4.Sprawdzian technik postrzegania.
5.Analiza wyników osiąganych z różnych przedmiotów.
6.Samoocena uczniów.
7.Ankieta ewaluacyjna.

IX.LITERATURA

Sławomir Wojtczak, Marek Hoffman , Techniki szybkiego czytania i rozwoju intelektu, Poznań 1998
Markova Dawna, Powell Anne, Twoje dziecko jest inteligentne, Warszawa 1996
Buzan Tony, Podręcznik szybkiego czytania, Łódź 2003
Twórcza kinezjologia w praktyce, pod red. Joanny Zwoleńskiej, Warszawa 2004
Nagajowa Maria, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995