O odpowiedzialności - czyli o umiejętności dokonywania wyborów

CELE
Po zajęciach uczeń:
-wie czym jest odpowiedzialność
-potrafi wyjaśnić co to znaczy być człowiekiem odpowiedzialnym
-rozumie, że ponosi odpowiedzialność tylko za swoje własne zachowanie i za swoje własne uczucia
- umie wskazać odpowiedzialne zachowania oraz kontrolować swoje własne zachowania i uczucia

FORMY I METODY
Opowiadanie, słoneczko, praca w grupach, miniwykład, mówiąca ściana

POMOCE
Tekst opowiadania pt. „Cztery osoby” dla każdego ucznia, arkusz papieru z napisem odpowiedzialność, karteczki samoprzylepne, wydrukowane sentencje i myśli przewodnie dotyczące odpowiedzialności, słownik języka polskiego

CZAS
45 minut

KLASA
II gimnazjum

BIBLIOGRAFIA
Dr Gershen Kauffman, dr Lev Rachel Pamela Espeland „Poznaj sam siebie bądź sobą!”
Słownik języka polskiego

PRZEBIEG ZAJĘĆ

1. Nauczyciel rozdaje tekst opowiadania „Cztery osoby” ( zał. 1) następnie odczytuje jego treść i zadaje pytanie co zdaniem uczniów jest tematem dzisiejszego spotkania? (uczniowie podają propozycje) Nauczyciel podsumowuje, że tematem dzisiejszego spotkania będzie odpowiedzialność.

Czas ok. 5 min

2. Nauczyciel rozdaje karteczki samoprzylepne, na których uczniowie piszą swoją definicję odpowiedzialności. Uczniowie umieszczają swoje karteczki w formie słoneczka na przygotowanym wcześniej plakacie z napisem ODPOWIEDZIALNOŚĆ. Po odczytaniu karteczek uczniowie formułują wspólną definicję, którą następnie porównują z definicją słownikową

Odpowiedzialność według Słownika języka polskiego to:
1. «obowiązek moralny lub prawny odpowiadania za swoje lub czyjeś czyny»

2. «przyjęcie na siebie obowiązku zadbania o kogoś lub o coś»
Czas ok. 10 min

3. Nauczyciel wiesza na tablicy hasło
"CZŁOWIEK MUSI SIĘ NAUCZYĆ BRAĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WSZYSTKO, CO ROBI NIE OBWINIAĆ TYLKO INNYCH, GDY COŚ SIĘ NIE WIEDZIE"
(Brigitte Beil)

następnie dzieli klasę na grupy 5 osobowe i daje polecenie przedstawienia odpowiedzialnego zachowania:
-w domu
-w szkole
-w kontaktach z drugą osobą
-w życiu społecznym

Grupy przedstawiają wyniki swoich prac
Czas ok. 10 min

Posłuchajcie co na temat odpowiedzialności napisali uczniowie szkoły podstawowej: (wypowiedzi można znaleźć na stronie: www.sto.home.pl)

4. „Mówiąca ściana” -uczniowie na karteczkach samoprzylepnych kończą zdanie: Jestem odpowiedzialny za... następnie przyklejają je na tablicy. Jedna osoba odczytuje. Czas ok. 5 min

6. Nauczyciel zawiesza hasła:

PONOSISZ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA TO JAKĄ JESTEŚ OSOBĄ I JAK POSTĘPUJESZ W ŻYCIU

PONOSISZ ODPOWIEDZIALNOŚĆ TYLKO ZA SWOJE WŁASNE ZACHOWANIE I SWOJE WŁASNE UCZUCIA

BIORĄC ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA SWOJE WŁASNE ZACHOWANIE I UCZUCIA, MOŻESZ WYBIERAĆ JAK BĘDZIESZ SIĘ CZUĆ I ZACHOWYWAĆ

-Mini wykład
Czym właściwie jest odpowiedzialność?
Odpowiedzialność to bardzo ważna cecha. Gdy już wiesz, że jesteś odpowiedzialny za swoje zachowanie i za swoje uczucia możesz dokonywać ważnych wyborów np. czy powiesz prawdę zamiast kłamać, czy będziesz wykonywać swoje obowiązki bez ciągłego przypominania ci o nich czy też nie, czy odczuwając smutek z jakiegoś powodu będziesz go przeżywać w samotności, czy podzielisz się z kimś tym smutkiem. Odpowiedzialność to moment, w którym godzisz się na to, że wszystko zależy od Ciebie i na wszystko masz wpływ. To Ty tworzysz swoją rzeczywistość i jeśli chcesz być szczęśliwy to nie musisz wygrać w totolotka, a samemu nauczyć się jak być szczęśliwą osobą. Oznacza to, że bierzesz odpowiedzialność nawet za swoje największe porażki. Gdy masz kontrolę nad swoimi niepowodzeniami, uczysz się najwięcej. Masz możliwość stawania się lepszym.
Czas ok. 3 min

5. Uczniowie losują cytaty ( zał. 2) dotyczące odpowiedzialności odczytują je na głos i dzielą się swoimi przemyśleniami na temat przeczytanego tekstu i całych zajęć (czego się dowiedziałem, nauczyłem, z czym wychodzę z zajęć).
Czas ok. 10 min

Załącznik 1.

Cztery osoby

Były sobie cztery osoby: Każdy, Ktoś, Ktokolwiek i Nikt.
Trzeba było wykonać bardzo ważną pracę i Każdy został o to poproszony.
Każdy był pewien, że Ktoś to zrobi. Ktokolwiek mógł to zrobić, ale Nikt tego nie zrobił.
Ktoś zezłościł się z tego powodu, ponieważ było to powinnością Każdego.
Każdy myślał, że Ktokolwiek mógł to zrobić, ale żadnemu z nich nie przyszło do głowy, że Nikt tego nie zrobił.
Skończyło się na tym, że Każdy obwiniał Kogoś za to, że Nikt nie zrobił tego, co mógł zrobić Ktokolwiek.

Autor nieznany

Opowiadanie „Cztery osoby” pochodzi ze strony www.adonai.pl


Załącznik 2

CYTATY
1. "Odpowiedzialność to podstawa"
(Monika Dzikiewicz)

2. "Człowiek odpowiedzialny to taki, który jest gotowy do ponoszenia konsekwencji swoich działań"
(Rafał Dworak)

3. "Bądź odpowiedzialny, a wtedy każdy będzie cię lubić"
(Paula Wójcik)

4. "Na odpowiedzialności ludzi opiera się cały świat"
(Dominika Parszewska)

5. "Bądź odpowiedzialny, to nikogo nie zgubisz" (Agata Bornińska)

6. "Każdy musi być odpowiedzialny za siebie i swoje rzeczy, za wszystko to, co robi"
(Dominika Górnik)

7. "Odpowiedzialność to jedna z cech dojrzewania"
(Grzegorz Czyszczoń)

8. "Świat sprzyja ludziom odpowiedzialnym"
(Aneta Michalska)
9. "Pomyśl o przyszłości i odpowiedzialności"
(Natalia Hempolińska - Nowik)

10. "Odpowiedzialny świat jest realny"
(Natalia Hempolińska - Nowik)

11. "Ludzie odpowiedzialni piastują wysokie urzędy, bo inni im ufają"
(Dominika Parszewska)

12. Człowiek jest odpowiedzialny za to, czym jest.
(Jean-Paul Sartre)

13.Wolność polega na tym, aby śmiało rozpatrywać każdą sytuację w jaką wpakuje nas życie i brać na siebie wszelką wynikłą stąd odpowiedzialność.
( Jean-Paul Sartre)

14.Bezwiednie popadamy w niewolę, ponieważ wolność kojarzy nam się z brakiem granic i odpowiedzialności.
( Paulo Coelho)

15. Za wojnę są odpowiedzialni nie tylko ci, którzy ją bezpośrednio wywołują, ale również ci, którzy nie czynią wszystkiego co leży w ich mocy, aby jej przeszkodzić.
(Jan Paweł II -Karol Wojtyła)

16.Człowiek jest odpowiedzialny nie tylko za uczucia, które ma dla innych, ale i za te, które w innych budzi. (Stefan Wyszyński)

17.Na zawsze ponosisz odpowiedzialność za to, co oswoiłeś. (Antoine de Saint-Exupéry — Mały Książę XXI)

18.Ten kto biernie akceptuje zło, jest za nie tak samo odpowiedzialny jak ten, co je popełnia. ( Martin Luther King)

19.Ceną wielkości jest odpowiedzialność.
The price of greatness is responsibility. (ang.)
(Winston Churchill)

20.Nie szukajmy odpowiedzialnych za błędy młodości, lecz przyjmijmy swoją odpowiedzialność za przyszłość. (John Fitzgerald Kennedy)