Przekaz wartości w rodzinie

PLAN PRACY:

Wstęp.

1. Rodzina jako środowisko wychowawcze

2. Przekaz wartości w rodzinie
Podsumowanie.

Wstęp.

Dominacja agresji i okrucieństwa we wzajemnych relacjach międzyludzkich skłania do poszukiwania dróg pozwalających wrócić do altruizmu, szlachetności oraz trwałych idei, które będą synonimem humanistycznych wartości oraz wpłyną na wzmocnienie sensu ludzkiego działania i życia.1

1. Rodzina jako środowisko wychowawcze.
Rodzina jako środowisko wychowawcze dziecka ma ogromne znaczenie w jego wychowaniu i w dążeniu do radości, nadziei i szczęścia. Pośród tych dróg- rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą, powszechną, szczególną, jedyną i niepowtarzalną tak jak niepowtarzalny jest każdy człowiek. Rodzina jest tą drogą, od której nie może on się odłączyć. Wszak normalnie każdy z nas w rodzinie przychodzi na świat, można powiedzieć, że rodzinie zawdzięcza sam fakt bycia człowiekiem. A jeśli w tym przyjściu na świat oraz we wchodzeniu w świat człowiekowi brakuje rodziny, to jest zawsze wyłom i brak nadwyraz niepokojący i bolesny, który potem ciąży nad całym życiem.
*Rodzina bierze początek w miłości, jaką Stwórca ogarnia stworzony świat, co wyraziło się już "na początku", w Księdze Rodzaju (l,l), a co w słowach Chrystusa w Ewangelii znalazło przewyższające wszystkie potwierdzenie: "Tak (...) Bóg umiłował świat, że syna swego Jednorodzonego dał" (J3;16). Syn Jednorodzony współistotny ojcu, "Bóg z Boga i światłość ze światłości", wszedł w dzieje ludzi poprzez rodzinę... "przez wcielenie swoje zjednoczył się z każdym człowiekiem".2

2. Przekaz wartości w rodzinie.
Podstawowym środowiskiem, które kształtuje system wartości dzieci i młodzieży, jest rodzina. Dzieje się tak przede wszystkim, dlatego, że rodzina jest taką grupą, wspólnotą, w której skupia się kształtowanie wszystkich trzech rodzajów wartości: rodzinnych, społecznych i państwowych.3
*Małżeństwo i rodzina są ukierunkowane na dobroć, przekazywanie życia dzieciom, ustanawiając między członkami tej rodziny związki osobowe i podstawowy zakres odpowiedzialności. Mężczyzna i kobieta połączeni małżeństwem tworzą ze swoimi dziećmi rodzinę. Tworząc mężczyznę i kobietę, Bóg ustanowił ludzką rodzinę i nadał jej podstawowe znaczenie. Jej członkami są osoby równe w swej godności. Rodzice mają pierwszorzędne i niezbywalne prawo oraz obowiązek wychowania. Powinni uważać swoje dzieci za dzieci Boże i szanować je jako osoby ludzkie. Rodzice są odpowiedzialni za wychowanie dzieci, wypełniając te zadanie poprzez założenie ogniska rodzinnego, w którym panuje miłość, przebaczenie, szacunek, wierność i bezinteresowna służba.4
Na rodzicach spoczywa odpowiedzialność na dawaniu dobrego przykładu swoim dzieciom. Jeśli potrafią przyznać się przed nimi do swoich błędów, będą mogli lepiej kierować swoimi dziećmi i je poprawić.
*W. W. Ackerman wysuwa następujące funkcje, przypadające w udziale rodzinie w aspekcie wychowawczym.
1. Dostarczanie wyżywienia, dachu nad głową i innych niezbędnych warunków do utrzymywania się przy życiu.
2. Dostarczanie możliwości społecznego współdziałania, jako fundamentu do wytworzenia i rozwoju poczucia więzi.
3.Zapewnienie niezbędnych warunków pozwalających na kształtowanie osobowości personalnej związanej z uznaniem i zrozumieniem tożsamości rodzinnej. Więź identyczności rodzinnej gwarantuje integrację i daje siłę do przeciwstawiania się nowym, trudnym
doświadczeniom życiowym.
4. Uformowanie się ról seksualnych adekwatnych do wielu poszczególnych członków i sytuacji rodzinnej, przygotowuje do dojrzałości seksualnej w sensie psychicznym.
5. Wdrożenie do integracji ze społeczeństwem i wychowanie poczucia odpowiedzialności osobistej i społecznej.
6. Kultywowanie umiejętności uczenia się zadań życiowych (nie tylko przyswajanie sobie świadomości, lecz "uczenie się") i wytworzenie postawy pozwalającej na przejawienie twórczości indywidualnej oraz inicjatywy społecznej.5
*Rodzina nie tylko umożliwia zaspokojenie potrzeb, lecz jest także czynnikiem ich rozwoju. Kształtuje wszystkie te cechy i dyspozycje dziecka, które decydować będą o jego przyszłym losie. Wpływ rodziny sprawia, iż w znacznym stopniu wyznacza ona klasową, zawodową, ideologiczną przynależność dziecka. Rodzina wytwarza też u dziecka moralną kontrolę nad własnym postępowaniem, kształtuje światopogląd i czyni w ten sposób człowieka członkiem określonego społeczeństwa, a także konsumentem i producentem dóbr kultury. Rodzina katolicka jest pierwszą szkołą chrześcijańskiego poglądu na świat i chrześcijańskiej moralności. Rodzice podsuwają dziecku określone wytwory kultury: ubranie, zabawki, książki, przedmioty domowe itp., co skłania je do posługiwania się tymi przedmiotami. Ucząc pewnych prac, rodzice przygotowują dziecko do aktywnego uczestnictwa w określonej kulturze.6
*Współczesna rodzina nie ma już monopolu wychowawczego. Dzieci i młodzież są w większym stopniu niż dawniej wychowywane przez szkołę, ośrodki publicznej rekreacji, organizacje młodzieżowe. Duże jest także, charakterystyczne dla naszych czasów, oddziaływanie radia, telewizji, filmu, teatru, prasy i książki. Jednak mimo wszystkich tych wpływów funkcja rodziny w kształceniu postaw i osobowości dziecka jest nadal niezwykle ważna.7
*Mimo dość powszechnego zrozumienia i docenienia wychowawczej funkcji, jaką pełni rodzina, istnieje jeszcze wiele przeszkód na drodze do właściwego wychowania rodzinnego. Wiążą się one z różnymi szkodliwymi wychowawczo postawami rodziców, którzy często nie potrafią skoordynować swych poczynań wychowawczych z wpływami: oddziaływaniami innych instytucji i osób wychowujących dzieci.
Mamy do czynienia z postawami, których przedmiotem jest dziecko "mające być religijnie wychowane". Na treść postaw składają się przekonania dotyczące wychowania religijności dziecka, wartość przypisywana religijności i wychowaniu religijnemu oraz cała gama dyspozycji do zachowań wobec tak pojętego przedmiotu. Socjolog amerykański G. Leński, przedstawia wpływ środowiska i kultury na przekonania jednostki. Na podstawie badań wykazał on, że największy wpływ na wychowanie religijne mają rodzice i kapłani. Analizując szczegółowo wpływ rodziny i przyjaciół dochodzi do wniosku, że występują tu pewne różnice, jeżeli chodzi o określone grupy religijne. Wymaga to przede wszystkim świadomego wyboru wartości religijnych przez rodziców i ich świadczenia. Wymaga dalej ich świadomego oddziaływania skierowanego z jednej strony na kształtowanie postaw, które sprzyjają rozwojowi wrażliwości religijnej, a z drugiej strony - skierowanego na pomoc w wyborze wartości religijnych jako zasad życia. Wychowanie takie jest możliwe wówczas, gdy rodzina stwarza warunki do autentycznego przeżycia religijnego. Zakłada to świadomość bycia częścią Kościoła, który jest traktowany przez nią nie jako instytucja, ale jako społeczność wierzących.8
*Nasza przyszłość - nasze dzieci. Żeby one mogły lepiej żyć, próbujemy coś im zostawić i nauczyć żyć. Uczymy i w domu, i w szkole, (która musi oddziaływać na nich mocniej niż rodzina). Ucząc staramy się stworzyć odpowiednie warunki. Jak pokazuje codzienne doświadczenie, szkoła daje wiadomości, lecz często zataja ciekawość, która jest najważniejszym bodźcem uczenia się. Jeżeli rodzina wychowuje osobowość dziecka, to szkoła musi wychowywać obywatela.9

Podsumowanie
Kształtowanie systemu wartości jest niezwykle istotną kwestią w procesie wychowania dzieci i młodzieży oraz stwarzania im warunków do rozwoju. Wypracowanie i ukształtowanie właściwej i trwałej hierarchii wartości jest czynnikiem niezbędnym do świadomego życia i podejmowania odpowiedzialnych decyzji, dokonywania pewnych wyborów oraz przejawiania określonych zachowań.

Przypisy:

1 K. Szczutowska, Psychospołeczne problemy niedostosowania społecznego, Warszawa 1993.

2 Jan Paweł II, LR, n. 1, s. 3.

3 A. Róg, M. Orzechowska, Wychowanie do wartości, (W:) Edukacja i Dialog 2004 r./ nr 5.

4 H. Czerniec, Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II, "Wychowawca", 2000, n. 6, s. 4.

5 . Z. Sękowska, Rodzina instytucja wychowująca w : F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie, Kraków 1984, s.49.

6 F. Adamski, Wychowanie w rodzinie, Kraków 1984.

7 . Z. Sękowska, Rodzina instytucja wychowująca w : F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie, Kraków 1984, s.62.

8 G. Mahsemann, Wychowanie religijne, Warszawa 1988.

9 H. Izdebska, Dom rodzinny pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym. Warszawa 1970.0 S. Hessen, Podstawy pedagogiki, Warszawa 1997.


Bibliografia:
1. Adamski F., Wychowanie w rodzinie, Kraków 1984.
2. Czerniec H., Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II, "Wychowawca", 2000, nr 6, s. 4.
3. Hessen S., Podstawy pedagogiki, Warszawa 1997.
4. Izdebska H., Dom rodzinny pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym. Warszawa 1970.
5. G. Mahsemann, Wychowanie religijne, Warszawa 1988.
6. A. Róg, M. Orzechowska, Wychowanie do wartości, (W:) Edukacja i Dialog 2004 r./ nr 5.
7. Sękowska Z., Rodzina instytucja wychowująca w : F. Adamski (red.), Wychowanie w rodzinie, Kraków 1984, s.62.
8. Szczutowska K., Psychospołeczne problemy niedostosowania społecznego, Warszawa 1993.